اخبار اقتصادی ژاپن
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی ژاپن در هفته چهارم اردیبهشت1404 مندرج در رسانههای این کشور به شرح زیر ارائه میگردد.
مذاکرات سطح کاری ژاپن و آمریکا درباره تعرفههای ترامپ، هفته آینده برگزار میشود:
دولتهای ژاپن و آمریکا قصد دارند هفته آینده مذاکرات سطح کاری درباره اقدامات تعرفهای آمریکا برگزار کنند. این مذاکرات در پی گفتوگوهای برگزارشده در دوم ماه مه انجام خواهد شد. مقامات در حال برنامهریزی برای برگزاری مذاکرات در واشنگتن هستند تا زمینه برای نشست وزارتی بعدی فراهم شود. ریوسه آکازاوا، وزیر احیای اقتصادی ژاپن و مذاکرهکننده ارشد این کشور در امور تعرفهای، با طرف آمریکایی توافق کرده است که دور سوم گفتوگوهای وزارتی در اواسط ماه مه یا بعد از آن، پس از مذاکرات فشرده در سطح کاری برگزار شود.
وی در پارلمان بیان داشت که پس از درک منافع کشور طرف مقابل و شرایط داخلی آن، رویکردی راهبردی لازم است،. وی همچنین گفت توکیو این موضوع را با در نظر گرفتن مؤثرترین گزینهها دنبال خواهد کرد. در مذاکرات آتی، مقامات ژاپنی تلاش دارند زمانبندی دور سوم گفتوگوهای وزارتی را تعیین کنند. در مذاکرات قبلی، ژاپن پیشنهاد بازبینی مقررات خود برای تسهیل واردات خودروهای آمریکایی و نیز افزایش واردات ذرت و سویا را مطرح کرده بود. طرف آمریکایی نیز فهرستی از آنچه «موانع غیرتعرفهای» در ژاپن میداند، ارائه داد.
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20250515_01
پیشنهاد ژاپن برای همکاری در صنعت کشتیسازی در مذاکرات تعرفهای با آمریکا:
دولت ژاپن در مذاکرات تعرفهای با ایالات متحده پیشنهاد همکاری در صنعت کشتیسازی را ارائه داده است. این رویکرد در حالی اتخاذ شده که دولت رئیسجمهور ترامپ در تلاش برای احیای صنعت کشتیسازی ایالات متحده بهمنظور رقابت با چین است؛ کشوری که سهم غالبی از بازار جهانی در این حوزه دارد. ژاپن امیدوار است از ارائه کمکهای فنی در صنعت کشتیسازی بهعنوان اهرمیبرای کسب امتیاز در زمینه تعرفههای خودرو و سایر مسائل بهرهبرداری کند. بر اساس گزارش سال ۲۰۲۴ دولت ژاپن، چین ۴۸.۹ درصد از تولید کشتی جهان در سال ۲۰۲۳ را به خود اختصاص داده است؛ کره جنوبی با ۲۸.۵ درصد در رتبه دوم و ژاپن با ۱۵.۶ درصد در جایگاه سوم قرار دارند. ایالات متحده با فاصله بسیار زیاد، از این رقابت عقب مانده است. واشنگتن نگران است که کاهش صنعت کشتیسازی در این کشور، امنیت ملی را به خطر اندازد. از این رو، ایالات متحده قصد دارد با همکاری متحدانی چون ژاپن و کره جنوبی، بازسازی این صنعت را تسریع کند.
https://www.nippon.com/en/news/yjj2025051200813/japan-proposing-shipbuilding-cooperation-in-u-s-tariff-talks.html
شرکت مادرِ شبکه تلویزیونی فوجی برای نخستینبار با زیان خالص سالانه مواجه شد
شرکت مادر یکی از بزرگترین شبکههای پخش تلویزیونی ژاپن برای نخستینبار زیان خالص سالانه را گزارش داده است. این اتفاق در پی رسواییای رخ داد که موجب شد بسیاری از شرکتها تبلیغات خود را از شبکه فوجی حذف کنند. شرکت هولدینگز فوجی مدیا اعلام کرد که زیان خالص گروهی آن در سال مالی منتهی به مارس، به ۲۰.۱ میلیارد ین (حدود ۱۳۸ میلیون دلار) رسیده است. این نخستینبار است که شرکت از زمان تبدیل شدن به یک هولدینگ پخش تأییدشده در سال ۲۰۰۸، سال مالی را با زیان به پایان میرساند — و همچنین نخستین زیان از زمان ورود شبکه فوجی به بورس توکیو در سال ۱۹۹۷ است. پس از افشای رسوایی مربوط به یک چهره مشهور در ژانویه، موجی از حامیان مالی تبلیغات خود را از برنامههای شبکه فوجی حذف کردند.
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20250516_B7/
ژاپن گسترش صنایع مشمول ویزای کارگران ماهر خارجی را بررسی میکند
ژاپن در حال بررسی گسترش فهرست صنایعی است که تحت ویزای «کارگر ماهر مشخص» (Specified Skilled Worker) برای اتباع خارجی مجاز به کار هستند، تا کمبود شدید نیروی کار در کشور را جبران کند. بر اساس پیشنویسی که در کمیته حزب حاکم لیبرال دموکرات ارائه شد، قرار است شمار صنایع مشمول این ویزا از ۱۶ به ۱۹ مورد افزایش یابد. مدیریت انبار، دفع پسماند و تأمین ملحفه بهعنوان صنایع جدید پیشنهاد شدهاند.
ویزای کارگر ماهر مشخص که در سال ۲۰۱۹ ایجاد شد، به افراد خارجی اجازه میدهد در صنایع مواجه با کمبود نیروی انسانی مانند ساختوساز، مراقبت از سالمندان و کشاورزی کار کنند؛ بسیاری از این افراد از برنامه کارآموزی فنی به این ویزا منتقل شدهاند. ویزای نوع اول (شماره ۱) اجازه اقامت پنجساله را میدهد، در حالیکه ویزای نوع دوم (شماره ۲) قابل تمدید نامحدود است و مسیر اقامت دائم و امکان آوردن خانواده را فراهم میکند. بر اساس آمار اداره خدمات مهاجرت، تا پایان سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۸۰ هزار نفر از این نوع ویزا بهرهمند بودهاند.
https://english.kyodonews.net/news/2025/05/91d782b418ed-japan-mulls-expanding-industries-eligible-for-foreign-skilled-workers.html
پیشبینی کاهش سود خودروسازان ژاپنی برای سال مالی ۲۰۲۵
عدم قطعیت در مورد سیاستهای تعرفهای دولت ترامپ، چشمانداز تجاری خودروسازان ژاپنی را با ابهام مواجه کرده است. این شرکتها یا کاهش سود را برای سال مالی جاری (تا مارس 2026) پیشبینی میکنند یا از ارائه هرگونه پیشبینی خودداری کردهاند. شرکتهایی که راهنمایی درآمدی ارائه دادهاند، علاوه بر تعرفهها، از تأثیر احتمالی تقویت ین نیز سخن گفتهاند. شرکت تویوتا پیشبینی کرده است که سود خالص آن با کاهش ۳۴.۹ درصدی به ۳.۱ تریلیون ین (معادل ۲۱ میلیارد دلار) برسد، در حالی که شرکت هوندا کاهش ۷۰.۱ درصدی و رسیدن به ۲۵۰ میلیارد ین (۱.۷ میلیارد دلار) را اعلام کرده است. مزدا و سوبارو هنوز پیشبینی درآمدی منتشر نکردهاند و دلیل آن را دشواری در برآورد تأثیر تعرفههای آمریکا عنوان کردهاند. نیسان نیز اعلام کرده که پیشبینی سود آن هنوز مشخص نیست. سوبارو کاهش ۲.۵ میلیارد دلاری را پیشبینی کرده است.
تحلیلگر صنعت خودرو، تاکاکی ناکانیشی، میگوید شرکتها در تلاشاند تا نحوه بازتاب تأثیر تعرفهها در اطلاعات ارائهشده به بازار را مشخص کنند. وی بیان میکند: «صنعت خودروی ژاپن نمیتواند از بازار آمریکا جدا باشد، چرا که بازار آمریکا — نه ژاپن — توان تأمین سرمایهگذاریهای آتی را دارد. خودروسازان باید خودروهایی مقرونبهصرفه و جذاب تولید کنند. این موضوع برندهها را مشخص خواهد کرد، چرا که افزایش قیمت خودروها به دلیل تعرفههای آمریکا اجتنابناپذیر است». خودروسازان میگویند اقداماتی برای افزایش تولید در کارخانههای آمریکا یا انتقال تولید برخی مدلها به آن کارخانهها انجام میدهند.
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20250515_B1/
نیسان ۷ کارخانه را تعطیل و ۲۰ هزار شغل را حذف میکند
شرکت نیسان اعلام کرد که تا پایان سال مالی ۲۰۲۷، هفت کارخانه تولید خودرو را تعطیل و ۲۰ هزار نیروی کاری خود را در داخل و خارج از ژاپن کاهش خواهد داد. این اقدامات بازسازی در پی اعلام زیان خالص تجمیعی ۶۷۰.۸ میلیارد ین برای سال مالی ۲۰۲۴ اتخاذ شدهاند؛ رقمیکه به رکورد تاریخی زیان ۶۸۴.۳ میلیارد ین در سال مالی ۱۹۹۹ نزدیک است. در سال مالی ۲۰۲۳، این شرکت ۴۲۶.۶ میلیارد ین سود خالص داشت.
در سال مالی ۲۰۲۴، سود عملیاتی نیسان با افت ۸۷.۷ درصدی به ۶۹.۷ میلیارد ین رسید. فروش کل نیز ۱۲.۶ تریلیون ین بود که نسبت به سال قبل ۰.۴ درصد کاهش داشت. این شرکت همچنین قصد دارد شمار تأمینکنندگان قطعات و شرکای تجاری خود را کاهش دهد.رئیس و مدیرعامل نیسان، ایوان اسپینوسا، در نشست خبری در دفتر مرکزی این شرکت در یوکوهاما اذعان کرد که ساختار هزینهای شرکت بسیار سنگین است.
https://www.nippon.com/en/news/yjj2025051300940/nissan-to-shut-7-plants-shed-20-000-jobs-on-huge-loss.html
سونی رکورد جدیدی در سود خالص سال مالی ۲۰۲۴ ثبت کرد
غول الکترونیک ژاپن، سونی گروپ، سود خالص بیسابقهای را در سال منتهی به مارس اعلام کرده است. این شرکت میگوید فروش بالای نرمافزارهای بازی و تضعیف ین از عوامل کلیدی این افزایش سود بودهاند. سود خالص سونی در سال مالی ۲۰۲۴ به ۱.۱۴ تریلیون ین، معادل حدود ۷.۸ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال گذشته ۱۷.۶ درصد رشد داشته است. با این حال، مانند بسیاری از شرکتهای ژاپنی دیگر، سونی هشدار داده است که افزایش تعرفههای واردات آمریکا میتواند سوددهی سال جاری را کاهش دهد. مقامات سونی میگویند تعرفهها بر کنسولهای بازی و کسبوکار تراشهها تأثیر خواهد گذاشت. برای جبران این موضوع، شرکت تولید کنسول پلیاستیشن ۵ را به دیگر کشورها منتقل خواهد کرد و موجودی آن را در آمریکا افزایش خواهد داد. همچنین، افزایش قیمت نیز در حال بررسی است
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20250515_B2/
تصویب قانون جدید در مجلس ژاپن برای تقویت توسعه داروهای نوین:
مجلس قانونگذاری ژاپن (دایت) لایحه اصلاحشدهای را به تصویب رسانده است که شامل ایجاد یک صندوق دولتی جدید با هدف تقویت ظرفیت کشور در توسعه داروهای نوین میشود. در حال حاضر، داروهای ساخت ژاپن در حال از دست دادن سهم خود در بازار جهانی هستند، در حالی که کادر درمانی در ژاپن با مشکل موسوم به «از دست رفتن دارو» مواجه هستند؛ به این معنا که نمیتوانند از داروهایی استفاده کنند که در خارج از کشور در دسترس است.
قانون جدید که در مجلس علیا به تصویب رسید، خواستار ایجاد صندوقی دولتی برای حمایت از استارتاپهایی است که در پی توسعه داروهای نوآورانه هستند. همچنین، نظامیبرای تسریع روند تأیید برخی داروها معرفی خواهد شد که اجازه میدهد برخی داروها در صورت ضرورت و امکان پیشبینی معقول اثربخشیشان، پیش از انجام برخی مراحل آزمایش بالینی، مجوز دریافت کنند. این قانون همچنین اجازه میدهد دولت در صورت بروز کمبود دارویی، از شرکتهای داروسازی درخواست افزایش تولید کند. از دیگر مفاد این قانون میتوان به تقویت سامانهای برای تضمین عرضه پایدار داروها اشاره کرد؛ از جمله بررسی میزان عرضه و تقاضا از طریق نسخهنویسی الکترونیکی. علاوه بر این، بر اساس این قانون، مصرفکنندگان میتوانند در صورت احراز برخی شرایط مانند دریافت راهنمایی آنلاین، داروهای بدون نسخه را از فروشگاههای زنجیرهای و سایر مراکز فروش بدون حضور داروساز تهیه کنند
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20250514_17/
بررسی افزایش دو برابری عرضه برنج ذخیرهشده برای مهار رشد قیمتها:
دولت ژاپن در حال بررسی افزایش حدود دو برابری عرضه برنج ذخیرهشده تا حدود ۶۰۰ هزار تن است؛ اقدامیکه بهمنظور مقابله با قیمتهای بیسابقه و کمبود برنج انجام میشود. قرار است طی سه ماه منتهی به ژوئیه، ۳۰۰ هزار تن دیگر از ذخایر آزاد شود که در کنار ۳۲۱ هزار تن آزادشده طی ماههای مارس و آوریل، مجموع عرضه را به سطحی بیسابقه میرساند. در صورت اجرای این برنامه، ذخیره دولت به حدود ۳۰۰ هزار تن کاهش خواهد یافت؛ یعنی تقریباً یکسوم سطح استاندارد در نظر گرفتهشده برای ذخایر استراتژیک. این امر نگرانیهایی در مورد پاسخگویی دولت در صورت وقوع خشکسالی یا بلایای طبیعی در آینده ایجاد کرده است.
https://english.kyodonews.net/news/2025/05/a169f08b2b2f-japan-weighs-doubling-stockpiled-rice-release-to-rein-in-price-surge.html
عرضه برنج کالیفرنیا در ژاپن توسط Aeon در بحبوحه کمبودها:
شرکت خردهفروشی Aeon اعلام کرد که قصد دارد برنج تولید کالیفرنیا را در بازار ژاپن عرضه کند؛ اقدامی در پاسخ به کمبود و افزایش چشمگیر قیمت این ماده غذایی اساسی. قیمت برنج در فروشگاههای ژاپن نسبت به سال گذشته دو برابر شده است. Aeon این خبر را در سفارت ایالات متحده در توکیو اعلام کرد. به گفته مسئولان، عرضه این نوع برنج که «کالرُز (Calrose)» نام دارد، از تاریخ ۶ ژوئن آغاز خواهد شد و فروش آن تا حدود پاییز ادامه خواهد داشت؛ یعنی تا زمانی که برنج تازه برداشتشده ژاپنی به بازار عرضه شود. قیمت یک بسته چهار کیلویی کالرز ۲۸۹۴ ین، معادل حدود ۲۰ دلار خواهد بود؛ که تقریباً ۱۰ درصد ارزانتر از برنج ژاپنی است Aeon اعلام کرده که ۱۴ هزار تن از این برنج را پس از پرداخت تعرفه وارد خواهد کرد. ژاپن در چارچوب سیستم موسوم به «حداقل دسترسی» مقدار معینی برنج وارد میکند. واردات خارج از این برنامه مشمول تعرفهای معادل حدود ۲ دلار و ۳۰ سنت به ازای هر کیلوگرم است. برنج کالرز چسبندگی کمتری نسبت به برنجهای داخلی دارد. در کنفرانس خبری، غذاهایی نظیر ریزوتو و پیلاف که با این نوع برنج تهیه شده بودند، به نمایش گذاشته شدند.
جورج گلس، سفیر ایالات متحده در ژاپن، گفت: «ژاپن کشوری است که به برنج اهمیت زیادی میدهد و احتمالاً دقیقترین مصرفکننده در زمینه کیفیت غذا است. اینکه بزرگترین زنجیره فروشگاههای ژاپن برنج ۱۰۰ درصد آمریکایی کالرز را در فروشگاههای خود عرضه میکند، لحظهای تاریخی است».
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20250513_B5/
کاتو در تلاش برای دیدار با بسنت برای گفتگو درباره ارزها
وزیر دارایی ژاپن اعلام کرد که در تلاش است هفته آینده دیداری با وزیر خزانهداری ایالات متحده برای گفتگو درباره نرخ ارز و سایر مسائل ترتیب دهد. کاتو کاتسونوبو در یک کنفرانس خبری گفت که قصد دارد در نشست وزرای دارایی کشورهای گروه هفت در کانادا شرکت کند و امیدوار است بتواند در حاشیه این نشست با اسکات بسنت دیدار کند. این دو نفر ماه گذشته نیز در جریان نشست گروه بیست در ایالات متحده دیدار دوجانبهای داشتند. به گفته مسئولان وزارت دارایی ژاپن، در آن دیدار بسنت موضوع هدفگذاری ارزی یا سازوکارهای مدیریت نرخ ارز را مطرح نکرد. دو طرف توافق کردند که در موضوعات ارزی در ارتباط نزدیک باقی بمانند.
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20250513_B4/
سرمایهگذاری گروه مالی سومیتومو میتسویی در یک بانک هندی
گروه مالی سومیتومو میتسویی ژاپن قصد دارد با سرمایهگذاری در یک بانک تجاری در هند، دسترسی بیشتری به بازار عظیم این کشور پیدا کند. این شرکت اعلام کرده که زیرمجموعه آن، بانک سومیتومو میتسویی، ۲۰ درصد از سهام بانک Yes مستقر در بمبئی را به مبلغی حدود ۱۳۵ میلیارد روپیه هند (معادل ۱.۵ میلیارد دلار) خریداری خواهد کرد. این معامله بهعنوان سکوی پرتابی برای افزایش سهم بازار این گروه در اقتصاد پرشتاب هند تلقی میشود. بانک Yes در سال ۲۰۰۳ تأسیس شده و بیش از ۱۲۰۰ شعبه در سراسر هند دارد. سومیتومو میتسویی اعلام کرده که نخستین مؤسسه مالی ژاپنی است که در یک بانک تجاری در هند سرمایهگذاری میکند. این شرکت قصد دارد با همکاری بانک Yes، خدمات بهتری را برای بنگاههای کوچک و متوسط و نیز مشتریان فردی فراهم سازد.
این اقدام همچنین بهعنوان راهی برای تنوعبخشی به ریسکها در بازاری با جمعیتی بیش از ۱.۴ میلیارد نفر تلقی میشود، آن هم در شرایطی که اقتصاد جهانی به دلیل سیاستهای تعرفهای آمریکا با نوسانهایی روبهروست. این گروه همچنین یک مؤسسه مالی غیربانکی در هند را خریداری و به زیرمجموعه خود تبدیل کرده است. هند بخشی از راهبرد سومیتومو میتسویی برای گسترش فعالیتها در اقتصادهای نوظهور آسیاست. این شرکت پیشتر در بانکهای تجاری در اندونزی، ویتنام و فیلیپین نیز سرمایهگذاری کرده است.
https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20250512_B3/
کاهش تولید ناخالص داخلی ژاپن در سهماهه نخست ۲۰۲۵ برای نخستین بار در یک سال گذشته:
اقتصاد ژاپن در دوره ژانویه تا مارس ۲۰۲۵ با نرخ واقعی سالانه ۰.۷ درصد کاهش یافته است. این نخستین انقباض در یک سال گذشته به شمار میرود و نشان میدهد که تقاضای داخلی حتی پیش از اجرایی شدن کامل تعرفههای سنگین آمریکا ضعیف بوده است. بر اساس دادههای دولت، تولید ناخالص داخلی واقعی با در نظر گرفتن تورم تعدیل شده، در سهماهه اول ۲۰۲۵ نسبت به دوره اکتبر تا دسامبر، ۰.۲ درصد کاهش یافته است. این افت ناشی از کاهش مصرف بخش خصوصی در مواجهه با تورم و افزایش هزینه واردات بوده است.
تعرفههای شدید رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، بر کالاهای ژاپنی که از آوریل آغاز شده، نگرانیهایی را در خصوص آسیبپذیری اقتصاد صادراتمحور ژاپن و تأثیر آن بر روحیه مصرفکنندگان و کسبوکارها ایجاد کرده است. این رقم کمتر از میانگین پیشبینی ۰.۱۹ درصد کاهش از سوی ۳۷ اقتصاددان شرکتکننده در نظرسنجی مرکز پژوهشهای اقتصادی ژاپن بود.
دولت هماکنون در حال آمادهسازی یک بسته اقتصادی برای کاهش اثرات تورم و تعرفههای آمریکا پیش از انتخابات مجلس علیای ژاپن در تابستان پیش روست. در این فصل، مصرف بخش خصوصی که بیش از نیمی از اقتصاد را تشکیل میدهد، برای چهارمین فصل پیاپی رشد کرد اما تنها ۰.۰۴ درصد افزایش یافت که نشاندهنده تأثیر منفی تورم بر قدرت خرید مردم است. صادرات ۰.۶ درصد کاهش یافت که نخستین افت در چهار فصل گذشته بهشمار میرود. واردات نیز ۲.۹ درصد افزایش یافت که تأثیر منفی بر GDP دارد. با وجود این، سرمایهگذاری سرمایهای ۱.۴ درصد رشد داشت و برای چهارمین فصل پیاپی افزایشی بود، که ناشی از تقاضا برای تجهیزات تولید نیمهرسانا و فناوریهای صرفهجویی در نیروی کار بود. GDP اسمی نیز نسبت به فصل قبل ۰.۸ درصد افزایش یافت که معادل نرخ سالانه ۳.۱ درصد است.
https://english.kyodonews.net/news/2025/05/16a9ad5937c5-update3-japan-jan-march-gdp-shrinks-for-1st-time-in-1-yr-amid-weak-spending.html
سود خالص سه بانک بزرگ ژاپن برای دومین سال پیاپی رکورد زد:
سود خالص مجموع سه گروه بزرگ بانکی ژاپن در سال مالی ۲۰۲۴ با رشد ۲۵.۳ درصدی نسبت به سال قبل به رقم بیسابقه ۳.۹۲۶ تریلیون ین رسید. این سه گروه بانکی شامل Mitsubishi UFJ، Sumitomo Mitsui و Mizuho هستند که سود آنها تحت تأثیر بهبود حاشیههای سود و فروش سهام و داراییها افزایش یافت. این عملکرد ناشی از افزایش نرخهای بهره و رونق فعالیتهای وامدهی در پی سیاستهای بانک مرکزی ژاپن بوده است. درآمدهای حاصل از سپردهها و وامها با توجه به تقاضای بالای شرکتی افزایش یافت. همچنین این بانکها سهام متقابل خود را فروختند و سود حاصل از این فروشها به ترتیب برای Mitsubishi UFJ معادل ۶۰۲.۹ میلیارد ین، برای Sumitomo Mitsui برابر با ۴۸۵ میلیارد ین و برای Mizuho بیش از ۲۰۰ میلیارد ین بوده است. نتیجه آن ثبت سود خالص رکوردی برای هر سه بانک بوده است.
https://www.nippon.com/en/news/yjj2025051500885/3-major-japan-banks'-net-profit-hits-record-high-for-2nd-yr.html