اخبار اقتصادی قزاقستان-آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته چهارم مهرماه 1403مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

برنامه‌ریزی قزاقستان برای جذب 150 میلیارد دلار سرمایه خارجی (تا 2029)؛

 نورلان بایبازاروف، معاون نخست وزیر و وزیر اقتصاد ملی این موضوع را در یک جلسه توجیهی پس از جلسه دولت اعلام کرد.

وی از پیشرفت در اجرای وظایف راه اندازی چرخه جدید سرمایه گذاری که توسط رئیس جمهور در پیام خود تعیین شده است، صحبت به میان آورد. برای این منظور، مفهوم سیاست سرمایه گذاری تا سال 2029 به روز شده است. هدف اصلی آن جذب حداقل 150 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی و افزایش ورودی آن به سرمایه ثابت تا 23 درصد تولید ناخالص داخلی است. امسال 70 پروژه جدید راه اندازی می‌شود که از این تعداد 34 پروژه در حال حاضر آغاز شده است.

به عنوان بخشی از تصویب موافقتنامه بین دولتی با قطر، اجرای 9 پروژه با جذب حدود 20 میلیارد دلار سرمایه گذاری در پروژه‌های صنعتی و زیربنایی برنامه ریزی شده است.

موسسات مالی گروه بانک اسلامی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خلیج فارس در سال جاری به‌عنوان سرمایه‌گذار به قزاقستان علاقه نشان می‌دهند و انتظار می‌رود در آینده نزدیک قراردادی با بانک توسعه اسلامی‌برای تامین مالی بیش از یک میلیارد دلار امضا شود و اجرای پروژه‌های آبی همچنین قصد اولیه برای تامین مالی حدود 30 پروژه در قزاقستان به ارزش بیش از 7 میلیارد دلار در بخش هایی مانند مدیریت منابع آب، ساخت و ساز و بازسازی زیرساخت های حمل و نقل، مراقبت های بهداشتی، بخش نفت و گاز، آموزش و پرورش وجود دارد.

https://kazpravda.kz/n/okolo-150-mlrd-pryamyh-investitsiy-planiruyut-privlech-v-respubliku/

 رشد تولید ناخالص داخلی و افزایش صادرات؛

رئیس دولت نخست وزیر اولژاس بکتنوف را پذیرفت. قاسم ژومارت توکایف گزارشی در مورد شاخص های توسعه اقتصادی-اجتماعی بر اساس نتایج سه ماهه سوم سال جاری شنید.

به عنوان بخشی از اجرای دستورالعمل های رئیس دولت، اقدامات برای تنوع بخشیدن به اقتصاد تقویت شده است. رشد تولید ناخالص داخلی برای دوره گزارش در نتیجه توسعه بخش غیرموادخام به 4 درصد رسید. بیشترین رشد در بخش کشاورزی (11.4 درصد)، ساخت و ساز (10.1 درصد)، حمل و نقل (8 درصد)، ارتباطات (6.4 درصد)، تجارت (6.3 درصد) و تولید (4.8 درصد) بوده است. افزایش حجم تولید در صنعت تولید در 14 استان ثبت شد.

گردش مالی تجارت خارجی در ژانویه تا اوت سال جاری بالغ بر 91.7 میلیارد دلار بوده که سهم صادرات 3.3 درصد افزایش یافته است. تراز تجاری مثبت با 34.8 درصد افزایش به 15.4 میلیارد دلار رسید.

به رئیس جمهور اطلاع داده شد که 14.9 تریلیون تنگه  (28 میلیارد یورو) به بودجه دولت واریز شده است. تعهدات اجتماعی در اولویت ساختار هزینه‌ها باقی می ماند.

علاوه بر این، اطلاعاتی در مورد اجرای دستورالعمل های خود در مورد بازگرداندن دارایی‌های به دست آمده غیرقانونی به رئیس دولت ارائه شد. کمیسیون از ابتدای سال جاری توافقنامه‌هایی را برای بازگرداندن دارایی‌ها به مبلغ حدود 450 میلیارد تنگه (848 میلیون یورو) تصویب کرده است. تا امروز 265 میلیارد (499 میلیون یورو) تنگه دارایی به درآمد دولت تبدیل شده است که 177 میلیارد تنگه (333 میلیون یورو) آن به صورت پولی است. تمام وجوه برگشتی برای اهداف مهم اجتماعی هدایت می‌شود. مشمولان قانون «بازگرداندن دارایی‌های به دست آمده غیرقانونی به دولت» اجرای تعدادی از پروژه‌ها از جمله تأمین مالی برنامه‌های توانبخشی و اجتماعی‌سازی افراد نیازمند، ساخت مرکز فرهنگی و آموزشی و میدان ورزشی را آغاز کرده‌اند.

قاسم جومارت توکایف همچنین از نتایج نشست شورای سران دولت کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در اسلام آباد مطلع شد.

رئیس جمهور بر ضرورت تشدید کار دولت به منظور تضمین رشد پایدار اقتصاد قزاقستان از طریق تنوع بخشی، حمایت از کسب و کارهای کوچک و متوسط، پروژه‌های زیربنایی، توسعه نوآوری‌ها در مجتمع کشت و صنعت و اجرای صنایع و صنایع بزرگ اشاره کرد.

https://dknews.kz/ru/politika/341943-novyy-kurs-ekonomiki-kazahstana-innovacii

افزایش  بدهی خارجی قزاقستان به امارات ؛

طی پنج سال، بدهی خارجی قزاقستان به امارات تقریبا دو برابر شده است. از اول جولای 2024، بدهی قزاقستان به سایر کشورها تقریباً به 166.6 میلیارد دلار رسیده است. در حالی که برای مدت مشابه در سال 2019، این حجم 158.3 میلیارد دلار بود.

اگر 10 کشور برتر را در نظر بگیریم، قزاقستان بیشترین بدهی را به هلند دارد - 42.3 میلیارد دلار (-8.4٪ نسبت به 1 ژوئیه 2019). رتبه دوم روسیه با 14.2 میلیارد دلار (+1.5 برابر) و رتبه سوم بریتانیا با 13.1 میلیارد دلار (-40.5٪) است.

بدهی قزاقستان به سازمان‌های بین المللی به طور قابل توجهی افزایش یافته است: از 10.2 میلیارد دلار به 13 میلیارد دلار (+27.4٪). همچنین، بدهی مستقیم در کشورهایی مانند برمودا (با 1.7 برابر، تا 9.5 میلیارد دلار) و امارات (با 1.9 برابر، تا 3.8 میلیارد دلار) مشاهده شده است.

در همین زمان، برای پنج سال، بدهی خارجی ایالات متحده کاهش یافته است - 12 میلیارد دلار (-8.4٪)، فرانسه - 11.01 میلیارد دلار (-6.7٪)، چین - 9.5 میلیارد دلار (-12.8٪) و ژاپن - 5 میلیارد دلار. (-13.8%).

در شهریور ماه، اتاق بازرسی عالی کشور نسبت به نرخ سود پرداختی ابراز نگرانی کرد که طبق محاسبات آنها طی پنج سال گذشته به طور میانگین 12 درصد بوده است.

این وزارتخانه گفت که در سال 2025، هزینه‌های بازپرداخت و خدمات وام ها به 6.1 تریلیون تنگه خواهد رسید که 38 درصد کل درآمد یا 24 درصد هزینه‌های بودجه جمهوری است. این خطر متوجه توان مالی دولت خواهد بود.

https://lsm.kz/vneshnij-dolg-kazahstana-infografika

رونمایی قزاقستان از سند چشم انداز 2030 برای توسعه انرژی هیدروژنی؛

22 مهر - به گزارش ترند، وزارت انرژی قزاقستان اعلام کرد که قزاقستان رسما "مفهوم توسعه انرژی هیدروژنی تا سال 2030" خود را تایید کرده است. به گفته این وزارت، این سند به عنوان چارچوبی حیاتی برای پیشبرد بخش انرژی هیدروژنی قزاقستان و رسیدگی به چالش های زیست محیطی ضروری است. این سند چندین حوزه کلیدی از جمله هدف ملی دستیابی به بی طرفی کربن و انجام تعهدات بین المللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای را برجسته می‌کند.

این مفهوم بر توسعه فناوری‌های نوآورانه هیدروژن تاکید دارد و هدف آن جذب سرمایه گذاری‌های قابل توجه برای پروژه‌های آزمایشی در این زمینه است. این طرح‌ها برای یکپارچه‌سازی فناوری‌های پیشرفته و ایجاد فرصت‌های جدید در چشم‌انداز انرژی کشور طراحی شده‌اند. انتظار می رود اجرای پیش بینی شده این مفهوم موقعیت قزاقستان را در عرصه انرژی جهانی ارتقا دهد و گامی مهم در جهت دستیابی به بی طرفی کربن باشد.

بعلاوه، گسترش انرژی هیدروژنی جزء لاینفک استراتژی گسترده تر قزاقستان برای گذار به اقتصاد سبز و ترویج توسعه پایدار است. این تمرکز استراتژیک نه تنها با روندهای انرژی جهانی همسو می‌شود، بلکه قزاقستان را به عنوان یک رهبر بالقوه در اقتصاد نوظهور هیدروژن قرار می دهد و در نتیجه انعطاف پذیری اقتصادی و نظارت بر محیط زیست آن را افزایش می دهد.

در همین حال، قزاقستان در ژوئن 2021 وارد چشم انداز جهانی هیدروژن شد، زمانی که شرکت انرژی سوئدی-آلمانی Svevind برنامه‌های خود را برای تولید هیدروژن سبز از طریق پروژه HyrasiaOne خود اعلام کرد. با هزینه پیش‌بینی شده 50 میلیارد دلار، انتظار می‌رود این طرح به یکی از بزرگترین در نوع خود در جهان تبدیل شود.

در نوامبر 2022، آستانه با بروکسل توافقنامه همکاری استراتژیک با هدف پیشبرد هیدروژن سبز و مواد خام حیاتی امضا کرد و در مارس 2023، آلمان یک دفتر دیپلماسی هیدروژن در قزاقستان تأسیس کرد.

https://en.trend.az/business/3956371.html

تمرکز قزاقستان بر انرژی هسته‌ای با هدف ثبات بلندمدت و حل کسری انرژی؛

در سال های اخیر، قزاقستان وارد مرحله فعال توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر شده است. در این مدت، ده‌ها تاسیسات انرژی سبز ساخته و به بهره برداری رسیده است که نشان دهنده تعهد کشور به تنوع بخشیدن به ترکیب انرژی است.

طی دهه گذشته، ظرفیت نصب شده انرژی‌های تجدیدپذیر در قزاقستان بیش از 16 برابر افزایش یافته است. در سال 2014، کل ظرفیت نصب شده 178 مگاوات بود، اما در پایان سال 2023، به 2903.54 مگاوات رسید. در سال 2023، مصرف کلی برق قزاقستان به 115.06 میلیارد کیلووات ساعت رسید که 1.9 درصد نسبت به سال 2022 افزایش داشت، در حالی که تولید برق در 112.82 میلیارد کیلووات ساعت مطابق با سال قبل باقی ماند.

تولید برق قزاقستان توسط 222 نیروگاه پشتیبانی می‌شود که 147 مورد آن به انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص دارد. اکثر آنها نیروگاه‌های بادی (59 تاسیسات با ظرفیت ترکیبی 1.409 گیگاوات) و نیروگاه‌های خورشیدی (46 تاسیسات با ظرفیت 1.222 گیگاوات) هستند.

علاوه بر امکانات موجود، قزاقستان چندین قرارداد سرمایه گذاری با شرکت های بزرگ جهانی برای ساخت ایستگاه‌های انرژی تجدیدپذیر جدید امضا کرده است. انتظار می‌رود این پروژه‌ها، که برخی از آن‌ها شرکت‌هایی مانند توتال فرانسه، مصدر امارات و ACWA Power عربستان سعودی را در بر می‌گیرند، تا پایان دهه به ظرفیت 5 گیگاوات اضافه کنند. این پروژه‌ها قرار است در سال های 2025-2026 آغاز شوند و تکمیل آن برای سال های 2029-2030 برنامه ریزی شده است.

قزاقستان یک هدف بلندپروازانه را تعیین کرده است: اینکه تا سال 2030 15 درصد از ترکیب انرژی خود از منابع تجدیدپذیر تامین شود. دولت فعالانه از این هدف با ارائه اقدامات قانونی و مشوق های سرمایه گذار برای تسریع توسعه انرژی سبز حمایت می‌کند.

 با این حال، این کشور همچنان با کسری انرژی قابل توجهی مواجه است. در حال حاضر، قزاقستان با کمبود 1500 مگاوات مواجه است و وزارت نیرو پیش بینی می‌کند که این کسری می‌تواند تا سال 2030 به 6.2 گیگاوات برسد. انتظار می رود تا سال 2035، مصرف برق به 152.4 میلیارد کیلووات ساعت افزایش یابد، در حالی که نیروگاه‌های موجود تنها قادر خواهند بود. برای تولید 135 میلیارد کیلووات ساعت. بسیاری از نیروگاه‌های حرارتی کشور قدیمی هستند و نیاز به تعمیرات و نوسازی گسترده دارند که هزینه بر است و بعید است که به طور کامل تقاضای فزاینده انرژی را برطرف کند.

یکی از راه حل های بالقوه برای این بحران انرژی، ساخت نیروگاه هسته ای است. در همه پرسی اخیر، بیش از 71 درصد از شهروندان قزاقستان از توسعه انرژی هسته ای در این کشور حمایت کردند. انرژی هسته‌ای می‌تواند به پر کردن شکاف انرژی کمک کند و در عین حال قزاقستان را قادر می‌سازد تا به تعهدات خود در زمینه بی‌طرفی کربن عمل کند. این کشور برای انرژی هسته ای موقعیت خوبی دارد، زیرا دارای بزرگترین ذخایر اورانیوم در جهان است و پایه علمی و فنی قوی برای فناوری هسته ای دارد.

در سال 2023، وزارت انرژی قزاقستان چهار رقیب اصلی را برای پروژه نیروگاه هسته‌ای اعلام کرد: CNNC چین، KHNP کره جنوبی، EDF فرانسه و Rosatom روسیه. در حالی که هنوز مشخص نیست که کدام شرکت ساخت و ساز را رهبری خواهد کرد، رئیس جمهور قاسم جومارت توکایف پیشنهاد کرده است که کنسرسیوم بین المللی توسعه دهندگان مناسب ترین رویکرد خواهد بود. وی بر لزوم تحلیل و مذاکره دقیق قبل از تصمیم گیری نهایی تاکید کرد.

انتظار می رود در سال 2025 تصمیم در مورد تامین کنندگان و شرکای پروژه برای نیروگاه هسته ای قزاقستان اتخاذ شود. به گفته رومن اسکلیار معاون اول نخست وزیر، توسعه مطالعات امکان سنجی و مستندات فنی تقریباً دو سال و نیم طول خواهد کشید و پیش بینی می‌شود ساخت و ساز به زودی آغاز شود.

قلمرو وسیع قزاقستان پتانسیل قابل توجهی برای گسترش انرژی بادی و خورشیدی دارد. با این حال، با توجه به نیازهای رو به رشد کشور به انرژی، به نظر می رسد انرژی هسته ای مناسب ترین گزینه برای تضمین تامین برق پایدار باشد. یک راکتور هسته ای می‌تواند به طور قابل توجهی انرژی بیشتری نسبت به بسیاری از منابع تجدید پذیر تولید کند.

این کشور در حال برداشتن گام های بلندی در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است، اما چالش های انرژی کشور همچنان قابل توجه است. با انرژی هسته‌ای، قزاقستان نه تنها می‌تواند کمبود برق خود را برطرف کند، بلکه می‌تواند آینده انرژی پاک‌تر و پایدارتری را تضمین کند، که هم در توسعه ملی و هم به اهداف زیست‌محیطی جهانی کمک می‌کند.

https://en.trend.az/business/3956214.html

 خروج بورس اوراق بهادار مسکو از بورس قزاقستان؛

بورس اوراق بهادار مسکو فهرست سهامداران بورس قزاقستان (KASE) را ترک کرده است. همچنین، Kazakhstan Exchange روابط خود را با MOEX که بر اساس سند همکاری راهبردی امضا شده توسط بورس در 10 اکتبر 2018 و توافق نامه‌های مرتبط بود، قطع کرد.

علاوه بر این، در 30 سپتامبر 2024، ولادیمیر کرکوتن، نماینده Mosbij، بر اساس درخواست خود برای خاتمه زودهنگام از هیئت مدیره KASE خارج شد. بدین ترتیب، در 11 اکتبر سال جاری، سهامدار اصلی بورس اوراق بهادار قزاقستان، بانک ملی با سهم 47.0 درصد است.

یادآور می‌شویم که در ژوئن سال جاری، آمریکا فهرست تحریم‌های روسیه را به‌روزرسانی کرد. در نتیجه، بورس اوراق بهادار مسکو در این لیست گنجانده شده است. بعداً KASE اعلام کرد که در حال انجام مذاکرات برای خرید سهام خود در MOEX است.

https://lsm.kz/moskovskaya-birzha-vyshla-iz-sostava-akcionerov-kase

 افتتاح دفتر نمایندگی تلگرام  در قزاقستان؛

بنا بر اعلام وزیر توسعه دیجیتال، جمهوری قزاقستان این وزارتخانه فعالانه با تلگرام برای حذف فوری محتوای غیرقانونی و مسدود کردن کانال های غیراخلاقی همکاری می‌کند.

بنا بر اظهارات وزیر قزاق"بر اساس قوانین ما، پلتفرم های اینترنتی مانند تلگرام، واتس اپ و تیک تاک اکنون ملزم به داشتن نماینده در قزاقستان هستند. قبلاً توافقی با تلگرام برای تعیین نماینده آنها و افتتاح دفتر انجام شده است" - گامی مهم برای افزایش کنترل بر روی محتوا است.

علاوه بر این، این وزارتخانه همچنین شروع به همکاری با متا برای مبارزه با طرح های کلاهبرداری کرده است. در سه ماهه گذشته، متا 1.2 میلیارد حساب جعلی را در سراسر جهان با استفاده از فناوری هوش مصنوعی مسدود کرد.

https://astanatimes.com/2024/10/telegram-to-open-office-in-kazakhstan/

تهیه نقشه راه توسعه صنعت پتروشیمی قزاقستان برای سال های 2024 تا 2030؛

وزارت نیرو «نقشه راه توسعه صنعت پتروشیمی 2024-2030» را تهیه کرده است که شامل اقداماتی از تأمین مواد اولیه تا انتشار محصولات نهایی است.هدف آن توسعه صنعت پتروشیمی و تسهیل در اجرای پروژه‌ها در این حوزه است.

به عنوان بخشی از اجرای مفاد نقشه راه، انتظار می رود:

افزایش حجم تولید محصولات پتروشیمی از 357.8 هزار تن در سال 2023 به 1.8 میلیون تن تا سال 2030.

تامین پروژه‌های در حال انجام و جدید در صنعت پتروشیمی‌با مواد اولیه مورد نیاز.

اجرای شش پروژه با جذب سرمایه گذاری به ارزش 14.7 میلیارد دلار و ایجاد حدود 3.5 هزار شغل دائمی و 16 هزار شغل موقت.

ساخت زیرساخت های لازم در قلمرو مناطق آزاد برای پروژه‌های پتروشیمی؛

تضمین بازارهای فروش و تحریک مصرف داخلی محصولات پتروشیمی.

ایجاد شرایط برای توسعه صنعت با ارتقای پایگاه علمی، سرمایه انسانی و همچنین تصویب اسناد نظارتی و فنی مربوطه.

نقشه راه توسط دولت جمهوری قزاقستان تصویب شد.

www.inform.kz/ru/v-kazahstane-razrabotana-dorozhnaya-karta-po-razvitiyu-neftegazohimicheskoy-promishlennosti-na-20242030-godi-322663

میزان تولید زغال‌سنگ قزاقستان در مقطع ژانویه-اوت 2024؛

حجم تولید زغال سنگ، شامل زغال سنگ و کنسانتره زغال سنگ، در قزاقستان برای ژانویه تا آگوست 2024 به 69.4 میلیون تن رسید که 7.3 درصد کمتر از مدت مشابه در سال 2023 است. یک سال قبل، تولید زغال سنگ نیز کاهش یافته است: 2 درصد.

در سال 2023، 18.3 درصد از خانوارها از اجاق های سوخت جامد، یعنی زغال سنگ و چوب برای گرمایش استفاده می‌کردند. علیرغم اینکه سهم آنها نسبت به سال 2022 (20.2 درصد) کاهش یافته است، استفاده از سوخت جامد در خانوارهایی با درآمدهای زیر و بالاتر از سطح معیشتی تفاوت قابل توجهی دارد. در میان خانوارهای فقیر، 25٪ از گرمایش اجاق با سوخت جامد استفاده می‌کنند که بیشتر از سال 2022 (23.9٪) است. سهم خانوارهای "غیر فقیر" که از گرمایش اجاق سوخت جامد استفاده می‌کنند در طول سال از 20.2٪ به 18.1٪ کاهش یافته است.

وضعیت در استان‌ها حتی بدتر است. سهم خانوارهایی که از گرمایش اجاق با سوخت جامد استفاده می‌کنند در سه استان- قزاقستان شمالی (57.1٪)، آقمولا (55.8٪) و آبای (51.4٪) است. سطح قابل توجهی از استفاده از گرمایش اجاق سوخت جامد نیز در استان‌های ژِتیسو (49.3٪) و آلماتی (36.2٪) مشاهده شد.

در سال 2023، زغال سنگ در مصرف انرژی اولیه جهانی پس از نفت در رتبه دوم قرار داشت: به ترتیب 26 درصد در مقابل 32 درصد. گاز طبیعی بعدی است: 23 درصد. انرژی هیدروالکتریک و هسته ای به ترتیب 6% و 4% و سایر منابع انرژی تجدید پذیر 8% بوده است.

نقش زغال سنگ در اقتصاد قزاقستان جدی تر است: در کل حجم مصرف انرژی اولیه در سال 2023، سهم آن 49.6٪ یا 36.4 هزار تن معادل نفت بود. گاز در رتبه دوم (26.7 درصد) و نفت در رتبه سوم (21.7 درصد) قرار گرفت. سایر انواع منابع انرژی در مجموع تنها 2 درصد را تشکیل می دهند.

https://t.me/energypromkz/488

بسترسازی‌های قزاقستان برای افزایش ترانزیت گاز به ازبکستان؛

قزاقستان در حال انجام کارهای مقدماتی برای نوسازی سیستم مرکز آسیای مرکزی برای افزایش ترانزیت گاز به ازبکستان است. پیش از این گزارش شده بود که ترانزیت گاز از روسیه به ازبکستان از طریق قزاقستان می‌تواند از سال 2026 چهار برابر افزایش یافته و به 11 میلیارد متر مکعب در سال برسد. قزاقستان در حال حاضر سالانه 3 میلیارد متر مکعب گاز پمپاژ می‌کند. خط لوله گاز به زودی آماده می‌شود تا ظرفیت خود را دو برابر کند و به 6 میلیارد برساند.

24.kz

عمر 45 درصد خودروهای قزاقستان بالای 20  سال است؛

بر اساس آمار اداره ملی آمار قزاقستان، 5.5 میلیون خودرو در این کشور پلاک شده که تقریبا نیمی از آنها بالای 20 سال قدمت دارند. ناوگان خودرو بر اساس سال تولید به این صورت است:

 کمتر از 3 سال - 6.2٪؛

3-7 سال - 13.17٪؛

7-10 سال - 11.89٪؛

10 تا 20 سال - 23.86٪؛

بالای 20 سال - 44.88٪

https://www.inform.kz/ru/45-avtomobiley-v-kazahstane-starshe-20-let-a0eb30

حجم مبادلات تجاری بین قزاقستان و کشورهای اتحادیه اقتصادی  اوراسیا در 2024؛

کمیسیون اقتصادی اوراسیا اعلام کرد: صادرات قزاقستان به کشورهای اتحادیه اوراسیا از ژانویه تا آگوست 2024 بالغ بر 6.9 میلیارد دلار و واردات آن به 12 میلیارد دلار رسیده است. به طور سنتی، بیشترین سهم از گردش تجاری در EAEU مربوط به تجارت با روسیه (91%)، قرقیزستان (5.8%) و بلاروس (3.1%) بوده است. قزاقستان عرضه محصولات شیمیایی خود از جمله پلاستیک به کشورهای اوراسیا و صادرات مصالح ساختمانی و همچنین فلزات و محصولات ساخته شده از آنها را به میزان قابل توجهی افزایش داده است.

https://t.me/sputnikKZ/56231