اخبار اقتصادی عربستان سعودی - جده

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی عربستان سعودی در هفته سوم مهر ماه 1403 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

اجرای پروژه‌های‌ در حوزه‌های دریایی نفت و گاز در عربستان سعودی

گروه مهندسی انرژی ایتالیایی سایپم اعلام کرد، بر اساس توافق بلندمدت با شرکت سعودی «آرامکو» دو قرارداد برای ساخت پروژه‌های دریایی جدید در سعودی به ارزش یک میلیارد دلار منعقد کرده است.  گروه سایپم در این باره تأکید کرد، این دو قرارداد شامل امور مهندسی، تدارکات، ساخت و نصب زیرساخت‌ها از جمله خطوط لوله زیر دریا در میدان نفت و گاز «مرجان» و میادین نفتی «زلوف» و «السفانیه» می‌شود. گروه مهندسی سایپم در سال 2020 میلادی قراردادی 12 ساله با شرکت سعودی آرامکو برای انجام فعالیت‌های مهندسی و ساخت‌وساز امضا کرد و میانگین سفارش سالانه حدود 1.66 میلیارد دلار بین سال‌های 2021 تا 2023 بوده‌است.

هشدار جدی عربستان درباره نفت ۵۰ دلاری

عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی عربستان درباره تجربه نفت ۵۰ دلاری در بازارهای جهانی در صورت ادامه تخطی عرضه برخی اعضای اوپک‌پلاس هشدار داد. روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال گزارش داد که این اظهارات هشداری زیرکانه تلقی می‌شود که اگر کشورهای عضو اوپک‌پلاس به سهمیه‌های خود پایبند نباشند، ممکن است عربستان برای حفظ سهم خود در بازار جنگ قیمتی را آغاز کند. مقام‌های سعودی از کاهش قیمت‌ها ناامید شده‌اند که بخشی از آن هم به‌دلیل بی‌توجهی برخی اعضای اوپک‌پلاس به سهمیه‌های تولید تعیین شده است. این روزنامه آمریکایی اعلام کرد که نمایندگانی از اعضای اوپک‌پلاس که در یک کنفرانس تلفنی شرکت کردند، به آنها گفتند که بن‌سلمان به‌طور خاص عراق و قزاقستان را به دلیل تخطی از سهمیه‌های خود خطاب قرار داده است. یکی از نمایندگان اوپک‌پلاس گفت: پیام ریاض این بود که اگر جایی برای بشکه‌های نفت در بازار وجود نداشته باشد، فایده‌ای برای افزودن حجم تولید وجود ندارد.

دبیرخانه اوپک ادعاهای  «وال‌استریت‌ژورنال» را تکذیب کرد

دبیرخانه اوپک ادعاهای مطرح‌شده در گزارش دوم اکتبر (۱۱ مهر) روزنامه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال به نقل از منابع اوپک‌پلاس را مبنی بر هشدار عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی عربستان درباره سقوط قیمت‌ نفت به ۵۰ دلار در صورت پایبند نبودن برخی اعضای اوپک‌پلاس به سهمیه‌های تولید، نادرست و گمراه‌کننده دانست. دبیرخانه اوپک ضمن تکذیب برگزاری هرگونه نشست تلفنی در هفته گذشته تأکید کرد که از آخرین نشست وزارتی اوپک‌پلاس در پنجم سپتامبر، تاکنون هیچ تماس یا کنفرانس ویدیویی وجود نداشته است. این سازمان همچنین اعلام کرد که نشست‌های حضوری و مجازی اوپک و اوپک‌پلاس به‌طور مداوم و به شیوه‌ای مدنی برگزار می‌شوند، بنابراین انتشار چنین مطالب خلاف واقعی از سوی روزنامه وال‌استریت‌ژورنال بسیار نگران‌کننده است.

اوپک‌پلاس و عربستان برای نفت هدف قیمتی ندارند

منابع داخلی اوپک‌پلاس و عربستان موارد مطرح شده در گزارش روزنامه فایننشال تایمز مبنی بر کوتاه آمدن از هدف قیمتی ۱۰۰ دلار با هدف دنبال کردن سیاست احیای سهم بازار را تکذیب کردند. در پی گزارش‌های رسانه‌ای تأییدنشده مبنی بر احتمال تمایل عربستان به تحمل قیمت‌های پایین‌تر نفت با هدف دنبال کردن سیاست احیای سهم بازار، قیمت نفت در معاملات اوایل روز پنجشنبه (پنجم مهر) کاهش یافت.  منابع داخلی اوپک‌پلاس این ادعاها را رد و تأکید کردند که مبنای تصمیم‌گیری ائتلاف اوپک‌پلاس همیشه به جای دنبال کردن هدف قیمتی، بنیان‌های بازار به‌ویژه میانگین پنج‌ ساله ذخیره‌سازی‌های جهانی نفت خام خواهد بود. توجه به احتمال تداوم نگرانی‌ها درباره تقاضای نفت و تبدیل این رقم تولید به مازاد عرضه از ابتدای سال آینده، نیاز به افزایش عرضه اوپک‌پلاس از دسامبر محل پرسش برخی از ناظران شده است و این که اگر هشت عضو اوپک‌پلاس به کاهش داوطلبانه خود ادامه دهند، آیا این نشان‌دهنده دست کشیدن از سیاست سهم بازار است.

پیشی‌گرفتن شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس از شرکت سابیک عربستان سعودی

شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس برای نخستین‌بار در تاریخ صنعت پتروشیمی ایران توانست در میان ۲۰ شرکت برتر شیمیایی جهان قرار بگیرد و در دو شاخص مهم سود خالص و عملیاتی، با پشت سر گذاشتن قول پتروشیمی جهان ، شرکت سابیک عربستان، بر بام خاورمیانه بایستد. شرکت صنایع پتروشیمی‌ خلیج‌فارس با ۱۷ میلیارد و ۳۴۰ میلیون دلار و ۳.۷درصد افزایش فروش نسبت به سال ۲۰۲۲، در رده‌بندی کلی با صعود ۹ پله‌ای نسبت به سال گذشته میلادی، رتبه هجدهم دنیا را از آن خود کرد. نکته مهم این گزارش کسب رتبه سوم سود خالص شرکت‌های شیمیایی جهان با ۳ میلیارد و ۵۳ میلیون دلار و کسب رتبه چهارم در شاخص سود عملیاتی با ۳ میلیارد و ۴۰ میلیون دلار و رشد ۳.۶درصدی ازسوی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، در میان ۱۰۰ شرکت شیمیایی برتر دنیاست.

سقوط درآمدهای نفتی عربستان به پایین‌ترین حد در ۳ سال اخیر

درآمدهای نفتی عربستان سعودی در ماه ژوئن به‌دلیل تبعیت از برنامه کاهش عرضه اوپک‌پلاس به پایین‌ترین حد در خلال سه سال رسید. این کشور از محل فروش محموله‌های نفت خام خود در بازارهای جهانی طی ژوئن ۲۰۲۴، ۱۷ میلیارد و ۶۸۳ میلیون دلار (۶۶.۳۱۴ میلیارد ریال سعودی) درآمد به دست آورده است. این رقم ۱۲.۶ درصد کمتر از ماه مه بوده و کمترین حد خود از اوت ۲۰۲۱ بوده است. جیمز سوانستون، اقتصاددان ارشد خاورمیانه و شمال آفریقا، دراین‌باره به المانیتور گفت: درآمدهای نفتی عربستان از تحولات قیمتی و حجم صادرات تأثیر گرفته است.

کاهش سرمایه‌گذاری کلان عربستان در صنعت نفت

بانک آمریکایی گلدمن ساکس از احتمال کاهش سرمایه‌گذاری‌های عربستان سعودی در صنعت نفت خبر داد. عربستان سعودی تا پایان دهه کنونی سرمایه‌گذاری کمتری نسبت به پیش‌بینی‌های اولیه در صنعت نفت انجام خواهد داد. این کشور در نظر داشت تا پایان این دهه یک‌تریلیون دلار در صنایع راهبردی سرمایه‌گذاری کند. عربستان ممکن است تا سال ۲۰۳۰ بخش بیشتر سرمایه خود یعنی حدود ۷۳ درصد از کل سرمایه‌گذاری‌ها را به بخش‌های غیرنفتی اختصاص دهد. کسری بودجه عربستان سعودی در سه‌ماهه دوم سال جاری به ۱۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال (معادل ۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار) رسید که نشان می‌دهد دولت این کشور همچنان به درآمدهای نفتی وابسته است.

شکار  مراکز و مؤسسات متخلف توسط سازمان سعودی غذا و دارو

 سازمان غذا و دارو در سعودی از طریق برپایی 1806 گشت نظارتی از مراکز و مؤسسات مختلف موفق به کشف و توقیف 186 مؤسسه متخلف و 173 نوع فرآورده غذایی و دارویی و همچنین محصولات آرایشی و بهداشتی غیرقانونی در سراسر این کشور شد.  این سازمان تأکید دارد، برجسته‌ترین تخلف کشف‌شده در این مدت مربوط به یک کارخانه تولید «دونات» بود که بدون مجوز و در شرایط به‌شدت غیربهداشتی در استان «الشرقیه» فعالیت می‌کرد. همچنین انبارهای مواد غذایی و دارویی فاقد مجوز از دیگر تخلفات مهم کشف‌شده است.

حضور شرکت‌های کارآفرین سعودی در نشست «استارت‌آپ 20» برزیل 

به گزارش «واس»، گروهی از شرکت‌های کارآفرین سعودی به رهبری شاهزاده «فهد بن منصور» مؤسس «انجمن چشم‌انداز کارآفرینی» این کشور در نشست استارت‌آپ 20 برزیل شرکت کردند.  در این نشست 3 تفاهم‌نامه همکاری میان کارآفرینان عربستانی و برزیلی امضا شد و برخی شرکت‌های سعودی نیز در حاشیه آن سرمایه‌گذارانی را برای طرح‌ها و برنامه‌های خود پیدا کردند. حمایت از مؤسسات کارآفرین غیرانتفاعی عربستان توسط بنیاد «ملک خالد» سعودی به گزارش خبرگزاری دولتی سعودی «واس»، بنیاد ملک خالد در نهمین دوره از برنامه سرمایه‌گذاری اجتماعی خود موسوم به «أهالینا» با همکاری بانک الأهلی این کشور پس از غربالگری مؤسسات مختلف از حمایت 18 مؤسسه کارآفرین خبر داد.  شاهزاده «نوف بنت محمد» مدیرعامل بنیاد ملک خالد بیان داشت، این بنیاد به‌دنبال توانمندسازی شهروندان است و این امر از طریق ارائه مهارت‌های اساسی به مشمولان برای ورود به بازار کار انجام می‌شود.تلاش سعودی برای خرید بخشی از سهام شرکت شرکت پخش مسابقات ورزشی خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد، «صندوق سرمایه‌گذاری دولتی» سعودی قصد دارد بخشی از سهام شرکت پخش مسابقات ورزشی DAZN را به ارزش یک میلیارد دلار خریداری کند اما کماکان قطعی نشده است. بر اساس این گزارش در صورت موفقیت سعودی، این اقدام می‌تواند نفوذ صندوق سرمایه‌گذاری دولتی سعودی را در فوتبال اروپا افزایش دهد زیرا شرکت DAZN در کنار سایر شرکت‌ها، پخش مسابقات «سری آ ایتالیا»، «لالیگا اسپانیا»، «بوندسلیگا آلمان» و «لیگ 1 فرانسه» و دیگر رشته‌های ورزشی را برعهده دارد.

رشد ۲۵ درصدی بازار دارو در عربستان

بازار داروی عربستان سعودی در بازه زمانی بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ به رشد ۲۵ درصدی دست یافت که اندازه بازار را به ۱۰ میلیارد دلار در سال رساند. جراح الجراح، سخنگوی وزارت صنعت و منابع معدنی عربستان، می‎گوید که تعداد شرکت‌های دارویی فعال در عربستان سعودی ۵۶ شرکت با سرمایه‌گذاری مشترک محلی و بین‌المللی به میزان ۷ میلیارد ریال سعودی (۱.۸ میلیارد دلار) است. ۳ شرکت خارجی با سرمایه‌گذاری مستقیم نیز وجود دارد که عبارتند از: شرکت آمریکایی فایزر، شرکت فرانسوی سانوفی و شرکت بریتانیایی GSK.همچنین تعداد کارخانه‌های ساخت دارو و تجهیزات پزشکی در مجموع به ۲۰۶ کارخانه در عربستان رسیده و ارزش صادرات داروی عربستان در سال گذشته با ۳۳.۳ درصد افزایش، دو میلیارد ریال سعودی (۵۳۲ میلیون دلار) بوده است. وی از وجود یک پایگاه صنعتی قوی و متنوع در بخش‌های تولید قرص، سرنگ استریل، قطره و انواع شربت‌ها و همچنین ساخت داروهای شیمی درمانی ویژه درمان‌ سرطان و بومی‌سازی فناوری لیوفیلیزاسیون خبر داد. الجراح تصریح کرد: واردات داروی عربستان از ۸۰ درصد [از داروهای مورد نیاز] در سال ۲۰۱۹ به ۷۰ درصد در سال ۲۰۲۳ کاهش یافت و رشد در این بخش منجر به معرفی چندین فناوری و محصول کیفی برای اولین بار در سطح تولید کامل شد. الجراح همچنین از آغاز تولید بیوسیمیلرها توسط یکی از شرکت‌های پیشرو در عربستان سعودی خبر داد و افزود: هدف این وزارتخانه توسعه بخش‌های جدید و پیچیده‌تر مانند تولید واکسن‌ها، بیوداروها مانند انسولین، مشتقات پلاسما و بیوسیمیلارهای مختلف و سلول درمانی و ژن درمانی است. لازم به ذکر است که صنعت داروسازی در عربستان سعودی ۴۲ درصد از نیاز بازار را از نظر حجم و ۲۸ درصد را از نظر ارزش پوشش می‎دهد. اما قیمت داروهای تولیدی آن به دلیل وارد کردن موارد اولیه از خارج، در مقایسه با کشورهای همسایه بیشتر است.

رشد تولیدات صنعتی عربستان پس از ۱۵ ماه

تولید صنعتی عربستان سعودی در ماه جولای امسال، برای اولین بار در ۱۵ ماه گذشته افزایش یافت که با کاهش رشد بخش نفتی و ادامه رشد فعالیت‌های غیرنفتی، به ویژه صنایع تولیدی، همراه بود. علیرغم کاهش استخراج نفت و گاز که بیشترین وزن را در شاخص تولید صنعتی به خود اختصاص داده‌اند، تولیدات صنعتی در جولای امسال۱.۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت. این رشد با افزایش ۸.۲ درصدی بخش صنعت غیرنفتی عربستان همراه بود که عمدتاً ناشی از رشد فعالیت‌های تولیدی (منهای فعالیت پالایشگاهی) برای هفتمین ماه متوالی و با نرخ رشد ۸.۴ درصدی است. صنایع تولیدی بیشترین وزن را در بخش صنعت غیرنفتی دارند. این در حالی است که بخش معادن و استخراج منابع معدنی که مهمترین قسمت در بخش نفتی است، برای پانزدهمین ماه متوالی به دلیل تعهد عربستان سعودی به کاهش تولید نفت در ائتلاف اوپک پلاس ۰.۸ درصد کاهش داشت. فعالیت تامین برق و گاز، که بخش سوم از نظر وزنی در شاخص صنعت است،۸.۲ درصد و فعالیت تامین آب، فاضلاب و مدیریت پسماند ۱.۱ درصد افزایش داشت.

توافق عربستان و برزیل در زمینه اکتشافات فضایی

مقامات عربستان سعودی و برزیل یک توافقنامه همکاری راهبردی در زمینه اکتشاف و استفاده از فضا برای اهداف صلح‌آمیز امضا کردند. به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان سعودی، این قرارداد در شهر فوز دو ایگواسو برزیل بین آژانس فضایی عربستان و همتای برزیلی آن امضا شد. این توافق در حاشیه سفر محمد بن سعود التمیمی، مدیر عامل آژانس فضایی عربستان سعودی، به برزیل برای شرکت در پنجمین نشست سران اقتصاد فضایی به میزبانی این کشور برگزار ‎شد، حاصل شد. توافقنامه همکاری راهبردی شامل زمینه‌های گسترده همکاری در فضا، از جمله تحقیقات پایه در علوم فضایی، سنجش از دور، و فناوری‌های ارتباطات فضایی است. همچنین پایش فضا و آب و هوا، و سایر جنبه‌های مرتبط، به ویژه زمینه تحقیق و توسعه در ماهواره‌ها و زیرساخت‌های زمینی برای سیستم‌های فضایی را نیز در بر می‌گیردلازم به ذکر است که در نشست رهبران اقتصاد فضایی، رهبران آژانس‌های فضایی از کشورهای گروه ۲۰ و روسا و مدیران عامل شرکت‌های بزرگ برزیلی فعال در بخش فضایی حضور داشتند. در اواخر آوریل، عربستان سعودی توافق نامه‌ای را هم با مجمع جهانی اقتصاد برای ایجاد «مرکز آینده فضا» در چارچوب تلاش‌هایش برای تقویت حضور خود در بازار جهانی فضایی امضا کرده بود.

تصویب آئین‌نامه تسهیل راه‌اندازی کسب وکار در عربستان سعودی

شورای وزیران عربستان سعودی نظامنامه ثبت تجاری، اسامی تجاری و مالیات معاملات املاک و مستغلات این کشور را تصویب کرد. به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان، این موضوع در جلسه ای که به ریاست محمد بن سلمان، ولیعهد و نخست وزیر این کشور، صورت گرفت. ماجد القصبی، وزیر بازرگانی عربستان، نیز درشبکه اجتماعی ایکس (توییتر) تأیید کرد که مصوبات شورای وزیران درباره ثبت تجاری و نام‌های تجاری، شروع تجارت در عربستان را تسهیل می‌کند. او افزود که این تصمیم با اکتفا کردن به فقط یک ثبت نام برای مؤسسات، بار موسسات تجاری را کاهش می‌دهد و همچنین رویه‌های رزرو و حفاظت از نام‌های تجاری را تعیین می‌کند. در سال‌های اخیر، عربستان سعودی از طریق توسعه سیستم قوانین و مقررات اقتصادی به جهش‌های کیفی در بهبود فضای کسب و کار و سرمایه‌گذاری دست یافته است. این به‌روزرسانی‌ها شامل بهبود رویه‌ها برای تأسیس شرکت‌ها و تسهیل اخذ مجوزهای لازم بوده است که پیچیدگی‌های اداری را کاهش می‌دهد و باعث سهولت تجارت در کشور می‎شود. عربستان سعودی به دنبال افزایش سهم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به ۵.۷ درصد از تولید ناخالص داخلی تا سال ۲۰۳۰، با هدف افزایش تولید غیرنفتی، است.