آشنایی با شبکه حمل و نقل دریایی عربستان سعودی

عربستان سعودی دارای دو بندر بزرگ در غرب و شرق این کشور است. بندر جده در سواحل دریای سرخ ملقب به عروس دریای سرخ به عنوان بزرگ‌ترین بندر عربستان فعالیت کرده و عمده تجارت دریایی این کشور را بر عهده دارد.

بنادر عربستان سعودی

عربستان سعودی دارای دو بندر بزرگ در غرب و شرق این کشور است. بندر جده در سواحل دریای سرخ ملقب به عروس دریای سرخ به عنوان بزرگ‌ترین بندر عربستان فعالیت کرده و عمده تجارت دریایی این کشور را بر عهده دارد. آن سوی کشور پهناور عربستان بندر دمام قرار دارد که وظیفه اصلی آن صادرات نفت این کشور به سرتاسر دنیا از طریق خلیج فارس است. در جوار دمام شهرک های بزرگ صنعتی قرار دارد که بالتبع آنها بنادر بزرگی همچون بندر ملک فهد و همچنین بندر بزرگ جبیل برای تسهیل ارتباطات بین المللی این مراکز مهم صنعتی احداث شده اند. لازم به ذکر است که بزرگترین بندر عربستان سعودی، بندر اسلامی جده نام دارد که بعد از بندر جبل علی دبی دومین بندر جهان عرب نام گرفته است. بندر جده ظرفیت 1.2 میلیون تی ای یو دارد. از طرف دیگر، طرح توسعه بندر دمام نیز به منظور تبدیل شدن این بندر به بندری در کلاس جهانی آغاز شد.

عربستان سعودی در حال تکمیل برنامه‌های استراتژیک بلندپروازانه خود برای توسعه بنادر دریایی خود است. به نظر می‌رسد که طرح‌های توسعه بندری، یک عنصر حیاتی در دستیابی به اهداف مربوط به طرح‌های بزرگ صنعتی و همچنین کمک به ایجاد جذابیت برای سرمایه گذاری است که موقعیت سعودی را در لجستیک جهانی ارتقا می‌دهد.

برنامه‌ توسعه بنادر عربستان از سه دلیل اصلی پیروی می‌کند:

1 - افزایش نقش بنادر در برنامه توسعه صنعت ملی و خدمات لجستیک (NDLP) برای تقویت چهار بخش اصلی صنعت، معدن، انرژی و لجستیک.

2 - گسترش نقش بخش خصوصی از طریق افزایش تعداد پایانه‌های کانتینری در برخی بنادر بزرگ به منظور ارتقای ظرفیت آنها که بندر ملک عبدالله در این زمینه الگو است.

3 - دلیل، تقویت تعداد خطوط کشتیرانی، افتتاح خطوط جدید و پیوند آنها با بنادر منطقه‌ای و بین‌المللی است که پیوند سه‌جانبه بندر اسلامی جده، جبل علی امارات و بندر عین سخنه مصر در همین راستا بود. این اتصال نقش سعودی را به عنوان رابط اصلی بین شرق و غرب افزایش می‌دهد، به خصوص که حدود ۱۳ درصد تجارت جهانی از طریق بنادر آن انجام می‌شود.

چشم انداز عربستان برای توسعه بنادر چندین هدف استراتژیک را برآورده می‌کند که در راستای دستیابی برنامه ۲۰۳۰ میلادی است. در این میان، بنادر عربستان نقش حیاتی در دستیابی به اهداف استراتژیک ملی برای افزایش سهم غیرنفتی ایفا می‌کنند. براساس برآوردها، نسبت صادرات به تولید ناخالص داخلی از ۱۶ تا ۵۰ درصد در چارچوب اهداف برنامه‌های چشم انداز ۲۰۳۰ میلادی افزایش خواهد یافت. به طوری‌که بنادر این کشور حدود ۷۰ درصد از حجم مبادلات تجاری غیرنفتی عربستان را جابه‌جا می‌کنند که نقش مهمی در تنوع بخشیدن به اقتصاد و منابع درآمد، به ویژه در دوره کاهش قیمت نفت دارد.

حمل و نقل دریایی به عربستان سعودی که بنادر کلیدی آن از جمله ریاض، دمام و جده را در بر می‌گیرد، نقشی اساسی در اقتصاد و پویایی تجارت این کشور ایفا می‌کند. درک پیچیدگی‌ها و تفاوت های ظریف حمل و نقل به این مکان‌های استراتژیک برای مشاغلی که در تجارت بین المللی فعالیت می‌کنند ضروری است. هدف این راهنمای جامع ارائه بینش‌های ارزشمند در مورد صنعت دریایی، زیرساخت‌های بندری، مقررات، مسیرهای کشتیرانی، و تسهیل تصمیم‌گیری آگاهانه برای ذینفعان درگیر در لجستیک دریایی است.

زیرساخت بندری در عربستان سعودی

عربستان سعودی دارای شبکه ای قوی از بنادر است که به صورت استراتژیک در امتداد خط ساحلی وسیع خود قرار گرفته اند و به عنوان دروازه‌های حیاتی برای تجارت بین المللی و حمل و نقل دریایی عمل می‌کنند. زیرساخت بندر در عربستان سعودی با امکانات مدرن، پایانه‌های پیشرفته و قابلیت‌های پیشرفته حمل بار مشخص می‌شود.

ریاض

ریاض پایتخت کشور عربستان سعودی، میزبان یکی از بنادر اصلی آن است. بند خشکِ ریاض (بندر خشک: هم برای انتقال درون سرزمینی کالاها و هم برای ذخیره و انبار کالاها ساخته می‌شود) مجهز به انواع اسکله‌های مدرن، پایانه‌های کانتینری کارآمد و امکانات انبارداری گسترده برای پذیرش انواع محموله‌ها است. موقعیت استراتژیک آن اتصال بدون درز به مسیرهای تجاری اصلی و شبکه‌های حمل و نقل داخلی را تسهیل می‌کند.

دمام

دمام واقع در استان شرقی، محل قرارگیری بندر مهم دیگری در عربستان سعودی است. بندر دمام دارای زیرساخت های گسترده در کنار اسکله، پایانه‌های تخصصی برای محموله‌های فله و کانتینری و خدمات لجستیکی پیشرفته است. نزدیکی آن به مناطق صنعتی و مراکز اقتصادی نقش آن را در تسهیل فعالیت های تجاری افزایش می دهد.

جده

شهر بندری جده واقع در ساحل دریای سرخ، به عنوان یکی از شلوغ ترین بنادر منطقه مشهور است. بندر جده دارای پایانه‌های کانتینری در سطح جهانی، اسکله‌های آب‌های عمیق و تجهیزات حمل و نقل پیشرفته برای مدیریت کارآمد حجم زیادی از محموله‌ها است. موقعیت استراتژیک آن، آن را به عنوان یک مرکز حمل و نقل کلیدی برای مسیرهای تجارت دریایی قرار می دهد.

سرمایه‌گذاری‌های زیرساخت بندر در عربستان سعودی نشان‌دهنده تعهد دولت به افزایش تسهیل تجارت، ارتقای رشد اقتصادی و تقویت مشارکت‌های بین‌المللی است. ارتقاء و توسعه مستمر این اطمینان را می دهد که بنادر عربستان سعودی در مقیاس جهانی رقابتی باقی می مانند و قادر به پذیرش کشتی‌های بزرگتر و جابجایی انواع محموله هستند. علاوه بر این، بنادر عربستان برای حفاظت از عملیات دریایی و کاهش خطرات مرتبط با جابجایی محموله و جابه‌جایی کشتی‌ها، از استانداردهای ایمنی و امنیتی شدید پیروی می‌کنند. سیستم‌های نظارتی پیشرفته، پروتکل‌های امنیتی بندر و چارچوب‌های نظارتی به حفظ یک محیط دریایی امن کمک می‌کنند.

ادغام فناوری و اتوماسیون کارایی و بهره وری عملیات بندری در عربستان سعودی را افزایش می دهد. ابتکارات دیجیتالی سازی، از جمله سیستم های اسناد الکترونیکی و راه‌حل‌های خودکار ردیابی محموله، فرآیندها را ساده می‌کند و بار اداری را برای ذینفعان درگیر در لجستیک دریایی به حداقل می رساند.

علاوه بر این، عربستان سعودی اهمیت پایداری زیست محیطی در عملیات بندری را به رسمیت می‌شناسد. تلاش‌ها برای کاهش انتشار کربن، به حداقل رساندن اثرات زیست‌محیطی و اتخاذ شیوه‌های دوستدار محیط‌زیست در سراسر صنعت دریایی اولویت دارند. هدف ابتکارات توسعه بندر پایدار حفظ اکوسیستم های دریایی و کاهش اثرات نامطلوب بر محیط زیست است.

در نتیجه، زیرساخت بندر در عربستان سعودی نشان دهنده تعهد به تعالی، نوآوری و پایداری در حمل و نقل دریایی است. بنادر عربستان با امکانات در سطح جهانی، فناوری‌های پیشرفته و موقعیت‌های استراتژیک، نقشی محوری در تسهیل تجارت جهانی و ایجاد رونق اقتصادی در منطقه ایفا می‌کنند.

مروری بر مسیرهای کشتیرانی به ریاض

حمل دریایی به عربستان و مسیرهای کشتیرانی به ریاض، پایتخت کشور، شبکه ای از مسیرهای دریایی را در بر می‌گیرد که جابجایی کالاها را از مبدا بین المللی به قلب عربستان سعودی را تسهیل می‌کند. ریاض، علیرغم اینکه در داخل سرزمین اصلی واقع شده است، از طریق مسیرهای کشتیرانی مختلف قابل دسترسی است که بنادر بزرگ در سراسر جهان را به خط ساحلی عربستان سعودی متصل می‌کند.

این مسیرها اغلب از بنادر دریایی برجسته در مناطقی مانند آسیا، اروپا و آمریکای شمالی آغاز می‌شوند و کشتی‌ها از خلیج فارس، دریای سرخ و خلیج عدن قبل از رسیدن به بنادر جده یا دمام عبور می‌کنند. از آنجا، محموله‌ها از طریق شبکه‌های حمل‌ونقل زمینی مستقر، از جمله بزرگراه‌ها و راه‌آهن، به داخل ریاض منتقل می‌شوند. مسیرهای کشتیرانی به ریاض شریان‌های حیاتی تجارت جهانی هستند که جریان یکپارچه کالاها را امکان پذیر می‌کند و باعث تقویت ارتباط اقتصادی بین عربستان سعودی و سایر نقاط جهان می‌شود.

مقررات واردات و صادرات در عربستان

مقررات واردات و صادرات در عربستان سعودی توسط اداره گمرک عربستان سعودی کنترل می‌شود که دستورالعمل های سختگیرانه ای را برای اطمینان از انطباق با استانداردهای تجارت بین المللی و پروتکل های امنیت ملی اعمال می‌کند. درک این مقررات برای مشاغل و افرادی که درگیر واردات و صادرات کالا به و از عربستان سعودی هستند ضروری است. در اینجا جنبه‌های کلیدی مقررات واردات و صادرات در عربستان سعودی و لیستی از اقلام ممنوعه برای واردات آمده است:

مدارک مورد نیاز

واردکنندگان و صادرکنندگان باید اسناد دقیق و کاملی را برای ترخیص کالا از گمرک ارائه دهند که شامل فاکتورهای تجاری، لیست بسته بندی، گواهی مبدا و مجوزها یا مجوزهای مربوطه می‌شود.

عوارض و تعرفه‌های گمرکی

عربستان سعودی عوارض و تعرفه‌های گمرکی را بر کالاهای وارداتی اعمال می‌کند که بسته به ماهیت محصول، ارزش آن و طبقه بندی آن تحت کدهای سیستم هماهنگHS  متفاوت است.

محدودیت های واردات

برخی از کالاها مشمول محدودیت های واردات هستند یا نیاز به مجوزهای ویژه از مراجع نظارتی دارند. اینها شامل سلاح گرم، مواد منفجره، داروها، مواد شیمیایی و مواد خطرناک است. اقلام زیر نیز برای واردات به عربستان سعودی ممنوع هستند:

• گوشت خوک و فرآورده‌های گوشت خوک
• مطالب مستهجن و محتوای توهین‌آمیز
• حیوانات زنده (به جز با مجوزهای خاص)
• مطالب دینی مغایر با آموزه‌های اسلامی
• کالاهای تقلبی و نقض علائم تجاری
• مواد رادیواکتیو و مواد هسته ای
• مشروبات الکلی و مسکرات
• محصولات حاوی آزبست
• مواد مخدر و روانگردان
• وسایل و ابزارهای قمار

فرآیند ترخیص کالا از گمرک

واردکنندگان باید به فرآیند ترخیص کالا از گمرک پایبند باشند که شامل بازرسی، ارزیابی عوارض و مالیات و تأیید اسناد می‌شود. عدم رعایت مقررات گمرکی می‌تواند منجر به تاخیر، جریمه یا مصادره کالا شود.

 الزامات بهداشتی و گیاهی

برخی از محصولات مانند مواد غذایی، کالاهای کشاورزی و دارویی، مشمول مقررات بهداشت گیاهی برای اطمینان از رعایت استانداردهای بهداشتی و ایمنی هستند.

کنترل‌های صادراتی

برخی کالاها ممکن است برای محموله‌های خروجی به مجوزهای صادراتی نیاز داشته باشند، به‌ویژه مواردی که مربوط به امنیت ملی، فناوری‌های دارای کاربرد دوگانه یا اقلام میراث فرهنگی است.

حفاظت از حقوق مالکیت معنوی

عربستان سعودی قوانین حمایت از حقوق مالکیت معنوی را برای جلوگیری از واردات کالاهای تقلبی یا دزدی غیرقانونی که علائم تجاری، کپی رایت یا اختراعات را نقض می‌کنند، اجرا می‌کند.

ارزش گذاری گمرکی

مقامات گمرکی ارزش کالاهای وارداتی را بر اساس روش های ارزیابی شناخته شده بین المللی مانند ارزش معاملاتی، ارزش قیاسی یا ارزش محاسبه شده تعیین می‌کنند.

جریمه‌های عدم رعایت

واردکنندگان و صادرکنندگانی که قوانین گمرکی را نقض می‌کنند ممکن است با مجازات‌هایی از جمله جریمه، مصادره کالا، تعلیق امتیازات واردات و صادرات یا پیگرد قانونی مواجه شوند. به طور خلاصه، قوانین و مقررات واردات و صادرات در عربستان سعودی برای تضمین حرکت کارآمد و قانونی کالاها و در عین حال حفظ امنیت ملی، سلامت عمومی و حقوق مالکیت معنوی طراحی شده است. پایبندی به این مقررات برای کسب‌وکارها برای حفظ انطباق و اجتناب از خطرات و مجازات‌های احتمالی مرتبط با عدم رعایت ضروری است.

منابع:

https://www.spa.gov.sa/fa/N2131980