بنادر جنوب چین در میان 5 بندر بزرگ جهان
بر اساس گزارش برنامه ردیابی GoComet در سال 2024، پنج بندر بزرگ جهان عبارتند از شانگهای، سنگاپور، شنزن، نینگبو -جوشان و گوانجو. این پنج بندر که چهار تای آنها در چین واقع شده اند، سهم قابل توجهی از ترافیک کانتینری جهانی را به خود اختصاص داده اند. در این مطلب با توجه به اهمیت منطقه جنوب چین در تجارت جهانی، در ذیل به معرفی دو بندر مهم شنزن و گوانجو در جنوب چین پرداخته می‌شود.
حمل و نقل دریایی خط پایه تجارت جهانی است به طوری که بیش از 90 درصد جابجایی محموله‌ها از طریق راه‌های آبی انجام می‌شود. صنعت دریایی عهده دار تجارت ۱۱ میلیارد تنی بار در شبکه‌های کریدوری جهان، مدیریت تردد ۹۰هزار کشتی اقیانوس پیما و صدها بندر مهم راهبردی است. اقتصادهای بزرگ، غول‌های تجاری و هر حوزه ای در این بین به فعالیت کانتینرهای حمل و نقل و مهم‌تر از همه، عملیات حیاتی بنادر در سراسر جهان متکی هستند. توانایی این بنادر برای کنترل جریان کالاها در داخل و خارج از آنها و نقش بنادر به عنوان مقصد نهایی، مبدأ یا نقاط انتقال اطلاعات بسیار مهمی است که برای هر کسی که به دنبال حمل بار است با ارزش تلقی می‌شود.
بر اساس گزارش برنامه ردیابی GoComet در سال 2024، پنج بندر بزرگ جهان عبارتند از شانگهای، سنگاپور، شنزن، نینگبو -جوشان و گوانجو. این پنج بندر که چهار تای آنها در چین واقع شده اند، سهم قابل توجهی از ترافیک کانتینری جهانی را به خود اختصاص داده اند و همانطور که ملاحظه می‌شود دو بندر شنزن و گوانجو در جنوب چین به ترتیب در مقام سوم و پنجم بنادر بزرگ دنیا قرار دارند.
استفاده از شبکه‌های حمل و نقل دریایی در استراتژی توسعه اقتصادی مبتنی بر صادرات چین نقش اساسی داشته است، به همین دلیل چین برای تسهیل ورود و خروج کالا، تلاش کرده است تا برخی از بزرگترین و پرترافیک‌ترین بنادر جهان را در قلمرو خود توسعه دهد. یک نکته مهم در عملکرد چشمگیر چین، قدرت بالای بنادر آن در ظرفیت حمل کانتینری است. بنادر چین نه تنها به دلیل بزرگی خود مهم هستند، بلکه دارای کارآمدی بالاتری نسبت به بسیاری از رقبای خود می‌باشند. مزایای جغرافیایی چین نقش مهمی در موفقیت بنادر آن دارند. اگرچه خط ساحلی اقیانوس چین با طول ۱۴۵۰۰ کیلومتر، دهمین خط ساحلی بلند در جهان است، اما این مزیت را دارد که بر‌خلاف روسیه و کانادا در تمام طول سال قابل دسترس است. مهم‌تر از آن، بسیاری از بزرگترین و ثروتمندترین مراکز جمعیتی چین در امتداد سواحل شرقی آن قرار دارند که ساخت بنادر بزرگ را از نظر لجستیکی و اقتصادی آسان‌تر می‌سازد. موقعیت مرکزی این بنادر در تجارت جهانی غیرقابل انکار است و سرمایه گذاری مستمر آنها در زیرساخت ها و فناوری تضمین می‌کند که آنها همچنان نقش حیاتی در اقتصاد جهانی برای سال های آینده ایفا خواهند کرد و رونق تجارت جهانی به این غول های دریایی که به عنوان حلقه‌های حیاتی در زنجیره تامین جهانی عمل می‌کنند، بستگی دارد.
با توجه به اهمیت منطقه جنوب چین در تجارت جهانی، در ذیل به معرفی دو بندر مهم شنزن و گوانجو در جنوب چین پرداخته می‌شود:
بندر شنزن:
بندر شنزن بعنوان دومین بندر بزرگ چین و سومین بندر بزرگ جهان در جنوب دلتای رودخانه مروارید در استان گواندونگ چین واقع شده است که در سال 1980 با سرمایه گذاری بالغ بر 60 میلیارد یوان (حدود 9 میلیارد دلار) تأسیس شد. در طول 4 دهه گذشته، لجستیک بندر شنزن تأثیر زیادی بر زیرساخت های حمل و نقل، جذب سرمایه گذاری خارجی و تقویت تجارت بین المللی داشته است و رشد پایدار این بندر گواهی بر رونق اقتصادی در منطقه جنوبی چین و نقش آن به عنوان یک بندر مهم و قطب تولید و صادرات است. بندر شنزن شامل چندین بندر در طول خط ساحلی شنزن است که 260 کیلومتر در ساحل امتداد دارد و توسط شبه جزیره کولون به دو بندر شرقی و غربی تقسیم می‌شود. پایانه‌های بندر اصلی واقع در شنزن عبارتند از:پایانه‌های کانتینری بین المللی Yantian، پایانه‌های کانتینری چیوان، پایانه‌های کانتینری شکو، بندر بازرگانان چین، شنزن‌هایکسینگ. به عنوان مثال چیوان و شکو در بندر غربی قرار دارند، در حالی که شلوغ ترین بندر شنزن که یانتیان است، در بندر شرقی قرار دارد. بندر شنزن به عنوان سومین قطب بزرگ بندر کانتینری جهان، دارای بیش از 200 مسیر بین المللی با دسترسی به بیش از 300 بندر در بیش از 100 کشور و منطقه است و با 26 بندر مانند بندر جنوا ایتالیا روابط دوستانه برقرار نموده است. این بندر به عنوان یک بندر تجارت خارجی بزرگ، 93 درصد از کانتینرهای تجارت خارجی و 46.88 درصد از سهم بازار در دلتای رودخانه مروارید به خود اختصاص داده و در سال 2023، 26.9 میلیون کانتینر جابجا کرده است.
همچنین بندر شنزن یک بندر ترجیحی برای کشتی‌های کانتینری فوق العاده بزرگ در جنوب چین است. 10 کشتی کانتینری 200000 تنی و تمامی‌کشتی‌های کانتینری کلاس 3E با ظرفیت 20000 TEUS در سراسر جهان می‌توانند در این بندر پهلو بگیرند و به همین دلیل در سال 2018 توسط بورس کشتیرانی شانگهای به عنوان "بهترین بندر کانتینری در چین" رتبه بندی شد. این بندر با خدمات و کارایی عالی خود، شرکت های خطوط بین المللی برتر را در سراسر جهان جذب کرده است. برای پاسخگویی به تقاضای تجارت الکترونیک بین‌المللی، بندر شنزن به بزرگترین پورتال واردات و صادرات برای تجارت الکترونیک بین‌المللی در جنوب چین تبدیل شده است و بیش از 11 مسیر را برای تجارت الکترونیک فرامرزی باز کرده است. در میان آنها خط اکسپرس تجارت الکترونیک ZIM، تنها 12 روز از Yantian به لس آنجلس طول می‌کشد، که سریع ترین مسیر حمل و نقل است که چین جنوبی را به ساحل غربی آمریکا متصل می‌کند. همچنین بزرگترین پورتال صادراتی به آمریکا در جنوب چین با 34 مسیر حمل و نقل به این کشور است که رتبه اول در چین جنوبی را به خود اختصاص داده است.
از آنجا که شنزن، به عنوان دره سیلیکون چین در حال حاضر یک مرکز فناوری بزرگ در سراسر جهان است، بسیاری از شرکت‌های فناوری از جمله هواوی، تنسنت و سنس‌تایم نیز به دلیل پیشرفت‌های فنی در این منطقه، دفاتر خود را در مجاورت این بندر راه‌اندازی کرده‌اند.
بندر گوانجو
بندر گوانجو، واقع در استان جنوبی گواندونگ، در دلتای رودخانه مروارید در سواحل جنوبی چین قرار دارد. گوانجو به عنوان یک نقطه تقاطع منحصر به فرد در امتداد جاده ابریشم دریایی، با سیر تکاملی 2000 ساله و رونق مداوم خود، نقشی بی بدیل در فعالیت های تجاری بین المللی و مبادلات فرهنگی مبتنی بر جاده ابریشم دریایی ایفا نموده است. در زمان سلسله‌های کین و هان در حدود دو هزار سال پیش، گوانجو بندر مهمی‌برای تجارت خارجی چین بوده و یکی از نقاط آغازین «جاده ابریشم دریایی» باستانی به حساب می آمد. در طول سلسله تانگ و سونگ در بیش از 1300 سال پیش، شش مسیر منظم بین چین و منطقه خلیج فارس وجود داشت که همه آنها در گوانجو متمرکز بودند. «گذرگاه گوانجو» بعنوان یکی از معروف‌ترین مسیرهای دریایی با گذر از دریای چین جنوبی، اقیانوس هند، خلیج فارس، شرق آفریقا و اروپا، از بیش از 100 کشور و منطقه با طول 140000 کیلومتر که در آن زمان طولانی ترین مسیر بین المللی جهان بود عبور می‌کرد. از آن زمان، گوانجو به مرکز حمل و نقل خارج از کشور و اولین بندر بزرگ برای تجارت خارجی تبدیل شد.
مناطق بندری گوانجو از چهار منطقه شامل بندر هوانگپو، شینشا و نانشا و لنگرگاه رودخانه مروارید تشکیل شده است. این بندر بزرگترین بندر جامع در جنوب چین است که با حمل و نقل بین المللی به بیش از 300 بندر در بیش از 80 کشور و منطقه در سراسر جهان دسترسی دارد. با توجه به اینکه هر ساله در بهار و پاییز، نمایشگاه واردات و صادرات چین در گوانجو برگزار شده و کالاهای صادراتی عمدتاً به 154 کشور و منطقه ارسال می‌شود؛ بندر گوانجو نقش بسیار مهمی در اقتصاد جنوب چین دارد. این بندر طیف وسیعی از فعالیت‌ها را انجام می‌دهد که شامل بارگیری و تخلیه، ذخیره‌سازی، انبارداری و خدمات محموله کانتینری است. بسیاری از محصولات کشاورزی، صنعتی و تولیدی از طریق این بندر حمل می‌شود که شامل نفت، زغال سنگ، غلات، کود شیمیایی، فولاد، سنگ معدن و خودرو میباشد.
بندر گوانجو از دسامبر 2021 واجد شرایط بانکرینگ باند شده است و حجم بانکرینگ در این بندر در سال 2021 نزدیک به 380000 تن بوده است که نسبت به سال 2020 بیش از 75 درصد افزایش داشته است. در سال 2022، بندر گوانجو ظرفیت بار 655.92 میلیون تنی را تکمیل کرد که 0.7 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشت. تا پایان سال 2023، بندر گوانجو ظرفیت خود را به 675 میلیون تن و گردش کانتینری خود را به 25.41 میلیون واحد افزایش داده است. همچنین از سال 2021 تا 2023، این بندر در مجموع 42 خط کشتیرانی اقیانوسی جدید اضافه نموده تا تعداد کل خطوط کشتیرانی کانتینری خود را به 268 برساند و توانسته است نقش حیاتی منطقه رودخانه مروارید را در تجارت جهانی نشان داده و در فهرست پنج بندر برتر جهان قرار بگیرد.
بنا به گزارش رسانه‌های گواندونگ در روز سه‌شنبه 6 اوت 2024، بندر گوانجو، از یک برنامه عملیاتی سه ساله (2026-2024) برای تقویت ساخت یک مرکز کشتیرانی جهانی رونمایی کرد. این طرح خواهان دستیابی این بندر به ظرفیت 700 میلیون تنی و گردش کانتینری 27 میلیون کانتینر استاندارد تا سال 2026 است.
بر اساس این گزارش، این بندر همچنین 800000 کانتینر استاندارد را تحت حمل و نقل چندوجهی ریلی دریایی، گردش مالی 1.6 میلیون دستگاهی و مجموع سرمایه گذاری 15 میلیارد یوان (2.1 میلیارد دلار) در سرمایه گذاری بندری و دارایی‌های ثابت تا سال 2026 خواهد داشت. این اقدام با هدف تقویت یک منطقه اقتصادی بندر محور، پرورش نیروهای تولیدی با کیفیت جدید، تثبیت بیشتر موقعیت بندر به عنوان یک قطب جهانی کشتیرانی و یک محیط عالی جدید برای تعمیق اصلاحات و گشایش در منطقه بزرگ گواندونگ-هنگ کنگ-ماکائو در منطقه خلیج بزرگ است.
برنامه اقدام جدید فوق چهارمین برنامه از نوع خود از زمان ارائه چنین برنامه‌هایی از سال 2015 است. علاوه بر این، بندر گوانجو با بخشی از یک شبکه راه آهن ارتباط دارد که آن را به مناطق داخلی چین متصل می‌کند.