بررسی احتمال بازگشت نیروگاه‌های هسته‌ای به چرخۀ تامین انرژی آلمان
وبگاه دویچه وله (dw.com) آلمان، در گزارشی ضمن بررسی هزینه‌های سنگین حامل‌های انرژی در آلمان، موضوع بازگشت احتمالی نیروگاه‌های هسته‌ای این کشور به چرخه تولید برق را مطرح نموده است.
بر اساس گزارش دویچه وله، آلمان تقریبا یک سال قبل، 3 نیروگاه هسته‌ای خود را از دور خارج نمود و این فناوری را به تاریخ سپرد، اما هم اکنون برخی از سیاستمداران با وجود هزینه‌های چند میلیارد یورویی برای ذخیره زباله‌های رادیواکتیو، خواهان ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای جدید و مدرن شده‌اند.
در گذشته نسبتا دور این گونه گفته می‌شد که نیروگاه هسته‌ای، آینده را متحول می‌کند؛ در اوایل دهه 1960، سیاستمداران و دانشمندان آلمانی فکر می‌کردند که از طریق انرژی هسته‌ای، منبع بی‌پایان برق را بدون آلودگی هوا، فراهم می‌کنند و مباحث کمی در مورد خطرات سوانح هسته‌ای در جریان بود. در همین رابطه Heinz Smital کارشناس انرژی هسته‌ای گروه «صلح سبز» به دویچه وله می‌گوید: سیاستمداران نیز در آن مقطع خوشحال بودند، چرا که کاربرد انرژی هسته‌ای و فناوری آن ختم به سلاح‌های اتمی می‌گردید. Jochen Flasbarth یکی از مقامات ارشد وزارت توسعه آلمان نیز در این زمینه می‌گوید: آلمان در دهه 1960 در شرایط «معجزه اقتصادی» بود و اعتقاد راسخی به فناوری هسته‌ای داشت؛ در عین حال، محیط‌زیست و هوای آلمان از جمله منطقه صنعتی غرب روهر -که محل بسیاری از صنایع فولاد و زغال‌سنگ آلمان میباشد- کثیف و آلوده بود. در آن مقطع، نیروگاه‌های زغال‌سوز منبع مهمی از برق بودند ولی انرژی هسته‌ای جایگزین روشنی بود که نوید انرژی پاک را می‌داد. وی در ادامه می‌افزاید: تفکر مشابهی در آلمان شرقی سابق نیز وجود داشت، جایی که اولین نیروگاه هسته‌ای در 1961 راه‌اندازی شد. به عبارتی در دو سوی «پرده آهنین»، به انرژی هسته‌ای اعتماد داشتند و در سال‌های بعد، در مجموع 37 راکتور هسته‌ای در آلمان به بهره برداری رسید.
اما با انفجار نیروگاه چرنوبیل، نگرش‌ها در خصوص نیروگاه‌های هسته‌ای تغییر کرد. معترضان جنبش رو به رشد محیط‌زیست، در محل ساخت نیروگاه‌های جدید در سراسر جهان تظاهرات کردند. Flasbarth می‌گوید: جنبش ضدهسته‌ای که به عنوان اعتراض جوانان علیه والدین نام گرفت، پدیدار شد و نهایتا به تظاهرات بزرگ ضدهسته‌ای ختم گردید. در سال 1979، نیروگاه Three Mile Island ایالات متحده متحمل بدترین حادثه هسته‌ای جهان در آن زمان شد و به سختی از یک فاجعه هسته‌ای جلوگیری کردند. Steffi Lemke از حزب سبزها و وزیر فعلی محیط‌زیست فدرال می‌گوید: خوشحالی هسته‌ای به طور فزاینده‌ای جای خود را به این درک داد که انرژی هسته‌ای چیزی نیست که ما بتوانیم آن را کنترل کنیم. یادمان هست که حادثه چرنوبیل در اوکراین که در آن زمان بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود، به وقوع پیوست. در 26 آوریل 1986، ذوب بدنه رآکتور، یک حادثه هسته‌ای بزرگ به وجود آورد و این منطقه هنوز آلوده است و پیامدهای سیاسی آن نیز تا به امروز ادامه دارد.
کارشناس انرژی هسته‌ای گروه صلح سبز در ادامه می‌افزاید: حادثه چرنوبیل، شک و تردید در مورد انرژی هسته‌ای را افزایش داد و تنها در آلمان، پروژه‌های ساخت 60 نیروگاه هسته‌ای متوقف شد. در سال1980 حزب سبزها از جنبش ضدهسته‌ای بیرون آمد، ولی هدفش تعطیلی نیروگاه‌های هسته‌ای آلمان بود. در سال 1983 این حزب وارد مجلس (بوندستاگ) شد. در سال 1998، سبزها برای اولین بار بخشی از یک ائتلاف دولتی شدند و به سوسیال دموکرات‌ها (SPD) پیوستند. این دو حزب با مقاومت شدید احزاب دموکرات‌های مسیحی راست میانه (CDU) و اتحادیه سوسیال مسیحی (CSU) که متعاقبا خواستار «حذف تدریجی» انرژی هسته‌ای شدند، روبرو گردیدند، حزب سبزها و سوسیال دموکرات نیز به سمت حذف تدریجی انرژی هسته‌ای حرکت کردند. در سال 2011، احزاب دموکرات‌های مسیحی راست میانه و اتحادیه سوسیال مسیحی نیز پس از فاجعه هسته‌ای در فوکوشیمای ژاپن، موضع خود را تغییر دادند و متعاقبا خانم آنگلا مرکل صدراعظم پیشین، از پایان انرژی هسته‌ای در آلمان خبر داد.آخرین راکتور آلمان نیز سرانجام در دولت شولتس در مارس 2023 تعطیل شد.
اما هم اکنون بسیاری از اعضای CDU و CSU دوباره موضع خود را در مورد انرژی هسته‌ای تغییر داده و خواستار نیروگاه‌های هسته‌ای بیشتری شده‌اند. آقای فردریش مرتز، رهبر CDU گفته است که تعطیلی آخرین راکتورها، روز سیاهی برای آلمان بود. آنها می‌گویند که راکتورهای قدیمی‌باید دوباره به شبکه متصل شوند و آلمان باید به دلایل حفظ آب و هوا و افزایش قیمت نفت و گاز، 3 نیروگاه هسته‌ای که در سال‌های اخیر تعطیل شده‌اند را دوباره راه‌اندازی کند. البته اظهارات رهبر CDU مورد استقبال شرکت‌های انرژی آلمانی قرار نگرفته است. در همین رابطه وزیر محیط‌زیست آلمان واکنش نشان داده و می‌گوید: شرکت‌های انرژی آلمان مدت‌هاست که خود را با شرایط جدید وفق داده‌اند و دیگر مانند گذشته، انرژی هسته‌ای را نمی‌پذیرند. انرژی هسته‌ای یک فناوری پرخطر است که زباله‌های رادیواکتیو آن برای هزاران سال باقی می‌ماند و برای نسل‌های آینده مشکل‌ساز خواهد بود.
در حال حاضر، 412 راکتور در سراسر جهان فعالیت می‌کنند و در 32 کشور پراکنده‌اند. البته باید توجه نمود زمانی که راکتورهای جدید ساخته می‌شوند، راکتورهای قدیمی‌تر تعطیل و از مدار خارج می‌گردند، بنابراین تعداد نیروگاه‌های هسته‌ای کم و بیش ثابت مانده است. کشورهایی مانند چین، فرانسه و بریتانیا، ساخت‌وسازهای جدید را اعلام کرده و دیگران هم می‌خواهند راکتورهای کوچک و مدرن (SMRs) بسازند. به گفته گروه صلح سبز، راکتورهای کوچک به جای تولید انرژی، اهداف نظامی را پوشش می‌دهند و این راکتورهای کوچک و اغلب متحرک، اهداف خطرناکی را به همراه دارد.
در آلمان این سئوال مهم وجود دارد که زباله‌های هسته‌ای را کجا ذخیره کنند که هنوز لاینحل مانده است. مدت زیادی است که این زباله‌ها در تاسیسات موقت نزدیک نیروگاه‌های هسته‌ای ذخیره می‌شوند، اما این یک راه‌حل بلندمدت نیست. مقامات باید به دنبال مکان‌های مناسب برای دفن زباله‌های هسته‌ای باشند. البته ساکنان محلی نمی‌خواهند زباله‌های هسته‌ای در نزدیکی آنها دفن شود و اغلب مقاومت می‌کنند و هزینه‌ها افزایش می‌یابد. Dagmar Dehmer، عضو آژانس امحای زباله‌های هسته‌ای دولت فدارل می‌گوید: در حال حاضر نمی‌توان این اماکن (محل دفن زباله‌های هسته‌ای) را حدس زد، بلکه باید چندین منطقه را بررسی کنیم که این گونه حفاری، حدود پنج میلیون یورو هزینه دارد. براساس بررسی‌های این آژانس، یک مرکز ذخیره‌سازی می‌تواند در سال 2046 آماده شود. برخی کارشناسان، کل هزینه‌ها را حدود 5.5 میلیارد یورو (6 میلیارد دلار) برآورد کرده‌اند.
سئوال نهایی این است که آیا با این شرایط، انرژی هسته‌ای در آلمان احیا می‌شود؟ Lemke وزیر محیط‌زیست فدرال آلمان معتقد است که اقتصاد آلمان مقاوم است و هیچ شرکت تولید کننده برق در آلمان به دنبال ساخت نیروگاه هسته‌ای نیست، زیرا هزینه‌های آن بسیار زیاد خواهد بود. نیروگاه‌های هسته‌ای تنها با یارانه‌های عمومی (از جمله معافیت‌های بیمه) ساخته می‌شوند و به نظر می‌رسد در حال حاضر انرژی هسته‌ای در آلمان به تاریخ پیوسته است، اما با وخیم‌تر شدن وضعیت تامین انرژی در آینده، شرایط می‌تواند تغییر نماید.