روند افزایش قیمت ها در قزاقستان

در پایان می ماه 2023، تورم در کشور قزاقستان به 15.9 درصد رسید . بالاترین نرخ تورم در قرن جاری در فوریه 2023 (21.3 درصد) به ثبت رسیده است.

 بر اساس گزارش اجرای برنامه راهبردی بانک ملی جمهوری قزاقستان، نرخ تورم در پایان سال 2022 به 20.3 درصد رسید. به منظور حصول اطمینان از توسعه متوازن اقتصادی، اهداف تورمی در ابتدا به شرح زیر تعیین شد:

-برای 2022-2021 - 6٪ - 4٪؛

-برای 2024-2023 - 5٪ -4٪؛

-برای سال 2025 و سال های بعدی - 4٪ -3٪.

  بر اساس برنامه استراتژیک به روز شده بانک ملی جمهوری قزاقستان، هدف تورم برای سال 2023 بین 7.5 تا 9.5 درصد است. با توجه به وضعیت فعلی، احتمال دستیابی به این هدف نیز بسیار دشوار است.

از سال 2015، بانک ملی جمهوری قزاقستان سیاست های پولی و هدف گذاری تورم را با نرخ شناور تنگه دنبال می‌کند. هدف گذاری تورم یک رژیم سیاست پولی است که در آن ثبات قیمت هدف نهایی است. نرخ پایه نقش مهمی در رژیم هدف‌گذاری تورم ایفا می‌کند. بانک مرکزی بر نرخ های بازار و رفتار های مصرفی، پس‌اندازی و رفتار سرمایه‌گذاری جمعیت اثر گذاشته که خود در نهایت بر فرآیندهای تورمی موثر خواهد بود.

 با افزایش نرخ پایه، نرخ بهره هم برای وام ها و هم برای سپرده‌ها افزایش می یابد. بر این اساس جذابیت سپرده‌ها افزایش و جذابیت وام دهی کاهش می یابد. هنگامی‌که نرخ پایه کاهش می یابد، اثر معکوس رخ می دهد: وام گرفتن به صرفه تر و پس انداز جذابیت کمتری دارد. تغییرات در فعالیت های مصرف کننده، صنعتی و سرمایه گذاری بر تقاضای کل در اقتصاد تأثیر می‌گذارد که به نوبه خود بر پویایی قیمت های مصرف کننده تأثیر می‌گذارد. از جولای 2021، در واکنش به تورم، بانک ملی جمهوری قزاقستان شروع به افزایش نرخ پایه کرد.  در عین حال، در نیمه دوم همان سال و در ماه‌های اول سال 2022، تورم بین 8.4 تا 8.9 درصد بدون اینکه نشانه ای از رشد پایدار داشته باشد، متغیر بوده است، یعنی گاهی افزایش، گاهی کاهش می یابد.  با وجود این، بانک ملی جمهوری قزاقستان به افزایش نرخ پایه ادامه داد: به عنوان مثال، در ژوئیه 2021، نرخ پایه از 9٪ به 9.25٪ افزایش یافت، سپس به 9.5٪ افزایش یافت، سپس برای دو دوره متوالی ارزش 9.75 درصد بود و در ابتدای سال 2022، این نرخ به 10.25 درصد افزایش یافت. در پایان سال 2022، این نرخ همچنان افزایش یافت و در پایان سال به رکورد 16.75 درصد در سال‌های اخیر رسید.   در حال حاضر برای نیم سال، تا امروز، با وجود اینکه تورم در ماه فوریه به رکورد ذکر شده رسید و سپس کاهش یافت، این ارزش در سطح 16.75 درصد باقی مانده است.

در تئوری، افزایش نرخ پایه باعث کاهش تقاضای مصرف کننده می‌شود که باید بر تورم اثر مثبت داشته باشد. با این حال، از آنجایی که منطق تصمیم‌گیری بانک ملی قزاقستان همچنان نامشخص است، هیچ تاثیر خاصی بر تورم مشاهده نشد. با وجود تصمیمات اتخاذ شده توسط ریگلاتوری تورم در قزاقستان این را می‌توان به شوک های جهانی نسبت داد که از نظر تئوری باید توسط ریگلاتوری در نظر گرفته می‌شد. در سطح تقاضای مصرف کننده، اثربخشی اقدامات تنظیم کننده نیز مشاهده نمی‌شود.

 نرخ تورم امروز در قزاقستان یکی از بالاترین‌ها در میان کشورهای آسیایی و اروپایی است.

-طبق آخرین داده‌های موجود، تورم در جمهوری قزاقستان به 15.9٪ می رسد، در آذربایجان این رقم 13.5٪، در ازبکستان - 11٪، در قرقیزستان - 10.7٪، در بلاروس - 4.7٪، در روسیه - 2.3 است. ٪، در گرجستان و ارمنستان - به ترتیب 1.5٪ و 1.3٪.

-در میان 92 کشور در اروپا و آسیا، قزاقستان وارد 15 کشور با بالاترین تورم شد. در این لیست به ترتیب کشور چین با 0.1 درصد و برونئی با 0.4 درصد و بحرین با 0.7 درصد بهترین آمار را از جهت پایین بودن تورم دارا هستند و در قعر این جدول هم کشور لبنان با 260 و سوریه با 139 درصد قرار دارند.[2]

تورم در جمهوری قزاقستان در ماه می 2023 نسبت به مدت مشابه سال قبل  به 15.9٪ رسید این عدد برای  مارس 2023 نسب به مدت مشابه سال گذشته 18.1٪  و برای آوریل سال 2023 نسبت به مدت مشابه سال قبل 16.8٪  است. این در حالی است که این عدد برای ماه فوریه 2023 21.3 درصد بود.[3]

قیمت های کالاهای غذایی طی یک سال گذشته در ماه می 2023 نسبت به مدت مشابه سال قبل  16.5٪  افزایش داشته است. در  ماه مارس 2022 تا مارس 2023  20.5 درصد افزایش و این عدد برای ماه آوریل 2023 در مقایسه با آوریل 2022 17.9 درصد است. این در حالی است که این عدد برای ماه فوریه 20.5 درصد بود.

در مقایسه با آوریل سال گذشته، شکر تصفیه شده 51.7 درصد، خیار 50.9 درصد، شیر کنسرو شده 44.5 درصد، برنج 43.9 درصد، پیاز 35، 3 درصد، خامه ترش 33.5 افزایش قیمت داشته است. ٪، آب معدنی - 31.4٪، ماکارونی - 30.5٪، محصولات نانوایی و آرد - 30.4٪، بلغور جو دوسر - 29.6٪، غلات بلغور، جو - هر کدام 28٪، گوجه فرنگی - 25.7٪، شیر پاستوریزه - 24.5٪. افزایش قیمت داشتند.

قیمت لوازم التحریر 68.5٪، مواد شوینده و پاک کننده - 44.7٪، کالاهای شخصی - 31.7٪، مبلمان و اقلام خانگی - 24.5٪، ظروف - 20، 5٪، مصالح ساختمانی - 18.3٪ افزایش یافته است. پوشاک و کفش - 16.6٪. سوخت دیزل 34.9 درصد افزایش یافته است.

اجاره مسکن 27.1 درصد افزایش یافت. قیمت سازماندهی تفریحات پیچیده 20٪، خدمات آرایشگری و مراقبت شخصی - 17.4٪، خدمات پذیرایی - 17.2٪، مراقبت های بهداشتی - 15.7٪، خدمات در زمینه تفریح و رویدادهای ورزشی - 15.1٪، آسایشگاه‌ها افزایش یافت. - 15٪، آموزش - 14.6٪، هتل ها - 14٪. قیمت خدمات حمل و نقل مسافری راه آهن 26.9٪، هوا - 24.2٪ افزایش یافت.

تعرفه جمع آوری زباله 22.4٪، تعمیر و نگهداری مسکن - 19.9٪، گرمایش مرکزی - 10٪،  برق، آب گرم - 8.6٪ افزایش یافته است.

به صورت منطقه ای در آوریل 2023 در شرایط سالانه، بالاترین سطح تورم، بیش از میانگین کل کشور، در منطقه مانگیستاو (19.1٪)، قزاقستان شمالی (17.9٪)، پاولودار (17.8٪)، ژتیسو (17.7٪)، آستانه، آکمولا، قزاقستان غربی بود. مناطق (هر کدام 17.6٪)، اولیتو (17.5٪)، آکتوبه (17٪)، آتیراو، کاراگاندا، کوستانای (هر کدام 16.9٪ مشاهده می‌شود.

در مارس 2023 نسبت به مارس 2022 سال گذشته، قیمت پیاز 55.1 درصد، شیر کنسرو 47.1 درصد، برنج 43.8 درصد، خیار 40.9 درصد، ماکارونی 35.1 درصد، محصولات نانوایی و آرد افزایش قیمت داشته است. ، خامه ترش - 34.9٪ ، آرد - 33.2٪ ، آب معدنی - 32.8٪ ، بلغور جو دوسر - 32.1٪ ، جو مروارید - 31.1٪ ، شاه ماهی شور - 30.4٪. افزایش یافته است.

قیمت لوازم التحریر 72.8 درصد، مواد شوینده و پاک کننده 47.8 درصد، کالاهای شخصی 37 درصد، مبلمان و اقلام خانگی 25.9 درصد، ظروف 21.6 درصد، مصالح ساختمانی 21.5 درصد، پوشاک و کفش - 17.9٪. سوخت دیزل 15.9 درصد افزایش یافته است است.

اجاره مسکن 30.8 درصد افزایش یافت. قیمت خدمات پذیرایی عمومی 20.4٪، تفریحات مجتمع، خدمات آرایشگری و مراقبت شخصی - 19.2٪، مراقبت های بهداشتی - 17.1٪، آسایشگاه‌ها - 16.5٪، آموزش - 15، 6٪، هتل ها - 14٪ افزایش یافته و هزینه خدمات حمل و نقل مسافری راه آهن 31.2٪، هوا - 16.6٪ افزایش داشته است.

تعرفه جمع آوری زباله 22.8٪، تعمیر و نگهداری مسکن - 19.6٪، گرمایش مرکزی - 9.9٪، برق - 8.6٪، آب گرم - 7.7٪ افزایش یافته است.

به صورت منطقه ای در مارس 2023 در شرایط سالانه، بالاترین نرخ تورم، بیش از میانگین کل کشور، در منطقه مانگیستاو (21.7%)، شهر آستانه (19.9%)، منطقه قزاقستان شمالی (18.9%)، آکمولا (18.8%)، شرق قزاقستان، پاولودار بوده است. (هر کدام 18.7 درصد)، قزاقستان غربی، کاراگاندا (هر کدام 18.5 درصد)، آتیراو، کیزیلوردا و اولیتو (هر کدام 18.3 درصد) مشاهده می‌شود.

در ماه می سال 2023 نسب به می 2022 قیمت خیار 53.4 درصد، برنج 44.9 درصد، شکر تصفیه شده 42.7 درصد، کنسرو شیر 42.6 درصد و پیاز 31 درصد افزایش یافته است.9 درصد، گوجه فرنگی 30.4 درصد، تخم مرغ - 29.3٪، آب معدنی - 28.5٪، ماکارونی - 27.7٪، محصولات نانوایی و آرد - 27.4٪، بلغور جو دوسر - 26.9٪، بلغور - 24.5٪، خامه ترش - 24.3٪، کفیر 2.5٪ چربی - توسط 23.7٪، شیر پاستوریزه - 23.2٪.

سطح قیمت لوازم التحریر 67.5٪، مواد شوینده و محصولات شوینده - 40.5٪، کالاهای شخصی - 27.8٪، مبلمان و اقلام خانگی - 24.6٪، ظروف - 19، 5٪، پوشاک و کفش - 16.4٪ افزایش یافته است. ، مصالح ساختمانی - 15.7٪. سوخت گازوئیل 35.8 درصد افزایش یافته است.

اجاره مسکن 25.7 درصد افزایش یافت. قیمت سازماندهی تفریحات پیچیده 21٪، خدمات آسایشگاه‌ها - 16.9٪، پذیرایی عمومی - 16.7٪، در زمینه تفریحات و رویدادهای ورزشی - 16.5٪، خدمات آرایشگاه‌ها و موسسات مراقبت شخصی - توسط افزایش یافت. 16٪، مراقبت های بهداشتی - 15.8٪، آموزش - 14.1٪، هتل ها - 12.9٪. قیمت خدمات حمل و نقل هوایی 28.9٪، راه آهن - 28.6٪ افزایش یافت.

تعرفه جمع آوری زباله 29.5٪، تعمیر و نگهداری مسکن - 19.9٪، گرمایش مرکزی - 10٪، برق - 8.6٪، آب گرم - 6.4٪ افزایش یافته است.

به صورت منطقه ای در ماه می 2023 در شرایط سالانه، بالاترین نرخ تورم، بیش از میانگین کل کشور، در مناطق آکمولا، منگیستاو (هر کدام 17.6 درصد)، قزاقستان شمالی (17.3 درصد)، ژتیسو (16.7 درصد)، آستانه (16.6 درصد)، در منطقه اولیتائو بوده است. (16.5%)، آکتوبه، پاولودار (هر کدام 16.2%)، قزاقستان غربی، کوستانای، قیزیل اوردا (هر کدام 16.1%) قابل مشاهده است.

 

سهم تورم کالا های اساسی در تورم کل قزاقستان برای بازه زمانی آوریل 2022 تا آوریل 2023

قیمت محصولات نانوایی و غلات 26.3 درصد، گوشت و فرآورده‌های گوشتی 13.1 درصد افزایش یافته است که سهم آنها در تورم کل به ترتیب 1.8 و 1.6 است. افزایش 26.9 درصدی قیمت محصولات لبنی سهم.0.1 درصدی، میوه‌ها و سبزیجات (7.8٪)  سهم 0.6درصدی،  نوشابه (22.7٪) - سهم 0.5  درصدی در تورم سالانه را داشته اند.

مسکن و خدمات عمومی 15.3 درصد افزایش قیمت داشته و سهم آنها در تورم 1.9 واحد درصد بوده است. در آوریل 2023، اجاره بهای مسکن 27.1 درصد نسبت به آوریل سال گذشته افزایش یافت و سهم 0.7 درصدی در تورم سالانه را داشته است، خدمات نگهداری و تعمیرات مسکونی هم (16.3 درصد) که 0.4 درصد از تورم کل را تشکیل می دهد .

 

سهم تورم کالا های اساسی در تورم کل قزاقستان برای بازه زمانی مارس 2022 تا مارس 2023

قیمت محصولات نانوایی و غلات 30.4 درصد، گوشت و فرآورده‌های گوشتی 14.7 درصد افزایش یافته است که سهم 2.1 و 1.7 درصدی را در تورم کل داشته اند. افزایش قیمت محصولات لبنی 29.1 با افزایش درصد سهم  1.1 درصدی ، میوه و سبزیجات (10.6 درصد) سهم 0.8 درصدی ، نوشابه (25.8 درصد) سهم 0.6 درصدی از تورم سالانه را به خود اختصاص می دهند.

مسکن و خدمات عمومی در سال 2023   16.4 درصد افزایش قیمت داشته و سهم آنها در تورم 2.1 درصد بوده است. در مارس 2023، اجاره بهای مسکن 30.8 درصد نسبت به مارس سال گذشته افزایش یافت که سهم ان از تورم سالانه 0.8 درصد است، خدمات نگهداری و تعمیرات مسکونی هم با افزایش (18.8 درصدی) سهم 0.4 درصدی را به خود اختصاص داده است.

 

سهم تورم کالا های اساسی در تورم کل قزاقستان برای بازه زمانی می 2022 تا می 2023

قیمت محصولات نانوایی و غلات 23.4 درصد، گوشت و فرآورده‌های گوشتی 13 درصد افزایش یافت که سهم به ترتیب 1.7 و 1.6 درصد را در تورم سالانه داشته اند . قیمت محصولات لبنی با 23.6 درصد  افزایش سهم 0.9 درصدی در کل تورم سال، میوه و سبزیجات با افزایش (7.6 درصدی) سهم 0.5درصدی  در کل تورم سال و نوشابه با افزایش (21.1 درصدی) سهم 0.5 درصدی در تورم سالانه را به خود اختصاص دادند.

مسکن و خدمات عمومی هم  با افزایش 14.9 درصدی سهم 1.9 درصدی در تورم سالانه  را به خود اختصاص داده است. در ماه می 2023، اجاره بهای مسکن 25.7 درصد نسبت به ماه می سال گذشته افزایش یافت که  سهم 0.6 درصدی و  خدمات نگهداری و تعمیرات مسکونی هم با افزایش (14.4 درصدی) سهم 0.3 درصدی از تورم کل سال را به خود اختصاص داده اند.

 

آمار تورم سالانه در استان‌های مختلف قزاقستان

 

 

تورم کالاهای مختلف در بازه 3 ماهه آوریل –می 2023

 

 

[1] https://www.dknews.kz/ru/ekonomika/292601-kazahstan-vhodit-v-chislo-stran-s-samoy-vysokoy

 

[2] https://data.worldbank.org/

[3] https://stat.gov.kz/ru/industries/economy/prices/publications/6157