لزوم تحول اقتصادی سریع ترصربستان

شارلوت روهه، مدیر عامل اروپای مرکزی و جنوب شرقی، بانک بازسازی و توسعه اروپا(EBRD) در مصاحبه با مجله کرد بیان کرد که اگرچه بانک اروپایی بازسازی و توسعه رشد کندتری را برای صربستان در سال ۲۰۲۳، نسبت به سال ۲۰۲۲ پیش بینی می‌کند، ولی روند پروژه‌های مورد حمایت این بانک و اتحادیه اروپا نویدبخش ساختار سبزتر و پیشرفته تر اقتصاد در آینده نزدیک است. همچنین صربستان و بالکان غربی در حال ایجاد پیوندهای قوی با اتحادیه اروپا از بسیاری جهات هستند که برای پیشرفت کلی منطقه و رفاه آینده شهروندان آن مهم است.

شارلوت روهه، مدیر عامل اروپای مرکزی و جنوب شرقی، بانک بازسازی و توسعه اروپا(EBRD) در مصاحبه با مجله کرد بیان کرد که در زمینه پیشرفت ها در مدرنیزه کردن، دیجیتالی کردن و سبز کردن اقتصاد صربستان در دو سال اخیر حرف های زیادی برای گفتن وجود دارد. صربستان در حال دست و پنجه نرم کردن با اصلاحات بخش انرژی، باز کردن آن به روی سرمایه گذاری سبز و حرکت به سمت یک مسیر بلندپروازانه کربن زدایی است. سرمایه گذاران و البته بانک اروپایی بازسازی و توسعه مشتاقانه منتظر معرفی مزایده‌های طولانی مدت انرژی‌های تجدیدپذیر هستند که از طراحی و آماده سازی آنها از طریق یک برنامه همکاری فنی گسترده حمایت می‌کند. سال گذشته به وضوح مشخص شد که مشکلات کجاست. صربستان تنها کشور اروپایی نیست که سال گذشته با بحران انرژی مواجه شده است، اما بسیاری از مشکلات داخلی است. چالش های ساختاری در بخش انرژی در طول سال های متمادی در حال افزایش بوده است، و این به صربستان در زمان بحران انرژی سال گذشته کمکی نکرد. دولت صربستان در حال حاضر با هر دو نیاز به اصلاح شرکت های دولتی در این بخش و حمایت از آسیب پذیرترین مصرف کنندگان انرژی مواجه است. برای اینکه اقتصاد صربستان به یک پیشرفت واقعی در کل دست یابد، سیستم انرژی باید کربن زدایی کند. این کار نه تنها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و آلودگی هوا، بلکه برای کاهش وابستگی به سوخت های وارداتی مهم است. بخشی از دلیل مقاومت اتحادیه اروپا در برابر بحران انرژی سال گذشته این بود که انرژی خورشیدی و بادی رکورد ۲۴ درصد از کل انرژی تولید شده در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ را به خود اختصاص دادند. به طور کلی، انرژی‌های تجدیدپذیر در سال گذشته حدود ۱۰۰ میلیارد یورو در واردات گاز اتحادیه اروپا صرفه جویی کردند. هیات مدیره بانک اروپایی بازسازی و توسعه به تازگی وامی را برای حمایت از واردات انرژی به شرکت دولتی صنعت برق صربستان (EPS) به مبلغ ۳۰۰ میلیون یورو تصویب کرده است. این وام (در دو بخش)یک برنامه اصلاح سبز است که به عنوان یک شرط به آن ضمیمه شده است. این برنامه شامل تقویت انرژی‌های تجدیدپذیر، تعیین یک مسیر کربن زدایی معتبر و اصلاح شرکت است. همچنین برنامه ای برای کمک به EPS برای افزایش نیروی کار خود وجود خواهد داشت. کربن زدایی از حمل و نقل یکی دیگر از اولویت های اصلی است. کاری که در حال حاضر در زمینه حمل و نقل سبز انجام می دهیم راه آهن پر سرعت 2.4 میلیارد یورویی بلگراد - نیش است که یکی از بزرگ ترین پروژه‌های زیرساختی در صربستان تا به امروز است. بانک اروپایی بازسازی و توسعه در مجموع ۵۵۰ میلیون یورو در بخش های مختلف تعهد کرده است.

وام ها با چندین اصلاح، هم در سطح ملی و هم در داخل سیستم راه آهن صربستان هزینه می‌شود. در سطح ملی، کار بر روی استقلال راه آهن، اجرای قراردادهای حمل و نقل و برنامه اقدام بخش ریلی متمرکز خواهد بود. راه آهن صربستان یک طرح اقدام حاکمیت شرکتی برابری جنسیتی را به تصویب خواهد رساند. به طور جداگانه، این پروژه منجر به یک برنامه آموزشی دوگانه مرتبط با بازار برای بخش راه آهن خواهد شد که بر روی کار گسترده تر بانک اروپایی بازسازی و توسعه در این زمینه در صربستان (و تعدادی از کشورهای دیگر)بنا خواهد شد.

یکی از پروژه‌های پرچم دار  سبز که مشتاقانه منتظر ورود هستیم، تاسیسات انرژی زباله ای در وینچا در خارج از بلگراد، مکان سابق یکی از بزرگ ترین مکان‌های دفن زباله در اروپا است. در حال حاضر یک مرکز دولتی وجود دارد که زباله‌های غیرقابل بازیافت را با انتشار کم آلودگی خواهد سوزاند؛ گاز زباله‌های موجود جمع آوری خواهد شد و آب فاضلاب تصفیه خواهد شد. صربستان با همکاری IFC، بانک توسعه اتریش و بسیاری از شرکای دیگر می‌تواند بزرگ ترین مرکز زباله‌های تصفیه نشده را به بارزترین نمونه زباله‌های سبز در اروپا تبدیل کند.

سرمایه گذاری زیرساختی محرک اصلی رشد اقتصادی در صربستان بوده و هست. یک شبکه جاده ای نسبتا توسعه یافته وجود دارد که بر بخش حمل و نقل حاکم است، اما راه آهن قرار است با اصلاحات در حال انجام و گسترش شبکه سرعت بالا، محبوبیت پیدا کند. پوشش جاده ای و ریلی در صربستان در حال حاضر خوب است، اما اکنون باید کیفیت آن‌ها بهبود یابد زیرا حفظ زیرساخت های قدیمی‌بسیار پرهزینه است. در نتیجه بهبود زیرساخت ها، استقبال صربستان از تجارت در طول دهه گذشته به صورت تصاعدی افزایش یافته است. این تجارت به شدت به کشورهای اتحادیه اروپا وابسته است. همچنین جریان مداوم و گسترده ای از سرمایه گذاری مستقیم خارجی وجود دارد.

دیجیتالی شدن در صربستان به خوبی در حال پیشرفت است و به بهبود محیط کسب وکار کمک می‌کند، تا حدی نیز به کاهش بار اداری کمک می‌کند. یکی از نشانه‌های این امر جریان ثابت سرمایه گذاری خارجی است که به نوبه خود از صادرات حمایت می‌کند. یکی دیگر از نشانه‌های خوب توسعه اقتصادی، رشد قوی در بخش فن آوری اطلاعات صادرات محور است. بانک اروپایی بازسازی و توسعه از برخی شرکت ها در این زمینه حمایت کرده است. این بخش پتانسیل زیادی برای جذب جوانان تحصیل کرده صربستانی دارد که در غیر این صورت می‌توانستن به خارج از کشور مهاجرت کنند. از نظر زیرساخت های فیزیکی، گسترش پهنای باند به مناطق روستایی نیز در حال پیشرفت است. البته وقتی از دیجیتالی شدن صحبت می‌کنیم منظورمان ارتباطات فیزیکی نیست، بلکه ظهور اقتصاد دیجیتال و دولت الکترونیک است. یک استراتژی دولت شفاف، که شامل افشای اطلاعات بیشتر و مشارکت آسان‌تر شهروندان است که بر دیجیتالی‌سازی نیز متکی است. بیشتر سیاست گذاری‌های فعلی نیز در این حوزه است: اصلاحات الکترونیکی کشاورزی، که هدف آن ایجاد ثبت نام آنلاین خانوارهای کشاورز و افزایش دسترسی کشاورزان به منابع مالی است؛ دیجیتالی شدن رویه‌های اداری و مجوزهای مورد نیاز برای سرمایه گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر؛ و حمایت از دیجیتالی شدن مدیریت دولتی را به همراه دارد.

صربستان پتانسیل افزایش تولید محصولات با پیچیدگی بالاتر را دارد، اما در حال حاضر سهم بزرگی از صادرات این کشور مواد خام است. محصولات اولیه یا تولید کم فن آوری، مانند سنگ معدن مس، یا هادی‌های الکتریکی است.

در عین حال، صربستان سطح تحصیلات مشابهی با اتحادیه اروپا دارد. صربستان باید تغییر به سمت اقتصاد دانش بنیان را که در حال حاضر در بخش فن آوری اطلاعات شاهد آن است را سرعت ببخشد؛ در غیر این صورت نیروی کار صربستان برای یافتن مشاغلی که با سطح تحصیلات آن‌ها مطابقت داشته باشد، به خارج از کشور نقل مکان خواهند کرد. بنابراین، هر پروژه ای که نوآوری را تحریک کند خوب است. تلاش های اتحادیه اروپا در صربستان بر حوزه‌های مختلفی متمرکز است. مانند رقابت SME، بهره وری انرژی، برابری جنسیتی و استفاده ازجوانان است.

در حالی که بانک اروپایی بازسازی و توسعه هشت میلیارد یورو در صربستان سرمایه گذاری کرده است، همان پروژه‌ها حدود ۱.۶ میلیارد دلار سرمایه گذاری مشترک از موسسات اتحادیه اروپا دریافت کرده اند. آموزش دوگانه از جمله موضوعات بسیاری است که رئیس بانک اروپایی بازسازی و توسعه با نخست وزیر صربستان برنابیچ در مورد آن گفتگو کرد. و یادداشت تفاهمی را با دفتر تازه تأسیس آموزش دوگانه امضا شد که وظیفه رهبری کار شوراهای مهارت بخش را بر عهده دارد. این به دنبال چندین سال تلاش از جمله حمایت از شورای مهارت های بخش ICT و بخش های کشاورزی است. پروژه راه آهن بلگراد - نیش برنامه ای با هدف افزایش عرضه کارگران ماهر در این بخش خواهد داشت. همچنین با گروه متحد در این زمینه همکاری می‌شود.اهمیت این موضوع دلایل زیادی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: سطح بالای آموزش در صربستان به طور کامل با مهارت هایی که این صنعت امروز به آن‌ها نیاز دارد، مطابقت ندارد و یکی دیگر از دلایل این اتفاق، ارتباط ناکافی بین بخش خصوصی و مسئولان آموزش است. کل زنجیره‌های بزرگ ارزش به خودی خود تغییر مکان نمی دهند، اما فرصت ها در ایجاد بسته‌های جدید از صادرات پیچیده تر و با ارزش بالاتر و همچنین ادغام بهتر شرکت های خارجی در زنجیره‌های تامین داخلی نهفته است. به طور تاریخی از سرمایه گذاری مستقیم خارجی در تمام بازارها حمایت می‌شود که به هدایت صادرات و بهبود پیچیدگی اقتصادی کمک می‌کند. در صربستان، FDI در سال های اخیر بسیار قوی بوده است، اگرچه این سرمایه گذاری‌ها باید برای توسعه زنجیره‌های ارزش داخلی بهتر مورد استفاده قرار گیرند. اما به گفته اقتصاددانان، ساختار صادرات صربستان نشانه‌هایی از تنوع را نشان می دهد، چرا که  شاهد ظهور بسته‌های نسبتا متمرکز تکنولوژیکی در تعدادی از صنایع هستیم.

 لازم به ذکر است شارلوت روهه، مسئول ارائه اصلاحات تجاری و سیاستی در 18 کشور از لهستان و کشورهای بالتیک تا یونان و کشورهای اروپای مرکزی و جنوب شرقی شامل بالکان غربی و همه کشورهای اتحادیه اروپا است بانک بازسازی و توسعه اروپا بیش از یک سوم تجارت خود را به این کشورها اختصاص می دهد. شارلوت از سال 2005 تا 2010 به عنوان مدیر در زاگرب کار کرده است.  او کار خود را در وزارت خزانه داری ایالات متحده به عنوان یک اقتصاددان بین المللی آغاز کرد.

شرکت صنعت برق صربستان EPS پروژه‌هایی به ارزش 8 میلیارد یورو را برای کربن زدایی و استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر برنامه ریزی می‌کند.

صربستان وام بلاعوض 600 میلیون یورویی از اتحادیه اروپا برای بازسازی راه آهن بلگراد-نیش تا سال 2029 دریافت خواهد کرد که این بزرگترین کمک مالی است که صربستان تاکنون از اتحادیه اروپا دریافت کرده است.

منبع: پایگاه اینترنتی کرد مورخ 02/03/2023

https://cordmagazine.com/interview/charlotte-ruhe-ebrd-serbia-needs-a-swifter-economic-shift/