ارز دیجیتال ملی صربستان
114 کشور که اقتصاد آنها 95 درصد تولید ناخالص داخلی جهانی را دارند، در مراحل مختلف ارزیابی یا آزمایش پروژه‌هایی در خصوص معرفی ارزهای دیجیتال برای بانک‌های مرکزی خود هستند که بانک مرکزی صربستان نیز در میان آنها قرار دارد.
همان‌طور که بانک مرکزی صربستان اعلام نموده است، در حال حاضر در مرحله بررسی و تحلیل توجیهات و تبعات معرفی دینار دیجیتال میباشد. این نهاد خاطرنشان می‌کند که کاربردها و مزایای بالقوۀ دینار دیجیتال در مقایسه با ابزارهای پرداخت موجود و در نظر گرفتن سهم بالقوه دینار دیجیتال در امور مالی همچنان در معرض بحث است. لازم به ذکر است که ارز دیجیتالِ بانک مرکزی با ارزهای مجازی مانند بیت کوین یا اتریوم تفاوت اساسی دارند. برخلاف ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز، بانک‌های مرکزی بر انتشار ارزهای دیجیتالی مانند دینار دیجیتال یا یوروی دیجیتال کنترل خواهند داشت. پس از لازم‌الاجرا شدن قانون دارایی‌های دیجیتال، صربستان به یکی از معدود کشورهایی تبدیل شد که به طور دقیق قانون این حوزه را تنظیم کرده است، اما بانک مرکزی صربستان تأکید می‌کند که نباید برای کسی این تصور ایجاد شود که بانک مرکزی صربستان، صادرکننده و تنظیم کننده ارزهای دیجیتال است. این قانون، انتشار ارزهای دیجیتالی را که منحصرا توسط اشخاص حقوقی یا حقیقی انجام می‌شود را تنظیم می‌کند که اساسا برای سرمایه‌گذاری است و نه اینکه یک وسیله قانونی پرداخت باشد. به همین دلیل است که قانون دارایی‌های دیجیتال نباید با ارزهای دیجیتال بالقوه صادر شده توسط بانک‌های مرکزی مرتبط گردد.
بر اساس داده‌های شورای آتلانتیک، تاکنون 11 کشور از جمله نیجریه و جامائیکا، ارز دیجیتال ملی خود را راه‌اندازی کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین پروژه‌های «راه اندازی جزئی» توسط چین میباشد که برنامه آزمایشی آن شامل استفاده از یوان دیجیتال در منطقه‌ای با جمعیت 260 میلیون نفر است. به هر حال، چین، مانند سایر کشورها، در پروژه‌های نوآورانه و آزمایشی ارز دیجیتال ملی (CBDC) با بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی (BIS) همکاری می‌کند. BIS در حال حاضر ده پروژه را با بانک‌های مرکزی نروژ، سوئد، سنگاپور و غیره اجرا می‌کند. انتظار می‌رود در طول سال جاری، 20 کشور دیگر از جمله استرالیا، تایلند، برزیل، هند و اتحادیه اروپا گام‌های قابل توجهی در جهت اجرای پروژه‌های آزمایشی برای استفاده از ارز دیجیتال ملی بردارند. بانک مرکزی اروپا نیز تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا یک پروژه آزمایشی را با استفاده از یوروی دیجیتال آغاز خواهند کرد یا خیر را در پاییز 2023 می‌گیرد.
بانک مرکزی صربستان اعلام کرد که به دقت، توسعه در زمینه ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی را در سطح جهانی رصد نموده و در تبادل تجربیات و بحث‌های مربوط به این موضوع با سایر بانک‌های مرکزی، توجهات را به این واقعیت جلب می‌کند که مزایا و خطرات معرفی ارز دیجیتال ملی در حال حاضر در سطح جهانی در حال تجزیه و تحلیل است. توجه ویژه‌ای که به تجزیه و تحلیل مسائل مربوط به شمول مالی بیشتر، حفاظت از حریم خصوصی و کارایی بیشتر در رابطه با بانکداری الکترونیکی و دیجیتالی و پول الکترونیکی می‌شود، ابزارهایی است که سال‌هاست در بخش مالی وجود داشته‌اند. علاوه بر موارد فوق، مسئله استفاده از ارزهای دیجیتال برای بهبود اجرای تراکنش‌های فرامرزی از طریق توسعه زیرساخت برای اتصال به کشورهای مختلف نیز مطرح است.
آروین کامبری، نایب رئیس انجمن بیت کوین صربستان و کارشناس دارایی دیجیتال در بنیاد دیپلو، بر توجه ویژه به موضوع حفاظت از حریم خصوصی به عنوان یکی از موضوعات کلیدی برای ارز دیجیتال ملی تاکید می‌کند. حریم خصوصی نباید فقط به افراد مربوط باشد، بلکه این موضوع مربوط به تراکنش‌های بین کشورها نیز می‌شود؛ بنابراین سوال اساسی این است که زیرساخت پرداخت بین کشورهایی که از CBDC پشتیبانی می‌کنند چقدر خصوصی و امن است و همچنین سیستمی که بر روی آن کار می‌کند چقدر خوب ساخته شده است. کامبری خاطرنشان می‌کند که اتحادیه اروپا به موضوع حفاظت از حریم خصوصی توجه ویژه‌ای داشته و کارگروهی تشکیل داده است که به آن رسیدگی می‌کند و یادآوری می‌کند که یوروی دیجیتالِ آینده، به طور کامل موضوع اصلی CBDC نخواهد بود، بلکه ایجاد سیستمی در دست انجام است که برای مدتی از استفاده از پول نقد پشتیبانی کند. از سوی دیگر، بازار مالی صربستان از سال 2018 دیجیتالی شده است، یعنی از زمانی که صربستان، یک هفته قبل از بانک مرکزی اروپا، سیستمی را برای پرداخت‌های آنی (سیستم IPS NBS) به منظور انجام پرداخت‌های دیجیتال معرفی کرد که به لطف آن خدمات پیشرفته‌ای در این حوزه معرفی شدند. آنچه واضح است، این است که دیجیتالی‌سازی مدت‌هاست که به طور کامل در بازار صربستان وجود داشته و صرفه‌جویی‌های زیادی را برای شهروندان و اقتصاد به ارمغان آورده است و تمام فعالیت‌های آتی بانک مرکزی صربستان نیز به سمت استفاده بیشتر از فناوری‌های مدرن در بازار خواهد رفت. بانک مرکزی صربستان اخیرا اعلام کرد که در آینده به طور منظم و به موقع فعالیت‌های خود را در حوزه CBDC و دینار دیجیتال به اطلاع عموم خواهد رساند.
کامبری با تحلیل روندهای جهانی در این زمینه اشاره می‌کند که اجرای CBDC به همان اندازه که یک موضوع فنی است، یک موضوع سیاسی است و پیاده‌سازی دو مرحله متفاوت دارد؛ یکی فاز فنی است که در آن بررسی می‌شود که آیا سیستم کار می‌کند و چگونه کار می‌کند و آن مرحله کم کم در سراسر جهان به پایان می‌رسد، بنابراین معتقدم تا پایان امسال آزمایشات لازم به پایان خواهد رسید. مرحله دوم تصمیم سیاسی در مورد راه اندازی CBDC است که باید در رأس رهبری سیاسی اتخاذ شود و من انتظار دارم که در نشست جی 7 در پاییز تصویب شود و اجرای آن در سال 2024 آغاز شود و این چارچوب زمانیِ اعلام شده توسط بانک مرکزی اروپا است. همچنین فراموش نکنیم که ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی، راه‌حل ایده‌آل برای هر کشوری نیستند. دانمارک، که جمعیت آن به شدت به پرداخت‌های بدون نقد وابسته است، به این نتیجه رسیده است که معرفی CBDC غیرضروری است، بانک مرکزی ژاپن نیز در تابستان امسال اعلام کرد که قصد ندارد به این زودی‌ها CBDC صادر کند، زیرا شهروندان با رضایت و مدام از پول نقد استفاده می‌کنند.
برای خواندن اصل گزارش، می‌توانید به این آدرس مراجعه نمایید.
پی‌نوشت: بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی، صربستان در رتبه یازدهم جهان و در جایگاه چهارم در اروپا در زمینه تحول دیجیتال در بین 198 اقتصاد جهان قرار دارد. در گزارش فوق‌الذکر، صربستان در گروه A، یعنی در گروه رهبران جهانی در زمینه تحول دیجیتال قرار دارد. همچنین بخش ICT موفق‌ترین شاخه اقتصادی صادراتی صربستان است که بیشترین صادرات را دارد و در 10 سال گذشته بیش از هفت برابر رشد داشته است.