مروری بر تحولات اقتصادی صربستان در سال2024
صربستان در سال 2024 شاهد رشد و توسعه قابل توجهی در حوزه‌های مختلف بوده است.این کشور با جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، توسعه زیرساخت‌ها، تقویت روابط اقتصادی با کشورهای دیگر و بهبود محیط کسب و کار، در صدد بوده گام‌های بلندی در مسیر توسعه پایدار و رشد اقتصادی بر دارد.
صربستان در سال 2024، رشد تولید ناخالص داخلی حدود 4 درصد را تجربه کرد و بدهی عمومی آن 46.5 درصد از تولید ناخالص داخلی بود، در حالی که میانگین این رقم در منطقه یورو 89 درصد بود. در سال 2024 ، صربستان نه تنها موفق شد ثبات اقتصادی خود را حفظ کند و سرمایه‌گذاری‌های متعددی را آغاز نماید، بلکه توانست به رکورد نرخ بیکاری پایین 8.2 درصد نیز دست یابد.
تورم در ماه نوامبر به 4.3 درصد کاهش یافت. آژانس رتبه‌بندی اعتباری " Fič Rejtings " در اوایل ماه آگوست، رتبه اعتباری صربستان را در سطح BB+ تایید کرد و چشم‌انداز آن را از پایدار به مثبت ارتقا داد. در اواخر همان ماه، آژانس رتبه‌بندی اعتباری " Mudis" چشم‌انداز صربستان برای افزایش رتبه اعتباری را از پایدار به مثبت بهبود بخشید، در حالی که رتبه اعتباری صربستان در سطح Ba2 حفظ شد.
در ابتدای سال 2024، در اواخر ماه ژانویه، برنامه‌ای با عنوان "جهش به آینده صربستان اکسپو 2027" ارائه شد که بخش‌های کلیدی توسعه جامع صربستان را در بر می‌گیرد، از جمله برنامه‌هایی برای افزایش سطح زندگی شهروندان، پروژه‌هایی در زمینه علم و فناوری، آموزش، توسعه زیرساخت‌ها، صنعتی‌سازی، انرژی، محیط زیست، کشاورزی، بهداشت، گردشگری و سایر زمینه‌های دارای اهمیت ملی برای صربستان هستند.
رئیس جمهور صربستان، الکساندر ووچیچ، اعلام کرد که صربستان تا سال 2027 در تمامی‌پروژه‌ها 17.8 میلیارد یورو سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
صربستان برای اولین بار در ماه اکتبر سال 2024، رتبه اعتباری سرمایه‌گذاری از سوی آژانس " Standard end Purs" با سطح "BBB-" و چشم‌انداز پایدار برای بهبود بیشتر، دریافت کرد. در پایان سال، صربستان دومین اقتصاد با سریع‌ترین رشد در اروپا بود و همچنین رکورد جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به میزان 5.1 میلیارد یورو را ثبت کرد. در طول سال2024، ساخت چندین پروژه بزرگ آغاز شد. با قرار دادن توپی که امضای بازیکنان افسانه‌ای و همچنین امضای خود او روی آن بود، ووچیچ به طور نمادین در اول ماه مه، آغاز ساخت ورزشگاه ملی در سورچین را اعلام کرد. ووچیچ در آن زمان اعلام کرد که ورزشگاه ملی باید تا اول دسامبر 2026 تکمیل شود و قرار است فینال لیگ اروپا در سال 2028 در آن برگزار شود و این ورزشگاه یکی از سه ورزشگاه زیبا در اروپا خواهد بود.
نام ورزشگاهی که حدود 52000 صندلی خواهد داشت و مطابق با تمام استانداردهای یوفا ساخته خواهد شد و بر اساس طراحی معماری مارکو فن ساخته خواهد شد، توسط شهروندان انتخاب خواهد شد. در اواخر فوریه، سنگ بنای ساخت یک ساختمان تشخیصی و تحقیقاتی جدید با آزمایشگاه سطح سوم امنیت بیولوژیکی (BSL-3) در چارچوب موسسه ویروس شناسی، واکسن و سرم "تورلاک" گذاشته شد. آزمایشگاه جدید و همچنین آزمایشگاه‌های تشخیصی موجود تورلاک در 4000 متر مربع قرار خواهند گرفت. در طول ماه فوریه، با فشار دادن نمادین یک دکمه، آغاز ساخت اولین و تنها منطقه نوآوری در صربستان و منطقه آغاز شد، که دولت صربستان با هدف بهبود فضای دیجیتال در صربستان آغاز کرده است.
در اواخر دسامبر، برنامه بزرگ دیگری شامل وام‌های مسکن برای خرید آپارتمان با یارانه دولتی برای جوانان 20 تا 35 ساله اعلام شد. ووچیچ اعلام کرد که برنامه وام مسکن برای جوانان از اول تا 15 مارس آغاز خواهد شد، و در حال حاضر 400 میلیون یورو برای 5500 واحد مسکونی برنامه‌ریزی شده است، که 130 میلیون یورو آن هدیه دولت است.
در این سال، کار ساخت خط راه‌آهن سریع السیر از نووی ساد به سوبوتیسا به طول 108 کیلومتر به پایان رسید و در اوایل اکتبر، رئیس جمهور صربستان، ووچیچ، با یک قطار ویژه آزمایشی با سرعت 200 کیلومتر در ساعت در این مسیر حرکت کرد. این خط راه‌آهن بخشی از خط سریع السیر از بلگراد به بوداپست خواهد بود.
رویدادی که سال 2024 به طور خاص به خاطر آن به یاد ماندنی خواهد بود، این است که شرکت توزیع و تولید برق صربستان EPS در 13 دسامبر به طور رسمی‌بلوک جدید B3 با ظرفیت 350 مگاوات در نیروگاه حرارتی کستولاتس را از شرکت "China Machinery Engineering Corporation" (CMEC) تحویل گرفت. بدین ترتیب EPS پس از 35 سال بلوک جدیدی را دریافت کرد. صربستان در اواخر نوامبر، با اصلاحات قانون انرژی، پس از 35 سال، ممنوعیت ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای را لغو کرد و برنامه توسعه انرژی هسته‌ای را تعریف کرد.
سال 2024 همچنین با افتتاح بخش کوریدور موراوا از شهر کروشواس به شهر ورنیاچکا بانیا در بزرگراه E-761 در 23 دسامبر همراه بود. این بخش حدود 30 کیلومتر طول دارد، این بزرگراه دیجیتالی است و دارای اینترنت بی‌سیم رایگان است و وسایل نقلیه می‌توانند با سرعت 130 کیلومتر در ساعت در آن حرکت کنند.
بزرگراه از پویاتا به پرلیینه نیز در ماه دسامبر توسط رئیس جمهور الکساندر ووچیچ افتتاح شد. بزرگراه سریع السیر از شاباس به لوزنیسا به طول 54.5 کیلومتر که ماچ‌وا و پادریینه را به هم متصل می‌کند، در 29 دسامبر با حضور نخست‌وزیر صربستان میلوش ووچیچ رسماً افتتاح شد.
در ماه اکتبر، دوربرگردان بزرگراه به طول 9.4 کیلومتر در اطراف گورنی میلانواس به ارزش 31.7 میلیون یورو افتتاح شد. همچنین در 16 ژوئیه 2024، دولت صربستان آیین‌نامه جدیدی را تصویب کرد که به موجب آن ادامه پروژه استخراج لیتیوم در دره یادرا که دو سال و نیم پیش متوقف شده بود، مجاز شد.
یادداشت تفاهم بین اتحادیه اروپا و صربستان در مورد مشارکت استراتژیک در مورد مواد خام پایدار، زنجیره‌های تولید باتری و خودروهای برقی در 19 ژوئیه در بلگراد و با حضور الکساندر ووچیچ، رئیس جمهور صربستان و اولاف شولتس، صدراعظم آلمان امضا شد. یادداشت تفاهم در مورد مواد خام حیاتی بین اتحادیه اروپا و صربستان نیز توسط دوبراوکا جودوویچ هندانوویچ، وزیر معدن و انرژی صربستان و ماروش شفچوویچ، معاون رئیس کمیسیون اروپا و کمیسر اروپایی برای روابط بین‌المللی و پیش‌بینی استراتژیک در کاخ صربستان امضا شد.
توافق نامه‌ای نیز در مورد توسعه زنجیره ارزش تقویت ارتباطات الکترونیکی در جمهوری صربستان امضا شد که توسط آدریانا مساروویچ، وزیر اقتصاد صربستان، اودیل رنو-باسو، رئیس بانک توسعه و بازسازی اروپا (EBRD) و عضو هیئت مدیره گروه KfW امضا شد.
صربستان در 5 ژوئن سال جاری برای اولین بار در بازار بین‌المللی اوراق قرضه پایدار (ESG) منتشر کرد و به این ترتیب 1.5 میلیارد دلار برای، به گفته سینیشا مالی وزیر دارایی صربستان، برای تامین مالی توسعه پایدار، پروژه‌های سبز و پروژه‌هایی که از مسئولیت اجتماعی حمایت می‌کنند، جمع‌آوری شد. در اواسط ماه اکتبر، اعلام شد که هیئت صندوق بین‌المللی پول بررسی چهارم و آخر خود را بر روی توافقنامه فعلی استندبای که صربستان با این موسسه مالی به پایان رسانده است. و توافق شده است که یک توافقنامه جدید ابزار هماهنگی سیاست‌ها (PCI) منعقد شود که ماهیت غیر مالی خواهد داشت و برای سه سال آینده ادامه خواهد داشت. تلکام صربستان در ماه اکتبر موفق به انتشار اوراق قرضه یورو بین‌المللی شرکت در بورس دوبلین به ارزش 900 میلیون دلار شد و به این ترتیب منابع مالی را با شرایط مالی مطلوب جمع‌آوری کرد. تلکام اولین شرکت منطقه‌ای بود که موفق به انتشار اوراق قرضه بین‌المللی شرکت شد.
تقاضا برای اوراق قرضه یورویی تلکام هفت برابر عرضه بود و به 5.5 میلیارد دلار رسید. رویدادی که سال 2024 را برای صربستان برجسته می‌کند، اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد (FTA) بین صربستان و چین در اول ژوئیه بود که حدود 20000 کالا را شامل می‌شود و بلافاصله حدود 60 درصد از آنها را می‌توان بدون تعرفه صادر کرد.
این توافقنامه به محصولات با منشأ صربستانی دسترسی ترجیحی به بازار چین را می‌دهد و شرکت‌های صربستانی را نسبت به شرکت‌های اروپایی و منطقه‌ای در موقعیت بسیار بهتری قرار می‌دهد و انتظار می‌رود منجر به افزایش قابل توجه صادرات، گسترش ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری و تولید در کشور صربستان، و همچنین افزایش رقابت‌پذیری و تقویت کلی فعالیت‌های اقتصادی شود.در پنج تا 10 سال آینده، صادرات بدون تعرفه برای 30 درصد از محصولات امکان‌پذیر خواهد بود که تعرفه آنها سالانه 20 تا 10 درصد کاهش خواهد یافت.
در 13 ژوئیه در قاهره، توافقنامه تجارت آزاد بین دولت‌های صربستان و جمهوری عربی مصر نیز امضا شد و این توافقنامه شامل تمام تعرفه‌های گمرکی برای هر دو کشور است و سطح تعیین پایه تعرفه‌ها و سایر عوارض 1 مارس 2023 است.
در اوایل ماه اکتبر در بلگراد، توافقنامه جامع مشارکت اقتصادی بین صربستان و امارات متحده عربی نیز امضا شد که تمام حوزه‌های مهم برای روابط اقتصادی و تجاری دو کشور را شامل می‌شود و به تجارت کالا و خدمات و همچنین ترویج توسعه سرمایه‌گذاری و موارد دیگر مربوط می‌شود.
در ماه اکتبر، سینیشا مالی، وزیر دارایی، با سلطان عبدالرحمن المرشاد، مدیر اجرایی صندوق توسعه عربستان سعودی، سه توافقنامه در زمینه‌های علمی، کشاورزی و انرژی به ارزش کل 205 میلیون دلار امضا کرد. توافقنامه‌های امضا شده مربوط به پروژه ساخت پردیس BIO4، برنامه تقویت زیرساخت‌های آبیاری و پروژه اپراتور سیستم انتقال برق صربستان (EMS) فاز 1 است.
در 26 نوامبر در پاریس، پرچم اکسپو، نماد اصلی میزبانی یکی از معتبرترین رویدادهای بین‌المللی، به هیئت صربستان اهدا شد و این پرچم در 6 دسامبر به صربستان رسید و در بلگراد توسط بالاترین مقامات دولتی مورد استقبال قرار گرفت.
این پرچم نماد و شرطی است برای اینکه صربستان بتواند به طور رسمی از کشورها برای شرکت در اکسپو 2027 دعوت کند. استارت‌آپ‌های صربی امسال برای اولین بار به صورت سازمان‌یافته و با حمایت اتاق بازرگانی صربستان و دولت، در وبسایت لیسبون از 11 تا 14 نوامبر شرکت کردند. صربستان یک غرفه ملی داشت.
دولت‌های صربستان و مقدونیه شمالی در 7 اکتبر یادداشتی را امضا کردند که ساخت مشترک یک خط لوله گاز به طول حدود 70 کیلومتر را پیش‌بینی می‌کند که دارای ظرفیت سالانه حدود 1.2 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی خواهد بود.
این سال به ویژه با مصوبه موسوم به بانک مرکزی کوزوو (CBK) در مورد ممنوعیت استفاده از دینار در تراکنش‌های نقدی در کوزوو و متوهیا که از اول فوریه اجرایی شد، همراه شد و در 12 مه دوره گذار به پایان رسید و همه تراکنش‌های نقدی در هر نقطه از کوزوو باید به یورو انجام شود.
همچنین کارخانه جدید شرکت نستله با حضور ووچیچ در سورچین افتتاح شد. این کارخانه به تولید وعده‌های غذایی گیاهی اختصاص دارد و 80 میلیون یورو در آن سرمایه‌گذاری شده است. این کارخانه در مساحتی به وسعت 18000 متر مربع ساخته شده است و 220 نفر در آن مشغول به کار هستند. در 2 آگوست، سنگ بنای ساخت ساختمان جدید پارک علمی و فناوری در شهر چاچاک گذاشته شد و ساختمان جدید 12700 متر مربع در چهار طبقه خواهد بود.
ووچیچ در اواخر ماه مه، سنگ بنای ساخت کارخانه جدید شرکت PWO Group در پرلیینه نزدیک چاچاک را نیز گذاشت و اعلام کرد که در سال‌های آینده 800 نفر در شرکت جدید در شهر موراوا استخدام خواهند شد.
رئیس جمهور صربستان، ووچیچ، در 22 ژوئیه در مراسم رسمی‌گذاشتن سنگ بنای ساخت کارخانه جدید شرکت ایتالیایی آریستون در شهر نیش که 75 میلیون یورو در آن سرمایه‌گذاری خواهد شد، شرکت کرد.
در همان روز، ترمینال جدید فرودگاه کنستانتین بزرگ شهر نیش که دولت صربستان تقریباً 33 میلیون یورو در ساخت و تجهیز آن سرمایه‌گذاری کرده بود، افتتاح شد.
با بریدن رسمی روبان در 12 نوامبر، نیروگاه بازیافت انرژی از زباله در وینچا افتتاح شد. همانطور که در آن زمان اعلام شد، در این نیروگاه زباله‌سوز، سالانه 340 هزار تن زباله سوزانده می‌شود، برق مورد نیاز 5 درصد از خانوارهای بلگراد و همچنین انرژی گرمایی برای گرمایش 10 درصد از خانوارهای پایتخت تامین می‌شود.
در اوایل ژوئیه 2024، بانک مرکزی صربستان (NBS) پنج تن طلا به ارزش 350 میلیون یورو از خارج از کشور خریداری کرد.
در اول آوریل2024، ساخت یک اسکله تفریحی در دانوب در ولیکو گرادیشته آغاز شد که 3.8 میلیون یورو در آن سرمایه‌گذاری خواهد شد و اولین اسکله تفریحی ثبت شده در صربستان خواهد بود.
در ماه آوریل، قرارداد طراحی و ساخت انبار مترو در ماکیشا با شرکت چینی پاور چین امضا شد. در اواخر ماه آوریل، ترافیک به باند جدید بزرگراه کریدور دانوب از بزرگراه بلگراد-نیش به پوژارواس منتقل شد و در 26 آوریل، خط راه‌آهن سریع السیر بین نووی ساد و سوبوتیسا با اتصال به خط اصلی 108 کیلومتری خط راه‌آهن سریع السیر نووی ساد و سوبوتیسا در باچکا توپولا به هم متصل شدند.
در جریان سفر شی جین پینگ، رئیس جمهور چین به صربستان در اوایل ماه مه، 28 توافقنامه و چندین قرارداد تجاری و اقتصادی امضا شد. امسال در 10 مه، پنجاهمین سالگرد ساخت خط راه‌آهن بلگراد-بار نیز جشن گرفته شد و در 2 سپتامبر، صربستان و مونته‌نگرو توافق نامه اقدام مشترک با حضور کمیسیون اروپا برای بازسازی خط آهن بلگراد-بار امضا کردند.
در ماه سپتامبر، مراسم رسمی آغاز تولید انبوه کارخانه چینی لینگلونگ (تولید لاستیک خودرو) در زرنجانین برگزار شد و این سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلار ارزش دارد. این بزرگترین سرمایه‌گذاری گرینفیلد در صربستان است و در مرحله اول 1235 کارگر صربستانی در آن مشغول به کار شدند.
در اواخر ماه سپتامبر، کار ساخت هتل The St Regis در برج بلگراد نیز به پایان رسید. رئیس جمهور صربستان، ووچیچ و محمد العبار، رئیس شرکت Eagle Hills در این مراسم حضور داشتند. هتل St. Regis بلگراد ششمین هتل این برند مشهور نیویورکی در اروپا است و در ماه اکتبر رسماً درهای خود را به روی مهمانان گشود.
در اواسط ماه نوامبر، تخریب هتل یوگسلاویا در بلگراد آغاز شد و پیش از این اعلام شده بود که در این مکان یک مجتمع مسکونی و تجاری لوکس جدید ساخته خواهد شد. شرکت‌های Marriott International و Danube Riverside d.o.o بلگراد در اواخر ماه نوامبر قراردادی را برای ورود برند معتبر هتلداری The Ritz-Carlton به صربستان امضا کردند که ارزش آن بین 400 تا 500 میلیون یورو است و مکان هتل سابق یوگسلاویا را به یک مجموعه هتل مدرن تبدیل خواهد کرد که قرار است در سال 2027 تکمیل شود.
در اواسط سال، دقیقاً در 6 ژوئیه، کار ساخت دوربرگردان ریلی اطراف نیش آغاز شد و ارزش این سرمایه‌گذاری 153 میلیون یورو است.
در 26 سپتامبر، مرکز خرید اوراسیا در نووی بلگراد با سرمایه‌گذاری 60 میلیون یورو افتتاح شد.
منبع: پایگاه اینترنتی پولیتیکا مورخ 30/12/2024