چالش‌های کلیدی صنعت فناوری اطلاعات صربستان

صنعت فناوری اطلاعات صربستان، علی‌رغم سهم قابل توجهی که در تولید ناخالص ملی صربستان دارد، با چالش‌هایی جدی نظیر تورم بالا، دستمزد پایین، مهاجرت نیروهای متخصص و رقابت شدید با کشورهای عضو اتحادیه اروپا روبرو است. در صورت ادامه این روند و حمایت‌های مالی گسترده اتحادیه اروپا از شرکت‌های داخلی خود، جذابیت بازارهای کشورهای همسایه مانند رومانی، بلغارستان و لهستان بیشتر از صربستان خواهد شد.

صنعت فناوری اطلاعات صربستان با چالش‌های متعددی مواجه است که رشد و ثبات شرکت‌ها را تهدید می‌کند که تفاوت چشمگیری با گذشته دارد. رقابتی نبودن حقوق و مزایا، هزینه‌های بالای زندگی و افزایش رقابت در بازار کار، چالش های کلیدی بود که شرکت ها با آن مواجه هستند. علاوه بر این، کاهش تعداد پروژه‌ها در سطح جهانی، همراه با چالش‌های اضافی مانند بی‌ثباتی اقتصادی و تورم، ریسک‌ها و عدم قطعیت‌های ژئوپلیتیکی، شرایط را پیچیده‌تر کرده و نیاز به انطباق و نوآوری در رویکرد مدیریت پروژه و منابع را ایجاد می‌کند.

اخیراً اخراج کارکنان در بخش فناوری اطلاعات یک مشکل مهم بوده است، به طوری که 61 درصد از شرکت ها اخراج را ثبت کرده اند. در بازه زمانی سال گذشته تا سال جاری، 27 درصد از شرکت‌ها در صربستان گزارش دادند که تعداد اخراج‌ها تا 5 درصد از کل کارکنان بوده است، در حالی که 34 درصد شرکت‌ها بیش از 5 درصد اخراج را ثبت کرده‌اند. در مقابل، 39 درصد از شرکت‌ها تعداد قابل توجهی اخراج را ثبت نکرده‌اند که نشان می‌دهد سازمان‌های خاصی موفق به حفظ کارکنان خود می‌شوند. این نتایج یک نظرسنجی اخیر است که توسط انجمن فناوری اطلاعات صربستان انجام شده است که شامل بیش از 60 شرکت فناوری اطلاعات است.

سه چالش کلیدی

بر اساس نتایج نظرسنجی، چالش مهمی‌که شرکت‌های فناوری اطلاعات با آن مواجه هستند، حفظ استعدادهای خود در بازه سال‌های 2023-2024 است و این به دلیل حقوق و مزایای رقابتی ناکافی است که توسط 31 درصد شرکت ها ذکر شده است، سپس هزینه‌های بالای زندگی به دلیل تورم که توسط 27 درصد پاسخ دهندگان گزارش شده است، و همچنین افزایش رقابت در بازار کار است. توسط 15 درصد شرکت های مورد بررسی تایید شده است.

این نظرسنجی نشان می دهد که علاوه بر شرکت های بزرگ که بیش از 200 کارمند دارند ولی سهم قابل توجهی از پاسخ دهندگان از شرکت های کوچک هستند.

47 درصد از این شرکت‌ها تا 50 کارمند دارند. حدود 37 درصد از شرکت هایی که در نظرسنجی شرکت کردند خدمات برون سپاری ارائه می دهند. نکته جالب توجه این واقعیت است که تعداد زیادی از این شرکت ها از یک مدل تجاری ترکیبی استفاده می‌کنند، به این معنی که علاوه بر برون سپاری، محصولات خود را نیز توسعه می دهند. این رویکرد ترکیبی به شرکت ها امکان می دهد تنوع ایجاد کنند. و باعث می‌شود منابع درآمدی انعطاف‌پذیری در بازار داشته باشند و در بلندمدت، ریسک‌های مرتبط با تکیه صرفاً به مشتریان برون‌سپاری را کاهش می‌دهد.

تورم بیشتر، دستمزد کمتر

واقعیت این است که تورم در سال‌های اخیر بر عملکرد بسیاری از صنایع تأثیر گذاشته است و بخش فناوری اطلاعات نیز از آن مصون نمانده است. این به بحرانی تبدیل شده است که برای مدتی طولانی ادامه دارد و باعث کاهش مشاغل و توقف رشد دستمزدها شده است. با توجه به اثراتی که تورم همچنان بر تجارت می‌گذارد، 38 درصد از شرکت ها نیاز به بهینه سازی و کاهش تعداد کارکنان را مورد توجه قرار داده اند.

این موضوع ثابت بودن حقوق کارکنان را نیز مطرح کرده است که منجر به معضل زیان کارمندان می‌شود. تحقیقات SITA نشان می دهد که 30 درصد از شرکت ها به دلیل فشارهای حقوقی با چالش های حفظ استعداد مواجه هستند. امسال 34 درصد از شرکت ها حقوق کارکنان را بین 5 تا 10 درصد افزایش دادند. از سوی دیگر، 3 درصد از آنها به دلیل شرایط جدید مجبور به کاهش حقوق شدند و 30 درصد افزایش 10 تا 20 درصدی را ثبت کردند. این امر در مورد شرکت هایی با بیش از 200 کارمند، که حقوق ها را در طول سال گذشته کاهش نداده اند نیز اعمال شده است. این موانع به نیاز به بازتعریف استراتژی‌های استخدام و رویکردهای شرایط کاری برای تضمین ثبات و جذابیت برای متخصصان برتر اشاره دارد.

مهاجرت

در ماه‌های اخیر، صحبت‌های مکرری در مورد مهاجرت کارشناسان IT صربستان به خارج از کشور مطرح شده است. دلایل آن، مانند سال های گذشته، شرایط بهتر و دستمزدهای بالاتر توسط کشورهای ثروتمندتر است. یک نظرسنجی توسط انجمن صربستان نشان می دهد که 19 درصد از شرکت ها در حال افزایش استخدام خود به دلیل مهاجرت کارمندان هستند. از سوی دیگر، 26 درصد از شرکت ها این روند را دنبال نمی‌کنند و خبر خوب این است که 55 درصد از شرکت های مورد بررسی هیچ نشانه ای از تمایل کارکنان خود به خروج از کشور نمی‌بینند. این نتایج نشان می دهد که با وجود چالش ها، بسیاری از شرکت ها با موفقیت کارشناسان خود را در صربستان حفظ می‌کنند.

مارکو ووچتیچ، مدیر انجمن فناوری اطلاعات صربستان می‌گوید که برای جلوگیری از خروج کارکنان خود به خارج از کشور، بسیاری از شرکت ها به اقدامات خاصی برای حفظ کارمندان روی آورده اند. از جمله افزایش انعطاف‌پذیری ساعات کاری، کار از خانه و مدل‌های ترکیبی آن، که در حال تبدیل شدن به یک روش استاندارد است و به کارمندان تعادل بیشتری بین کار و زندگی ارائه می‌دهد. علاوه بر این، شرکت‌ها در افزایش حقوق و مزایای اضافی برای حفظ آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند. این اقدامات نه تنها به کاهش جابجایی کارکنان کمک می‌کند، بلکه به رضایت و وفاداری بیشتر آنها نیز کمک می‌کند.

اگرچه برنامه‌های مهاجرت داخلی وجود دارد ولی تعداد نسبتا کمی از کارمندان از این فرصت برای مهاجرت به خارج از صربستان استفاده می‌کنند. از مجموع 200 شرکت مورد بررسی، 26 درصد (بیشتر شرکت هایی با بیش از 200 کارمند) در حال حاضر یک برنامه مهاجرت داخلی دارند که امکان جابجایی کارمندان را بین مکان‌های تجاری مختلف فراهم می‌کند. اکثریت، به طور دقیق 69 درصد، چنین برنامه ای ندارند، در حالی که 5 درصد از شرکت ها قصد دارند در آینده برنامه ای را معرفی کنند.

از جمله مقاصد کلیدی که کارمندان اغلب به جابجایی علاقه نشان می دهند، کشورهایی مانند آلمان، آمریکا و سوئیس هستند که به طور سنتی به دلیل حقوق بالا و استاندارد زندگی محبوب هستند. با این حال، نتایج نشان می دهد که علاقه فزاینده ای به کشورهای منطقه مانند اسلوونی وجود دارد که نزدیکی، فرهنگ مشابه و شرایط مطلوب فزاینده ای را ارائه می دهند.

بر اساس تحقیقات SITA، این مقاصد با مزایای مختلف، از ثبات اقتصادی گرفته تا فرصت‌هایی برای توسعه حرفه‌ای، استعدادها را جذب می‌کنند.

یارانه

مارکو ووچتیچ در مورد نتایج تحقیق می‌گوید که اگرچه آنها عالی نیستند، اما با مقایسه آنها با دوره قبل، نشان می دهند که وضعیت به سمت بهتر شدن تغییر می‌کند. وی خاطرنشان می‌کند که در دو ماه اخیر اخراج زیادی در سطح جهانی وجود نداشته است که این شاخص خوبی برای بازار داخلی است. در ماه سپتامبر، 3941 اخراج در سراسر جهان، 3659 در ماه اکتبر، حدود 5900 در نوامبر و 654 مورد تا کنون در دسامبر رخ داده است. این یک رقم مطلوب برای صربستان نیز هست، زیرا شرکت های خارجی زیادی در صربستان وجود دارد. همه روندها در سطح جهانی به نوعی، دیر یا زود، در بازار صربستان منعکس می‌شوند.

معمولاً سرعت این عکس‌العمل کمی‌کندتر است.با این حال، برای توسعه بیشتر در این حوزه نیاز به پرداخت یارانه می‌باشد که حدود 30 درصد از شرکت ها در نظرسنجی بیان کردند.به منظور حفظ رشد و توسعه بخش فناوری اطلاعات صربستان، نکته کلیدی مشوق های مالیاتی برای شرکت ها است زیرا صربستان به آرامی در حال تبدیل شدن به بازاری گران تر از رومانی، لهستان، بلغارستان است.

در سطح اتحادیه، 90 درصد از کشورهای عضو بر کاهش مالیات، یارانه‌ها و غیره به عنوان هدف اولیه تاکید دارند که برای رشد و توسعه شرکت های فعال در صربستان نیز بسیار مهم است و می‌توان نتیجه گرفت که این امر ضروری  و موثر برای جلوگیری از انتقال شرکت‌ها به خارج از صربستان می‌باشد.

منبع: پایگاه اینترنتی نین مورخ 16/12/2024

https://www.nin.rs/ekonomija/vesti/63880/kljucni-izazovi-it-industrije-sta-pokazuje-istrazivanje-sita