اخبار اقتصادی جمهوری آذربایجان
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی جمهوری آذربایجان در هفته نخست خرداد 1401 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.
الف) اخبار اقتصاد داخلی و عمومی و تجارت خارجی
همه‌گیری ویروس کرونا بار دیگر اهمیت شفافیت را در اقتصاد برجسته کرد
در طول همه‌گیری، اهمیت فعالیت‌های تجاری سالم و شفاف بار دیگر آشکار شد. شرکت‌هایی که به صورت شفاف فعالیت می‌کنند توانسته‌اند از طریق حمایت‌های دولتی از کاهش مشاغل جلوگیری کنند. به طور کلی این دوره چه تأثیری بر پویایی تعداد شاغلان در جمهوری آذربایجان داشت؟
نگار وهاب‌زاده، رئیس اداره کنترل بیمه‌های اجتماعی و روابط کار اداره کل تحلیل اقتصادی و کنترل حسابداری دفتر دولتی امور مالیاتی این کشور گفت: «همه‌گیری کرونا بار دیگر اهمیت شفافیت در اقتصاد و شفافیت برای کارآفرینان را برجسته کرد. برنامه اقدام مربوطه به دستور رئیس‌جمهور آذربایجان در 19 مارس 2020 برای کاهش تأثیر منفی همه‌گیری ویروس کرونا و نوسان‌های شدید پیامد آن در بازارهای انرژی و سهام جهان بر اقتصاد جمهوری آذربایجان و ثبات اقتصاد کلان و اشتغال و واحدهای تجاری در این کشور تصویب شد. بر اساس برنامه اقدام، برای حمایت از رشد اقتصادی و کارآفرینی اقداماتی چون پرداخت حقوق کارکنان، حمایت مالی از کارآفرینان، حمایت اعتباری ترجیحی از اقتصاد، مشوق‌های مالیاتی و دیگر اقدامات حمایتی اجرا شد.
درآمدهای حاصل از حق بیمه اجتماعی اجباری دولتی در سال 2021 به اندازه 109.9 درصد (شامل 113 درصد غیربودجه‌ای) محقق شده است. همچنین مقایسه شاخص‌های اجرایی غیربودجه‌ای سال 2021 با عملکرد سال 2019 نشان می‌دهد 615.6 میلیون منات بیش از پیش‌بینی صندوق حمایت اجتماعی محقق شده است. فقط کارآفرینان شفاف توانستند از پرداخت دستمزد به کارکنان بهره‌مند شوند. بنابراین، هنگام دریافت حمایت مالیاتی، مالیات‌دهندگان باید تعداد کارکنان تحت قراردادهای واقعی کار را به صورت الکترونیکی در تاریخ درخواست ثبت می‌کردند. در این مورد، داده‌های آن‌ها به طور خودکار در پایگاه داده حسابداری بررسی می‌شد. بنابراین، کارآفرینان حمایت مالی را بر اساس مشاغل رسمی و صندوق حقوق دریافت می‌کردند. این روند به نوبه خود انگیزه دیگری به ثبت مشاغل داد.
در اجرای این دستور، سازمان امور مالیاتی جمهوری آذربایجان تا اول ماه مه 2022 مبلغ 250.8 میلیون منات به حساب بانکی 243 هزار و 962 کارمند از 25 هزار و 184 مؤدی شاغل در مناطق آسیب‌دیده از همه‌گیری واریز کرده است. در نتیجه حمایت‌های مالی و دیگر حمایت‌های لازم اقتصادی دولت از کارآفرینان، جمهوری آذربایجان توانست شاخص‌های اقتصادی کلیدی خود را در طول همه‌گیری در سطح قبل از آن حفظ کند.»
(خبرگزاری آذرتاج، 6 خرداد)
سامیر شریف‌اف: تورم شدید شده است
سامر شریف‌اف، وزیر دارایی جمهوری آذربایجان، در جلسه کمیسیون سیاست اقتصادی و صنعت و کارآفرینی پارلمانی در جریان بررسی پیش‌نویس قانون «اجرای بودجه دولتی جمهوری آذربایجان در سال 2021» گفت: «نرخ رشد واقعی تولید ناخالص داخلی در سال 2021 بسیار بالاتر از حد انتظار بود. قیمت نفت بیش از 70 درصد بالاتر از بودجه دولتی بود. این امر وضعیت مساعدی را برای اجرای بی‌مشکل بودجه تلفیقی ایجاد کرده است. سال گذشته در وضعیت ثبات پول ملی، توسعه اقتصادی جمهوری آذربایجان اثرات منفی دید که عمدتاً ناشی از عوامل خارجی بود. ما در مورد افزایش تورم صحبت می‌کنیم. در جمهوری آذربایجان نرخ تورم بالاتر از حد انتظار بود. یکی از علت‌های اصلی افزایش تورم افزایش قیمت مواد غذایی در جهان است. متأسفانه این روند در سال جاری نیز ادامه دارد و شدت بیشتری هم یافته است.»
(خبرگزاری آپا، 4 خرداد)
هیچ مورد مشکوک به آبله میمون در جمهوری آذربایجان ثبت نشده است
وزارت بهداشت جمهوری آذربایجان گزارش کرد که تاکنون هیچ مورد مشکوک به آبله میمون در این کشور ثبت نشده است. به گفته وزارت بهداشت این کشور، کنترل دقیق اپیدمیولوژیک مطابق با توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی به انجام می‌رسد. هم‌اکنون سازمان بهداشت جهانی هیچ اقدام اضافی را در زمینه سفرهای بین‌المللی توصیه نمی‌کند. گزارش شده است که آبله میمون یک بیماری ویروسی بسیار نادر است و عمدتاً از حیوان به انسان منتقل می‌شود. این ویروس ممکن است از طریق پوست، مجاری تنفسی، چشم‌ها، بینی و دهان وارد بدن انسان شود. این بیماری فقط از طریق تماس طولانی و نزدیک از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. علائم اصلی این بیماری جوش چرکی غیرمعمول است که از صورت شروع می‌شود و در مدتی کوتاه در سراسر بدن پخش می‌شود. بیمار یا افرادی که با او در تماس هستند تا زمانی که علائم بالینی بیماری ایجاد نشود، مسری محسوب نمی‌شوند.
(خبرگزاری آپا، 2 خرداد)
اجرای توافق‌های عشق آباد کشورهای عضو اکو در تهران بررسی می‌شود
دبیرخانه سازمان همکاری‌های اقتصادی در تهران مذاکرات دو روزه درباره روند اصلاحات در این سازمان را آغاز کرده است. به گزارش خبرگزاری رپورت، در این نشست که با حضور معاونان وزیران خارجه جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان، افغانستان، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکیه و ازبکستان برگزار می‌شود. موضوعاتی چون راه‌ها و ابزارهای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای در دوره پس از همه‌گیری و همچنین اجرای مؤثر توافق‌های به‌دست‌آمده در عشق‌آباد مورد بررسی قرار می‌گیرد. در روز نخست این نشست، تجارت منطقه‌ای و روابط متقابل و گسترش روابط اقتصادی بین کشورهای عضو مورد بررسی قرار می‌گیرد. در سال 2021 حجم مبادلات تجاری بین کشورهای عضو اکو حدود 40 میلیارد دلار بوده و امکان افزایش آن به 500 تا 600 میلیارد دلار نیز وجود دارد.
(خبرگزاری رپورت، 4 خرداد)
حضور وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان در اجلاس داووس
میکائیل جباروف، وزیر اقتصاد جمهوری آذربایجان، در مجمع جهانی اقتصاد داووس در سوییس شرکت کرد. وی در حساب خود در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «در نشست «چشم‌انداز استراتژیک: اوراسیا»، در مورد چالش‌های جدید در زمینه همکاری‌های جهانی، فعالیت‌های اقتصادی پایدار، استفاده بهینه از منابع انرژی و اهمیت راه‌حل‌های دیجیتال صحبت کردیم. افزون بر آن، درباره تنوع اقتصادی در جمهوری آذربایجان، رشد اقتصادی سبز، ترویج سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پایدار و توسعه بخش غیرنفتی بحث کردیم.»
(خبرگزاری رپورت، 2 خرداد)
ب) حملونقل
تغییر مدیران شرکت راه‌آهن جمهوری آذربایجان
الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، با صدور حکمی جاوید قربان‌اف را از ریاست شرکت راه‌آهن این کشور برکنار و در حکمی دیگر به عنوان معاون وزیر توسعه دیجیتال و حملونقل منصوب کرد. علی‌اف همچنین سامر ممدوف و فرید احمداف را نیز به معنوان معاونان وزیر توسعه دیجیتال و حملونقل منصوب کرد. گفتنی است هجران واله‌اف، نایب‌رئیس پیشین شرکت راه‌آهن جمهوری آذربایجان، مدیریت این شرکت را به‌طور موقت بر عهده خواهد گرفت.
(خبرگزاری رپورت، 4 خرداد)
ج) گردشگری و امور اجتماعی
تعداد مسافران جمهوری آذربایجان به ایران تقریباً پنج برابر شده است
بر اساس گزارش اداره دولتی مرزبانی، در ژانویه تا آوریل 2022 حدود 330.6 هزار نفر خارجی و افراد بی‌تابعیت از 151 کشور به جمهوری آذربایجان آمده‌اند که 2.0 برابر بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است. از کل این بازدیدکنندگان، 26.2 درصد از فدراسیون روسیه، 25.3 درصد از ترکیه، 14.7 درصد از ایران، 6.1 درصد از گرجستان، 3.2 درصد از اوکراین، 2.6 درصد از عربستان سعودی و 2.4 درصد از امارات متحده عربی، 1.9 درصد از هر یک از کشورهای هند و پاکستان، 1.5 درصد از قزاقستان، 1.3 درصد از کویت، 1.2 درصد از بریتانیا و 11.7 درصد از دیگر کشورها بودند. 80.3 درصد از بازدیدکنندگان مرد و 19.7 درصد زن بودند.
در مقایسه با مدت مشابه سال 2021، تعداد بازدیدکنندگان از عمان 496.5 بار، از کویت 138.4 بار، از عربستان سعودی 138.3 بار، از بحرین 54.6 بار، از امارات متحده عربی 46.3 بار، از پاکستان 30.4 بار، از هند 18.4 بار، از ایالات متحده 5.9 بار، از قزاقستان 4.1 بار، از فرانسه 3.5 بار، از آلمان 3.4 بار، از اوکراین 2.5 بار، از انگلستان 2.3 بار، از ترکیه 1.9 بار، از ایران 1.8 بار، از فدراسیون روسیه 1.6 بار و از گرجستان 14.4 درصد افزایش داشته است.
افزون بر آن، در مقایسه با ژانویه تا آوریل 2021، تعداد کل شهروندان جمهوری آذربایجان که به خارج از این کشور سفر کرده اند 2.5 بار شده و به 400.2 هزار نفر رسیده است. تعداد مسافران جمهوری آذربایجان که به ایران سفر کرده‌اند 4.7 بار، به ترکیه 2.6 بار، به گرجستان 2.1 بار و به فدراسیون روسیه 1.9 بار افزایش یافته است. 45.5 درصد گردشگران جمهوری آذربایجان در این دوره از ترکیه، 16.7 درصد از فدراسیون روسیه، 13.1 درصد از ایران، 8.2 درصد از گرجستان و 16.5 درصد از دیگر کشورها بازدید کرده‌اند. 67.1 درصد مسافران مرد و 32.9 درصد زن بودند.
در ژانویه تا آوریل 2022 میلادی 56.7 درصد شهروندان جمهوری آذربایجان که به خارج از کشور سفر کرده‌اند از حملونقل هوایی، 40.6 درصد از حملونقل ریلی و جاده‌ای و 2.7 درصد از حملونقل دریایی استفاده کرده‌اند.
(پایگاه خبری بانکر.آذ، 4 خرداد)
د) کشاورزی و مواد غذایی
برگزاری نمایشگاه‌های کاسپین‌آگرو و اینترفود در محل دائم نمایشگاه‌های باکو
پانزدهمین دور نمایشگاه بین‌المللی کشاورزی آذربایجان (کاسپین‌آگرو ۲۰۲۲) و بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی صنایع غذایی جمهوری آذربایجان (اینترفود ۲۰۲۲) با حمایت آژانس توسعه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMBDA) این کشور و با مشارکت آژانس ایمنی غذایی، انجمن صنایع غذایی و آشامیدنی و آژانس توسعه صادرات و سرمایه‌گذاری جمهوری آذربایجان، سازمان خواربار و کشاورزی ملل‌متحد (FAO) و کارآفرینان این کشور برگزار شد. در آیین گشایش این نمایشگاه‌ها، افزون بر مقام‌های کشور میزبان، مقام‌هایی از ترکیه، رژیم صهیونیستی، گرجستان و ... شرکت و از این نمایشگاه بازدید کردند. روی‌هم‌رفته ۴۴۹ شرکت از ۲۴ کشور جهان در این دو نمایشگاه حضور داشتند که رکورد جدیدی در تعداد غرفه‌های ملی و منطقه‌ای بود. بیش از 100 شرکت آذربایجانی و ۳۴۸ شرکت از ۲۳ کشور خارجی در این نمایشگاه حضور داشتند.
این نمایشگاه عرصه‌ای برای به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته در مجتمع‌های کشت و صنعت جمهوری آذربایجان، تبادل تجربه بین متخصصان داخلی و خارجی در زمینه کشاورزی و تقویت روابط تجاری متقابل است و توانست شرکت‌کنندگان مهم در بخش کشاورزی، کارشناسان داخلی و خارجی از جمله واردکنندگان، صادرکنندگان، توزیع‌کنندگان، عمده‌فروشان و خرده‌فروشان و همچنین هزاران بازدید‌کننده حرفه‌ای از جمله کشاورزان را گرد هم آورد.
در حاشیه نمایشگاه کاسپین‌آگرو 2022 بخش‌هایی مانند «دهکده هوشمند» در زمینه‌های هوش مصنوعی، خدمات فناوری اطلاعات و هواپیماهای بی‌سرنشین (پهپادها) برگزار شد. همایش «کشاورزی هوشمند: ترویج نوآوری در کشاورزی» با معرفی پروژه‌هایی که پیش‌تر در چارچوب Smart Agro ارائه شده بود و قرار است در قره‌باغ آزاد‌شده اجرا شوند در بخشی از این نمایشگاه برگزار گردید. گفتنی است که برگزارکنندگان هر سال تورهای نمایشگاهی را برای کشاورزان مناطق مختلف برگزار می‌کنند که کشاورزان می‌توانند در آن‌ها با آخرین نوآوری‌های صنعتی آشنا شوند. این نمایشگاه‌ها ۳۰ اردیبهشت ماه به کار خود پایان داد.
(خبرگزاری تاج، 3 خرداد)
هـ) همکاری‌های اقتصادی دوجانبه با جمهوری اسلامی ایران
پل جاده‌ای آستاراچای در سال 2022 افتتاح می‌شود
رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرگزاری آپا در تهران گفت پل جاده‌ای آستاراچای تا 6 ماه آینده افتتاح می‌شود. به گفته وی، افزون بر آن، پل‌های جدید دیگری نیز بین دو کشور ساخته و پروژه‌های جدیدی نیز در بخش راه‌آهن اجرا می‌شود. قاسمی افزود که روابط بین دو کشور، همان‌طور که در نقشه راه پیش‌بینی شده، در حال توسعه است. جمهوری آذربایجان و ایران روی توسعه پروژه‌های حملونقلی و انرژی و صنعتی کار می‌کنند.
(خبرگزاری آپا، 4 خرداد)
ساخت جاده و پل جدید در مرز ایران در حال انجام است
آژانس دولتی جاده‌های جمهوری آذربایجان اعلام کرد ساخت بخش جدید بزرگراه آلات-آستارا در مرز با ایران و ساخت پل جاده‌ای جدید را ادامه خواهد داد. به گزارش آژانس، این پروژه 3.05 کیلومتر از بزرگراه آلات-آستارا-مرز را پوشش می‌دهد که از کیلومتر 204 شروع می‌شود، مطابق با رده فنی اول ساخته می‌شود و 26.5 متر عرض دارد و 4 بانده است. ساخت جاده در سطح زمین و لایه‌های زیرین و فوقانی پایه جاده رو به اتمام است. این بخش از بزرگراه جدید به پل جاده‌ایِ در حال ساخت در مرز جمهوری اسلامی ایران متصل خواهد شد. این پل 97.5 متر طول و 30.5 متر عرض و 3 دهانه خواهد داشت. علاوه بر پل 4 بانده، قرار است 2 باند دیگر برای تردد و همچنین 2 گذرگاه عابر پیاده به عرض 2.5 متر ایجاد شود. ساخت این جاده و پل قرار است در سال 2023 به پایان برسد.
گفتنی است ساخت این جاده و پل با نظارت مستقیم آژانس و مطابق با «هنجارها و قوانین ساخت‌وساز»، حرکت روان و ایمن وسایل نقلیه در راهگذر حملونقلی شمال-جنوب به سمت ایران و جمهوری آذربایجان را تضمین می‌کند. علاوه بر آن، وسایل نقلیه بدون ورود به مرکز شهر آستارا حرکت خواهند کرد که برای آسایش و ایمنی مردم و رانندگان حائز اهمیت است.
(خبرگزاری آپا، 4 خرداد)
وزیر نفت ایران به جمهوری آذربایجان سفر می‌کند
جواد اوجی، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، در اوایل ژوئن به جمهوری آذربایجان سفر می‌کند. به گزارش پایگاه خبری «اسفرا آذ»، اوجی در نشست انرژی باکو که 2 تا 3 ژوئن در این شهر برگزار می‌شود شرکت خواهد کرد. در این نشست، جلسات عمومی با موضوع «انرژی در دوران گذار: فرصت‌ها و چالش‌های جدید در جهان در حال تغییر»، «بررسی توسعه جهانی انرژی»، «جاده صفر خالص» و «منابع انسانی برای گذار به آینده کم‌کربن در بخش انرژی» برگزار و همچنین فرصت‌های جدید تولید در منطقه خزر، مسیرهای انتقال گاز، تأمین مالی پروژه‌های پالایش نفت و پتروشیمی بررسی خواهد شد. پیش از این گزارش شده بود که جمهوری آذربایجان و ایران به زودی قراردادهای جدید در زمینه توسعه میادین نفت و گاز در دریای خزر امضا خواهند کرد.
(پایگاه خبری اسفرا آذ، 3 خرداد)
چشم‌انداز همکاری‌های پزشکی جمهوری آذربایجان و ایران بررسی شد
به گزارش پایگاه خبری «آذ طب آذ»، در دیدار سیدعباس موسوی، سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان با پروفسور گرای گرای‌بیلی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی این کشور، قوانین پذیرش دانشجویان خارجی در دانشگاه و وضعیت تحصیل آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. در این دیدار گرای بیلی همچنین گفت که دانشگاه علوم پزشکی جمهوری آذربایجان همواره در زمینه‌هایی چون گسترش نظام بهداشتی و تبادل تجربه پزشکان با دانشگاه‌های ایران همکاری نزدیک داشته است. موسوی نیز از سطح تحصیلات و شرایط زندگی در دانشگاه علوم پزشکی جمهوری آذربایجان ابراز خرسندی کرد و خاطرنشان ساخت که پیوسته با دانشجویان ایرانی دانشگاه علوم پزشکی جمهوری آذربایجان دیدار می‌کند.
(پایگاه خبری «آذ طب آذ»، 2 خرداد)
مقام اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه: افزایش مسیرهای ترانزیتی در دریای خزر ضروری است
جلیل جلالی‌فر، نایب‌رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه، به خبرگزاری ترند گفت: «افزایش مسیرهای ترانزیتی در دریای خزر ضروری است.» وی با بیان این‌که چنین مسیرهایی می‌تواند حداقل به اندازه درآمد نفت برای کشورها سود داشته باشد، افزود: «ترانزیت محصولات در دریای خزر در سال 2022 افزایش یافته است، اما نسبت به ظرفیت دریای خزر قابل توجه نیست. به عنوان مثال، حجم تجارت بین روسیه و هند حدود 15 میلیون تن در سال است که نشان می‌دهد فرصت‌های بزرگی برای ترانزیت وجود دارد.» جلالی‌فر همچنین خاطرنشان کرد شرکت کشتیرانی خزر ایران به‌تازگی قرارداد خرید سه کشتی را امضا کرده است.
(خبرگزاری ترند، 2 خرداد)
برگزاری نشست مدیران راه‌آهن ایران و جمهوری آذربایجان در تهران
در چارچوب سفر هیئت جمهوری آذربایجان به ریاست شاهین مصطفی‌اف معاون نخست‌وزیر این کشور به جمهوری اسلامی ایران، نشستی بین روسای راه‌آهن دو کشور در تهران برگزار شد. در این نشست، چشم‌انداز توسعه راهگذر حملونقل بین‌المللی شمال-جنوب و ساخت خط راه‌آهن رشت-آستارا که جزو جدانشدنی این راهگذر است مورد بررسی قرار گرفت. دو طرف همچنین درباره وضعیت ساخت پایانه بار در شهر آستارا و تسریع در کار در این منطقه گفت‌وگو کردند.
(خبرگزاری رپورت، 2 خرداد)