اخبار اقتصادی حوزه آسیای غربی( هفته چهارم بهمن ماه 1399)

اهم اخبار و تحولات اقتصادی حوزه آسیای غربی در هفته چهارم بهمن ماه 1399 که در رسانه‌های این کشورها منتشر شده است به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

پاکستان

ارتش چین یک محموله واکسن کرونا به ارتش پاکستان اهدا کرد

به گزارش اکسپرس اردو، به درخواست ارتش پاکستان و بدنبال تصویب کمیسیون نظامی مرکزی چین، ارتش آزادی بخش خلق در ۷ فوریه (۱۹ بهمن) یک محموله واکسن کرونا به ارتش پاکستان تحویل داد. به این ترتیب ارتش پاکستان اولین ارتش خارجی است که از سوی ارتش چین واکسن کرونا دریافت کرده است. بابر افتخار سخنگوی ارتش پاکستان نیز اعلام کرد که ارتش، این محموله واکسن را به کادر درمان اهدا کرده است. 

بنگلادش

کاهش 11.73 درصدی صادرات پوشاک بنگلادش به آمریکا در سال 2020

به نقل از نیو ایج بر اساس آمار وزارت بازرگانی آمریکا، واردات پوشاک از بنگلادش  در سال 2020 با کاهش 11.73 درصدی از رقم 5.92 میلیارد دلار به 5.23 میلیارد دلار در مقایسه با سال 2019 کاهش یافت. همچنین میزان واردات از لحاظ حجم از 2.01 میلیارد متر مربع به 1.89 میلیارد مربع کاهش یافت که حاکی از رشد منفی 5.98 درصدی می‌باشد. انجمن تولیدکنندگان و صادر کنندگان پوشاک بنگلادش با اعلام این اعداد و ارقام اضافه کردند که آمار صادرات در اواخر سال گذشته روند نزولی شدیدی داشته و با توجه به ادامه شیوع کرونا در کشورهای غربی آینده روشنی در کوتاه مدت برای برگشت به حالت قبل از بحران کرونا متصور نیست. شایان ذکر است کاهش 11.73 در ارزش با توجه به کاهش 5.98 درصدی در حجم، نشان از کاهش قیمت و کم شدن حاشیه سود کارخانجات تولیدی است.

بورس داکا شاهد بزرگترین سقوط در 10 ماه گذشته

به نقل از داکا تیریبون بورس اوراق بهادار داکا روز یکشنبه 2.5 درصد سقوط کرد، این ریزش بزرگترین سقوط از 18 مارس سال گذشته تا کنون بوده است. سرمایه گذاران مضطرب پس از آنکه هفته گذشته رشد کوچکی را شاهد بودند تصمیم به فروش سهام خود گرفته و فشار فروش زیادی را بر بازار سهام داکا وارد کردند. 

کمک 40 میلیون دلاری بانک جهانی به بنگلادش

به نقل از دیلی بنگلادش، بانک جهانی 40 میلیون دلار برای کمک به بنگلادش برای افزایش پوشش خریدهای الکترونیکی دولت (e-GP) برای پاسخگویی به مشکلات ناشی از ویروس کرونا تصویب کرد. بر اساس اعلامیه مطبوعاتی بانک جهانی در روز یکشنبه، این بودجه مازاد برای پروژه نظارت بر اجرای دیجیتال سازی و تهیه تدارکات عمومی (DIMAPPP) برای گسترش دولت الکترونیکی در بنگلادش در نظر گرفته شده است.

بنگلادش در صدد خرید شش تانکر حمل گاز LNG 

به نقل از پروتومالو گزارش رسمی روز پنجشنبه، شرکت حمل و نقل بنگلادش(BSC) قصد دارد شش تانکر را برای حمل و نقل گاز LNG خریداری کند. این پیشنهاد توسط BSC به طور رسمی در جلسه پنجشنبه وزیران در کنفرانسی در وزارت حمل و نقل داکا (به ریاست وزیر امور حمل و نقل، خالد محمود چودوری)  مطرح شد.

افغانستان

امضاء توافقنامه ساخت سد شاه توت بین هند و افغانستان

محمداشرف غنی، رییس جمهور کشور و ناریندرا مودی، نخست‌وزیر هند پروژه ساخت سد شاه توت را به ارزش ۲۸۶ میلیون دلار را امضا می‌کنند. به گزارش افغان نیوز: رسانه‌های هندی گزارش داده‌اند که قرار است، محمداشرف غنی، رئیس جمهور و ناریندرا مودی، نخست‌وزیر این کشور، در یک نشست مجازی پروژه ساخت سد شاه‌توت در کابل را به ارزش ۲۸۶ میلیون دلار امضا کنند. ایندین تودی، گزارش داده است که در این در نشست دو طرف درباره همکاری مشترک در امر مبارزه با تروریسم نیز گفت‌وگو خواهند کرد. طبق این گزارش، سد شاه‌توت آب آشامیدنی را برای دو میلیون از ساکنان شهر کابل تأمین خواهد کرد. سد شاه‌توت دومین پروژه سدسازی  است که از سوی هند تمویل می‌شود. سد سلما در هرات نیز به کمک هند ساخته شده است. 

بازگشت نزدیک به یک میلیون مهاجر به افغانستان

نورالرحمان اخلاقی؛ وزیر مهاجرین و عودت‌کنندگان در برنامه حساب‌دهی دولت به ملت گفت که در سال گذشته مالی از میان ۲۴ برنامه در امور مهاجرین، ۲۰ برنامه آن عملی شده‌است و بازگشت داوطلبانه و باعزت مهاجران از اولویت‌های دولت به شمار می‌رود. وزیر مهاجرین، گروه طالبان را دلیل اصلی مهاجرت در ۲۰ سال گذشته عنوان کرد و افزود که در حال حاضر بیش از ۶.۵ میلیون مهاجر افغان در خارج از کشور به سر می‌برند. وزیر مهاجرین افزود: «درحال حاضر حدود دو و نیم میلیون نفر افغان در سه حالت- داشتن کارت‌های آمایش، پاسپورت و فاقدین مدرک- در ایران به‌سر می‌برند که از این شمار یک میلیون و ۴۷۰ هزار تن آنان دارای مدرک، حدود ۹۵۰ هزار تن دارای کارت آمایش، ۴۵۰ هزار نفر دارای روادید خانوار و ۷۰ هزار تن دارای روادید اقامت طویل‌المدت و اقامت هستند.» آقای اخلاقی گفت که وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنند‌گان امسال توانسته کارت‌های مهاجرت افغان‌های مقیم ایران را برای یک‌سال تا ختم ۱۳۹۹ تمدید نماید و همچنین روند تمدید روادید خانوار مهاجرین آغاز شده و قرار است تا آخر سال ۱۴۰۰ تمدید شود. به گفته وزیر مهاجرین، شمار مهاجران افغان در پاکستان به ۲.۵ میلیون تن می‌رسد که شامل سه دسته- دارندگان کارت مهاجرت (POR) ، دارند‌گان کارت شهروندی افغانستان و افراد بدون مدرک است. وزیر مهاجرین همچنین گفت که شمار مهاجران افغان در کشورهای اروپایی حدود ۷۰۹ هزار و ۵۴۹ نفر می‌باشد. وزارت برای رسیدگی و مدیریت مهاجران افغان در آن کشورها بر اساس اعلامیه‌ها و تفاهمنامه‌های مشترک موجود، زمینه پذیرش و تنظیم بازگشت آنان را دنبال می‌کند. به گفته وزیر مهاجرین، اکنون حدود ۲۰۰ هزار مهاجر افغان در ترکیه زندگی می‌کنند و به منظور رسیدگی به وضعیت آنان، وزارت پیشنهاد یک ساز و کار مشترک میان دو کشور را جهت ارایه تهیه کرده‌است.

هند

اقبال نفت ایران از هندوستان طلوع کرد

رییس هیئت مدیره شرکت دولتی هندوستان پترولیوم (HPCL) اعلام کرد اگر آمریکا تحریم‌ها علیه ایران را تسهیل کند، پالایشگاههای هندی واردات نفت ایران را ازسرخواهند گرفت. ام کی سورانا، رییس هیئت مدیره شرکت هندوستان پترولیوم در یک کنفرانس مطبوعاتی اظهار کرد: نفت ایران در سبد واردات پالایشگاههای هندی بوده و ما خوشحال خواهیم شد که این نفت را زمانی که شرایط فراهم شد، خریداری کنیم. سورانا گفت: ایران پیش از این شرایط مطلوبی برای پرداخت و تخفیف حمل بار عرضه می‌کرد که خرید نفت ایران را نسبت به گریدهای نفتی دیگر گزینه ممتازی می‌کرد. پس از توقف خرید نفت ایران، پالایشگاههای هندی واردات نفتشان را متنوع کردند. سورانا گفت: پس از تحریمها، گزینه‌های جدید اضافه شدند و نفت آمریکا به هند وارد شد. دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند اواخر سال گذشته اظهار کرده بود هند که سومین واردکننده بزرگ نفت جهان است، مایل است واردات نفتش را متنوع کند و وارداتش شامل واردات نفت ایران و ونزوئلا باشد. بر اساس گزارش رویترز، سورانا گفت: پالایشگاهها گزینه‌های موجود در بازار و ارزشی که در درآمد حداکثری آنها دارند را ارزیابی می‌کنند اما اگر نفت ایران در بازار موجود باشد، قطعا به عنوان گزینه خرید مورد بررسی قرار خواهد گرفت. 

هند با لغو تحریم ها؛ از ایران نفت خام می خرد

به گزارش خبرگزاری رویترز رئیس شرکت نفت هند اعلام کرد؛ در صورت سبک شدن تحریم های آمریکا؛‌ پالایشگاه‌های هند آماده خرید نفت خام ایران خواهند بود.به گزارش ایرنا از رویترز؛‌ " ام.کی. سورانا " رئیس "شرکت نفت دولتی هندوستان  در یک کنفرانس خبری در دهلی نو گفت:" اگر تحریم های آمریکا سبک شود، پالایشگاه‌های نفتی هند واردات نفت از ایران را از سر خواهند گرفت". وی گفت: "از آنجایی که نفت خام ایران در سبد (واردات) پالایشگاه‌های هند قرار داشت ... هرگاه شرایط تحریمی‌ به حال عادی باز گردد و نفت خام در بازار فراهم باشد، ما خوشحال خواهیم شد و ترجیح ما همچنان این است تا نیاز نفتی خود را بار دیگر از ایران تامین کنیم". رئیس شرکت ملی نفت هند در ادامه اشاره کرد: "پالایشگاه‌ها هند مشغول ارزیابی بازار هستند تا ارزش تولیدات خود را از حیث حداکثر توان درآمدزایی بسنجند".

هند بودجه بیشتری را برای توسعه چابهار تخصیص داد

پایگاه خبری «نیوزبایت» هند گزارش داد: از آنجائی که «نارندرا مودی» نخست وزیر این کشور بر این باور است که بندر چابهار موتور پیشرفت ایران، هند، افغانستان و بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی است، یک بودجه ۱۰۰ کرور روپیه (۱،۵ میلیون دلاری) را به توسعه این بندر راهبردی در منطقه اختصاص داده است. به گزارش ایرنا از این رسانه هندی، دهلی نو در سال جاری میلادی با هدف حمایت از چندین پروژه توسعه ای، یک بسته کمک مالی به ارزش ۷ هزار و ۱۴۸ کرور روپیه (یکصد میلیون دلاری) را به این پروژه‌ها اختصاص داده است که در این میان بندر راهبردی چابهار نیز به چشم می خورد. براساس این گزارش، از آنجایی که کشورهای آسیای میانه - از جمله ازبکستان و قزاقستان نیز بندر چابهار را به عنوان دروازه ای برای دسترسی به منطقه اقیانوس هند به حساب می آورند، در حال حاضر تهران، کابل و دهلی نو در توسعه بندر چابهار همکاری می‌کنند که در استان سیستان و بلوچستان در جنوب ایران قرار دارد. به دلیل همین اهمیت خاص چابهار برای دولت هند، پس از تلاش های فشرده و فشارهای مستمر دهلی نو و کابل بر واشنگتن به دلیل اهمیت راهبردی این بندر برای اقتصاد هند و افغانستان بود که دولت آمریکا تصمیم گرفت نام این بندر راهبردی را از فهرست تحریم های آمریکا علیه ایران خارج کند. 

گسترش روابط تجاری هند و روسیه؛ فرصت ویژه برای ترانزیت ایران در مسیر شمال – جنوب

روابط تجاری - نظامی روز افزون میان هند و روسیه یکی از فرصت های پیش روی ایران برای بهره برداری حداکثری از طریق فعالسازی کریدور شمال - جنوب به ویژه از بندر چابهار بوده که البته نیازمند سیاستگذاری و تدوین استراتژی صحیحی می‌باشد. کریدور شمال – جنوب، فصل مشترک ایران با هند و روسیه می‌باشد. بهترین مسیر دسترسی بازار هند به خاک روسیه، ورود به دریای عمان و خلیج فارس و گذر از خاک ایران است که در انتها به سه شاخه کلی تقسیم خواهد شد.

اما برای ورود کالای هند به ایران نیز دو بندر جنوبی ایران مورد توجه طرف هندی است:

۱)بندرعباس: این بندر از دهه‌ها قبل، همواره برای ورود کالای هند به ایران مورد استفاده تجار این کشور قرار می‌گرفته که البته اخیرا به دلیل وجود تحریم‌های آمریکا علیه بندر عباس و همچنین ورود هند به پروژه ساخت و توسعه بندر چابهار، کمتر مورد توجه دهلی نو قرار دارد.

۲)چابهار: این بندر با توجه به فاصله نزدیکتر با هند و همچنین تخصیص سوبسیدهای بسیار قابل توجه در بخش مالیات و سوخت از سوی دولت هند به شرکت‌های فورواردری در صورت استفاده از این بندر، طی سنوات اخیر تا حد زیادی مورد توجه تجار و دولت این کشور بوده است. البته عدم تکمیل تمامی فازهای این بندر و همچنین نبود زیر ساخت‌های مناسب جاده‌ای و ریلی در منطقه، ترانزیت از طریق این بندر به سمت روسیه و دیگر کشورهای آسیای میانه و افغانستان کمی ‌با مشکل مواجه است. همچنین نبود زیر ساخت های آماده بهره برداری ریلی در این بندر نیز از توان و میزان خروج بار از چابهار خواهد کاست. تهران می‌بایست ترانزیت پر حجم و دائم میان هند و روسیه را امری کاملا جدی تلقی کرده و از این فرصت مناسب، نهایت بهره برداری را داشته باشد. 

اسناد واکسن کرونای هندی برای ورود به کشور کامل شده است

سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: اسناد یک واکسن کرونای دیگر هم برای ورود به کشور کامل شده که آن واکسن "کواکسین هند" است. جهانپور در مورد واردات واکسن کرونا افزود: واردات واکسن منوط به اخذ مجوز از سازمان غذا و دارو است و قبل از اینکه سازمان غذا و دارو اخذ مجوز دریافت یک واکسن را تایید نکند، آن واکسن وارد کشور نخواهد داشت و تا این لحظه واکسن اسپوتنیکv بر اساس مستندات علمی، فنی و گزارشی از آزمایش‌های بالینی خود ارائه کرده بود و تا جایی که من اطلاع دارم تا امروز یک واکسن دیگر هم اسنادش کامل شده که واکسن کواکسین هند است و آن هم در کمیسیون مربوطه در سازمان غذا و دارو در دست بررسی است. 

سازمان ملل خواستار حداکثر خویشتن‌داری توسط کشاورزان هندی شد

دفتر حقوق بشر سازمان ملل ساعاتی قبل از آنکه کشاورزان هندی خواهان لغو قوانین جدید کشاورزی شوند و راه‌بندان سراسری ایجاد کنند، از مقامات هند و کشاورزان معترض خواست "حداکثر خویشتن‌داری" را رعایت نمایند.به نقل از رویترز، ده‌ها هزار کشاورز بیش از دو ماه است در حومه دهلی‌نو کمپ زده و ضمن بستن جاده‌های کلیدی، علیه قوانینی که به گفته آن‌ها برای خریداران عمده خصوصی سودرسان است، اعتراض می‌کنند. اعتراضات عمدتاً مسالمت‌آمیز بوده اما تجمع تراکتورها در ۲۶ ژانویه به خاطر درگیری برخی کشاورزان با پلیس دهلی ‌نو، به آشوب کشیده شد. از آن زمان تاکنون، مقامات، اینترنت موبایل را در بخش‌هایی از پایتخت هند قطع و جاده‌های مرزی را به شدت محاصره کرده‌اند تا مانع ورود مجدد کشاورزان به شهر شوند. دفتر کمیسر ارشد حقوق بشر سازمان ملل اواخر روز جمعه در توییتر اعلام کرد: حقوق اجتماع مسالمت‌آمیز چه به صورت آف‌لاین یا آن‌لاین، باید رعایت شود. یافتن راه‌حل‌های منصفانه با احترام به حقوق بشر برای همه، حیاتی است. کشاورزان هندی قرار است راه‌بندان سه‌ساعته‌ای را حول و حوش ظهر به وقت محلی، در سراسر کشور جز دهلی‌نو و برخی ایالت‌های مجاور  آن، اجرا کنند. این موضوع همچنین توجه بین‌المللی را به خود جلب کرده و افراد مشهوری نظیر "ریحانا"، و "گرتا تونبرگ"، فعال محیط‌زیست حمایت خود را از کشاورزان ابراز کرده‌اند. آمریکا نیز از هند خواسته مذاکرات با کشاورزان را از سر بگیرد. 

چای هندی گران شد

تولید چای هند در سال ۲۰۲۰ به دلیل سیل شدید و محدودیت های کرونایی، ۹.۷ درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۹ کاهش پیدا کرد و قیمت ها را حدود یک سوم افزایش داد و به رکورد بالایی رساند. افزایش قیمت از صنعت چای هند که با افزایش هزینه‌های تولید روبرو شده بود، حمایت کرد، اما صادرات این کشور را کاهش داد. به گزارش ایسنا، هند سال میلادی گذشته ۱۲۵۵.۶۰ میلیون کیلوگرم چای تولید کرد که ۹.۷ درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۹ کاهش داشت. این کاهش در نتیجه سیل های شدید که به مزارع چای ایالت آسام آسیب زدند، روی داد. آسام بیش از نیمی از تولید محصول چای هند را به خود اختصاص می دهد و تولیدش پیشتر از محدودیت های جابجایی کارگران برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا متاثر شده بود. طبق آمار کمیسیون چای هند، تولید کمتر میانگین قیمت ها را در سال ۲۰۲۰ به میزان ۳۱ درصد افزایش داد و به ۱۸۴.۶۹ روپیه (۲.۵۳ دلار) در هر کیلوگرم رساند. با این حال قیمت های بالاتر صادرات چای هند را محدود کرد و صادرات این کشور در ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۰ به میزان ۱۸.۲ درصد کاهش پیدا کرد. یک صادرکننده هندی گفت: قیمت های هندی افزایش یافت، اما قیمت ها در سریلانکا و کنیا که رقیبان صادراتی هند هستند افزایش نداشت و خریداران به این دو کشور مراجعه کردند.

سریلانکا 

سریلانکا به دنبال توافق مبتنی بر مذاکره با هند

سریلانکا به دنبال توافق مبتنی بر مذاکره با هند در مورد مسئله بندر کلمبو است. پس از اینکه سریلانکا تصمیم گرفت مدیریت ترمینال کانتینری شرق بندر کلمبو را به هند و ژاپن واگذار نکند روابط سریلانکا و هند وارد دور جدیدی شد. سخنگوی دولت در این ارتباط اعلام کرد کشورش به اهمیت روابط با هند واقف است ولی آنها نیز نسبت به وضعیت کشور ما و اهمیت این ترمینال آگاه هستند و مطمئن هستم هند متوجه این موضوع هست و روابط دوستانه با سریلانکا را حفظ خواهد نمود.

ابراز تاسف ژاپن از انصراف سریلانکا از توافق ترمینال شرق

ژاپن از انصراف سریلانکا از توافق سال 2019 این کشور با دو کشور هند و ژاپن برای توسعه ترمینال کانتینری شرق بندر کلمبو ابراز تاسف کرد. هیئت دولت سریلانکا روز دوشنبه با اتفاق آراء با توسعه ترمینال شرق بندر کلمبو انحصارا توسط سازمان بنادر این کشور موافقت کرد.

تایید واکسن روسی اسپوتنیک وی در سریلانکا

سازمان ملی تنظیم مقررات پزشکی سریلانکا واکسن روسی اسپوتنیک وی را در فهرست ثبت در آینده نزدیک قرار داد. براساس اطلاعات منتشر شده در نشریه معتبر پزشکی لانست واکسن روسی دارای 91.6% اثربخشی در مقابل ویروس کووید 19 می‌باشد. واکسن اسپوتنیک وی تاکنون در 16 کشور روسیه، بلاروس، صربستان، آرژانتین، بولیوی، الجزایر، فلسطین، ونزوئلا، پاراگوئه، ترکمنستان، مجارستان، امارات متحده عربی، ایران، جمهوری گینه، تونس و ارمنستان مورد تایید قرار گرفته است. سفارت روسیه در کلمبو نیز اعلام کرد صندوق سرمایه گذاری مستقیم این کشور در حال مذاکره با مقامات سریلانکایی برای تولید این واکسن در سریلانکا می‌باشد. 

برادر بزرگتر دست رد بر سینه سریلانکا زد

به گزارش دیلی میرور، در پاسخ به گزارشات رسانه ای درخصوص درخواست هند از سریلانکا جهت بازپرداخت سواپ 400 میلیون دلاری تا اول ماه فوریه 2021، سفارت هند در کلمبو ابراز داشت، تمدید سواپ بدون مذاکره مجدد مفاد توافقنامه بر اساس موازین برنامه صندوق بین المللی پول امری ناممکن می­باشد. سواپ مزبور در چهارچوب سواپ سازمان منطقه ای سارک در مورخ 24 ژوئیه 2020 تصویب شد و سریلانکا آنرا در 31 ژوئیه همان سال برای بازه زمانی سه ماه دریافت کرد. سفیر هند در ادامه گفت کشورش به تعهدات بین المللی و دوجانبه همواره پابندی دارد. صاحب نظران متفق القول هستند این امر به تلافی عدم همکاری دولت سریلانکا در صدور اجازه مشارکت هند در طرح راه ­­­اندازی بندر کانتینر شرقی کلمبو صورت پذیرفته است. دهلی ناخرسندی خود را درخصوص تغییر نابه­ هنگام رأی کلمبو به صورت رسمی‌ به اطلاع مقامات این کشور رسانده است.