مصاحبه انجمن اقتصاد بایرن با وزیر اقتصاد آلمان
آقای پِتِرآلتمایِر وزیر اقتصاد آلمان معتقد است که اقتصاد قوی آلمان و ایالت بایرن، به زودی بهبود می یابد. به‌ویژه باید به بخش‌هایی از اقتصاد کمک کرد که بیشتر زیر فشار بوده‌اند و حفاظتِ اقلیم نیز در دستور کار باقی میماند. وی می گوید : "به محض اینکه از بحران عبور کنیم، از کسری بودجه خواهیم کاست".
انجمن اقتصاد بایرن با وزیر اقتصاد آلمان مصاحبه‌ای را انجام داده که مشروح آن به شرح زیر است:
آقای آلتمایِر، درآمدهای مالیاتی کاهش می یابند و اقتصاد در بحرانِ کرونا ضعیف می‌شود. دولت آلمان پیوسته برنامه‌های میلیاردی ارائه می‌کند. آیا در پایان، مالیات دهندگان باید جبران کنند؟
من هرکاری خواهم کرد تا در سال‌های آینده، در این دورۀ قانونگذاری و در بعدی، مالیات افزایش پیدا نکند. مالیات برای رونق گرفتن اقتصاد که بدان نیاز داریم، همچون سم می ماند. هدف این است که حق بیمه ای که کارفرما می دهد و عوارضِ دریافتی برای گسترشِ انرژی‌های تجدیدپذیر در سال 2021، ثابت بماند. ما باید گام به گام به سمتِ سیاست بودجۀ متوازن بازگردیم. در حال حاضر کسی نمی‌تواند بگوید چه زمانی به این مهم نائل می‌شویم. در بحران کرونا دست به کاری بزرگ زده ایم و خودمان را به امور جزیی مشغول نساختیم. اما بخشی از این کار بزرگ این است که به محض این که از بحران عبور کردیم از کسری بودجه خواهیم کاست. آلمان به این دلیل نیز بهتر از دیگران از بحران عبور کرده که استقراض دولت را به زیر 60 درصد کاهش داده‌ایم. این امر باعث شد دستمان باز باشد تا این کمک تاریخی را به اقتصاد انجام دهیم.
پایان بحران اقتصادی هنوز در دیدرس نیست. آیا با خطر موج ورشکستگی و کاهش گستردۀ فرصت های شغلی روبرو هستیم؟
ما بسته‌های حمایتیِ بی‌سابقه‌ای را ارائه کردیم تا بتوانیم حتی الامکان به شرکت ها و شاغلان آنها کمک کنیم از بحران عبور کنند و تا جایی که می‌شود فرصت‌های شغلی کمتری از دست برود. شرکت‌ها مثلاً این امکان را دارند از مقرراتِ ساده‌تر شدۀ کاستن از ساعات کار استفاده کنند. مجبور نیستند کسی را اخراج کنند. اعلام صریح مبنی بر اینکه ما برای هر فرصت شغلی خواهیم جنگید به این نیز منجر شد که خیلی‌ها اخراج نشدند و ما در این بحران، بیکاری کمتری از خیلی کشورهای دیگر داریم.
مارکوس زُودِر نخست وزیر بایرن می‌گوید، خیلی مانده از تَه درۀ کاهش رشد اقتصادی بیرون بیاییم. پیش بینی شما چیست؟
ما به این دلیل نیز تاکنون از بحران عبور کرده‌ایم که دولت مرکزی و ایالت ها هم‌نظر بودند و با انسجام عمل کردند. بایرن از نظر اقتصادی یکی از قوی‌ترین ایالت‌های ماست که، به حق، توجه خود را معطوف به فن‌آوری‌های آینده کرده است. من با نخست وزیر بایرن در تمام امور اقتصادی که به این ایالت مربوط می‌شوند همکاری نزدیک و مبتنی بر اعتمادی دارم. از جمله در مورد وضعیت دشوار صنعت خودروسازی و قطعه سازان. می دانم که برای او همانند من، هر فرصت شغلی مهم است.
اما تنها زُودِر نیست که هشدار می دهد. آیا بیش از حد خوش‌بین نیستید؟
روند چرخۀ اقتصادی ما یک‌دست نیست. شاخص چرخۀ اقتصادی ایفُو افزایش شدیدی دارد. شاخص سهام پیوسته فزونی می‌گیرد. بخش هایی هستند که میزان گردش پول آنها در ماه آگوست، بالاتر از سطح سال گذشته بود. بخش های دیگری هستند که روزگار خوبی ندارند. این بخش ها با 60 تا 70 درصد کاهش، دست به گریبان هستند و بعضاً حتی بیشتر نیز می‌باشند. ما در مجموع از ته دره گذشته‌ایم. این را مؤسسه‌های پژوهشی نیز تأیید می‌کنند. در نیمۀ دوم سال، نیروهای محرکۀ رشد اقتصادِ مستحکم ما، پیش خواهند رفت. اما به صورت موردی بخش هایی مانند برگزارکنندگان کنسرت و سازندگان غرفه‌های نمایشگاهی یا شرکت‌های بزرگ تهیه و تدارک مواد غذایی هم هستند که به دلیل محدودیت‌های موجود، وضع واقعاً بدی دارند، اما به آنها نیز کمک می‌کنیم. ما به این دلیل به خوبی با بحران مقابله کردیم که مردم ما منضبط بودند، به دلیل اقتصاد سالم توانستیم بسته‌های کمکی گسترده ای را ارائه کنیم و بین دولت مرکزی و ایالت ها و نیز در داخلِ دولت ائتلافی، هم نظر و متحد عمل کردیم.
آمار ابتلا به کرونا مجدداً افزایش می یابد. تا چه حد نگرانتان می‌کند؟ آیا تعطیلی دوم اصولاً ممکن است؟
تعطیلی عمومی دیگری وجود نخواهد داشت، زیرا امروز بهتر آماده ایم و از شش ماه پیش جلوتر هستیم. در این فاصله، در مورد راه‌های انتقال ویروس اطلاعات خیلی بیشتری داریم و می‌توانیم هدفمند واکنش نشان بدهیم. از این رو خیلی امید دارم که با افزایش آمار ابتلا نیز کار به تعطیلی اقتصاد نخواهد کشید. اگر همه معقول بمانند خواهیم توانست جلوی افزایش ابتلا را بگیریم.
خرده فروشی‌ها و هتل دارها و رستوران دارها هشدار می دهند. چه باید انجام داد تا جلوی موج ورشکستگی و خالی شدن مراکز شهرها گرفته شود؟
این بخش ها به شدت دچار محدودیت‌های کرونایی هستند و به حمایت ما نیاز دارند. از اینرو چندین برنامۀ کمک اقتصادی داریم که البته در برخی از موارد باید خاص‌تر شکل بگیرند. ما روی طرح‌هایی به منظور احیای مراکز شهرها کار می‌کنیم تا مانع شویم که مغازه‌ها برای همیشه بسته شوند. برای اکتبر، جهت شرکت در میزگردی به منظور حفظ و احیای مراکز شهرها دعوت می‌کنم. علاوه بر حمایت اقتصادی این هم مهم است که کاسبان در مغازۀ خود بتوانند از تجارت اینترنتی نیز بهره مند شوند.
کارشناسان، صنعت خودروسازی را دیگر محرکۀ اصلی اقتصاد در آلمان نمی دانند. آیا این بخش از تغییراتِ ساختاری و ریل گذاری برای آینده غافل ماند؟
در حال حاضر وضعیت متفاوت است؛ صنعت خودروسازی از خیلی سالها پیش از نظر اقتصادی مهمتر شده، زیرا تقاضای جهانی پیوسته فزونی یافته است. با پیشرفت سریع فن‌آوری کنونی، وضع تغیر می‌کند. شرکت ها باید خود را با تغییرات تطبیق دهند. در بخش تولید سلولهای باتری در آلمان، در سال های آینده هزاران فرصت شغلی ایجاد خواهد شد. در یک دهۀ دیگر چند ده هزار خواهد بود. در این عرصه باید پیشران بمانیم. در سال‌های اخیر رشد اقتصادی ما به ویژه از ساختمان سازی و مصرف تغذیه شده است. اما ما به رشد در صنعت خود هم نیاز داریم تا کشوری بزرگ مانند آلمان بتواند به وظایف خود عمل، و رفاه و سطح خدمات اجتماعی خود را حفظ کند. باید کاری کنیم که زنجیره‌های ارزش‌زایی جدیدی اینجا به وجود بیاید، قبل از اینکه قدیمی‌ها از دست بروند و دیگر در اختیار نباشند.
آیا موتور احتراقی درحال انقراض است؟
نمی‌توان جلوی روند گذار به ساخت موتورهای جانشین، یعنی رها کردن سوختِ فسیلی را گرفت. همانند دیگر بخش ها، ما باید درصنعت خودروسازی نیز بدون آسیب به محیط زیست کار کنیم. اما تا سالها، موتورهای احتراقی که کمتر دی اکسید کربن تولید می‌کنند و موتورهای جانشین، با هم وجود خواهند داشت، زیرا در کوتاه مدت اصولاً خودرو برقی به اندازۀ کافی تولید نخواهد شد. در میان‌مدت، پیوسته برتعداد خودروهای برقی و خودروهای با سلولهای سوختی یا سوخت ترکیبی افزوده خواهد شد. این به معنای بنزین سبز و گازوئیل سبز است. اما از این طریق نمی‌توان در کوتاه مدت به چندین هزار شاغل درصنعت خودروسازی کمک کرد. مشوق ها برای خرید خودروی برقی گرچه به شدت مورد تقاضاست و تاکنون بیش از 20 هزار درخواست وجود داشته که مؤفقیت بزرگی است، اما این تعداد با نگاه به کاهش فروش، ناچیز است. هدف مشترک ما باید این باشد که این بخش مهم صنعت بتواند به صورت پایدار قابل رقابت مؤفق باشد.
انتقاد می‌شود که کمک های در نظر گرفته شده به شرکت‌ها نمی رسد، مشکل کجاست؟
از طریق اعتبارهای فوری، تغییرات مقررات شرکت خدمات مالی آلمان (کا اِف وی) و صحبت با بانک‌ها کاری کردیم که برای شرکت های کوچک و متوسط نیز اعتبارهایی به ارزش بیش از 20 میلیارد یورو پرداخت شدند که بقای خیلی از شرکت ها را ممکن ساخته است. درمجموع همه چیز با حمایت ایالت ها خیلی خوب انجام شد. ما توانستیم هرجا لازم است کمک کنیم.
آقای آلتمایِر، در بحران کرونا جنبش جمعه‌ها برای آینده دوباره از خیابان‌ها ناپدید شده است. موضوع حفاظت از اقلیم دیگر در دستورکار سیاسی، کاملاً بالا قرار ندارد. آیا حفاظت از اقلیم برای همیشه به حاشیه رانده می‌شود؟
نباید این اتفاق بیفتد. باید اکنون از فرصت سود ببریم تا روند گذار را به سمت جامعه ای که تا حداکثر سال 2050 محیط زیست را آلوده نکند، برگشت ناپذیر سازیم. با طرح حفاظت از محیط زیست اتحادیۀ اروپا، معروف به "پیمان سبزِ"، یعنی تعهد به صفر کردن تولید گازهای گلخانه ای تا سال 2050، باید اکنون در یک نسل کاری کنیم تا تولید انرژی و حمل و نقل و ساختمان‌ها و صنعت، محیط زیست را آلوده نکند. تکلیف بزرگی به ویژه برای شرکت‌هایی است که باید از آنها حمایت کنیم. سیاستِ پیگیر برای رسیدن به صفر کردن تولید گازهای گلخانه ای، نیاز به سیاست پیگیر برای تقویت قدرت اقتصادی کشورمان دارد. فقط اگر راه حل هایی نشان دهیم که حفاظت از اقلیم و رفاه را با هم ممکن می سازد، کشورهای دیگر از تدابیر ما پیروی خواهند کرد. من پیشنهادی برای تشکیلِ اتحادی از جامعه و اقتصاد و دولت برای به صفر رساندن تولید گازهای گلخانه‌ای و رفاه اقتصادی ارائه کرده‌ام. برای من مهم است که ما به این هدف فقط با وفاقِ فراحزبی که همۀ بخش های اقتصادی را در برگیرد و پایدار باشد، خواهیم رسید.
خیلی از شرکت ها در بحران، بر سر بقای خود مبارزه می‌کنند. آیا هدف های اقلیمی به بار مضاعفی تبدیل نمی‌شوند؟
یک طرح شفاف اقلیم، به شرکت‌ها آن آسودگی خیالی را برای برنامه‌ریزی می‌دهد که جهتِ سرمایه‌گذاری‌های خود نیاز دارند. از اینرو من مؤکداً از پیمان سبز کمیسیون اروپا هم حمایت می‌کنم، زیرا این پیمان فرصت منحصر به فردی را برای همراه کردنِ حفاظت از اقلیم و اقتصاد در اختیار می‌گذارد و این دو را با هم آشتی می دهد. طبیعتاً ما باید از اقتصاد خود در این گذارِ عظیم حمایت کنیم. از اینرو علاوه بر تضمین حفاظت اقلیم، به یک تضمین حمایت از اقتصاد نیز نیاز داریم: در این زمره این اصل است که ضررهایی را که به دلیل حفاظت از اقلیم به اقتصاد وارد می‌شود جبران کنیم. در این زمره نیز هست که عوارض انرژی‌های تجدید پذیر را به تدریج کاهش دهیم و مطمئن شویم در دراز مدت سهم کارفرما در پرداختِ عوارض اجتماعی به بیش از 40 درصد نرسد. کاستن فشار از روی شرکت‌ها، به ویژه طبقۀ متوسط، در خیلی از زمینه‌ها ممکن است، مثلاً مالیات، عوارض و دیوان سالاری.
شما می خواهید به یک مصالحۀ تاریخی برای یک منشور حفاظت از اقلیم درآلمان برسید. مشخصاً چگونه خواهد بود؟
پیشنهاد می‌کنم که قبل از انتخابات مجلس به صورت فراحزبی"منشور جلوگیری از آلودگی اقلیم و تقویت اقتصاد" را به صورت الزام آور تصویب کنیم. این منشور می‌باید به روی ایالت‌ها، و نیز مناطق و نیز سازمان‌های اجتماعی و شرکت‌ها برای ورود آزاد باشد. موضوع سر یک مصالحۀ تاریخی بین حفاظت از اقلیم و اقتصاد است. بدین منظور 20 پیشنهادِ مشخص کرده ایم. می خواهم که هر ساله درصد مشخصی از تولید ناخالص ملی برای حفاظت از اقلیم و حمایت از اقتصاد در اختیار قرار گیرد. به همان میزانی که درحال حاضر برای دفاع و کمک های توسعه هزینه می‌کنیم.
چرا ابتکار اقلیم شما تازه یک سال قبل از انتخابات مجلس است. آیا یک تاکتیک انتخاباتی نیست؟
ما در موضوعات حفاظت از اقلیم دستاوردهای زیادی داشتیم: مثلا پایان دادن به استفاده از زغال سنگ و تغییر انرژی. در این فاصله حدود نیمی از مصرف برق ما از طریق انرژی‌های تجدید پذیر تأمین می‌شود. اکنون باید از فرصت استفاده کنیم تا حفاظت از اقلیم را همگی با اتفاق نظر به عنوان چالش محوری نسل بعدی ببینیم و بر مبنای آن عمل کنیم. بدین منظور باید راه به عدم آلوده ساختن محیط زیست، برگشت ناپذیر و مستقل از ضروریات روز و یا سیاست دولت ائتلافی باشد.
اما در نهایت دو باره در حد حرف می ماند ...
نه، ما می‌توانیم با چنین مصالحه‌ای، حفاظت از اقلیم و اقتصاد را با هم آشتی دهیم و از اقدامات متعدد اقلیمی، یک راهبرد کلی شفاف و قابل فهم ایجاد کنیم که جامعه بتواند از آن حمایت کند.
اقتصادِ آلمان و دوستان حزبی شما از جناح اقتصادی، چندان نظر مؤافقی با برنامه‌های شما ندارند. چگونه می خواهید آنها را مجاب کنید؟
من حمایت های زیادی را از بخش اقتصاد دریافت می‌کنم. مدیران اقتصادی هر چه بیشتر از این موضوع آگاهی پیدا می‌کنند که مهمترین نکته، شفافیت دربارۀ راه آینده جهت رسیدن به اهداف اقلیمی است. ما از آنها در این جهت حمایت می‌کنیم. با هم می‌توانیم یک روند پویا از ابتکار و گذار ایجاد کنیم.
چرا دوباره تکروی می‌کنید و برنامه‌هایتان را دست کم با صدر اعظم و فراکسیون خود در مجلس هماهنگ نکردید؟
من از مدت ها پیش با صدراعظم و نمایندگان گفتگو می‌کنم. پیشنهادهای کنونی من دست همکاری به سوی همۀ کسانی است که به حفاظت از اقلیم و حمایت از اقتصاد فکر می‌کنند و می خواهند هر دو را با هم جلو ببرند. برای من بحث گسترده و رسیدن به وحدت در زمان کم، خیلی مهم است.
آیا برنامۀ حفاظت از اقلیمِ شما، فشار بیشتر به ویژه بر صنعت خودروسازی نیست که اصولاً هم در بحران است؟
چالش‌ها برای صنعت خودروسازی، به دلیل دوران گذار به سمت تولید خودروهایی که به محیط زیست آسیب نزنند، ایجاد شده است. پیشنهادهای من از این نقطه شروع می‌کنند و این هدف را دارند که ما قادر شویم از صنعت خودروسازی – همانند همه بخش ها در آلمان – در مسیر عدم آلوده سازی محیط زیست حمایت کنیم.
آقای ایلان ماسک بنیانگذار تِسلا در بِراندنبورگ یک کارخانۀ تولید خودروهای برقی را با سرعتی بی نظیر ایجاد می‌کند. چرا وی به کاری قادر است که ظاهراً شرکت های آلمانی نمی‌توانند؟
شرکت های آلمانی مبتکر هستند و هرچه سریع‌تر خود را به حمل و نقل برقی و تولید موتورهای جانشین وفق می‌دهند. در تولید سلول های باتری هم با گام‌های بلند جلو می روند. تِسلا شرکتی است که در بازار تغییراتی ایجاد می‌کند و یک سرمایه گذار را با سرمایه زیاد و آمادگی برای پذیرش خطر می آورد. اما، سرعت بالای برنامه‌ریزی و تصمیمات برای صدور مجوز را باید به استاندارد تبدیل کنیم!
از آقای ایلان ماسک در سفرهایش به آلمان همانند ستارگان موسیقی پاپ استقبال می‌شود. آیا می‌توانید سر و صدا در مورد وی را درک کنید؟
ایلان ماسک در فضانوردی و به ویژه با تِسلا نیز ابتکارات زیادی به خرج داده است. طبیعی است که این امر مردم را جذب می‌کند. اما با همۀ اینها وی برای دولت آلمان یک سرمایه‌گذار مانند دیگران است. من قبل از تصمیمش به سرمایه‌گذاری در براندِنبورگ با او تلفنی صحبت و برای آلمان به عنوان محل تأسیسِ کارخانه تبلیغ کردم و خوشحالم که آنجا فرصت های شغلی جدید ایجاد می‌شود.
منبع: مجله انجمن اقتصاد بایرن، شماره 5