بررسی تاثیرات کاهش قیمت نفت و بیماری کرونا بر اقتصاد امارات در سال 2020

دو عامل کاهش قیمت نفت به زیر 50 دلار در هر بشکه در سال جاری (2020) و نیز گسترش بیماری کرونا، باعث عدم دستیابی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به هدف‌گذاری‌های خود در اقتصاد این کشورها در سال 2020 شده است. در حالی‌که به نظر کارشناسان در کوتاه‌مدت، چشم‌اندازی برای افزایش قیمت جهانی نفت دیده نمی‌شود. براساس جدیدترین گزارش بانک جهانی که در تاریخ 27 اکتبر( 1399/8/6 ) منتشر شد، پیش بینی شده، میانگین قیمت نفت در سال‌جاری میلادی 41.69 دلار باشد و در سال آینده (2021) به 46.70 دلار برسد. این در حالی است که در سال گذشته (2019 ) بازه نوسان قیمت نفت بین 57 تا 64 دلار بود.

بانک جهانی در گزارش مورخ 27 اکتبر خود پیش بینی کرد درآمدهای نفتی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در سال جاری به میزان 224 میلیارد دلار نسبت به سال گذشته (2019) کاهش یابد. همچنین در این گزارش آمده است کشورهای صادر کننده نفت منطقه در سال 2020  رکود اقتصادی میانگین 6.5 درصد را تجربه خواهند کرد.

در حالی که در ماه‌های اخیر میانگین قیمت نفت منطقه حدود 40 دلار در هر بشکه بوده است، امارات متحده عربی بودجه سال 2020 خود را بر مبنای نفت بشکه ای 70 دلار بسته است. قیمتی که از قیمت های کنونی نفت بالاتر بوده و اولین پیامد آن، کسری بودجه شدیدی برای این کشور خواهد بود.

از سوی دیگر، پس از گذشت نه ماه از آغاز همه‌گیری بیماری کرونا، تقریبا کمتر اقتصادی در جهان از پیامدهای مالی این بیماری در امان بوده است و موج دوم و سوم و حتی چهارم این بیماری باعث احتمال تعطیلی بسیاری از کسب و کارها شده است. کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز از پیامدهای این بیماری برکنار نبوده‌اند. به عنوان نمونه، دولت امارات هزینه‌های هنگفتی را برای تعطیلی کسب و کارهای گردشگری، قرنطینه بیماران کرونایی، آزمایشاتPRC و خرید واکسن صرف کرده است. علی رغم این هزینه‌های دولت امارات برای خرید واکسن‌های چینی و روسی و انجام آزمایش کرونا به تعداد بیش از جمعیت امارات،  این بیماری هم‌اینک از مرز 130 هزار تن مبتلا فراتر رفته است.

یک نمونه از پیامدهای کرونا:

وضعیت فرودگاه بین المللی دبی به عنوان یکی از پررفت و آمدترین فرودگاههای جهان است نمونه ای از پیامدهای کروناست. به گفته پل گریفیث، مدیر اجرایی فرودگاه بین المللی دبی با توجه به آثار شدید اقتصادی بحران کرونا، پیش بینی می‌شود در سال 2020 میزان پروازهای این فرودگاه در مجموع 70 درصد کاهش یابد. این در حالی است که فرودگاه دبی پیش از بحران کرونا، یکی از شلوغ‌ترین فرودگاه‌های جهان بشمار می رفت. میزان پروازهای این فرودگاه در ماه‌های اخیر 55 تا 65 درصد کاهش یافته است، یعنی 30 تا 40 میلیون مسافر کمتر از سال قبل به دبی آمده اند. وی پیش بینی کرده است با وضعیت کنونی، این امکان وجود دارد که میزان پروازهای ورودی و خروجی فرودگاه دبی در مجموع در سال 2020، به میزان 70 درصد کاهش یابند.

ابتکاری برای رونق مسافرت:

اخیرا شرکت هواپیمایی «امارات» یک مسیر بیومتریک یکپارچه «بدون تماس» (contactless) در فرودگاه بین‌المللی «دبی» طراحی کرده است. این مسیر، با کاهش تعداد دفعات بررسی اسناد و همچنین کاهش صف‌ها، تجربه حضور مسافر در فرودگاه را بهبود می‌بخشد و مسافران با استفاده از آخرین فناوری بیومتریک، که ترکیبی از تشخیص چهره و عنبیه است، مراحل بازرسی مدارک را انجام داده، پس از پشت سر گذاشتن چند مرحله، وارد سالن انتظار شده و سپس به‌سمت هواپیما هدایت می‌شوند. این مسیر با کاهش تعاملات انسانی، سفر سالم‌تری را برای مسافران فراهم می‌کند، ولی بعید است کمک چندانی به رکود کنونی این فرودگاه کند.

در این میان بازار املاک در دبی شاهد 3840 معامله فروش به ارزش 8.943 میلیارد درهم در سپتامبر 2020 بود که 55.3 درصد افزایش ماهانه داشته و نشان دهنده بهبود v شکل است. براساس آخرین تحقیقات شرکت چسترتونز، بخش مسکن و املاک دبی شاهد افزایش در سه ماهه سوم سال جاری بوده و تقاضای فروش افزایش داشته، در حالی که قیمت‌ها و اجاره‌ها کاهش داشته است. این افزایش تقاضا، موجب افزایش 50 درصدی فعالیت بازار نسبت به فصل گذشته و افزایش 21.7 درصدی نسبت به سال گذشته شده است.

اقدامات دولت امارات:

در این میان دولت امارات تاکنون برای غلبه بر چالش‌های اقتصادی و تسریع بهبودی و ایجاد مرحله جدیدی از رشد اقتصادی، با دادن معافیت بیشتر در هزینه‌ها و کاهش اجاره بها، بسته‌های مالی متعددی برای کمک به اقتصاد این کشور ارائه کرده است که از ابتداء سال جاری به 6.8 میلیارد درهم می رسد.

اقدام دیگر دولت امارات، ایجاد منطقه آزاد دبی برای افتتاح رایگان دفتر است. اخیرا شرکت های بین المللی می‌توانند در سازمان کالاهای دبی بدون هیچ سرمایه‌گذاری اولیه‌ای، طی 5 روز و‌ برای دوره آزمایشی 6 ماهه، دفتر افتتاح کرده و بدون هیچ هزینه و سرمایه گذاری، محیط بازار دبی را بررسی کنند. شرکت‌ها از مزایای موقعیت جغرافیایی امارات در تقاطع جهانی و شبکه‌های عظیم لوجستیکی که مسیر دسترسی به منطقه و فراتر از آن را فراهم می‌کنند بهره‌مند می‌شوند. فرآیند برپایی دفتر دیجیتال بوده و شرکت ها به خدمات کسب و کاری متنوع این سازمان از هر جا و هر زمان دسترسی خواهند داشت. کسب و کارها همچنین از شرایط ساده برای افتتاح دفتر (مثلا بدون نیاز به افتتاح حساب)، امکان درخواست روادید اقامت با خانواده، دسترسی به مرکز کاری این سازمان، و فرصت ایجاد ارتباط با دیگر شرکت‌های عضو این سازمان از طریق پلتفرم‌های بازاریابی شبکه‌ای بهره‌مند خواهند شد. این پیشنهاد، تا ۳۱ دسامبر 2020 اعتبار خواهد داشت. تاکنون ۱۸ هزار شرکت این منطقه را برای کسب و کار برگزیده اند.

جمع بندی  :

بر اساس آنچه که در بالا گفته شد، پیامدهای دوگانه بحران کرونا و کاهش قیمت نفت، باعث شده تا کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در سال 2020 با بحران اقتصادی زیادی روبرو بوده و میزان کسری بودجه این کشورها در این سال ( 2020 ) به 10.3 درصد معادل 144 میلیارد دلار برسد، در شرایطی که در سال 2019 تنها 2.5 درصد (34 میلیارد دلار) بود. البته براساس گزارش بانک جهانی، شرایط اقتصادی این کشورها در سال 2021 به سمت بهتر شدن حرکت خواهد کرد. بر مبنای این شاخص، پیش بینی شده است تولید ناخالص داخلی این کشورها، در سال 2020 به طور متوسط 4.4 درصد کاهش یابد که در این میان، عربستان سعودی، کویت و امارات در سال 2020 با بیشترین آسیب های اقتصادی ناشی از بحران کرونا و کاهش قیمت نفت روبرو هستند و پیش بینی می‌شود اقتصاد این کشورها در سال جاری به طور میانگین 6 درصد کوچکتر شود.