تحولات بازار تولید انرژی‌های تجدید پذیر قبرس

قبرس از ۱ اکتبر ۲۰۲۵ بازار برق رقابتی خود را، که نقطه عطف مهمی در گذار انرژی این جزیره مدیترانه‌ای محسوب می‌شود، راه‌اندازی خواهد کرد. براساس اطلاعات ارائه شده، تقریباً ۳۲۷ مگاوات ظرفیت انرژی تجدیدپذیر برای معامله در این بازار در دسترس خواهد بود. بازار جدید تحولی بزرگ در بخش انرژی قبرس است، هرچند نتایج این تغییرات نظارتی بلافاصله برای مصرف‌کنندگان قابل مشاهده نخواهد بود.

سرمایه گذاری بخش خصوصی در انرژی‌های تجدید پذیر

آنجلا آندرو، معاون انجمن بازار برق، در مجمع عمومی این سازمان اعلام کرد که بخش خصوصی بیش از ۸۰۰ میلیون یورو در پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کرده است. بر اساس اظهارات آندرو، ظرفیت تولید کل انرژی تجدیدپذیر در قبرس اکنون تا ۱,۰۷۵ مگاوات می‌رسد. از این میزان، ظرفیت ۳۲۷ مگاوات برای بازار رقابتی در نظر گرفته شده است که تقریباً، پس از کسر سیستم‌های فتوولتائیک خانگی و تولیدکنندگان خصوصی موجود که پیش‌تر با شرکت برق قبرس قرارداد دارند، شامل یک‌ سوم متوسط تقاضای انرژی می‌شود.

دکتر کنستانتینوس وارناوا، مدیر عملیات بازار در اپراتور سیستم انتقال برق قبرس، اعلام کرد که ۱۴ متقاضی تقریباً مراحل لازم برای ورود به بازار برق رقابتی را تکمیل کرده‌اند. وارناوا در مجمع عمومی سالانه این مجمع گفت: چهارده متقاضی، برخی با ظرفیت‌های متعدد، تقریباً مراحل ادغام را به پایان رسانده‌اند و در مرحله پیشرفته‌ای برای تکمیل اقدامات خود با بورس قبرس، نهاد تسویه، پرداخت ضمانت‌های لازم و افتتاح حساب‌های بانکی برای معاملات قرار دارند.

انتظار می‌رود تکمیل این مراحل ظرف چند روز آینده انجام شود، با این تقسیم‌بندی که ۸ متقاضی به عنوان تأمین‌کننده، ۵ متقاضی به عنوان نماینده تجمیع انرژی تجدیدپذیر، ۲ متقاضی به عنوان تولیدکننده و 3 متقاضی به عنوان تولیدکننده انرژی تجدیدپذیر فعالیت خواهند کرد.

با وجود ظرفیت ۳۲۷ مگاواتی، برآوردها از عرضه واقعی انرژی تجدیدپذیر به بازار رقابتی در مراحل اولیه، به مراتب کمتر از این ظرفیت است. ساختار جدید بازار حدود ۳۰۰ مگاوات از سیستم‌های فتوولتائیک خانگی و تولیدکنندگان خصوصی که قبلاً انرژی سبز خود را از طریق قراردادهای موجود با شرکت‌های دولتی عرضه می‌کنند، مستثنی کرده است.

عوامل مختلفی، از جمله بالا بودن قیمت انرژی در قبرس و همچنین عدم اتصال شبکه برق این جزیره به شبکه‌های برق کشورهای منطقه، سرمایه گذاری در این حوزه را، بویژه شاخه تجدید پذیر آن، جذاب نموده است. از سوی دیگر ابتکار دولت در راه‌اندازی بازار رقابتی برق، جذابیت این فرصت‌ها را برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و رشد انرژی‌های تجدیدپذیر بیش از پیش افزایش داده است.

با وجود اینکه ظرفیت کل انرژی تجدیدپذیر قبرس بیش از ۱,۰۰۰ مگاوات است، عرضه قابل معامله در بازار رقابتی کمتر خواهد بود، اقدامی‌که می‌تواند منجر به افزایش قیمت و جذابیت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های کوچک و متوسط شود.

با توجه به رشد بیش از ۸۰۰ میلیون یورویی سرمایه‌گذاری و ورود فعال تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان خصوصی در این بازار، انتظار می‌رود طی ۳ تا ۵ سال آینده شاهد توسعه بیشتر پنل های خانگی ( فتوولتائیک )، نیروگاه‌های خورشیدی و پروژه‌های بادی باشیم. این امر همچنین می‌تواند قبرس را به‌ ویژه با توجه به همکاری‌های بین‌المللی در زمینه برق و انرژی پاک، به یک مرکز منطقه‌ای انرژی سبز در شرق مدیترانه تبدیل کند.

با در نظر داشتن نرخ رشد سالانه حدود ۸٪، پیش‌بینی‌های انجام شده از افزایش کل ظرفیت انرژی تجدیدپذیر قبرس در پنج سال آینده، حکایت دارد. بر این اساس، از سال 2025 تا 2030، ظرفیت حدود ۱,۰۷۵ مگاوات کنونی، در سال 2030 به بیش از ۱,۵۰۰ مگاوات خواهد رسید. عرضه واقعی در بازار رقابتی که با ۳۲۷ مگاوات آغاز می‌شود، با نرخ رشد ملایم ۵٪ افزایش می‌یابد و همچنان کمتر از ظرفیت کل باقی می‌ماند، زیرا بخش زیادی از انرژی از طریق سیستم‌های پنل های خانگی و قراردادهای موجود با شرکت‌های دولتی عرضه نمی‌شود. این شکاف بین ظرفیت کل و عرضه قابل معامله، نشان‌دهنده فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای تولیدکنندگان خصوصی و توسعه بیشتر پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر در قبرس است.