اخبار اقتصادی کشورهای اوگاندا، رواندا و بوروندی

گزیدۀ اخبار و تحولات اقتصادی کشورهای اوگاندا، رواندا و بوروندی در هفتۀسوم مرداد ماه ۱۴۰۴ مندرج در رسانه‌های این کشورها به شرح زیر ارائه می‌گردد.

تاکید بانک مرکزی اوگاندا بر تعهد خود به تحول اقتصاد دیجیتال  

در دومین اجلاس ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات اوگاندا، توموبوئینه تووینه‌مانزی مدیر اجرایی سامانه‌های پرداخت ملی بانک مرکزی اوگاندا در سخنرانی خود بر عزم این بانک برای حمایت از گذار اوگاندا به یک اقتصاد دیجیتال تاکید کرد. وی با بیان اینکه اوگاندا در مقطع حساسی از مسیر توسعۀ اقتصادی خود قرار دارد، هدف این کشور را دستیابی به رشد ده برابری تولید ناخالص داخلی تا سال 2040 عنوان کرده و افزود: «این هدف بلندپروازانه تنها با بهره‌گیری از نوآوری و کاربردهای دیجیتال محقق خواهد شد».

توموبوئینه تووینه‌مانزی با اشاره به سهم فعلیِ 1.5 درصدی بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در تولید ناخالص داخلی اوگاندا، پیش‌بینی کرد که این سهم تا سال 2030-2029 به 2.5 درصد افزایش یابد، اما هشدار داد که رشد تدریجی کافی نیست و نیاز به تغییر پارادایم وجود دارد. وی به استراتژی ملی پرداخت الکترونیکی که سپتامبر سال گذشته رونمایی شد، اشاره کرده و چهار ستون اصلی آن را «توسعۀ زیرساخت‌ها»، «نوسازی چارچوب‌های نظارتی»، «حمایت از نوآوری و حفاظت از مصرف‌کننده» و «تقویت همکاری‌ها» دانست. او تاکید کرد که نقش بانک مرکزی، ایجاد نظام مالیِ روان و کارآمد برای تسهیل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در زیرساخت‌هاست، نه تامین مالی مستقیم آن.

بر اساس آمار بانک مرکزی، تا مارس 2024 حجم تراکنش‌های پول موبایلی (موبایل مانی) به 304 هزار میلیارد شیلینگ و میزان اعطای وام‌های دیجیتال به 2.9 هزار میلیارد شیلینگ رسیده است. نرخ شمول مالی نیز به ۶۷ درصد افزایش یافته است. مدیر اجرایی سامانه‌های پرداخت ملی بانک مرکزی اوگاندا همچنین از بررسی امکان راه‌اندازی ارز دیجیتال بانک مرکزی («CBDC») خبر داده و گفت که 83.4 درصد از پاسخ‌دهندگان بخش دولتی، این طرح را مفید دانسته‌اند.

با این حال، وی به چالش‌هایی چون تهدیدات سایبری، وابستگی به مالکیت فکری خارجی و نبود آگاهی کافی نسبت به فناوری‌های نو اشاره کرده و نسبت به خطرات ناشی از فناوری‌های پیچیده‌ای چون هوش مصنوعی هشدار داد. او در پایان تاکید کرد: «حرکت اوگاندا به سوی اقتصاد دیجیتال تا سال 2030 نه‌تنها ممکن بلکه اجتناب‌ناپذیر است و بانک مرکزی شریک پایدار این مسیر خواهد بود». لازم به ذکر است که اجلاس ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات اوگاندا با حضور گستردۀ نمایندگان دولتی، بخش خصوصی، جامعۀ مدنی و اکوسیستم فناوری در ژوئیه 2025 با هدف ترسیم مسیر روشن برای آیندۀ اقتصاد دیجیتال اوگاندا برگزار گردید.

منبع:

https://pctechmag.com/2025/07/bou-reaffirms-commitment-to-digital-economy-transformation/

تثبیت مجدد نرخ بهره توسط بانک مرکزی اوگاندا  

بانک مرکزی اوگاندا روز سه‌شنبه 12 اوت 2025 در چهارمین نشست متوالی، نرخ بهرۀ اصلی خود را 9.75 درصد ثابت نگه داشت. دلیل این تصمیم، نگرانی‌ها از وضعیت نامطمئن اقتصاد جهانی و ریسک‌های تورمی اعلام شده است. مایکل آتینگی-ایگو رئیس بانک مرکزی اوگاندا در نشست خبری اعلام کرد: «با توجه به شرایط نامطمئن جهانی و ریسک‌های بالای تورم، کمیتۀ سیاست پولی تصمیم گرفته است با احتیاط عمل کند». او افزود که پیش‌بینی تورم پایه در سال مالی جاری که از ماه ژوئیه آغاز شده، کمی‌کاهش یافته و بین 4.5 تا 4.8 درصد برآورد می‌شود.

تورم پایه در اوگاندا در ماه ژوئیه به 4.1 درصد رسیده که نسبت به 4.2 درصد در ماه ژوئن کاهش داشته و عمدتاً به دلیل کاهش تورم در بخش خدمات بوده است. هدف بانک مرکزی، تورم ۵ درصدی در میان‌مدت بوده، اما میانگین تورمِ ۱۲ ماه گذشته 3.9 درصد بوده است. آتینگی-ایگو همچنین گفت که رشد اقتصاد اوگاندا در سال مالی جاری بین ۶ تا 6.5 درصد پیش‌بینی می‌شود که در نتیجۀ ثبات نرخ ارز، افزایش تولیدات کشاورزی و سرمایه‌گذاری در بخش معدن است. با این حال، او هشدار داد که رشد اقتصادی ممکن است تحت تلثیر ریسک‌هایی مانند کاهش قیمت کالاها، اختلال در زنجیره تامین جهانی، سخت‌تر شدن شرایط تامین مالی و تغییرات نامطلوب آب و هوا قرار گیرد. به گفتۀ وی، شیلینگ اوگاندا تاکنون امسال حدود ۴ درصد در مقابل دلار افزایش یافته که در نتیجۀ ورود ارز ناشی از صادرات کالاهایی مانند قهوه بوده است.

منبع:

https://www.cnbcafrica.com/2025/uganda-central-bank-holds-lending-rate-for-fourth-meeting-in-a-row/

بودجۀ 9.8 میلیون یورویی اتحادیۀ اروپا به اوگاندا برای ایجاد بازار مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی

روزنامۀ دیلی­مانیتور در گزارشی اعلام کرد اوگاندا توانسته است حدود ۴۱ میلیارد شیلینگ (۹.۸ میلیون یورو) از اتحادیه اروپا و دانمارک با هدف ایجاد بازار مرزی مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی و متناسب با نیازهای جنسیتی در شهر «اِلِگو (Elegu)» دریافت کند. این شهر مرزی مهم در شمال اوگاندا قرار گرفته و تنها ۵۰۰ متر با شهر نیموله در سودان جنوبی فاصله دارد و سومین دروازۀ تجاری غیررسمی‌بزرگ اوگاندا محسوب می‌شود. در دهۀ گذشته، حجم زیادی از تجارت رسمی و غیررسمی مرزی از این مسیر انجام گرفته است. تنها در سال مالی 2022-2023، تجارت از مسیر اِلِگو بیش از ۲۰۰ میلیون دلار درآمد ایجاد کرده و حداقل یک میلیون و 350 هزار تن کالا به سودان جنوبی صادر شد.

این بازار جدید که روز چهارشنبه 13 اوت 2025 با حضور معاون اول نخست‌وزیر اوگاندا خانم رِبکا کاداگا افتتاح شد، ظرفیت پذیرش تا 1500 فروشنده را دارد و امکانات مدرن از جمله رستوران، سالن بانکی، مرکز مراقبت از کودکان، نقاط مدیریت پسماند و دروازه امن در آن تعبیه شده است. به دلیل قرار گرفتن شهر در منطقۀ مستعد سیل کنار رودخانۀ اونیاما، این بازار ۲ تا 2.5 متر بالاتر از بالاترین سطح سیلاب‌های گذشته ساخته می‌شود. سیستم‌های زهکشی، کانال‌های نگهداری آب باران، حوضچه‌های ته‌نشینی و پارکینگ‌های قابل نفوذ هم برای مدیریت رواناب آب در نظر گرفته شده‌اند. سقف بازار نیز عایق‌بندی شده تا فروشندگان در فصل خشک که دما غالباً بالای ۳۰ درجه است، در امان بمانند. سیلاب‌ها در اِلِگو مسبوق به سابقه هستند؛ برای نمونه در نوامبر ۲۰۲۰، سیلاب ناگهانی باعث مرگِ دست­کم سه نفر و خسارت هزاران دلاری به فروشندگان شد.

گفته می­شود که این بازار جدید به ویژه به زنان و افراد دارای معلولیت کمک می‌کند. زنان بیش از ۶۳ درصد فروشندگان غیررسمی را تشکیل می‌دهند و اغلب هنگام وقوع سیلاب درآمدشان را از دست می‌دهند. بسیاری از این افراد به دلیل غیررسمی‌بودن کسب‌وکارشان، امکان دسترسی به تسهیلات بانکی را هم ندارند. هم‌اکنون حدود ۴۰ درصد افراد دارای معلولیت در اِلِگو با محدودیت‌های زیرساختی مواجه‌ بوده و هیچ غرفه یا امکانات بهداشتی مناسب برای ویلچیر وجود ندارد. بازار جدید برای حل این مشکلات طراحی شده است.

در فوریه سال جاری، سفیر اتحادیه اروپا در اوگاندا اعلام کرد که این پروژه نه تنها تجارت مرزی را تقویت می‌کند، بلکه درآمد خانوارها- به ویژه خانوارهایی که بانوان ‌سرپرست هستند- را افزایش می‌دهد. اجرای این پروژه بر عهدۀ «سازمان ترِیدمارک آفریقا» است و این سازمان قصد دارد اِلِگو را به مرکز تجاری مدرن، ایمن و فراگیر تبدیل کند که بتواند علاوه بر مقابله با اثرات منفی تغییرات اقلیمی، شمول اقتصادی را نیز تقویت نماید.

منبع:

 روزنامۀ دیلی­مانیتور

صدور مجوز اجرای پروژۀ انرژی خورشیدی و ذخیره‌سازی باتری در اوگاندا

دولت اوگاندا با صدور دستورالعملی رسمی، توسعۀ یک نیروگاه خورشیدی با ظرفیت ۱۰۰ مگاوات پیک («MWp») همراه با سیستم ذخیره‌سازی باتری ۲۵۰ مگاوات‌ساعتی را در بخش کاپیکا شهر ناکاسِکه، مجاز اعلام کرد. این پروژه توسط شرکت «انرژی امریکا» اجرا شده و شرکت تابعۀ آن در شرق آفریقا، «ای.اِی. اَستروولت (EA Astrovolt)»، مسئول توسعه و اجرای آن خواهد بود.

صدور این دستورالعمل ذیل مادۀ ۱۶ قانون برق، آغاز فاز اول برنامۀ ملی اوگاندا برای نصب بیش از یک گیگاوات ظرفیت ترکیبی خورشیدی به همراه ذخیره‌سازی انرژی را نشان می‌دهد. به گفتۀ وزارت انرژی و توسعه معادن اوگاندا، این ابتکار در راستای چشم‌انداز ۲۰۴۰ اوگاندا و سیاست ملی انرژی ۲۰۲۳ بوده و هدف آن، ایجاد دسترسی همگانی به برق مقرون‌به‌صرفه و پایدار است.

روث نانکابیروا اِسسِنتامو وزیر انرژی و توسعه معادن اوگاندا در همین زمینه اظهار داشت: «این دستورالعمل گامی جسورانه در مسیر تحقق چشم‌انداز ۲۰۴۰ است. با همکاری شرکت انرژی امریکا و ای.اِی. اَستروولت، اوگاندا از فناوری انرژی پاک در سطح جهانی بهره برده و ضمن ایجاد فرصت‌های شغلی محلی، انتقال به سیستم برق مدرن و مقاوم را سرعت می‌بخشد».

این نیروگاه از ماژول‌های خورشیدی با بازده بالا و سیستم‌های باتری که در مقیاس شبکه طراحی شده است، برای مناطق گرمسیری استفاده خواهد کرد. بنا به گفتۀ شرکت انرژی امریکا، فناوری به­ کار رفته در این طرح برای تثبیت شبکه، تامین برق خارج از ساعات اوج مصرف و همچنین مقاومت در برابر شرایط شدید آب و هوایی طراحی شده است.

شرکت ای.اِی. اَستروولت، مطالعات امکان‌سنجی را انجام خواهد داد و سازمان تنظیم مقررات برق نیز تعرفه‌ها را تعیین می‌کند. همچنین قرارداد خرید برق («PPA») با شرکت انتقال برق اوگاندا مذاکره خواهد شد. شرکت انرژی امریکا اعلام کرد که بازوی مهندسی، تدارکات و ساخت این شرکت- شرکت «گَنیمید یوتیلیتیز (Ganymede Utilities)»- مدیریت عملیات سایت و راه‌اندازی را بر عهده خواهد داشت و بخش فناوری آن شرکت- «سِنتوری (Centauri)»- نیز طراحی‌های پیشرفته خورشیدی و باتری را ارائه خواهد کرد. شایان ذکر است که فاز اول پروژه در ناکاسکه به عنوان پایه‌ای برای بیش از یک گیگاوات ظرفیت انرژی تجدیدپذیر در سطح کشور در نظر گرفته شده و شامل تعهدات ایجاد شغل، انتقال فناوری، توسعۀ زنجیرۀ تامین محلی و مشارکت جامعۀ محلی خواهد بود.

منبع:

https://www.esi-africa.com/renewable-energy/solar/uganda-green-light-for-solar-energy-battery-storage-project/

کاهش مالیاتِ دریافتی از ثروتمندان اوگاندا

          گزارش اخیر سازمان مالیات اوگاندا نشان می‌دهد که میزان مالیات دریافتی از ثروتمندان بزرگ این کشور طی چهار سال منتهی به ژوئن ۲۰۲۴، در اغلب بخش‌ها کاهش یافته است. بر اساس تعریف سازمان مالیات اوگاندا، «افراد با ارزش بالای دارایی خالص» کسانی هستند که سهام‌دار شرکت‌هایی با گردش مالیِ سالانه بیش از ۴۰ میلیارد شیلینگ (هر دلار امریکا معادل 3560 شیلینگ اوگاندا) باشند، دارایی سرمایه‌گذاری‌شدۀ خالصی بیش از یک میلیارد شیلینگ داشته باشند، معاملات زمین یا واردات سالانه‌ای به ارزش بیش از یک میلیارد شیلینگ انجام دهند یا خودرویی با ارزش بیش از ۵۰۰ میلیون شیلینگ در اختیار داشته باشند.

طبق داده‌های سازمان مالیات اوگاندا، تعداد این افراد از ۱۴۴ نفر در سال ۲۰۲۰ به 1359 نفر در ژوئن ۲۰۲۳ افزایش یافته که رشدی بیش از ۹۰۰ درصدی را نشان می‌دهد. با این حال، با وجود افزایش شدید این تعداد، میزان کل مالیات دریافتی در چهار سال گذشته کاهش داشته است. برای نمونه، مالیات وصول‌شده، از 168.62 میلیارد شیلینگ در ژوئن ۲۰۲۱ به 121.21 میلیارد شیلینگ در ژوئن ۲۰۲۲ کاهش یافته و سپس در ژوئن ۲۰۲۳ با افزایش پایینی به 130.06 میلیارد شیلینگ رسیده است.

در سال منتهی به ژوئن ۲۰۲۴، این رقم 22.66 میلیارد شیلینگ افزایش یافته و به 152.72 میلیارد شیلینگ رسیده، اما هنوز نسبت به چهار سال پیش حدود 10.4 درصد معادل 78 میلیارد شیلینگ کمتر است. بیشترین افت درآمدی در بخش‌های گمرک و مالیات بر درآمد مشاهده می­شود. درآمد گمرکی از 36.4 میلیارد شیلینگ در سال ۲۰۲۱ به 19.26 میلیارد شیلینگ در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته و مالیات بر درآمد نیز از 66.39 میلیارد شیلینگ به 41.18 میلیارد شیلینگ رسیده است.

در مقابل، برخی بخش‌ها نیز رشد داشته­اند، از جمله مالیات بر ارزش افزوده از 35.63 میلیارد شیلینگ به 38.89 میلیارد شیلینگ، مالیات اجاره از 22.94 میلیارد به 32.61 میلیارد و مالیات بر حقوق از 2.2 میلیارد به 2.71 میلیارد شیلینگ افزایش یافته است.

بر اساس برآورد سازمان مالیات اوگاندا در سال ۲۰۱۸، بخش زیادی از این افراد را کارمندان دولتی و سیاستمدارانی تشکیل می‌دهند که با وجود حقوق نسبتاً پایین، ثروت هنگفتی به دست آورده‌اند اما مالیات متناسب با آن نمی‌پردازند. در کنار آن‌ها، گروه‌هایی چون وکلا، معماران، مهندسان و هنرمندان نیز در فهرست ثروتمندان قرار دارند. این برآورد همچنین نشان داد که بسیاری از این سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را به‌ویژه در حوزه املاک و مستغلات و اغلب با نام‌های صوری ثبت کنند.

منبع:

روزنامۀ دیلی­مانیتور