اخبار اقتصادی بلغارستان

گزیدۀ اخبار و تحولات اقتصادی بلغارستان در هفته چهارم اردیبهشت ماه 1404 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد:

تغییرات برای مصرف‌کنندگان با ورود به یورو

انتظار می‌رود بلغارستان در تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۲۶ یورو را به عنوان ارز رسمی خود بپذیرد که این امر یکی از مهم‌ترین تغییرات اقتصادی در تاریخ جدید ما خواهد بود. در نشستی که توسط انجمن مدیریت مطالبات برگزار شد، کارشناسان بخش‌های بانکی، غیربانکی، بیمه و املاک و مستغلات تاکید کردند که سیستم مالی از نظر فنی، قانونی و لجستیکی کاملاً برای این انتقال آماده است. مشکل اصلی همچنان بی‌اعتمادی عمومی است.

در این نشست، لیلیا دیمیترووا، رئیس انجمن مدیریت مطالبات و شریک مدیریتی Most Finance Management؛ استویان یاکیموف، مجری خصوصی، نایب رئیس اتاق مجریان خصوصی؛ الکساندر دیمیتروف، مدیر اجرایی TBI؛ وسلین راشین، عضو هیئت مدیره فینیکس اینشورنس؛ گرگانا تنکه‌جیوا، مدیر اجرایی "آدرس ندویژیمی ایموتی"؛ و ایولین کامبوروف، مدیرعامل Credissimo شرکت داشتند.

آنها در مورد اثرات این انتقال نیز اظهار نظر کردند و تاکید بر پیامدهای آن برای مصرف کنندگان بود.

چه تغییراتی برای شهروندان ایجاد خواهد شد؟

تبدیل خودکار ارز: تمام وجوه لوا بلغارستان در حساب‌های بانکی، وام‌ها، بیمه‌ها و اجاره‌ها به‌طور خودکار بر اساس نرخ ثابت ۱.۹۵۵۸۳ لِو = ۱ یورو به یورو تبدیل می‌شوند. این اتفاق در شب ۳۱ دسامبر به ۱ ژانویه رخ خواهد داد. بدون کارمزد و ضرر: تبدیل ارز شامل هیچ گونه کارمزد یا محاسبه با نرخ ارز جاری نخواهد بود. مشتریان نیازی به انجام هیچ اقدامی ندارند. حساب‌ها دست نخورده باقی می‌مانند – فقط ارز موجود در آنها تغییر می‌کند.

قیمت‌های دوگانه: به مدت یک سال، قیمت‌ها در فروشگاه‌ها و خدمات هم به لِو و هم به یورو درج می‌شوند - ابتدا با قیمت اصلی به لِو و سپس به یورو. هدف از این کار تسهیل جهت‌یابی و جلوگیری از سوداگری است.

حمایت از مصرف‌کننده: قانون افزایش نرخ بهره یا بدتر شدن شرایط وام پس از پذیرش یورو را ممنوع می‌کند. قراردادها اعتبار خود را حفظ می‌کنند و نمی‌توانند یک‌جانبه تغییر کنند. هر تغییری مستلزم رضایت مشتری است.

کجا می‌توانیم لِو را به یورو تبدیل کنیم؟

تمام بانک‌های تجاری دفتر مرکزی بانک ملی بلغارستان (فقط در صوفیه) تمام شعب "پست بلغارستان" - این امر به افراد در مناطق دورافتاده کمک می‌کند.

بانک ملی بلغارستان لِو را به یورو به‌طور نامحدود تبدیل خواهد کرد. بانک‌های تجاری این کار را در ۶ ماه اول به صورت رایگان انجام خواهند داد و بعداً ممکن است کارمزد اعمال کنند. شعب پستی، به ویژه در شهرک‌های کوچک، بخشی از این فرآیند خواهند بود.

شرایط تبدیل در دفاتر پستی:

در ۶ ماه اول پس از معرفی یورو:

شهروندان می‌توانند تا ۱۰۰۰ لِو در روز در یک شعبه پستی تبدیل کنند - بدون اطلاع قبلی به این مؤسسه - بدون کارمزد، تا زمانی که موجودی نقدی وجود داشته باشد. بعد از ماه ششم ممکن است:

کارمزد برای تبدیل اعمال شود - محدودیت‌های روزانه بسته به پشتیبانی لجستیکی پست وجود داشته باشد.

کجا باید گزارش داد؟ در صورت مشاهده تخلفاتی مانند گرد کردن نادرست قیمت‌ها، هزینه‌های پنهان یا تبادل نادرست ارز، می‌توان موارد را به کمیسیون حمایت از مصرف‌کننده (КЗП) گزارش داد.

کارشناسان توصیه می‌کنند: اگر چندین حساب به لِو و یورو دارید، فعلاً نسبت به ادغام یا تبدیل آنها اقدام نکنید. منتظر تبدیل خودکار ارز باشید - این کار مقرون‌به‌صرفه‌تر و بدون هزینه‌های اضافی خواهد بود.

پس از معرفی یورو، چه اتفاقی برای وام‌های مسکن، وام‌های مصرفی و بیمه‌ها خواهد افتاد؟

وام‌های مسکن و مصرفی تبدیل خودکار ارز: تمام وام‌ها به لِو به‌طور خودکار با نرخ ثابت ۱.۹۵۵۸۳ لِو = ۱ یورو به یورو تبدیل می‌شوند، بدون نیاز به الحاقیه یا امضای قراردادهای جدید.

بدون تغییر در شرایط: نرخ بهره در نتیجه تغییر ارز افزایش نخواهد یافت. وام با همان مدت، اقساط و شرایط باقی می‌ماند، اما به یورو بیان می‌شود. بانک حق ندارد یک‌جانبه شرایط را بدتر کند - این امر توسط قانون تضمین شده است.

بهره‌های شناور: قانون ایجاب می‌کند که نرخ بهره نهایی (جزء ثابت + شناور) پس از معرفی یورو افزایش نیابد. به عنوان مثال: اگر نرخ بهره وام شما در ۳۱ دسامبر ۳.۸۳٪ است، در ۱ ژانویه باید ۳.۸۳٪ باقی بماند، فقط به یورو.

بیمه (عمر، اموال، خودرو و غیره)

تغییر خودکار ارز بیمه‌نامه‌ها: تمامی‌بیمه‌نامه‌ها (از جمله بیمه‌های مربوط به وام‌های مسکن) به طور خودکار به یورو تبدیل خواهند شد.

بدون تغییر در پوشش و شرایط: مبلغ بیمه، حق بیمه و خطرات تحت پوشش دقیقا یکسان باقی می‌مانند – فقط ارز به یورو تغییر می‌کند. نیازی به قراردادهای جدید یا الحاقیه نخواهد بود.

علی‌رغم آمادگی سیستم مالی، جامعه همچنان دچار دودستگی است - بسیاری از شهروندان به طور کامل این فرآیند را درک نمی‌کنند یا تحت تأثیر اطلاعات نادرست قرار گرفته‌اند. به همین دلیل، کارشناسان خواستار یک کمپین اطلاع‌رسانی واضح، در دسترس و به موقع، به ویژه برای سالمندان و ساکنان مناطق کوچک هستند.

انتظار می‌رود تصمیم نهایی برای عضویت در منطقه یورو تا پایان ماه مه 2025 اعلام شود و پیش‌بینی اکثر شرکت‌کنندگان در بحث این است که بلغارستان از 1 ژانویه 2026 یورو را بپذیرد. لینک منبع

 اعتماد بلغارها به یورو

بخش قابل توجهی از پس‌اندازهای مردم بلغارستان، حتی پیش از پذیرش رسمی یورو، در حال حاضر به این ارز نگهداری می‌شود که نشان‌دهنده آمادگی کشور برای تغییر ارز است. به گفته پتر چوبانوف، معاون رئیس بانک ملی بلغارستان (BNB)، در حال حاضر ۲۵ درصد از سپرده‌های خانوار و ۳۲ درصد از سپرده‌های تجاری به یورو است. این موضوع، رویکردی عمل‌گرایانه از سوی مردم بلغارستان را نشان می‌دهد، با وجود کمپین‌های ضد یورویی که توسط گروه‌های سیاسی خاص، از جمله حزب "احیا" و دیگران، رهبری می‌شود.

چوبانوف تاکید کرد که وجود قوی یورو در پس‌اندازهای داخلی، با توجه به روابط اقتصادی نزدیک بلغارستان با منطقه یورو و اتحادیه اروپا، تعجب‌آور نیست. وی خاطرنشان کرد که برای بسیاری از افراد و مشاغل، نگهداری یورو راحت‌تر است، به ویژه برای کسانی که به خارج از کشور سفر می‌کنند یا با شرکای منطقه یورو سر و کار دارند. نگهداری وجوه به یورو، نیاز به تبدیل ارز را از بین می‌برد و در نتیجه باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های صرافی و ضررهای احتمالی ناشی از نوسانات نرخ ارز می‌شود. لینک منبع

 کاهش تعداد افراد شاغل در کشور

تا سال ۲۰۴۵، جمعیت بلغارستان که در سن کار هستند، ۷۵۰,۰۰۰ نفر کاهش خواهد یافت. این داده‌ها توسط لاچِزار بوگدانوف، اقتصاددان ارشد موسسه اقتصاد بازار، در همایشی با موضوع چالش‌های بزرگ برای یک بلغارستان آزاد و مرفه ارائه شد. وی اظهار داشت: "در دو دهه گذشته، تعداد زنانی که پس از ۶۰ سالگی کار می‌کنند، ۵.۵ درصد افزایش یافته است. ما باید تغییر کنیم، زیرا اگر کارها را به همین منوال انجام دهیم، زندگی ما را خرد خواهد کرد."

به گفته یک اقتصاددان، دولت باید نشان دهد که آیا بلندپروازی برای رشد اقتصادی بالا دارد و آیا اقتصاد ما برایش مهم است یا خیر. به گفته وی، اگر بلغارستان می‌خواهد در طول یک نسل به «آلمان راکد» برسد، لازم است اقتصاد این کشور حداقل ۳.۸ درصد رشد واقعی سالانه داشته باشد.

بوگدانوف اشاره کرد که در ۱۵ سال گذشته، در مجموع ۳۵۰,۰۰۰ شرکت از بخش‌های اقتصاد ملی حذف شده‌اند که نیمی از آنها در صنعت بوده‌اند. او بخش دیجیتال و خدمات تجاری را به عنوان استثنا برجسته کرد، جایی که در همین مدت ۱۰۰ هزار شرکت جدید ایجاد شده است. این اقتصاددان از موسسه اقتصاد بازار (IPE) خاطرنشان کرد: «وقتی افراد کمتری وجود دارند، باید بیشتر تولید کنند.»

با این حال، بر اساس داده‌های ارائه شده، در 15 سال اخیر، رشد 115 درصدی در بهره‌وری واقعی نیروی کار مشاهده شده است. پتر گانف، اقتصاددان ارشد موسسه اقتصاد بازار (IPI)، به عنوان یکی از مشکلات اصلی محیط فعلی، خاطرنشان کرد که ما در دوره عقب نشینی آزادی و ظهور خودکامگان قرار داریم و به گفته وی، این هر روز دیده می‌شود. به گفته وی، دوره کنونی عدم اطمینان مالی پس از 3 یا 6 ماه به پایان نخواهد رسید، بلکه حتی پس از تغییر رئیس جمهور آمریکا نیز ادامه خواهد داشت. گانف همچنین معتقد است احتمال وقوع بحران مالی جدید نباید نادیده گرفته شود. لینک منبع

 افزایش کسری تجاری بلغارستان در سه ماهه اول سال

کسری تجاری بلغارستان در ماه مارس به صورت سالانه (164.58%) افزایش یافته و در پایان ماه به 1.909 میلیارد لوا رسیده است. بر اساس داده‌های به‌روز شده موسسه ملی آمار (NSI)، تراز تجاری خارجی کل برای سه ماهه اول سال با 4.853 میلیارد لوا کسری داشته و این کسری 82.7 درصد افزایش یافته است.

در دوره ژانویه تا مارس 2025، کالاهای بلغاری به ارزش 19.750 میلیارد لوا صادر شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال 2024، 3.1 درصد کاهش نشان می‌دهد. صادرات کل کالاها تنها در ماه مارس به 6.917 میلیارد لوا رسیده و نسبت به سال قبل 5.5 درصد کاهش یافته است.

در دوره ژانویه تا مارس، مجموعاً کالاهایی به ارزش 24.604 میلیارد لوا (بر اساس قیمت CIF) به کشور وارد شده است که 6.8 درصد بیشتر از مدت مشابه در سال 2024 است. تنها در ماه مارس، واردات کل کالاها 9.8 درصد به صورت سالانه افزایش یافته و به 8.827 میلیارد لوا رسیده است.

تجارت با شرکای اروپایی

در تجارت با کشورهای اتحادیه اروپا در سه ماهه اول سال جاری، کالا به ارزش 12.739 میلیارد لوا صادر و به ارزش 13.884 میلیارد لوا وارد شده است. بدین ترتیب کسری تجاری بیش از 1.145 میلیارد لوا ثبت شده است. تنها در ماه مارس، کسری تجاری به 149 میلیون لوا رسیده است.

مبادله کالا با کشورهای ثالث

در دوره ژانویه تا مارس، صادرات کالا از بلغارستان به کشورهای ثالث در مقایسه با مدت مشابه سال 2024، 6 درصد کاهش یافته و به ارزش 7.011 میلیارد لوا رسیده است. شرکای تجاری اصلی بلغارستان عبارتند از ترکیه، ایالات متحده آمریکا، صربستان، الجزایر، جمهوری مقدونیه شمالی، اوکراین و چین که 55.8 درصد از صادرات به کشورهای ثالث را تشکیل می دهند.

در ماه مارس، صادرات کالا از بلغارستان نسبت به ماه مشابه سال گذشته 9.2 درصد کاهش یافته و به میزان 2.485 میلیارد لوا رسیده است.

در صادرات، بر اساس طبقه بندی استاندارد تجارت بین المللی، بیشترین رشد در بخش "نوشیدنی‌های غیر الکلی و تنباکو" (75.4٪) به ثبت رسیده است. بیشترین کاهش در بخش "چربی‌ها، روغن‌ها و موم های با منشاء حیوانی و گیاهی" (75.8٪) مشاهده می‌شود.

واردات کالا به بلغارستان در دوره ژانویه تا مارس در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته ۱۶.۱ درصد افزایش یافته و به ارزش ۱۰.۷۱۹ میلیارد لو (واحد پول بلغارستان) رسیده است. بیشترین حجم ارزشی کالاها از ترکیه، چین، صربستان و اوکراین وارد شده است.

در ماه مارس، واردات کالا به بلغارستان از کشورهای ثالث نسبت به سال قبل ۱۴.۳ درصد افزایش یافته و به میزان ۳.۸۷۹ میلیارد لو رسیده است.

در واردات، که بر اساس طبقه بندی استاندارد تجارت خارجی توزیع شده است، بیشترین افزایش در بخش "محصولات آماده متنوع، N.E.S." (۴۶.۴٪) ثبت شده است. بیشترین کاهش در بخش "چربی‌ها، روغن‌ها و موم‌های حیوانی و گیاهی" (۲۹٪) مشاهده می‌شود.

تراز تجاری بلغارستان با کشورهای ثالث برای دوره ژانویه تا مارس منفی بوده و به میزان ۳.۷۰۸ میلیارد لو است. در ماه مارس نیز تراز تجاری منفی بوده و ارزش آن ۱.۳۹۴ میلیارد لو است. لینک منبع

 گزارش آمادگی بلغارستان برای یورو

والدیس دومبروسکیس، کمیسر اقتصاد و بهره‌وری اتحادیه اروپا، تایید کرد که کمیسیون اروپا قصد دارد گزارش آمادگی بلغارستان برای پیوستن به منطقه یورو را در اوایل ماه ژوئن ارائه دهد. دومبروسکیس در یک کنفرانس مطبوعاتی در پاسخ به سوالی پس از نشست امروز وزرای دارایی اروپا گفت: "من نمی‌توانم در مورد تحولات سیاسی داخلی بلغارستان اظهار نظر کنم، اما ما با وزیر تمنوژکا پتکووا به همراه نمایندگان بانک مرکزی اروپا (ECB) و رئیس گروه یورو در این مورد بحث کردیم. پیام وزیر پتکووا بسیار واضح بود - دولت بلغارستان و بانک ملی بلغارستان (BNB) درخواست تهیه گزارش را ارائه کرده اند. وی افزود: دولت و BNB به این درخواست پایبند هستند."

این کمیسر اروپایی تصریح کرد: "EC و ECB به تهیه گزارش ها ادامه می دهند و پیش بینی می‌شود که کار را در اوایل ژوئن به پایان برسانیم."

پیش از این امروز، وزیر پتکووا در بروکسل به خبرنگاران بلغاری گفت که ورود بلغارستان به منطقه یورو از اول ژانویه سال آینده همچنان یک اولویت کلیدی است.  ناتالیا کیسیلووا، رئیس مجلس ملی، پیشنهاد رئیس جمهور رومن رادف برای برگزاری رفراندوم در مورد ورود کشور به منطقه یورو را به عنوان غیرقابل قبول رد کرد. لینک منبع

 برگزاری رفراندوم درباره یورو

در مجموع، ۶۳.۳ درصد از شرکت‌کنندگان در یک نظرسنجی تلفنی توسط آژانس جامعه‌شناختی "میارا" موافق برگزاری همه‌پرسی برای پذیرش یورو در بلغارستان هستند، در حالی که ۳۵.۳ درصد مخالف هستند. این داده‌ها از یک نظرسنجی تلفنی مستقل توسط آژانس جامعه‌شناختی "میارا" به دست آمده است که بین ۱۰ تا ۱۳ می ۲۰۲۵ در میان ۸۰۳ شهروند بالغ بلغارستانی انجام شده است. حداکثر انحراف معیار ±۳.۵ در سهم‌های ۵۰ درصدی است. ۱٪ از نمونه برابر با حدود ۵۴۰۰۰ نفر است.

اکثریت به طور غریزی "موافق" پیشنهاد همه‌پرسی برای معرفی یورو هستند، اما در میان رای‌دهندگان بالقوه در یک همه‌پرسی فرضی، باز هم دودلی نسبت به معرفی ارز واحد اروپایی در سال ۲۰۲۶ در بلغارستان غالب است.

ایده برگزاری همه‌پرسی درباره یورو مورد حمایت قرار دارد. چنین ایده‌هایی در بلغارستانبه طور سنتی با استقبال مواجه می‌شوند و 63.3 درصد موافق برگزاری چنین همه‌پرسی‌ای هستند در مقابل 35.3 درصد مخالف. به همین دلیل، انگیزه اعلام شده برای شرکت در چنین همه‌پرسی‌ای بالاست و تنها حدود یک‌دهم از پرسش‌شوندگان می‌گویند که در چنین همه‌پرسی‌ای رای نخواهند داد یا مردد هستند. طبیعتاً، بعید است که چنین انگیزه‌ای در عمل تکرار شود.

به این سوال که "اگر یک همه‌پرسی ملی در بلغارستان با این پرسش برگزار شود که "آیا موافق هستید که بلغارستان واحد پول اروپایی "یورو" را در سال ۲۰۲۶ بپذیرد؟" شما شخصاً کدام یک از موارد زیر را انجام خواهید داد؟" ۳۴.۴٪ می‌گویند که با "موافقم" رای خواهند داد و ۵۴.۹٪ می‌گویند که با "مخالفم" رای خواهند داد. بقیه رای نخواهند داد یا مردد هستند. به گفته "میارا"، این داده‌ها دقیقاً مجموعه‌ای از تحقیقات انجام شده در سال‌های گذشته را تکرار می‌کنند. آنها خاطرنشان می‌کنند که ظاهراً کار اطلاع‌رسانی بسیار بیشتری مورد نیاز است - به ویژه با توجه به تایید بسیار بالای بلغارستانی‌ها از اتحادیه اروپا به طور کلی. همانطور که در برنامه "مسئله‌ی میارا" گزارش شد، بلغارستانی‌ها اتحادیه اروپا را از نظر نگرش مثبت در بین همه عوامل ژئوپلیتیکی در رتبه اول قرار می‌دهند. این آژانس اضافه می‌کند که نگرش مثبت ۶۴.۴٪ و نگرش منفی ۲۵.۵٪ است.

این آژانس خاطرنشان می‌کند که آمادگی برای آزادسازی بازار برق نیز وجود ندارد. اکثریت بلغارستانی‌ها فکر نمی‌کنند که از آزادسازی قریب‌الوقوع بازار برق برای مصرف‌کنندگان خانگی آگاه باشند. ۲۵.۳% می‌گویند: «تا حدودی از معرفی قریب‌الوقوع [آزادسازی] آگاه هستم» و ۷۳.۷% گزینه «تا حدودی از معرفی قریب‌الوقوع [آزادسازی] آگاه نیستم» را انتخاب می‌کنند. در چنین سوالاتی اغلب اظهار و اعتبار وجود دارد، اما حتی این امر نیز به افزایش سهم پاسخ‌هایی از نوع «فکر می‌کنم آگاه هستم» کمک نمی‌کند.

لینک منبع