اخبار اقتصادی قزاقستان - آلماتی

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته سوم فروردین 1404مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

بهره مندی  قزاقستان از توافق تجارت آزاد بین اوراسیا و ایران

به گزارش ترند، کمیسیون اقتصادی اوراسیا اعلام کرد قزاقستان موقعیت خود را در بازارهای کشاورزی تقویت خواهد کرد و از توافق تجارت آزاد بین اوراسیا و ایران بهره مند خواهد شد . کمیسیون اقتصادی اوراسیا (EEC) خاطرنشان کرد که این توافقنامه اجازه می دهد تا سالانه 3 میلیون تن گندم بدون پرداخت عوارض صادراتی و 1.5 میلیون تن جو بدون هزینه اضافی تولید شود . EEC تاکید کرد: برای قزاقستان، این تنها یک گسترش دسترسی به بازار ایران نیست، بلکه یک فرصت استراتژیک برای تقویت موقعیت خود در حوزه صادرات محصولات کشاورزی است. این توافق موانع لجستیکی و تعرفه‌ای را کاهش می‌دهد که به ویژه در زمینه تغییرات جهانی در زنجیره‌های تجاری اهمیت دارد اجرای توافقنامه تجارت آزاد می‌تواند کاتالیزوری برای افزایش هم افزایی حجم تجارت دوجانبه باشد که می‌تواند در آینده نزدیک به 12 میلیارد دلار بی سابقه برسد. این نشان دهنده افزایش تقریباً دو برابری در مقایسه با ارقام گردش تجاری موجود است.

توافق تجاری دوجانبه منعقد شده بین کشورهای عضو اوراسیا و ایران، لغو تعرفه واردات بیش از 85 درصد کالاها از جمله غلات را تسهیل می‌کند. ایران همچنین عوارض گمرکی ذرت، گندم سیاه، شکلات، روغن آفتابگردان، فولاد، کود و ماشین آلات کشاورزی را لغو خواهد کرد. این توافقنامه تجارت آزاد از 15 می 2025 لازم الاجرا خواهد شد.

 

به روز شدن  فهرست میلیاردرهای آسیای مرکزی

فوربس رده بندی سالانه میلیاردرهای جهان در سال 2025 را منتشر کرده است که شامل رکورد 3028 نفر می‌شود که 247 نفر بیشتر از سال گذشته است. مجموع ثروت آنها به 16.1 تریلیون دلار رسیده است که نسبت به سال 2024 نزدیک به 2 تریلیون دلار افزایش یافته است. ایالات متحده با 902 میلیاردر، چین با 516 میلیاردر (از جمله هنگ کنگ) و هند با 205 میلیاردر در صدر فهرست قرار دارند. این رتبه بندی بر اساس قیمت سهام و نرخ ارز تا 7 مارس 2025 تهیه شده است. ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و اسپیس ایکس، بار دیگر با دارایی خالص 342 میلیارد دلاری در صدر فهرست قرار دارد که تقریباً دو برابر ثروت او نسبت به سال قبل است. مارک زاکربرگ، مدیر عامل متا با 216 میلیارد دلار در رتبه دوم قرار دارد، در حالی که جف بزوس، بنیانگذار آمازون با 215 میلیارد دلار در رتبه سوم باقی مانده است.

در قزاقستان ویاچسلاو کیم، رئیس بانک کاسپی، با ثروت 7.1 میلیارد دلار در رتبه 464 قرار دارد. تیمور تورلوف، مدیرعامل هلدینگ آزادی با 5.8 میلیارد دلار در رتبه 605 قرار دارد . ولادیمیر کیم، دیگر تاجر سرشناس قزاقستان، با 5.7 میلیارد دلار در رتبه 620 قرار دارد. دینارا کولیبایوا و تیمور کولیبایف که با هم در رتبه 673 قرار دارند، ثروتی معادل 5.3 میلیارد دلار دارند. کولی‌بایوا، دختر نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور سابق، و همسرش سهامداران عمده بانک هالیک هستند و سرمایه‌گذاری قابل توجهی در بخش نفت و گاز دارند . کولیبایف همچنین شرکت سرمایه گذاری Altyn Alma را تأسیس کرد که بعداً به Almex LLP تبدیل شد. یکی دیگر از میلیاردرهای قزاقستانی، Bulat Utemuratov، با ثروتی که 3.7 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود، در رتبه 979 قرار دارد.

 

افزایش عرضه نفت به آلمان توسط قزاقستان

قزاقستان در حال افزایش عرضه نفت به آلمان است: آژانس اینترفاکس-قزاقستان در روز پنجشنبه 3 آوریل به نقل از داده‌های شرکت Kaztransoil گزارش داد: در ماه مارس، حجم صادرات به آلمان به 150 هزار تن افزایش یافت .تنها در ماه فوریه، حجم صادرات نفت از قزاقستان به آلمان  به 100 هزار تن رسیده است .در سال 2025، قزاقستان قصد دارد 1.2 میلیون تن نفت را از طریق خط لوله نفتی دروژبا به آلمان صادر کند  سال گذشته، قزاقستان 1.5 میلیون تن نفت را از طریق خط لوله اصلی نفت Uzen-Atyrau-Samara به آلمان و سپس از طریق سیستم خط لوله اصلی نفت Transneft به نقطه تحویل Adamova Zastava به آلمان تحویل داد Kaztransoil بزرگترین شرکت حمل و نقل نفت در قزاقستان است که دارای شبکه خطوط لوله اصلی نفت و خطوط لوله آب به طول کل بیش از 7600 کیلومتر است و حدود 60 درصد نفت تولید شده در این کشور را برای صادرات و به بازار داخلی انتقال می دهد. دولت از طریق شرکت ملی KazMunaiGas مالک Kaztransoil است.

 

 اوپک میزان  تولید قزاقستان را بر اساس برنامه تولید جدید تعیین می‌کند

قزاقستان در نظر دارد طبق آخرین تصمیم اوپک پلاس برای تعدیل تدریجی سطح تولید نفت، تا 1.486 میلیون بشکه در روز در ماه می 2025 تولید کند. طی یک نشست مجازی در 3 آوریل 2025، هشت عضو اوپک پلاس - عربستان سعودی، روسیه، عراق، امارات متحده عربی، کویت، قزاقستان، الجزایر و عمان - شرایط بازار جهانی را بررسی کردند و بر تعهد خود به ثبات بازار نفت تاکید کردند . این تصمیم با توافقی که در دسامبر 2024 به دست آمد و در مارس 2025 تأیید شد، مطابقت دارد که بازگشت مرحله ای از تعدیل تولید داوطلبانه 2.2 میلیون بشکه در روز را فراهم می‌کند. به عنوان بخشی از این فرآیند، هشت کشور مجموعا تولید خود را 411000 بشکه در روز در ماه می افزایش خواهند داد. اعضای اوپک پلاس به نظارت بر شرایط بازار در جلسات ماهانه خود ادامه خواهند داد و بررسی بعدی برای 5 می‌برنامه ریزی شده است، زمانی که سطح تولید برای ژوئن تعیین می‌شود. این در حالی است که قزاقستان در نظر دارد تا سال 2025 میلادی 96.2 میلیون تن نفت و میعانات گازی تولید کند.

 

تعرفه‌های ترامپ کمتر از 5 درصد از صادرات قزاقستان به آمریکا را تحت تاثیر قرار می دهد

تعرفه‌های اعمال شده تنها بر 4.8 درصد از حجم کل صادرات قزاقستان به آمریکا تأثیر خواهد گذاشت و کارشناسان معتقدند که این عوارض بیشتر از تأثیر اقتصادی تأثیر روانی خواهند داشت.  وزارت تجارت و ادغام قزاقستان گزارش می دهد، صادرات اصلی قزاقستان به آمریکا  نفت، اورانیوم، نقره، فروآلیاژها و تعدادی دیگر از کالاها است. در این بیانیه آمده است: «این دسته‌ها که 92 درصد از محموله‌ها را تشکیل می‌دهند، در فهرست استثنائات مقرر در فرمان اجرایی رئیس‌جمهور آمریکا «در مورد تنظیم واردات از طریق تعرفه‌های متقابل برای حذف شیوه‌های تجاری که منجر به کسری بزرگ و مداوم آمریکا در تجارت کالا می‌شود» گنجانده شده‌اند. انتظار می رود عوارض اضافی برای گروه‌های خاصی از کالاها اعمال شود که صادرات آنها در سال 2024 بالغ بر 95.2 میلیون دلار بوده است. اینها شامل فسفر (در سال 2024، صادرات 15.9 میلیون دلار)، فروسیلیس (12.7 میلیون دلار)، عدسی (4.1 میلیون دلار)، گلوتن گندم (4 میلیون دلار)، و نیترات آمونیوم (2.4 میلیون دلار) است.

به گفته وزارت بازرگانی، دولت قزاقستان در حال رایزنی با طرف آمریکایی در مورد امکان عدم اعمال عوارض اضافی است. بر اساس گزارش این آژانس، تا پایان سال 2024، گردش تجاری بین قزاقستان و ایالات متحده با 4 درصد افزایش به 4.2 میلیارد دلار و صادرات از قزاقستان به ایالات متحده با 30.6 درصد افزایش به 2 میلیارد دلار رسیده است. واردات کالاهای آمریکایی به قزاقستان 2.2 میلیارد دلار بوده است.

 

کشف بزرگترین ذخایر فلزات کمیاب خاکی در قزاقستان

بزرگترین ذخایر فلزات خاکی کمیاب در قزاقستان کشف شده است که حاوی حدود یک میلیون تن عناصر است که برای اقتصاد آینده حیاتی تلقی می‌شوند . عناصر خاکی کمیاب شامل 17 نوع ماده خام است که برای گذار به انرژی سبز ضروری هستند و در چین، روسیه، ایالات متحده و اروپا تقاضای زیادی دارند. یکی از نمایندگان وزارت صنعت به خبرگزاری فرانسه گفت: "امروز، این بزرگترین ذخیره عناصر خاکی کمیاب" در قزاقستان است. به گفته آنها، این معدن  که در منطقه کاراگاندا قزاقستان مرکزی قرار دارد، حاوی سریم، لانتانیم، نئودیمیم و ایتریم است. این کشف در آستانه اولین نشست اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی که در ازبکستان آغاز می‌شود، گزارش شده است . وزارت صنعت قزاقستان پیش بینی می‌کند که میدان جدید که "قزاقستان جدید" نامیده می‌شود، می‌تواند بیش از 20 میلیون تن منابع را در خود جای دهد که مشروط به راستی آزمایی و تحقیقات بیشتر است. این وزارتخانه افزود: این امر در آینده می‌تواند قزاقستان را از نظر ذخایر عناصر کمیاب در رتبه اول جهان قرار دهد.

 

  صادرات غلات قزاقستان در سال 2025 به بالاترین حد خود رسید

صادرات غلات از قزاقستان در سال 2025 به شدت افزایش یافته است و در سه ماهه اول سال به   3.6 میلیون تن رسید که 49 درصد بیشتر از سال قبل است. این رقم یک پیک پنج ساله است که پتانسیل تجاری کشور را افزایش می دهد. صادرات به ایران یازده برابر شد، در حالی که صادرات به کشورهای بالتیک در سه ماهه اول سال 2025 پنج برابر شد. علاوه بر این، چین 500000 تن خوراک دریافت کرد که 5.5 برابر بیشتر است. در مارس 2025،  1.2 میلیون تن غله حمل شد که 63 درصد بیشتر از سال گذشته است.

صادرات در ماه به 914000 تن رسید که نشان دهنده افزایش 70 درصدی است. کشورهای آسیای مرکزی 463000 تن غلات وارد کردند که نسبت به سال گذشته 48 درصد افزایش داشت. تدارکات از افغانستان نیز 23 درصد افزایش یافت و دامنه بازار قزاقستان را گسترش داد. این رکوردها نقش حیاتی قزاقستان را در بازارهای جهانی غلات در سال جاری نشان می دهد. مشارکت قوی با همسایگان به این موفقیت و رشد اقتصادی کمک می‌کند.  تحلیلگران انتظار رشد ادامه دار را دارند زیرا KTZ موقعیت خود را به عنوان یک مرکز حمل و نقل تقویت می‌کند. به عنوان مثال، تعرفه‌های پایین تر و بهبود زیرساخت ها، تحویل به مناطق مختلف را بهبود می‌بخشد. این دستاوردها نشان دهنده نفوذ فزاینده قزاقستان در لجستیک کشاورزی و شبکه‌های تجاری است. علاوه بر این، آنها پایه و اساس رشد بیشتر تا سال 2025 را ایجاد می‌کنند. کارشناسان معتقدند نتایج برای سه ماهه اول نشان دهنده توانایی آن در سازگاری با بازار رقابتی جهانی است. در نتیجه، ذینفعان انتظار موفقیت بیشتری را در سال جاری دارند.

 

قزاقستان و اتحادیه اروپا اقداماتی را برای ساده سازی مراحل سفر انجام می دهند

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، درست قبل از اولین اجلاس آسیای مرکزی – اتحادیه اروپا با قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان در ازبکستان دیدار کرد. دراین  دیدار رهبران دو کشور به پیشرفت قابل توجهی در مذاکرات جاری در زمینه تسهیل صدور روادید بین قزاقستان و اتحادیه اروپا رسیدند.

راه اندازی رویه‌ها برای توافقنامه تسهیل روادید بین اتحادیه اروپا و قزاقستان نشان دهنده عمق رو به رشد روابط دوجانبه است و فصل جدیدی را در همکاری‌های دیپلماتیک و اقتصادی رقم می زند. سال‌هاست که قزاقستان تلاش می‌کند تا مذاکرات رسمی را برای تسهیل شرایط ویزای شینگن برای شهروندانش آغاز کند و این پیشرفت در حال افزایش است. قزاقستان توافقنامه تسهیل روادید را گامی‌کلیدی در تقویت روابط خود با اروپا می داند. مقامات این کشور آسیای مرکزی بارها تاکید کرده اند که دسترسی آسان تر شهروندان قزاقستان به اتحادیه اروپا چقدر مهم است.

قزاقستان آماده صادرات سالانه ۲ میلیون تن گندم به ایران است

خبرگزاری کازینفورم با استناد به وزارت کشاورزی گزارش داد: آیداربیک ساپاروف، وزیر کشاورزی جمهوری قزاقستان، با علی اکبر جوکار، سفیر ایران، دیدار و گفتگو کرد. طرفین در مورد زمینه‌های کلیدی همکاری‌های دوجانبه در بخش کشاورزی بحث و تبادل نظر کردند و گام‌های ممکن برای گسترش عرضه متقابل محصولات کشاورزی را شناسایی کردند. آیداربک ساپاروف به پویایی مثبت تجارت کشاورزی بین قزاقستان و ایران اشاره کرد. بر اساس نتایج دو ماه سال 2025، گردش مالی محصولات کشاورزی بین کشورها به 72.4 میلیون دلار آمریکا رسیده است که 147.9 درصد بیشتر از مدت مشابه سال 2024 است.

کالاهای اصلی عرضه شده از قزاقستان همچنان جو، کنجاله، گوشت گاو کوچک و بزرگ، روغن‌های گیاهی، ذرت و همچنین سبزیجات و حبوبات است. وزیر تأکید کرد: «وظیفه ما ادامه افزایش گردش مالی تجارت دوجانبه در بخش کشاورزی است» یکی از حوزه‌های مهم برای ما، گسترش عرضه غلات به ایران است. طی ده سال گذشته، قزاقستان بیش از 9 میلیون تن غلات، شامل گندم و جو، به بازار شما صادر کرده است.

ما می‌توانیم حجم عرضه گندم را سالانه به ۲ میلیون تن و جو را به ۱ میلیون تن افزایش دهیم.

سفیر ایران نیز به نوبه خود نسبت به تقویت بیشتر همکاری در بخش کشاورزی و افزایش تبادلات متقابل ابراز علاقه کرد. علی اکبر جوکار خاطرنشان کرد: «ما برای تعمیق همکاری با قزاقستان، به ویژه در حوزه کشاورزی، تلاش می‌کنیم.» گسترش عرضه متقابل محصولات، افزایش واردات غلات و ایجاد سرمایه‌گذاری‌های مشترک از وظایف اولویت‌دار کشور ما هستند. آیداربک ساپاروف آمادگی خود را برای حمایت از همه طرح‌های پیشنهادی تأیید کرد. در پایان، طرفین توافق کردند که به تقویت مشارکت در چارچوب گروه کاری قزاقستان و ایران ادامه دهند.

 

تورم در قزاقستان به 10 درصد رسیده است

Zakon.kz گزارش می دهد: تورم سالانه در قزاقستان به 10 درصد رسید که 0.6 واحد درصد بیشتر از ماه فوریه است که 9.4 درصد بود. تورم ماهانه، با این حال، به 1.3 درصد کاهش یافت و از 1.5 درصد درماه قبل پایین تر آمده است . طبق آمار، محصولات غذایی سالانه ۷.۶ درصد و ماهانه ۱.۶ درصد رشد داشته اند . محصولات غیرخوراکی سالانه 9.1 درصد و ماهانه 0.8 درصد افزایش داشته است.

خدمات پولی بالاترین رشد را نشان داد  14.3٪ در طول سال. رشد داشته اند . به ویژه مسکن و خدمات عمومی 16 درصد افزایش قیمت داشته است.خدمات تفریحی مجتمع 47.3 درصد افزایش یافته است.

خدمات ارتباطی 13.9%؛ مراقبت های بهداشتی 13.4 درصد؛ نگهداری و تعمیر وسایل نقلیه شخصی 12.9٪؛ تفریحات و رویدادهای ورزشی 9.2 درصد؛ سفر با حمل و نقل ریلی مسافری 23.6 درصد افزایش قیمت داشته اند . با اتوبوس شهری 11.2 درصد؛ حمل و نقل هوایی مسافر با 10 درصد؛ اجاره مسکن 14.9 درصد افزایش یافت.  بیشترین تورم در ماه مارس در مناطق آستانه  (13.3 درصد)،  کاراگاندا (12.1 درصد) و آکمولا  (12 درصد) ثبت شده است. در این مناطق افزایش قیمت ها بیشتر از میانگین کشوری بوده است.

 

لبنیات ایران در قزاقستان

LS گزارش می دهد: ایران عرضه محصولات لبنی به قزاقستان را  افزایش داده است. در سال 2024،  183 هزار تن شیر و فرآورده‌های شیری از خارج از کشور وارد بازار داخلی شد. این مقدار 4 درصد بیشتر از سال 2023 است.  میزان خرید قزاقستان 410.7 میلیون دلار بوده است. واردات انواع  پنیر با 27.8 درصد افزایش به 47.7 هزار تن به مبلغ 187.3 میلیون دلار رسید. این محصولات توسط روسیه - 20 هزار تن (+ 12.4٪)،  بلاروس - 14.5 هزار تن (+ 29.8٪)، اوکراین - 3 هزار تن (-11.7٪)،  ایران - 3.1 هزار تن (+3.2 برابر) و لیتوانی - 3 هزار تن (+1٪) ... عرضه شده است.آنها همچنین شیر و خامه بیشتری - 10٪ (35.6 هزار تن) وارد کردند.  تامین کنندگان روسیه، بلاروس، قرقیزستان، فرانسه، ایران و ایتالیا بودند.