شرایط پیش روی بانک های قبرس در سال 2025

بخش بانکداری در قبرس در سال ۲۰۲۴ با بهره‌مندی از حاشیه‌های سود خالص بهره بالا و محیط اقتصادی پایدار، عملکرد قدرتمندی از خود نشان داد. داده‌های منتشر شده توسط بانک مرکزی قبرس (CBC) نشان می‌دهد که درآمد خالص بهره این بخش در 9 ماه اول سال به ۱.۵۴ میلیارد یورو رسید، در حالی که درآمد خالص کارمزد به ۲۶۴.۸ میلیون یورو دست یافت. سود پیش از کسر هزینه‌های احتمالی ۱.۲۲ میلیارد یورو بوده و سود خالص حاصل از عملیات مستمر به ۹۵۲.۵ میلیون یورو رسیده است.

بخش بانکداری در قبرس در سال ۲۰۲۴ با بهره‌مندی از حاشیه‌های سود خالص بهره بالا و محیط اقتصادی پایدار، عملکرد قدرتمندی از خود نشان داد. داده‌های منتشر شده توسط بانک مرکزی قبرس (CBC) نشان می‌دهد که درآمد خالص بهره این بخش در 9 ماه اول سال به ۱.۵۴ میلیارد یورو رسید، در حالی که درآمد خالص کارمزد به ۲۶۴.۸ میلیون یورو دست یافت. سود پیش از کسر هزینه‌های احتمالی ۱.۲۲ میلیارد یورو بوده و سود خالص حاصل از عملیات مستمر به ۹۵۲.۵ میلیون یورو رسیده است.

در سال جاری ( 2025 )، به دلیل تغییرات سیاست پولی بانک مرکزی اروپا (ECB)، نتنها دست یابی به نتایج قوی سال گذشته تا اندازه زیادی دور از ذهن به نظر میرسد، بلکه چالش‌های جدیدی، به ویژه در رابطه با کاهش مورد انتظار حاشیه سود خالص بهره، برای بانک های قبرس وجود خواهد داشت. اولین کاهش نرخ بهره سال، که معادل ۲۵ نقطه پایه بود، در تاریخ ۳۰ ژانویه انجام شد و زمینه را برای تعدیلهای بیشتر فراهم کرد. بدین لحاظ انتظار می‌رود بانک‌های قبرسی در سال ۲۰۲۵ و بعد از آن، اعطای وام‌های جدید را در اولویت قرار دهند، چرا که در تلاش‌اند تأثیر نرخ‌های بهره پایین‌تر را جبران کرده و از نسبت پایین تاریخی وام به سپرده بهره‌مند شوند. 

با توجه به این که اعطای وام به عنوان اولویت اصلی مطرح شده است، باید منتظر افزایش نسبت وام به سپرده را داشت. این نسبت در پایان سال ۲۰۲۴ تنها ۴۵.۴ درصد بود، به طوری که مجموع وام‌ها به ۲۵.۴ میلیارد یورو و سپرده‌ها به ۵۵.۹ میلیارد یورو رسید. فراتر از افزایش اعطای وام، بانک‌ها همچنین به دنبال گسترش جریان‌های درآمدی غیربهره‌ای، از جمله خدمات بیمه و مدیریت دارایی، می‌باشند.

ساختار بازار بانکداری قبرس نیز با تغییرات قابل توجهی روبه‌رو است؛ به ویژه با ادغام برنامه‌ریزی‌شده بانک هلنیک و یوروبانک قبرس که انتظار می‌رود در سه‌ماهه سوم امسال به سرانجام برسد. این همگرایی بازاری را ایجاد خواهد کرد که تحت سلطه دو بازیگر عمده قرار دارد: بانک قبرس و نهاد تازه ادغام‌شده، که هر کدام حدود ۴۰ درصد سهم بازار را در اختیار خواهند داشت.گروه ترکیبی بانک هلنیک-یوروبانک، کنترل ۴۲ درصد از سپرده‌ها و ۳۶ درصد از وام‌ها را در دست خواهد داشت. در همین حال، آلفا بانک قبرس، که قرار است سومین وام‌دهنده بزرگ با سهم بازاری ۵ درصد شود، قصد دارد با تمرکز بر وام‌دهی به شرکت‌ها و مدیریت ثروت، به مرور زمان اندازه خود را دو برابر کند.

افزون بر این، محیط اقتصادی کلی در قبرس از رشد بانکداری به‌طور قوی حمایت می‌کند. این کشور در سال ۲۰۲۴ نرخ رشد تولید ناخالص داخلی ۳.۷ درصد و نرخ بیکاری کمتر از ۵ درصد را ثبت کرد. با مازاد بودجه اولیه نزدیک به ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی، پیش‌بینی می‌شود بدهی عمومی تا سال ۲۰۲۶ به کمتر از ۶۰ درصد کاهش یابد. علاوه بر این، رتبه اعتباری قبرس اکنون در میان تمامی آژانس‌های بین‌المللی اصلی در سطح «A» قرار دارد که نشان‌دهنده افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران است.

با نگاهی به آینده، بانک‌ها انتظار دارند گسترش اقتصادی بیشتری رخ دهد که توسط بخش‌های کلیدی مانند فناوری، استارتاپ‌ها، بهداشت و درمان، آموزش، دفاع، انرژی‌های تجدیدپذیر و زیرساخت‌ها هدایت می‌شود. روابط قوی قبرس با بازارهای بین‌المللی، از جمله هند، مصر، رژیم صهیونیستی، امارات، اردن و لبنان، نیز به افزایش فرصت‌های موجود در بانکداری بین‌المللی کمک می‌کند. با در نظر گرفتن این عوامل، بانک‌های قبرسی در تلاشند تا رشد خود را، علی‌رغم تغییرات محیط نرخ بهره، حفظ کنند.

لازم به ذکر است کاهش نرخ بهره یکی از مهمترین درخواست های وزارت اقتصاد و بانک مرکزی قبرس از بانک ها بوده است. این درخواست به جهت تاثیر گذاری بالای آن بر وضعیت مالی خانوارها و تقویت کسب و کارها، به طور مستمر از سوی این دو نهاد پیگیری شده است. تغییرات سیاست پولی بانک مرکزی اروپا (ECB)، به ویژه در رابطه با کاهش مورد انتظار حاشیه سود خالص بهره، همچنین تقویت اقتصاد قبرس در سال 2024، بهانه کافی را به وزارت اقتصاد داد تا این بار با صراحت بیشتری درخواست مزبور را مطرح نماید. از سوی دیگر با توجه به لزوم تبعیت از سیاست های پولی و مالی اتحادیه، بانک های قبرس انتخاب دیگری به جز حرکت به سمت کاهش نرخ بهره ندارند در غیر این صورت علاوه بر مواجه شدن با برخی اقدامات سخت گیرانه بانک مرکزی اروپا، از حمایت این بانک نیز محروم خواهند شد. در همین راستا، هلینیک بانک اولین بانک قبرسی بود که کاهش نرخ بهره وام های خود را اعلام کرد. طبق سیاست جدید اعلامی  نرخ بهره این بانک از 3.15 به 2.90 کاهش پیدا کرد.