عملکرد بخش مالی قزاقستان در شاخص‌های محیط‌زیست، اجتماعی و حاکمیت

شاخص ESG یکی از اصطلاحاتی است که طی یک دهه‌ی اخیر، درباره‌ی آن بسیار گفته و شنیده می‌شود. این شاخص که نام آن از ترکیب سه حرف اول کلمات محیط‌زیست (Environment، دغدغه‌های اجتماعی (Social) و حاکمیت (Governance) ساخته شده، جنبه‌هایی از فعالیت شرکت‌ها و کسب‌و‌کارها را می‌سنجد که در گزارش‌های اقتصادی و مالی متعارف، کمتر به آن‌ها پرداخته می‌شود.

شاخص ESG یکی از اصطلاحاتی است که طی یک دهه‌ی اخیر، درباره‌ی آن بسیار گفته و شنیده می‌شود. این شاخص که نام آن از ترکیب سه حرف اول کلمات محیط‌زیست (Environment، دغدغه‌های اجتماعی (Social)  و حاکمیت (Governance) ساخته شده، جنبه‌هایی از فعالیت شرکت‌ها و کسب‌و‌کارها را می‌سنجد که در گزارش‌های اقتصادی و مالی متعارف، کمتر به آن‌ها پرداخته می‌شود. بحث شاخص ESG و کارکردها و چالش‌های آن را معمولاً زیرمجموعه‌ی سرمایه‌گذاری ارزش‌محور و اخلاق کسب‌و‌کار می‌دانند و در این حوزه‌ها به آن می‌پردازند.[1]

 بخش مالی قزاقستان به پیشرانه پیشرفت در اجرای معیارهای زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) تبدیل شده است.شاخص ESG و کارکردها و چالش‌های آن را معمولاً زیرمجموعه‌ی سرمایه‌گذاری ارزش‌محور و اخلاق کسب‌و‌کار می‌دانند. عامل کلیدی در پایبندی به اصول ESG و توسعه پایدار، انتشار اطلاعات مربوط به آنها است. امروزه، شرکت‌های بخش مالی، از جمله بانک‌های جمهوری قزاقستان، این اطلاعات را به صورت داوطلبانه منتشر کرده و ابتکار عمل خود را در این زمینه نشان می‌دهند. دولت جمهوری قزاقستان نیز از این ابتکار با ارائه تغییرات قانونی و برنامه‌هایی با هدف بهبود وضعیت زیست‌محیطی و تشویق سرمایه‌گذاری اجتماعی حمایت می‌کند. همچنین، از سال 2025، این امر اجباری می‌شود. اینطور به نظر می‌رسد که قزاقستان در تعهد به اهداف توسعه پایدار و اجرای تعهدات توافقنامه پاریس پیشتاز است.

در سال‌های اخیر، قزاقستان شاهد اجرای فعال اصول ESG در فعالیت‌های شرکت‌ها بوده است. این به دلیل روند روبه‌رشد جهانی به سمت توسعه پایدار و آگاهی از اهمیت مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها است.

 بسیاری از شرکت‌های قزاقستانی شروع به توسعه و اجرای راهبردهایی با هدف به حداقل رساندن اثرات منفی بر محیط‌زیست، بهبود رفاه اجتماعی و افزایش شفافیت مدیریت کرده‌اند. دولت جمهوری قزاقستان نیز از این ابتکار با ارائه تغییرات قانونی و برنامه‌هایی با هدف بهبود وضعیت زیست‌محیطی و تحریک سرمایه‌گذاری اجتماعی حمایت می‌کند. در نتیجه، سازمان‌های بیشتری معیارهای ESG را در مدل‌های تجاری خود وارد می‌کنند که به توسعه پایدار اقتصاد کشور در کل کمک می‌کند.

بر اساس تحلیل PwC قزاقستان، این کشور پیشرفت قابل‌توجهی در پیاده‌سازی و به‌کارگیری شیوه‌های ESG داشته است. طبق نتایج نظرسنجی، شرکت‌ها در قزاقستان درجه بالایی از بلوغ را در همسویی ESG با راهبردهای توسعه‌یافته، مشارکت فعال مدیریت و شیوه‌های گزارش‌دهی غیرمالی جامع نشان می‌دهند.

 بنابر گزارش PwC، بخش مالی به عنوان پیشران پیشرفت در اجرای شیوه‌های ESG جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص می‌دهد. شایان ذکر است که عامل کلیدی در پایبندی به اصول ESG و توسعه پایدار، انتشار اطلاعات مربوط به آنها است. امروزه، شرکت‌های بخش مالی، از جمله بانک‌های جمهوری قزاقستان، این اطلاعات را به صورت داوطلبانه منتشر کرده و ابتکار عمل خود را در این زمینه نشان می‌دهند. با این حال، از سال 2025، این امر اجباری می‌شود. یعنی شرکت‌های بخش مالی ملزم به افشای اطلاعات ESG برای سال 2024 خواهند بود.

 علیرغم این واقعیت که در سال جاری افشای اطلاعات ESG داوطلبانه است، تقریباً همه بانک های بزرگ قزاقستان شروع به انعکاس آن در گزارش‌های سالانه خود کرده‌اند، اما طرف‌هایی نیز هستند که توجه جدی‌تری به این موضوع دارند.

 

بنابر جدول فوق، در سال 2024، بانک Otbasy فعال‌ترین در انتشار اطلاعات ESG است. این موسسه مالی اطلاعات دقیقی در مورد ESG در منابع زیر ارائه کرده است:

 گزارش پایداری برای سال 2023؛

گزارش سالانه برای سال 2023؛

ESG Databook؛

گزارش اجرای برنامه اقدام برای تضمین برابری جنسیتی تا پایان سال 2023؛

تارنمای رسمی‌بانک.

 بانک Otbasy همچنین سیاست توسعه پایدار خود را نیز تدوین کرده است. شایان ذکر است که هیچ بانک دیگری از جمهوری قزاقستان اطلاعاتی را مثل بانک Otbasy ارائه نمی‌دهد.

 همه بانک‌های بزرگ دیگر ESG را در گزارش‌های سالانه خود منعکس کرده یا به آن اشاره کردند (به‌جز بانک آزادی قزاقستان، که اطلاعاتی در مورد آن در منابع باز یافت نشد). بانک هایی که گزارش های پایداری را نیز منتشر کردند عبارتند از:

هالک بانک؛

Bank CenterCredit؛

بانک اوراسیا؛

جوسان بانک (گزارش 2022)؛

به هر حال، یک روند مثبت قبلاً در این موضوع مشاهده شده است. این روند با نوآوری‌های نظارتی مرتبط بوده و  به طور فزاینده‌ای بر روی دستیابی به اهداف توافق پاریس و اهداف توسعه سازمان ملل متمرکز است. همچنین با تعهد داوطلبانه و آگاهانه شرکت‌ها به اصول تجاری پایدار و جهت‌گیری اجتماعی نیز مرتبط است.

به طور کلی، وضعیت ESG در قزاقستان بهتر از تعدادی از کشورهای اوراسیا است. در همین گزارش PwC قزاقستان با پوشش قزاقستان، آذربایجان، ازبکستان و مغولستان، وضعیت قزاقستان موثرتر به نظر می‌رسد.

جمع‌بندی:

می‌توان گفت که قزاقستان پیشتاز تعهد به اهداف توسعه پایدار و اجرای تعهدات توافقنامه پاریس است.

فهرست منابع:

 https://exclusive.kz/kakaya-strana-v-evrazii-luchshe-spravlyaetsya-s-povestkoj-ustojchivogo-razvitiya/

https://energyprom.kz/articles-ru/company-ru/finansovyj-sektor-kazahstana-stal-drajverom-progressa-vo-vnedrenii-praktik-esg-issledovanie/ 

[1] Available at:

https://motamem.org/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%B5-esg/