پیش بینی صندوق بین المللی پول در خصوص بدهی خارجی کشورهای آسیایی مرکزی

بر اساس پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول (IMF)، انتظار می‌رود بدهی کشورهای جهان تا پایان سال 2024 از 100 تریلیون دلار فراتر رود، که این میزان معادل تقریباً 93 درصد تولید ناخالص داخلی جهان است. در آسیای مرکزی، قزاقستان دارای بالاترین میزان بدهی اسمی دولتی است، در حالی که قرقیزستان از نظر بدهی نسبت به تولید ناخالص داخلی خود پیشتاز است.

پیش بینی‌های صندوق بین المللی پول نشان می دهد که تا سال 2030، کل بدهی‌های دولت های جهان می‌تواند به 100 درصد تولید ناخالص داخلی جهانی برسد. کارشناسان هشدار می دهند که بار بدهی آتی ممکن است از برآوردهای فعلی فراتر رود و برای تثبیت یا کاهش آن نیاز به تعدیل های مالی قابل توجهی باشد.

علل روند بدهی

بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول، کشورها به طور فزاینده ای بودجه دریافتی را برای موارد ذیل اختصاص می دهند که این عوامل به طور قابل توجهی بر سطوح رو به رشد بدهی ملی تأثیر می‌گذارد:

دفاع و امنیت انرژی در زمینه تغییرات جمعیتی

تقاضای مراقبت های بهداشتی

گذار به اقتصاد سبز

سازگاری با تغییرات آب و هوایی

افزایش تنش های ژئوپلیتیکی

در این راستا، سطح بدهی جهانی می‌تواند به طور متوسط 10 درصد بیشتر از آنچه در حال حاضر در رابطه با تولید ناخالص داخلی در پنج سال آینده پیش بینی می‌شود، باشد. در بدترین سناریو، بدهی کشورهای دنیا می‌تواند ظرف سه سال به 115 درصد تولید ناخالص داخلی جهان برسد که 20 درصد بیشتر از پیش بینی‌های فعلی است.

گزارش صندوق بین المللی پول نشان می دهد که این مهم در حالی است که انتظار می رود دو سوم کشورها شاهد تثبیت یا کاهش بدهی خود باشند، بار کلی بدهی به طور قابل توجهی بالاتر از تخمین‌های قبل از همه گیری است. انتظار می رود کشورهایی مانند ایالات متحده، بریتانیا، برزیل، فرانسه، ایتالیا و آفریقای جنوبی به افزایش بدهی ملی خود ادامه دهند.

 چشم انداز بدهی‌های خارجی کشورهای آسیای مرکزی

از اول جولای 2024، بدهی ملی ازبکستان برای اولین بار به بیش از 37 میلیارد دلار افزایش یافته است. در سال‌های اخیر، نرخ رشد بدهی‌های خارجی کشور به طرز چشمگیری افزایش یافته است. به عنوان مثال، تا پایان سال 2017، بدهی ملی ازبکستان 11.6 میلیارد دلار ثبت شد که تا پایان سال 2023 به 34.9 میلیارد دلار افزایش یافت که نشان دهنده افزایش سه برابری است.

از اول ژانویه 2024، سطح بدهی دولتی و سهم آنها از تولید ناخالص داخلی در میان کشورهای آسیای مرکزی به شرح زیر است:

قزاقستان: 59.8 میلیارد دلار، 23 درصد از تولید ناخالص داخلی (259.3 میلیارد دلار)

ازبکستان: 34.9 میلیارد دلار، 34.4 درصد تولید ناخالص داخلی (101.6 میلیارد دلار)

قرقیزستان: 6.2 میلیارد دلار، 45.2 درصد تولید ناخالص داخلی (13.7 میلیارد دلار)

تاجیکستان: 3.6 میلیارد دلار، 30.2 درصد تولید ناخالص داخلی (12.1 میلیارد دلار)

ترکمنستان: تقریباً 3.8 میلیارد دلار، 5 درصد تولید ناخالص داخلی (75.4 میلیارد دلار)

 طبق "قانون بدهی دولتی" ازبکستان، این کشور حداکثر بدهی خارجی را  60 درصد تولید ناخالص داخلی را تعیین کرده است. این آستانه برای قزاقستان 27 درصد، برای قرقیزستان 70 درصد است و صندوق بین المللی پول توصیه نموده است تاجیکستان محدودیت 60 درصدی را برای میزان بدهی خارجی از تولید ناخالص داخلی خود راحفظ کند. با این وجود براساس اطلاعات صندوق بین الملی پول داده‌های موثق محدودی در مورد بدهی ترکمنستان در دسترس است. با توجه به رویه‌های در پیش گرفته شده توسط این کشورها و اخذ وام های کلان این روند افزایش بدهی‌های خارجی را در آینده نیز ادامه خواهد داشت و این نسبت به تولید ناخالص داخلی نیز به دنبال آن نیز روند رو به افزایشی را خواهد داشت.