اخبار اقتصادی ازبکستان

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی ازبکستان در هفته دوم فروردین ماه 1404 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد:

 بررسی احداث نیروگاه هسته ای با ظرفیت کم در ازبکستان توسط اوزاتم و روس اتم پروژه

بنا به گزارش سرویس مطبوعاتی آژانس انرژی اتمی زیر نظر هیئت وزیران ازبکستان، نمایندگان اوزاتم و روس اتم در تاریخ 24 الی 25 مارس 2025 در شهر تاشکند چشم اندازهای احداث نیروگاه هسته ای با ظرفیت کم و بزرگ  در ازبکستان را مورد بحث و بررسی قرار دادند. در این دیدار از طرف روسیه آقای اندری پتروف، معاون اول مدیرعامل تعاون دولتی انرژی هسته ای روس اتم و رئیس شرکت سهامی «صادرات ساخت و ساز هسته ای» و از طرف ازبکستان آقای عظیم احمدخواجه‎یف، مدیرکل شرکت سهامی اوزاتم شرکت نمودند. در دیدار مذکور چشم اندازهای احداث نیروگاه هسته‌ای با ظرفیت بزرگ از جمله، انتخاب منطقه، مبانی فنی اقتصادی و جنبه‌های راهبردی لازم برای توسعه پایدار زیرساخت انرژی مورد بررسی قرار گرفت. موضوع اصلی بررسی‎ها، احداث نیروگاه هسته‌ای کم ظرفیت در ازبکستان بود. در این دیدار بر تنظیم امور طراحی، تحویل سوخت هسته ای و تربیت کارمندان توجه ویژه گردید. شایان ذکر است نیروگاه هسته ای کم ظرفیت در مرحله طراحی می‌باشد و تحقیقات لازم مهندسی صورت می‌گیرد. طرف‎ها برای توافق در مورد الزامات فنی و برنامه‌های منظم دیدار می‌کنند. در منطقه ‏ای که در نظر است نیروگاه هسته‌ای احداث شود، مانیتورینگ محیط زیستی و آزمایش لرزه خیزی برگزاری می‌شود. فرصت‎های جذب شرکت‎های بین المللی دارای فناوری‎های پیشرفته آسیایی و اروپایی به پروژه مذکور در دست بررسی است. خاطرنشان شد که ازبکستان به عنوان یکی از پیشتازان جهانی در استخراج و فروش اورانیوم طبیعی، پتانسیل بسیار زیادی برای تامین سوخت نیروگاه‎‌های هسته‌ای آینده دارد. استفاده از مواد خام بومی فرصت بهینه سازی هزینه‌های سوخت هسته‌ای را می دهد. این امر جهت کاهش قیمت انرژی اتمی و تحکیم استقلال انرژی کشور خدمت می‌کند.  نیروگاه اتمی‌کم ظرفیتی در نظر است در نزد دریاچه توزکار شهرستان فاریش استان جیزک احداث شود. در آنجا 6 راکتوری که هر یک آن 55 میگاوات ظرفیت دارد، نصب می‌شود (به طور کلی 330 میگاوات). امور احداث پایه ای نیروگاه در نظر است در دومین سه ماهه سال 2026 آغاز شود. انتظار می رود اولین راکتور در سال 2029 راه اندازی شود.

  https://kun.uz/news/2025/03/26/ozatom-va-rosatom-ozbekistonda-kam-quvvatli-aes-qurish-loyihasini-muhokama-qildi

گزارش در مورد پروژه‌های احداث جاده

آقای شوکت میرضیایف، رئیس جمهوری ازبکستان در تاریخ 26 مارس 2025 به بررسی اجرایی پروژه‌های احداث جادۀ در ازبکستان پرداخت. در ازبکستان بیش از 184 هزار کیلومتر جاده وجود دارد. طبق بررسی‎ها، 25 درصد جاده‌های دارای اهمیت بین المللی با ظرفیت بالا کار می‌کند. به عنوان مثال، در جادۀ تاشکند – سمرقند که ظرفیت عبور 32 هزار خودرو در روز را دارد، طی یک روز 45 هزار وسایل نقلیه در حال حرکت است. به علت ترافیک برخی روزها تا 6 ساعت وقت تلف می‌شود. احتمال دارد تا سال 2030 در این مسیر روزمره 80 هزار خودرو حرکت کند. چشم اندازهای احداث جادۀهای مدرن در مصوبه مورخ 10 اکتبر 2023 رئیس جمهور ازبکستان تعیین گردیده بود. هدف اصلی از این در وهله اول ایجاد مساعدت برای مردم و در مرحله بعد تقویت زنجیره‌های لجستیکی اقتصادی ملی می‌باشد. طبق مصوبه یاد شده کار بر روی احداث جادۀهای جایگزین از تاشکند به سمرقند و اندیجان صورت می‌گیرد. از جمله، جادۀ عوارضی تاشکند – اندیجان با مشارکت بانک مرکزی طراحی شد. در ماه ژانویه سال جاری مناقصه بین المللی در مورد ساخت آن اعلام شد. در مدت کوتاه بیش از 30 شرکت خارجی جهت اجرای این پروژه ابراز علاقه مندی کردند. در نتیجه اجرای جادۀ عوارضی 314 کیلومتری، مدت رفت و آمد بین تاشکند و اندیجان از 5 ساعت تا 3 ساعت کاهش خواهد یافت. همچنین، این امر میزان تولید ناخالص داخلی را 2.6 درصد بالا برده، فرصت کاهش 40 درصد تصادفات را فراهم می سازد. باز یک پروژه جهت احداث مسیر اضافی تاشکند – سمرقند اعمال شده است. مبانی فنی حقوقی این پروژه با مشارکت کارشناسان خارجی تدوین شده است. طول این جادۀ جدید حدود 300 کیلومتر می‌باشد. در نتیجه آن مدت رفت و آمد بین تاشکند و سمرقند از 4.5 ساعت تا 2.5 ساعت کاهش خواهد یافت. ترافیک در جادۀ موجود خیلی پایین می آید. به طور کلی جاده‌های یاد شده پاسخگو به تمام الزامات مدرن خواهد بود. در جاده‌های مذکور خدمات مختلف پولی برای رانندگان و مسافران راه اندازی می‌شود. احتمال دارد در فرآیند آبادانی شرکت‎های ساخت و ساز محلی نیز شرکت کند.

https://president.uz/uz/lists/view/7978

در محل‎های دفن زباله محل های فرآوری ایجاد خواهد شد

فرمان رئیس جمهور ازبکستان در مورد تکمیل اقدامات  حوزه فرآوری زباله‌ها به تصویب رسید. طبق این فرمان بخش‎های اصلی حوزه فرآوری زباله تعیین گردید. به خصوص:

کاهش 50 درصد محل‎های دفن زباله‌های جامد موجود تا سال 2030؛

بازیابی یا سوزاندن حداکثر زباله‎‌های تازه به وجود آمده و وضع عملیات اقتصاد دایره ای در حوزه.

از سال 2026 محل‎های دفن زباله طبق پیشنهاد وزارت اکولوژی، حفاظت از محیط زیست و تغییر اقلیم بر اساس مصوبه هیئت وزیران جمهوری ازبکستان، ایجاد خواهد شد. همچنین، در قلمروی محل‌های دفن زباله، زیر نظر آژانس مدیریت زباله‌ها و توسعه اقتصاد دایر‎ه ای، مناطق صنعتی تخصصی دفن و فرآوری زباله‌ها به مدت 30 سال ایجاد می‌شود. همچنین به منظور اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری برای سوزاندن زباله‌های جامد خانگی در مناطق نمنگان و تاشکند، 19.87 هکتار اراضی کشاورزی آبی از رده اراضی کشاورزی به رده اراضی صنعتی، حمل ‌و نقل، ارتباطات، دفاعی و غیره منتقل می ‌شود. 

 https://kun.uz/news/2025/03/26/chiqindi-poligonlari-hududida-ekosanoat-zonalari-tashkil-etiladi

 

دیدار سه جانبه رؤسای جمهور ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان

  دیدار سه جانبه آقای شوکت میرضیایف، رئیس جمهور ازبکستان، آقای امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان و آقای سدیر جباراف، رئیس جمهور قرقیزستان در تاریخ 31 مارس 2025 در شهر خوجند برگزار شد. رئیس جمهور ازبکستان سران تاجیکستان و قرقیزستان را به مناسبت حل و فصل تمام مشکلات فی مابین و امضای قرارداد علامت گذاری مرز دولتی صمیمانه تبریک گفت. همچنین تاکید شد، این سند امضا شده در راستای نقطه مشترک مرزهای دولتی سه کشور برای تضمین ثبات و توسعه و افزایش نفوذ بین المللی تمام منطقه خدمت می‌کند. در سال‎های اخیر حجم مبادله کالای ازبکستان با تاجیکستان و قرقیزستان از 10 برابر فراتر رفت. نصف میزان یاد شده مدیون مناطق لب مرزی می‌باشد. از این رو بر ضرورت نوسازی و گسترش جامع گذرگاه‌های مرزی و ایجاد زیرساخت تجاری و لجستیکی مناسب و مدرن اشاره شد. ایجاد فضایی تجاری سه جانبه و بررسی موضوع راه‎‌اندازی نمایشگاه دائمی محصولات کشاورزی پیشنهاد شد. حوزه مهم دیگر پروژه‌های همکاری صنعتی می‌باشد. در حال حاضر شرکت و کارخانه‌های دولتی و خصوصی ازبکستان برای ایجاد ظرفیت‎های تولیدات مدرن در کشورهای همسایه فعالانه سرمایه گذاری می‌کنند. رئیس جمهور ازبکستان به منظور حمایت از همکاری در راستای افزایش تدریجی سرمایه صندوق‎های سرمایه گذاری اعلام آمادگی کرد. در مورد تداوم امور توسعه روابط حمل و نقلی بین کشورها به توافق رسیدند. این افزایش تعداد پروازها و گسترش جغرافیایی ، راه اندازی خط جدید اتوبوس بین شهرهای مناطق مرزی را در بر می‌گیرد. طرفین بر پیش بردن پروژه‌های بزرگ در زمینه‌های انرژی سبز و حمل و نقل و برنامه‌های آب و اکولوژی تاکید نمودند. رئیس جمهور ازبکستان تاکید کرد که دولت‎ها باید فعال‎تر در حوزه اقتصادی کار کنند و نتایج سریع و واقعی را با هدف افزایش رفاه مردم کشورها ارائه دهند. در پایان دیدار قرارداد تاریخی نقطه مشترک مرزهای دولتی ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان به امضا رسید و اعلامیه مشترک سران کشورها تایید شد.

 https://president.uz/uz/lists/view/8001

  

استفاده از هوش مصنوعی در حوزه گمرک

مصوبه رئیس جمهور ازبکستان در مورد تنظیم فعالیت نهادهای خدمت گمرک و اقدامات تکمیلی بیش از پیش تشریفات گمرکی به تایید رسید. موارد ذیل به عنوان اهداف اصلی توسعه حوزه گمرک در سال 2025 تعیین گردید:

وضع فناوری‎های هوش مصنوعی در این حوزه؛

تکمیل سیستم‎های اطلاعات نهادهای گمرکی و افزایش کارآیی آنها؛

بهینه سازی ساختارهای سازمانی نهادهای گمرکی.

مرکز تشریفات گمرکی در سیستم کمیته گمرک ایجاد خواهد شد. در این زمینه پست‎های گمرکی ترخیص الکترونیکی از فاصله ادارات منطقه ‎ای به تدریج حذف می‌شود. در ساختار کمیته گمرکی ساختار تخصصی وضع فناوری‎های هوش مصنوعی در حوزه گمرک ایجاد خواهد شد. موارد ذیل به عنوان وظایف اصلی ساختار تعیین گردید:

بررسی تجربیات کشورهای پیشرفته در حوزه فناوری‎های هوش مصنوعی؛

تحقیق فناوری‌های هوش مصنوعی که کنترل و ترخیص گمرک را پوشش می‌ دهند، اطمینان از عملکرد مؤثر آنها و اتخاذ تدابیری برای رساندن مداوم آنها به سطح کیفی جدید.

 https://kun.uz/news/2025/04/01/bojxona-sohasida-suniy-intellekt-texnologiyalari-joriy-etiladi

 

تعرفه‌های جدید آمریکا بر ازبکستان چه تأثیری دارد؟

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد برای تمام کشورهای جهان تعرفه‌های متقابل اعمال می‌کند. به خصوص، این تعرفه‌ها برای کالاهای ازبکستان 10 درصد می‌باشد. آقای میرکامل خالبایف، اقتصاددان ازبکستان اثر تعرفه‌های آمریکا به ازبکستان را تحلیل کرد. در سال 2024 میزان مبادله کالا ازبکستان و آمریکا 882 میلیون دلار رقم خورده، نسبت به سال 2023 15.2 درصد افزایش یافته است. از این مجموع حجم صادرات به آمریکا 314.7 میلیون و میزان واردات از آمریکا 564.3 میلیون دلار می‌باشد. صادرات به آمریکا 1.2 درصد کلی صادرات ازبکستان را تشکیل می دهد. فارغ از این بخشی اصلی از صادرات کشور را صادرات خدمات تشکیل می دهد. به خصوص در سال 2024 حجم صادرات کالا 44.4 میلیون دلار رقم خورده است. یعنی 86 درصد صادرات به ازای خدمات می‌باشد. به صادرات خدمات تعرفه اعمال نمی‌شود. یعنی به 86 درصد صادرات ازبکستان به مقصد آمریکا تعرفه اعمال نمی‌شود و از 14 درصد صادرات تعرفه اضافی دریافت می‌شود. قسمتی اصلی از کالاها صادراتی ازبکستان به آمریکا را کالاهای افشا نشده تشکیل می دهد (7.9 میلیون دلار – رمز گمرکی 9999). 6.6 میلیون دلار به ازای فلزات گرانبها و 6.6 میلیون دلاری دیگر به ازای کالاهایی نظیر آلومینیوم می‌باشد. به طور کلی اثر مستقیم تعرفه‌های جدید آمریکا به اقتصاد ازبکستان خیلی پایین است. نخست اینکه، آمریکا همکار بزرگ صادراتی ازبکستان به شمار نمی آید. ثانیاً، تعرفه‌های اعمال شده بخش اصلی کالاهای صادراتی را تحت تأثیر قرار نخواهد داد. لیکن اعمال تعرفه‌های جدید به اکثر کشورهای جهان در آینده نزدیک آثار منفی خود را نشان می دهد. یعنی تعرفه‌های اعمال شده توسط آمریکا منجر به کند شدن رشد اقتصادی در کل جهان از جمله، همکاران اصلی ازبکستان می‌شود. کند شدن رشد صادرات طبیعتاً تقاضا نسبت به کالا را پایین می آورد. به ویژه، صادرات ازبکستان که به شرکای مانند چین، ترکیه، قرقیزستان و تاجیکستان در حال کاهش است، ممکن است شتاب بیشتری بگیرد یا احتمال دارد آغاز رشد صادرات به تاخیر افتد.

 https://kun.uz/news/2025/04/03/aqshning-yangi-bojlari-ozbekistonga-qanday-tasir-qiladi

  

ازبکستان طی دو ماه اول سال جاری چقدر خودروی سبک وارد کرد؟

بنا به داده‌های کمیته ملی آمار، ازبکستان طی ماه‎های ژانویه الی فوریه سال 2025 4.4 هزار دستگاه خودروی سبک به ارزش 75.9 میلیون دلاری وارد کرده است. کشورهایی که در ماه‎‏های ژانویه الی فوریه 2025 ازبکستان از آنها بیشترین میزان خودروی سبک وارد کرد به شرح ذیل است:

چین – 3149 دستگاه؛

کرۀ جنوبی – 1191 دستگاه؛

ژاپن – 32 دستگاه؛

آلمان – 11 دستگاه؛

آمریکا – 8 دستگاه؛

مکزیک – 8 دستگاه. 

https://kun.uz/news/2025/04/03/2-oyda-xorijdan-qancha-yengil-avtomobil-import-qilingani-aytildi