اهداف ترسیمی ازبکستان در مسیر دستیابی به استراتژی توسعه 2030

چارچوب اصلی استراتژی 2030 ازبکستان که چندی قبل به تصویب رسید، یکصد هدف اساسی در 5 حوزه اولویت دار را منعکس نموده است.

این راهبرد شامل ایده‌های اساسی مانند تبدیل شدن به یکی از کشورهای با درآمد بالا و متوسط از طریق رشد اقتصادی باثبات، سازماندهی نظام آموزشی، پزشکی و حمایت اجتماعی که کاملاً مطابق با الزامات جمعیتی و استانداردهای بین المللی باشد، ایجاد شرایط زیست محیطی مطلوب برای مردم، ایجاد یک کشور مبتنی بر عدالت و مدرن در خدمت مردم، تضمین حاکمیت و امنیت کشور است.

 

 

 

در چارچوب این جهات، هدف گذاری شده است تا در هفت سال آینده، اندازه اقتصاد ازبکستان دو برابر شود، به ویژه افزایش حجم تولید ناخالص داخلی به 160 میلیارد دلار، افزایش درآمد سرانه به 4000 دلار، تضمین ثبات اقتصاد کلان و توسعه اقتصادی با سطح لازم انرژی، آب و سرمایه گذاری زیربنایی کشور و توسعه زیرساخت های اقتصادی کشور.

همچنین بر اساس این راهبرد، در نتیجه اصلاحات با هدف نزدیک‌تر کردن خدمات پزشکی به جمعیت، 350 هزار بیمار دیابتی و 1.5 میلیون بیمار قلبی عروقی تحت پوشش کامل درمان قرار خواهند گرفت. پوشش تست های غربالگری انتخابی بیماری‌های ارثی در نوزادان حداقل 50 درصد افزایش می یابد. در نتیجه میزان بروز اختلالات ژنتیکی در بین کودکان به نصف کاهش می یابد.

در سال‌های آتی فعالیت‌هایی در زمینه تهیه رایگان پودر ریزمغذی برای نوزادان، آماده‌سازی ویژه برای پیشگیری از ابتلا به کرم‌های قارچی، تهیه ید برای کودکان خردسال و مولتی ویتامین، آهن و اسید فولیک برای زنان انجام خواهد شد. در نتیجه شیوع بیماری‌های عفونی و غیر عفونی 20 درصد کاهش می یابد.

در این مدت قرار است ترتیبی داده شود که 70 درصد درخواست های جمعیت نیازمند به کمک پزشکی در محل در سطح مراقبت های بهداشتی اولیه حل شود.

 

 

نکته قابل توجه دیگر. در نتیجه اسناد استراتژیک با هدف توسعه ازبکستان و اصلاحات در حال انجام، در 5 سال گذشته، پوشش کودکان با آموزش پیش دبستانی از 27 درصد به 72 درصد افزایش یافته است. تعداد سازمان‌های آموزشی پیش دبستانی از 5211 به 29420 افزایش یافته است. این تلاش‌ها همچنین در اهداف و شاخص‌های مربوطه استراتژی «ازبکستان-2030» منعکس شده است. بر اساس این استراتژی، برنامه ریزی شده است که سیستم آموزش پیش دبستانی وارد مرحله جدیدی شود و سطح پوشش آن به 100٪ برسد.

 

در سال های گذشته سیستمی‌برای ارتباط با مردم، راه حل های موثر، مثبت و سریع برای مشکلات انسانی ایجاد شد. به ویژه ارتباط مستقیم بین ارگان‌های دولتی و جمعیت برقرار شده است. این اقدامات نگرش مردم را نسبت به نهادهای دولتی تغییر می دهد و فعالیت و اعتماد آنها به اصلاحات را افزایش می دهد. مهمتر از همه، فرصت های شهروندان برای طرح مسائل با ارگان‌های دولتی در حال افزایش است.

در ادامه این تلاش ها، کمیسیونی برای اجرای استراتژی «ازبکستان-2030» تشکیل شد. کمیسیون بر اجرای کیفی اقدامات اصلاحی در چارچوب استراتژی بر اساس نظرات و ابتکارات بیان شده توسط مردم و دستیابی به شاخص های مشخص شده نظارت می‌کند. همچنین برنامه ریزی شده است که یک پورتال آنلاین ویژه راه اندازی شود تا از کنترل عمومی‌کافی بر اجرای مداوم، با کیفیت بالا و به موقع استراتژی، اهداف و شاخص های آن اطمینان حاصل شود.

از طریق این پورتال که توسط مرکز استراتژی توسعه نگهداری می‌شود، همگان این فرصت را خواهند داشت تا نظرات و پیشنهادات خود را در خصوص اجرای استراتژی و همچنین هر هدف و شاخص مد نظرشان را، ارائه دهند. مرکز استراتژی توسعه نیز به نوبه خود، پیشنهادها و ابتکارات بیان شده توسط جمعیت را به سرعت جمع بندی و تجزیه و تحلیل می‌کند، نظارت سیستماتیک بر اجرای اقدامات انجام می دهد و نتایج آن را هر ماه به کمیسیون ارائه میدهد.

باید اذعان نمود که، استراتژی «ازبکستان-2030» اصول اساسی توسعه ازبکستان را پوشش می‌دهد و وظایف اولویت‌دار را تعریف می‌کند. دولت ازبکستان بر این باور است که، اجرای صحیح سند باید جایگاه و اعتبار کشور آنها را نزد جامعه جهانی تقویت نماید و کرامت انسانی را تجلیل و ارتقا دهد.

 

اهداف ازبکستان در مسیر تحقق این استراتژی

ازبکستان مسیر 2030 را با اهداف رشد اقتصادی، سرمایه گذاری و پایداری ترسیم نموده است. ازبکستان با تصویب استراتژی توسعه ملی ازبکستان-2030 در سال 2023، اهدافی را برای آینده اقتصادی خود تعیین کرده است. هدف این طرح ارتقای کشور به وضعیت درآمد متوسط رو به بالا تا پایان دهه است. اولویت های کلیدی شامل تنوع اقتصادی، جذب سرمایه گذاری، رشد پایدار و بهبود خدمات عمومی است.

مسیر اقتصادی کشور ازبکستان در سال های گذشته رشد مستمری را نشان داده است. از سال 2017، رشد تولید ناخالص داخلی سالانه به طور متوسط 5.3 درصد بوده است و ازبکستان را در میان اقتصادهای با رشد سریع قرار داده است. علیرغم چالش‌های جهانی COVID-19، اقتصاد ازبکستان مقاومت نشان داد و از رشد 0.7 درصدی در سال 2020 به 7.4 درصد در سال 2021 بازگشت و در سال 2023 GDP ازبکستان از 100 میلیارد دلار 2022 به 115 میلیارد دلار رسید، و در سال 2024 این میزان به 130 میلیارد دلار افزایش یافت.

سرمایه گذاری خارجی نقش مهمی در تحول اقتصادی ازبکستان، به ویژه از طریق مناطق ویژه اقتصادی (SEZ)  ایفاء نموده است. تا آوریل 2024، ازبکستان دارای 20 منطقه ویژه SEZ است که میزبان 771 شرکت است. این مناطق به میزان قابل توجهی به تولید صنعتی و اشتغال، ارائه مشوق‌های مالیاتی، روش‌های گمرکی ساده و پشتیبانی زیرساختی برای جذب سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند.

از سال 2008، SEZ ها 3.2 میلیارد دلار سرمایه گذاری جذب کرده اند که شامل 896.9 میلیون دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI)  است که 55000 شغل ایجاد کرده است. مهمترین مناطق ویژه ازبکستان SEZ  شامل منطقه آزاد اقتصادی نوایی است که بر صنایع با فناوری پیشرفته مانند الکترونیک و مهندسی مکانیک تمرکز دارد. منطقه انگرین FEZ Angren، متخصص در مواد ساختمانی، مواد شیمیایی، و پردازش مواد خام. و منطقه FEZ Jizzakh، مرکزی برای مهندسی برق، منسوجات، و تولید مواد غذایی به شمار می روند. مناطق دیگر عبارتند از منطقه ویژه علمی و فناوری یشن آباد که نوآوری و تحقیق و توسعه را ترویج می‌کند و همچنین مناطق گردشگری و تفریحی مانند چارواک، بلدیرسوی و امیرسوی. SEZهای دارویی مانند Nukus-pharm، Zomin-pharm و Boysun-pharm نیز از عوامل کلیدی اقتصاد هستند.

ازبکستان سرمایه گذاری‌های زیست محیطی پایدار، به ویژه در انرژی‌های تجدیدپذیر، بهره وری انرژی، و کشاورزی سبز را در اولویت قرار داده است. پروژه‌های اخیر شامل پروژه 1.3 میلیارد دلاری برای تبدیل زباله به انرژی با همکاری شرکت‌هایی از چین، امارات و کره جنوبی است که سالانه 4.7 میلیون تن زباله را برای تولید 2.1 میلیارد کیلووات ساعت برق تا سال 2027 پردازش خواهند کرد. دولت همچنین برنامه‌هایی را برای مناطق SEZ انرژی‌های تجدیدپذیر با تمرکز بر نیروگاه‌های خورشیدی و بادی اعلام کرده است.

شرکت های فرانسوی نقش فزاینده ای در تلاش های نوسازی ازبکستان ایفا کرده اند. در سال 2023، ازبکستان و فرانسه یک برنامه همکاری استراتژیک یک میلیارد یورویی برای پروژه‌های مشترک در کشاورزی، انرژی، اقتصاد سبز، توسعه شهری، تامین آب، بانکداری، مالی و حمل و نقل امضا کردند.

شرکت‌های بزرگ فرانسوی درگیر شامل Veolia Energy Tashkent هستند که سیستم گرمایش تاشکند را مدرن‌سازی می‌کنند و هدف آن صرفه‌جویی 9.2 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی، 3.1 میلیارد کیلووات ساعت برق و 1.1 میلیارد متر مکعب آب است. آلستوم برای سرمایه گذاری در زیرساخت های تراموا در ازبکستان ابراز علاقه کرده است. Montagne et Neige Développement در حال توسعه یک استراحتگاه کوهستانی تمام فصل در چیمگان برای تقویت گردشگری است. در همین حال، فرانسه برنامه‌های فرهنگی و زبانی خود را گسترش داده و شعبه جدیدی در سمرقند افتتاح شده است.

در نتیجه باید خاطر نشان کرد که، چشم انداز 2030 ازبکستان شکل دادن به یک اقتصاد پویا و سرمایه پذیر با تمرکز بر رشد صنعتی، مشارکت های خارجی و توسعه پایدار است. با ادامه اصلاحات در سیاست، سرمایه گذاری‌های زیربنایی و همکاری بین المللی، ازبکستان خود را به عنوان قطب اقتصادی پیشرو در آسیای مرکزی قرار می دهد.