تحول شگفت انگیز شهرنشینی در آفریقا با نگاهی به پیش بینی‌های سال 2035
گزارش اخیر واحد اطلاعات اقتصادی (EIU) با عنوان (شهرهای آفریقا در سال 2035)، تحولات شگرفی را در روند شهرنشینی قاره آفریقا ترسیم کرده است. این گزارش نشان می‌دهد که آفریقا با نرخی بی سابقه‌ای در حال تجربه پدیده شهرنشینی است و این روند تا سال 2035 نیز ادامه خواهد داشت.
واحد اطلاعات اقتصادیThe Economist Intelligence Unit (EIU)، مستقر در انگلیس در گزارش اخیر خود با عنوان شهرهای آفریقا در سال 2035، پیش بینی کرده است که قاره آفریقا شاهد سریع‌ترین نرخ رشد شهر نشینی در میان سایر قاره‌های جهان است و این روند رو به رشد، تا سال 2035 نیز ادامه خواهد داشت و انتظار می‌رود جمعیت شهری آفریقا از 650 میلیون نفر در سال 2023 با نرخ رشد 3.5 درصدی مرکب سالانه (CAGR)، به حدود یک میلیارد نفر در سال 2035 افزایش یابد که این بدان معناست که بیش از 50 درصد از جمعیت این قاره در بازه زمانی مورد بررسی، در مناطق شهری سکونت خواهند داشت.
در حالی که رشد جمعیت شهری در قاره‌های آسیا، آمریکا و اروپا در دهه 2030 کاهش می‌یابد، مناطق شرق، مرکز و غرب آفریقا همچنان بالاترین نرخ رشد جمعیت شهری را تجربه خواهند کرد. این رشد سریع جمعیت شهری در کنار ظهور کلان شهرهای جدید و گسترش سریع خوشه‌های شهری، ویژگی اصلی آینده جمعیتی و اقتصادی آفریقا خواهد بود.
پیش بینی می‌شود تعداد کلان شهرهای آفریقا تا سال 2035، با پیوستن دو شهر لواندا و دارالسلام به دیگر شهرهای بزرگ این قاره شامل: (قاهره، کینشازا، لاگوس و ژوهانسبورگ)، به شش کلان شهر با جمعیت بیش از 10 میلیون نفری افزایش یابد و 17 شهر با جمعیت بیش از 5 میلیون نفر و 100 شهر دیگر با جمعیتی معادل بیش از 1 میلیون نفری، به ترتیب در رتبه بندی شهرهای میان رده و کوچک قرار گیرند.
همچنین، بر اساس گزارش (EIU)، پیش بینی می‌شود تا اواسط دهه 2030، یکصد شهر برتر آفریقا نزدیک به 400 میلیون نفر، معادل 21 درصد از کل جمعیت این قاره را در خود جای دهند.
این شهرها که هم شامل معیارهایی نظیر جمعیت زیاد و پایتخت‌هایی با مساحت کوچکتر مانند لیبرویل، کوتونو و پورت لوئیس هستند، بیش از 60 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) آفریقا را تولید خواهند کرد و انتظار می‌رود که مجموع تولید ناخالص داخلی اسمی در آنها که در سال 2023، حدود 1.4 تریلیون دلار تخمین زده شده بود، با رشد بیش از سه برابری تا سال 2035، به حدود 5 تریلیون دلار برسد.
"بزرگ‌ترین شهرهای آفریقا در سال 2035"
شهرهای قاهره در مصر، ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی و لاگوس در نیجریه در رأس فهرست یکصد شهر بزرگ اقتصادی آفریقا قرار دارند و رتبه‌های اول تا سوم این فهرست را به خود اختصاص داده‌اند. اما در این میان، آمارها نشان می‌دهد که شهرهای میان رده مانند: کینشازا، دارالسلام، آدیس آبابا، ابیجان، کامپالا، داکار و کوماسی، با سرعت بیشتری در حال رشد هستند.
همچنین بر اساس این گزارش، دو شهر بزرگ اکرا و کوماسی در غنا نیز به ترتیب رتبه‌های پانزدهم و شانزدهم اقتصادهای بزرگ آفریقا را به خود اختصاص داده‌اند و انتظار می‌رود اقتصاد آنها در سال مورد بررسی، به ترتیب نرخ رشد متوسط سالانه (GDP) 6.7 درصدی و 7.4 درصدی را تجربه نمایند.
"فهرست 25 شهر اول اقتصادی آفریقا در سال 2035"
چالش‌ها و فرصت‌ها:
رشد سریع شهرنشینی در آفریقا، همزمان با فرصت‌های اقتصادی، چالش‌های متعددی را نیز به همراه خواهد داشت که از جمله این چالش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فشار بر زیرساخت‌های شهری: رشد سریع جمعیت شهری، فشار زیادی بر زیرساخت‌های موجود مانند حمل و نقل، خدمات شهری از جمله: آب، برق، تلفن و اینترنت و همچنین مراکز درمانی وارد خواهد نمود.
- افزایش نرخ بیکاری و فقر: عدم ایجاد فرصت‌های شغلی کافی می‌تواند به افزایش نرخ بیکاری و فقر در مناطق شهری منجر شود که این موضوع می‌تواند پیامدهای اجتماعی منفی را به دنبال داشته باشد.
- افزایش آلودگی‌های زیست محیطی: افزایش جمعیت و گسترش فعالیت‌های صنعتی در شهرها، می‌تواند موجب افزایش آلودگی‌های زیست محیطی و در نتیجه به افزایش بیماری‌های مرتبط با آن کمک کند.
- نابرابری اجتماعی: شهرنشینی می‌تواند شکاف‌های اجتماعی را افزایش داده و به ایجاد مناطق حاشیه نشین در اطراف شهرها منجر گردد.
شهرنشینی در آفریقا یک روند اجتناب ناپذیر است که فرصت‌های بی نظیری برای توسعه اقتصادی و اجتماعی این قاره ایجاد می‌کند. با این حال، برای بهره برداری بهینه از این فرصت‌ها، برنامه ریزی دقیق، سرمایه گذاری هوشمندانه و همکاری همه جانبه بین دولت‌ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی ضروری است. دولت‌های آفریقایی باید با تدوین برنامه‌های جامع برای توسعه پایدار شهرها، سرمایه گذاری در زیر ساخت‌ها، ترویج توسعه شهری پایدار و تقویت توانایی‌های نهادهای داخلی، به مدیریت بهتر این روند کمک کنند.
منابع: