خروج توتال انرژیز از دو پروژه بهره برداری از میدان گازی در آفریقای جنوبی

مفید برای اقلیم و تنوع زیستی، اما زیان‌بار برای اقتصاد کشور که فقیر باقی خواهد ماند؛ اینها واکنش‌های متضادی است که تصمیم اخیر شرکت توتال انرژیز در خروج از دو پروژه بهره‌برداری از میدان‌های گازی در آفریقای جنوبی، برانگیخته است.

فعالان محیط زیست از این تصمیم استقبال می‌کنند، در حالی که تحلیلگران بخش نفت و گاز نگران پیامدهای اقتصادی آن هستند. با این حال، همه بر این نکته اتفاق نظر دارند که تصمیم این غول فرانسوی انرژی برای کنار گذاشتن میدان‌های گازی امیدوار کننده در آب‌های عمیق، نمادی قوی از آینده صنعت نفت و گاز و گذار انرژی است.

شرکت توتال انرژی اعلام کرده است که از بلوک‌های اکتشافی 11B / 12B واقع در سواحل جنوبی آفریقای جنوبی خارج خواهد شد. در این بلوک‌ها، دو کشف مهم گاز در میدان‌های برلپادا (Brulpadda) و لوییپرد (Luiperd) در فاصله 175 کیلومتری سواحل این کشور صورت گرفته بود.

علاوه بر این، شرکت توتال انرژیز همچنین از بلوک اکتشافی دریایی 5/6/7 که در آن شرکت تابعه توتال انرژیز در آفریقای جنوبی 40 درصد سهام را در اختیار دارد، خارج خواهد شد.

دلیل اصلی این تصمیم، "مشکلات در توسعه و بهره‌برداری" از دو میدان گازی کشف شده در بازار آفریقای جنوبی عنوان شده است. به عبارت دیگر، شرکت توتال انرژیز نتوانسته است راهکاری مناسب برای توسعه و بهره‌برداری از این منابع گازی در بازار آفریقای جنوبی بیابد.

این تصمیمات ضربه شدیدی به آفریقای جنوبی وارد کرده است که قصد داشت از این گاز برای تولید بیشتر برق و کاهش وابستگی خود به زغال سنگ استفاده کند. به نقل از وب ‌سایت تخصصی Moneyweb، این تصمیمات "باعث شده آفریقای جنوبی نتواند از گاز خود بهره‌برداری اقتصادی کند و در نتیجه، همچنان یک کشور فقیر باقی بماند."

تیری برو، تحلیلگر مستقل نفت و گاز، نیز این نظر را تأیید می‌کند. به گفته او، با توجه به چالش‌های فنی و مالی که شرکت توتال انرژیز در این پروژه با آن مواجه بوده است، احتمالاً این شرکت نیز از سرمایه‌گذاری کلان خود سود چندانی نخواهد برد.

تحلیلگران دلایل مختلفی را برای عدم پیشرفت مذاکرات بر سر این دو میدان گازی ذکر می‌کنند، از جمله اختلاف بر سر قیمت گاز بین شرکت توتال انرژیز و شرکت ملی نفت و گاز آفریقای جنوبی پتروسا. با این حال، این تصمیم تأثیر قابل توجهی بر قیمت سهام توتال انرژیز در بورس نداشته است. سهام این شرکت روز دوشنبه 0.63 درصد کاهش یافت و به 61.74 یورو رسید، که کاهش کمتری نسبت به شاخص بازار (0.98 درصد) بود. در واقع، تمامی دریانوردانی که در منطقه تنگه ماژلان واقع در سواحل آفریقای جنوبی فعالیت داشته‌اند، از وجود جریان‌های دریایی شدید و شرایط آب و هوایی نامساعد در این منطقه خبر می‌دهند. بهره‌برداری از منابع نفت و گاز در چنین شرایطی مستلزم سرمایه‌گذاری‌های بسیار سنگین و استثنایی است.

بلوک 11B / 12B، با مساحتی بالغ بر 19000 کیلومتر مربع و عمق آبی بین 200 تا 1800 متر، یکی از مناطق مهم اکتشاف نفت و گاز در آفریقای جنوبی محسوب می‌شود. شرکت توتال انرژیز، از طریق شرکت تابعه خود، توتال انرژیز EP آفریقای جنوبی، با دارا بودن 45 درصد سهام، بزرگترین سهامدار این بلوک است. قطر پترولیوم (25 درصد)، CNR اینترنشنال (20 درصد) و کنسرسیوم «خیابان اصلی 1549» آفریقای جنوبی (10 درصد) دیگر شرکای این پروژه هستند.

طرح بهره‌برداری از میدان گازی برلپادا در این بلوک، در اکتبر 2022 با مخالفت شدید سازمان‌های غیردولتی محیط‌زیستی روبرو شد. سازمان‌هایی مانند بلوم و گرین کانکشن آفریقای جنوبی، عملیات حفاری در آب‌های عمیق آفریقای جنوبی را اقدامی خطرناک برای صیادان کوچک و تنوع زیستی غنی این منطقه دانستند. این منطقه به عنوان زیستگاهی مهم برای مهاجرت و تولیدمثل پستانداران دریایی مانند نهنگ‌ها و دلفین‌ها شناخته می‌شود.

شرکت CNR International با سهم 20 درصدی، در اوایل ماه ژوئیه اعلام کرد که از میدان گازی 11B / 12B خارج خواهد شد. علاوه بر این، شرکت قطر پترولیوم نیز با سهم 25 درصدی، روز دوشنبه از خروج خود از این میدان خبر داد.

بر اساس توافق‌نامه‌ای که بین چهار شریک این میدان امضا شده بود، "طرف‌هایی که از میدان خارج می‌شوند، سهام خود را به صورت رایگان به شرکای باقی‌مانده واگذار می‌کنند." این موضوع را شرکت کانادایی Africa Energy Corp که قصد خروج از این میدان را ندارد، تأیید کرده است. بنابراین، انتظار می‌رود این شرکت در نهایت مالک 100 درصد سهام میدان گازی 11B / 12B شود.

سازمان غیردولتی بلوم (Bloom) خروج شرکت توتال انرژی از پروژه حفاری در آفریقای جنوبی را "پیروزی بزرگی برای اقلیم و تنوع زیستی" توصیف کرده است. سوآن بومیه از این سازمان، این رویداد را نتیجه "مشارکت فعال شهروندان در فرانسه و آفریقای جنوبی" که از همان ابتدا به شدت با این پروژه مخالفت می‌کردند، می‌داند. وی همچنین بر دلایل "اقتصادی و ژئوپلیتیکی" این تصمیم تأکید کرده است.

بومیه با اشاره به حجم بالای انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از این پروژه، می‌گوید: "میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای از میدان گازی 11B / 12B  در طول عمر بهره‌برداری آن، به 336 میلیون تن دی‌اکسید کربن می‌رسید که تقریباً برابر با کل انتشار گازهای گلخانه‌ای سالانه آفریقای جنوبی است."

وی همچنین بر اهمیت نمادین این تصمیم تأکید کرده و می‌گوید: "توتال انرژی پیشگام اکتشاف نفت در آب‌های عمیق آفریقای جنوبی بود و تمام صنعت غرب منتظر بود تا ببیند آن‌ها چه خواهند کرد. انصراف آن‌ها یک نقطه عطف بزرگ است."

عنصری مهم دیگر که به گفته وی قابل توجه است، ورود گازپروم به این رقابت با اعلام وزیر انرژی آفریقای جنوبی در دسامبر ۲۰۲۳ مبنی بر اعطای پروژه بازسازی اصلی نیروگاه گازی این کشور به این شرکت روسی است. آقای بومیه معتقد است که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه، توتال انرژیز به عنوان یک تأمین‌کننده گاز نمی‌توانست ریسک همکاری با گازپروم را بپذیرد. با این حال، وی هشدار می‌دهد که این گروه فرانسوی همچنان دارای چهار مجوز اکتشاف در آب‌های عمیق این کشور است که یکی از آن‌ها اخیراً در بلوک 3/B4 B به دست آمده است.