راهبرد توسعه روابط اقتصادی کره جنوبی با آفریقا

در اجلاس سران کره - آفریقا که اخیرا به میزبانی سئول برگزار شد بیش از ۴۸ نماینده از کشورهای آفریقایی از جمله حدود ۲۵ تن از سران کشورهای این قاره حاضر شدند.

در سال های اخیر کره جنوبی به عضویت ناظر اتحادیه آفریقا درآمده است و طبق گزارش انجمن تجارت بین‌المللی کره، تجارت با آفریقا با افزایش ۲۳ برابری، از ۸۹۰ میلیون دلار در سال ۱۹۸۸ به ۲۰.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است.

در دو دهه گذشته کره جنوبی به توسعه روابط خود با قاره آفریقا علاقه مند بوده است. سفر آفریقایی رئیس جمهور کره جنوبی، رو مو هیون در سال 2006، با اعلام وی در مورد "ابتکار توسعه آفریقایی کره" و تعهد او مبنی بر دوبرابر نمودن کمک های رسمی‌توسعه ای سئول به آفریقا، پایه و اساس استراتژی کره در آفریقا را بنا نهاده است.

فعالیت های نهادی کره در آفریقا

رویکرد کره جنوبی در رابطه با آفریقا با فعالیت های نهاد های زیادی انجام می‌شود؛

"انجمن کره-آفریقا" یکی از اولین و قدیمی ترین نهادهای کره ای فعال در موضوع آفریقا است که در سال 2006 تحت نظارت وزارت امور خارجه کره راه اندازی شد و هدف آن تقویت مشارکت ها و تبادل تجربیات توسعه ای است.

"کنفرانس همکاری اقتصادی کره و آفریقا" هر دو سال یکبار جلسات خود را تحت نظارت وزارتخانه‌های استراتژی و دارایی برگزار می‌کند و ابزاری برای همکاری بین بانک توسعه آفریقا و کره جنوبی با هدف شناسایی فرصت های موجود در بازار آفریقا برای در اختیار گذاشتن آنها به شرکت های کره ای است.

آژانس همکاری بین المللی کره (KOICA) نقش برجسته ای در فعالیت های توسعه ای سئول در آفریقا ایفا می نماید بطوریکه در 16 کشور جنوب صحرای آفریقا از جمله اتیوپی، کنیا، رواندا، اوگاندا، جمهوری دموکراتیک کنگو، نیجر، مالی و سنگال فعالیت های مختلفی انجام می دهد.

فعالیت گفتمانی کره در آفریقا

سئول در تلاش خود برای نزدیک شدن به کشورهای قاره آفریقا، گفتمانی را بر اساس «تاریخ مشترک فقر» اتخاذ نموده است و تحت عنوان " معجزه ای که از خاکستر جنگ کره بیرون آمد" به توصیف آن پرداخته است. بر این اساس و از آغاز تلاش سئول برای نفوذ در آفریقا، وزارت امور خارجه کره به تبیین این موضوع پرداخت که کمک های جامعه بین المللی راه را برای حرکت سئول از فقیرترین کشور جهان به چهارمین اقتصاد آسیا ممکن نمود. بر همین مبنا و برپایه این تجربه، کره جنوبی توسعه حضور خود در آفریقا را بر اساس منافع متقابل و تبادل تجربیات با کشورهای آفریقایی تبیین نموده است.

دیپلماسی توسعه

کره جنوبی از طریق برنامه‌های همکاری بین المللی کمک های توسعه ای از جمله در زمینه‌هایی مانند آموزش، بهداشت و زیرساخت ها را به کشورهای آفریقایی ارائه می دهد و همچنین پروژه‌های توسعه مشترک در بخش های کشاورزی، آموزش و بهداشت را اجرا می‌کند.

در افتتاحیه اجلاس سران کره و آفریقا، یون سوک یول، رئیس جمهور کره جنوبی متعهد شد که کمک های توسعه ای کشورش به این قاره را تا سال 2030 به 10 میلیارد دلار افزایش دهد. بر اساس ارقام سال 2021، کمک های توسعه رسمی دوجانبه کره عمدتاً بر آسیا و آفریقا متمرکز بوده و مبلغ 593.1 میلیون دلار آمریکا به آفریقا اختصاص یافته است. این قاره همچنین در میان دریافت‌کنندگان اصلی منطقه‌ای کمک‌های کره به سازمان‌های چندجانبه بوده است و مصر ، اتیوپی و تانزانیا  جزو ده کشور نخست دریافت‌کننده کمک‌های کره در سال 2021 به شمار می آیند.   

انواع فعالیت های توسعه ای سئول با توجه به نیازهای هر کشور متفاوت است چنانکه در رابطه با نیجریه در سال 2022، حوزه‌های مرتبط با رشد در بخش های غیرنفتی، نوسازی خدمات اداری و افزایش قابلیت های عملیاتی با بودجه تقریبی 36 میلیون دلار را پوشش می داد. در حالیکه طرح کره برای اتیوپی در همان سال مبتنی بر افزایش قابلیت‌های تولید، خدمات مراقبت‌های بهداشتی، توانایی واکنش به تغییرات آب و هوایی و حمایت از یکپارچگی اجتماعی برای ایجاد صلح پایدار با بودجه ای بیش از 133 میلیون دلار بود.

ابتکار کمربند برنج

کمربند برنج،  یکی از مهمترین ابتکارات کره جنوبی در آفریقا است و توسط وزارت کشاورزی، غذا و همکاری روستایی در 10 ژوئیه 2023 در چارچوب برنامه "کمک توسعه رسمی" برای دستیابی به امنیت غذایی در قاره آفریقا راه اندازی شد. این کار با تامین انواع بذر برنج و ماشین آلات کشاورزی با کیفیت بالا به 8 کشور آفریقایی در راستای کمک به توسعه زیرساخت ها و به اشتراک گذاری تخصص کشاورزی انجام می‌شود. این ابتکار شامل پروژه‌هایی در سنگال، گامبیا، گینه، غنا، کامرون، اوگاندا، کنیا و گینه بیسائو می‌شود.

کمربند برنج با هدف توسعه تدریجی تولید بذر برنج برای دستیابی به عملکرد سالانه 10000 تنی تا سال 2027 برای توزیع در مزارع محلی، در راستای تأمین غذای پایدار برای حدود 30 میلیون نفر در آفریقا صورت می‌پذیرد. بر اساس آمار منتشر شده در مارس 2024، بیش از 231 تن برنج در گینه، اوگاندا، غنا، گامبیا، کامرون و سنگال برداشت شده است. به نظر می رسد که این ابتکار ابعادی فراتر از امنیت غذایی دارد و نقطه ورود و تسهیل مشارکت اقتصادی بین کره و کشورهای آفریقایی و تقویت روابط تجاری در زمینه‌هایی مانند مدیریت زنجیره تامین، واکنش به تغییرات آب و هوایی و مراقبت‌های بهداشتی و غیره است. بنابراین، موفقیت در این ابتکار، انگیزه‌ای برای شرکت‌های مرتبط با کشاورزی در کره برای ورود به بازار آفریقا خواهد بود و همچنین قدرت نرم و نفوذ سیاسی سئول در آفریقا را افزایش می‌دهد.

تامین منابع معدنی

در حالیکه تجارت با قاره آفریقا در حال حاضر کمتر از 2 درصد از کل واردات و صادرات کره جنوبی را شامل می‌گردد، توسعه مبادلات اقتصادی با آفریقا با هدف تشویق شرکت های کره ای برای صادرات محصولات خود به بازارهای آفریقا صورت می‌پذیرد. از آنجایی که آفریقا حدود 30 درصد از منابع معدنی را در خود جای داده است، ارزش استراتژیک این قاره برای سئول افزایش می‌یابد؛ که برای تامین بیش از 95 درصد نیاز فلزات خام خود به واردات ذخایر مواد معدنی همچون کروم، منگنز و کبالت برای فناوری‌های پیشرفته خود متکی است. در همین رابطه، یکی از نتایج اجلاس سران کره و آفریقا، توافق برای آغاز گفت‌وگوی سطح بالا بین کره جنوبی و آفریقا بود که از طریق آن تامین منابع معدنی از کشورهای ثروتمند این قاره نیز تصمیم‌گیری خواهد شد و در نتیجه آن شرکت های کره ای می‌توانند در بخش های استخراج مواد معدنی در آفریقا سرمایه گذاری کنند.