صادرات گندم روسیه به آفریقا
روسیه یکی از مهم‌ترین تأمین‌کنندگان گندم قاره آفریقا است. روسیه به‌طور خاص تأمین‌کننده عمده گندم برای بازارهای مصر و الجزایر است و در سال های اخیر به بازارهای جدیدی نظیر مراکش، آفریقای جنوبی، نیجر، چاد و اخیرا توگو وارد شده است.
طبق گزارش مرکز توسعه صادرات محصولات کشاورزی روسیه "آگرو اکسپورت" که در دسامبر 2024 منتشر شد، حجم صادرات گندم روسیه به آفریقا تا پایان سال 2024 به حدود 30 میلیون تن رسید؛ که نشان‌دهنده افزایش حدود 35 درصدی نسبت به سال 2023 است. همچنین در سال 2020، کشورهای آفریقایی محصولات کشاورزی به ارزش 4 میلیارد دلار از روسیه وارد کرده‌اند که حدود 90 درصد آن گندم و 6 درصد آن روغن آفتابگردان بوده است. همچنین، شرکت "Uralchem"، یکی از بزرگترین شرکت‌های روسی فعال در آفریقا در حوزه کشاورزی، انواع مختلفی از محصولات، به ویژه کودهای شیمیایی را به کشورهای جنوب آفریقا از جمله زامبیا و زیمبابوه ارسال می‌کند.
بسیاری از کشورهای آفریقایی همچنان قادر به تأمین بخش بزرگی از نیازهای داخلی خود در زمینه مواد غذایی، به ویژه گندم، نیستند و همین امر این کشورها را به کمک کشورهای تولیدکننده گندم متکی کرده است. از این رو، کمک‌های روسیه در زمینه ارائه گندم، در حال حاضر به دلایل ذیل، به عنوان اولویت استراتژیک برای آفریقا محسوب می‌شود:
اول: مسکو به ارائه گندم رایگان به عنوان کمک به کشورهای آفریقایی و یا تأمین واردات آفریقا با قیمت‌های پایین‌تر از قیمت های جهانی گندم اقدام نموده است. این امر موجب جذابیت بیشتر گندم روسیه برای خریداران آفریقایی می‌شود.
دوم. افزایش تقاضا برای گندم در آینده نزدیک؛ زیرا گزارش مشترک سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد(FAO) و سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) که در پایان اکتبر 2024 منتشر شد، پیش‌بینی کرده است که واردات گندم آفریقا تا سال 2033 حدود 41 درصد از خرید جهانی گندم را شامل خواهد شد.
در دیدگاه مسکو، قاره آفریقا علاوه بر نیروی کار ارزان، منابع عظیمی از معادن کمیاب و ذخایر انرژی دارد؛ که برای صنایع روسیه دارای مطلوبیت میباشد. بر اساس بسیاری از برآوردها، آفریقا تقریباً 30 درصد از ذخایر معدنی جهان، 8 درصد از گاز طبیعی و تقریباً 12 درصد از ذخایر نفت جهانی را در اختیار دارد. همچنین این قاره 40 درصد از طلای جهان و 90 درصد از کروم و پلاتین را دارا است. بزرگترین ذخایر جهانی کُبالت، الماس، پلاتین و اورانیوم نیز در آفریقا قرار دارند و همچنین آفریقا 65 درصد از زمین‌های قابل کشت جهان را در اختیار دارد. لذا رئیس جمهور روسیه در حاشیه افتتاح اجلاس دوم سران روسیه و آفریقا در جولای 2023 گفت : «قاره سیاه به بازیگری با اهمیت فزاینده در صحنه جهانی تبدیل شده است و به مرکز جدید قدرت تبدیل می‌شود». وی افزود: «کشور ما با آفریقا در جهت یک دنیای چندقطبی همبستگی دارد و مخالف استفاده از مسائل اقلیمی و حقوق بشر برای اهداف سیاسی است و همچنین مخالف سیاست تحمیل قواعد از سوی غرب است».
از دیدگاه مسکو، توسعه روابط با آفریقا فرصتی برای گشایش بازارهای جدید برای محصولات کشاورزی روسیه است؛ به ویژه در شرایطی که تحریم‌های غربی علیه اقتصاد روسیه همچنان ادامه دارد. یکی از دستاوردهای مهم در سال‌های اخیر افزایش چشمگیر صادرات روسیه به آفریقا است؛ بر اساس گزارش گمرک فدرال روسیه، صادرات روسیه به آفریقا در دوره 2020 تا 2024 بیش از سه برابر افزایش یافته است به 24.5 میلیارد دلار رسیده است. همچنین تعداد شرکت‌های روسی فعال در آفریقا در حال افزایش است، از جمله شرکت‌های بزرگ دولتی مانند روس اتم و شرکت‌های کوچک و متوسط. علاوه بر این، روسیه بزرگترین تأمین‌کننده تسلیحات و تجهیزات نظامی‌به آفریقا است.