منابع هیدروکربنی موریتانی و تاثیر آن بر آینده اقتصادی این کشور
موریتانی با توسعه منابع نفت و گاز خود در سواحل غربی این کشور به یکی از بازیگران مهم انرژی در غرب آفریقا تبدیل شده است. روند صادرات گاز میتواند درآمدهای ارزی کشوری ۴.۵ میلیونی مثل موریتانی را بهطور چشمگیری افزایش دهد و تاثیرات عمیق اقتصادی بر این کشور داشته باشد. گاز طبیعی و نفت در کنار ظرفیت عظیم معدنی و پتانسیل عظیم این کشور در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر، آینده روشنی را برای موریتانی ترسیم میکند؛ به طوری که احتمالا این کشور ظرف یک دهه آینده، میتواند از یک اقتصاد کشاورزی، دام پروری و شیلات محور که منابع معدنی خود را به صورت خام صادر میکند شاهد رشد سریع بخش صنعت خود باشد. این موضوع باعث رشد صنایع سنگین مانند فولاد و پتروشیمی خواهد شد و زمینه تولید داخلی را فراهم خواهد آورد. این منابع باعث سرمایهگذاری در صنایع پاییندستی و اقتصاد موریتانی را متحول خواهد کرد.
میدان گازی مشترک موریتانی - سنگال (GTA) یکی از بزرگترین پروژههای گازی این کشور است و ذخایر آن بین ۲۵ تا ۵۰ تریلیون فوت مکعب گاز برآورد میشود. ظرفیت تولید فاز اول این میدان ۲.۵ میلیون تن LNG در سال است و برنامهریزی شده است که در فازهای بعدی، تولید آن تا ۱۰ میلیون تن در سال افزایش یابد. شایان ذکر است اولین محموله LNG موریتانی در سال ۲۰۲۵ به بازارهای جهانی صادر شد. علاوه بر این میدان گازی BirAllah با ذخایر تقریباً ۸۰ تریلیون فوت مکعب گاز، دومین میدان گازی مهم کشور محسوب میشود که ظرفیت تولید آن ۱۰ میلیون تن LNG در سال پیشبینی شده و توسعه این میدان به عنوان یک رکن استراتژیک در صادرات انرژی و رشد اقتصادی موریتانی در دستور کار دولت قرار دارد. این در حالی است که پیشبینی میشود روند کشف نفت و گاز همچنان در آبهای عمیق موریتانی تداوم داشته باشد.
کشف و بهرهبرداری از میدانهای نفت و گاز، خوشبینی زیادی بین مردم این کشور به وجود آورده است. انتظار میرود توسعه میادین گازی و نفتی، موقعیت بینالمللی این کشور را نیز تقویت کرده و موریتانی را به یک شریک استراتژیک در صادرات انرژی برای غرب تبدیل کند بنابراین منابع نفت و گاز نه تنها موتور اصلی رشد اقتصادی موریتانی هستند، بلکه عنصر کلیدی در تضمین توسعه پایدار این کشور محسوب میشوند. موریتانی میتواند از یک کشور کشاورزی دامیبه اقتصادی شکوفا تبدیل شود و ثبات این کشور در منطقه صحرای آفریقا و منطقه ساحل تضمین شود.
تاثیرات اقتصادی
دسترسی به انرژی ارزان به ویژه گاز طبیعی، برای صنایع سنگین مانند استخراج معادن و تولید فولاد حیاتی است. منابع گاز موریتانی میتوانند هزینههای انرژی در این صنایع را کاهش داده و امکان تولید فولاد را فراهم کند به طوری که موریتانی را از دهمین کشور صادر کننده کنسانتره آهن به تولید کننده فولاد در جهان تبدیل کند. منابع انرژی، زمینه سرمایهگذاری در صنایع وابسته مانند پتروشیمی، کودهای شیمیایی و تولید برق صنعتی را فراهم میسازند و میتواند در کنار مزیت کم نظیر این کشور در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر، اقتصاد موریتانی را از وابستگی صرف به کشاورزی، دامداری، ماهیگیری و خام فروشی منابع معدنی خارج کند.
پروژههای بزرگ نفت و گاز در مراحل ساخت و عملیات نیاز به نیروی کار فنی، مهندسی، لجستیکی و پشتیبانی دارند که میتواند اشتغال بالایی ایجاد کند. از این رو رشتههای مرتبط با صنعت نفت و گاز به سرعت در دانشگاههای موریتانی پرطرفدار شده است؛ همچنین با تبدیل اقتصاد دامی وکشاورزی موریتانی به اقتصاد صنعتی درآمد نیروی کار در این کشور بهبود خواهد یافت.
بخش کشاورزی، دام و شیلات و بخش معدن ارزش افزوده کمی دارد و بیشتر به صورت خام صادر میشود که دلیل اصلی آن کمبود سرمایه و انرژی است. تولید گاز، امکان توسعه صنایع پتروشیمی، افزایش تولید برق، تولید هیدروژن، فولاد و صنایع پاییندستی را فراهم میآورد و در نتیجه کالاهای موریتانیایی با ارزش افزوده بیشتر به بازارهای جهانی صادر خواهند شد. وجود منابع گاز طبیعی به موریتانی امکان میدهد تا با احداث نیروگاههای گازی، کمبود برق خود را کاهش دهد. این تحول، به ویژه در مناطق روستایی، به گسترش شبکه برق و دسترسی پایدار به انرژی کمک میکند و زیرساختهای تولیدی و خدماتی کشور را تقویت مینماید.
پروژههای نفت و گاز معمولاً نیازمند بندرها، جادهها، خطوط لوله و شبکههای ارتباطی گسترده هستند. توسعه این زیرساختها نه تنها به بخش انرژی خدمت میکند بلکه سایر بخشهای اقتصادی از جمله تجارت، کشاورزی و گردشگری نیز از آن بهرهمند میشوند.
از سوی دیگر، با کشف میدانهای گازی بزرگ، موریتانی بهطور فزایندهای در کانون توجه قدرتهای غربی و سرمایهگذاران بینالمللی قرار گرفته است. این موضوع موجب افزایش همکاریهای مختلف با کشورهای اروپایی و آمریکا برای حفاظت از سرمایهها و خطوط انرژی شده است. تأمین امنیت تأسیسات، سکوهای دریایی و خطوط لوله برای سرمایهگذاری اولویت دارد این مسئله موجب میشود که دولت موریتانی امکانات و همکاریهای اطلاعاتی بیشتری را دریافت کند. همچنین ایجاد اشتغال در پروژههای انرژی و صنایع وابسته موجب کاهش فقر و بیکاری میشود. این مسئله احتمال پیوستن جوانان بیکار به گروههای مسلح در مناطق مرزی و بیابانی را بهطور چشمگیری کاهش میدهد.