درآمد سرانه ترکیه

سازمان آمار ترکیه، درآمد سرانه این کشور برای سال 2023 را 13 هزار و 110 دلار اعلام کرد. این بیشترین میزان درآمد سرانه ترکیه تا کنون بوده که به مرز گروه کشورهای با درآمد بالا نزدیک شده است.

ترکیه در حالی شصت و هشتمین سال خود را در رده کشورهای با درآمد متوسط به پایان می رساند، که برای تبدیل شدن به گروه کشورهای با درآمد سرانه بالا به افزایش 736 دلار دیگر نیازمند است.        

بانک جهانی در طبقه بندی خود، کشورها را بر اساس درآمد سرانه به سه گروه درآمدی «کم، متوسط و بالا» دسته بندی می نماید. در گروه درآمد متوسط که بر اساس طیف وسیعی از درآمد سرانه است، کشورها به دو زیر گروه «درآمد متوسط پایین» و «درآمد متوسط بالا» تقسیم می‌شوند. این بانک هر سال در ماه جولای مقادیر آستانه را بر اساس طبقه بندی سطح درآمد به روز می‌کند.

بر اساس مقادیر آستانه که آخرین بار توسط بانک جهانی در تاریخ 1 ژوئیه 2023 به روز شده است، کشورهای با درآمد سرانه 1135 دلار و کمتر در گروه کشورهای کم درآمد، کشورهای با درآمد سرانه 1136 تا 4 هزار و 465 دلار در گروه کشورهای متوسط به پایین، کشورهای با درآمد سرانه 4 هزار و 466 تا 13 هزار و 845 دلار در گروه کشورهای متوسط به بالا و کشورهای با درآمد سرانه 13 هزار و 846 دلار و به بالا، جزء گروه کشورهای با درآمد سرانه بالا طبقه بندی می‌شوند.

 بر اساس محاسبات سازمان آمار ترکیه، درآمد سرانه ملی در ترکیه در سال 2023 به 13 هزار و 110 دلار رسید که نسبت به سال قبل که 10 هزار و 659 دلار بود، 23 درصد  یعنی معادل 2 هزار و 451 دلار افزایش داشته است. بر این اساس ترکیه با این سطح از درآمد سرانه به گروه کشورهای پردرآمد بسیار نزدیک شده اما با این حال، این افزایش همچنان نتوانسته ترکیه را به لیگ کشورهای پردرآمد سوق دهد و ترکیه همچنان در زیرگروه با درآمد متوسط بالا باقی مانده است.  

بررسی درآمد سرانه ترکیه طی سالیان قبل نشان می دهد  که این کشور در سال 1955 وارد گروه درآمد متوسط شده بود. به عبارت بهتر، ترکیه تا سال 2023، بمدت 68 سال در گروه با درآمد متوسط قرار دارد.

ترکیه که به مدت 50 سال در زیر گروه "درآمد متوسط پایین" قرار داشت، در سال 2005 با درآمد سرانه 7 هزار و 376 دلار به سطح "درآمد متوسط بالا" رسید. زمانی که مذاکرات ترکیه برای عضویت کامل در اتحادیه اروپا آغاز گردید و از طرف دیگر جریان منابع خارجی باعث سرمایه گذاری در این کشور شد، انتظارات برای ورود ترکیه به لیگ کشورهای پردرآمد افزایش یافت و عزم دولت ترکیه برای «خروج از تله درآمد متوسط» یه یکی از مهمترین دستور کار های اقتصادی این کشور تبدیل شد.   

پیش از این، ترکیه در سال 2013 با درآمد سرانه 12 هزار و 582 دلار به بالاترین سطح تبدیل شدن به یک کشور پردرآمد رسیده بود. با این حال، در دوره بعدی که عملکرد رشد اقتصاد ترکیه شروع به کند شدن کرد، درآمد سرانه ملی نیز روند کاهشی به خود گرفت. به ویژه درآمد سرانه ملی در سال 2018 مجدداً به زیر 10 هزار دلار رسید و به مدت چهار سال در این محدوده باقی ماند. در سال 2022 تولید ناخالص داخلی سرانه بار دیگر از 10 هزار دلار فراتر رفته و به 10 هزار و 659 دلار رسید.

در جدول زیر، درآمد سرانه ترکیه در خلال سالهای 2003 تا 2023  به نمایش درآمده است:   

درآمد سرانه ترکیه برای اولین بار در سال 2023 از مرز 13 هزار دلار گذشت و بالاترین افزایش سالانه را در تاریخ این کشور به ثبت رساند و اختلاف با ارزش آستانه برای تبدیل شدن به کشوری با درآمد بالا کاهش یافت. با مشاهده این رشد، انتظار در محافل اقتصادی برای ورود به گروه دسته کشورهای پردرآمد طی یکی دو سال آینده افزایش یافته است.

علی رغم اینکه درآمد سرانه ملی برای سال 2023 در برنامه میان مدت 2026-2024 تهیه شده توسط تیم اقتصادی دولت ترکیه در پایان سال 2023، 12 هزار و 415 دلار برآورد شده است، تحقق آن 695 دلار بیشتر از این رقم  و به 13 هزار و 110 دلار رسیده است.

در برنامه میان مدت پیش بینی شده بود تا درآمد سرانه ترکیه برای سال 2024 به 12 هزار و 875 دلار، برای سال 2025 به 13 هزار و 717 دلار و برای سال 2026 به 14 هزار و 855 دلار برسد. لذا با تحقق درآمد سرانه فراتر از انتظارات در سال 2023، پیش‌بینی‌ها برای سه سال فوق در برنامه میان مدت اقتصادی نیز نیاز به بازنگری مجدد دارند.

  آیا صعود ترکیه به گروه کشورهای با درآمد سرانه بالا امکانپذیر است؟

در صورت ادامه افزایش درآمد سرانه در سال‌های آتی، احتمال قرار گرفتن ترکیه در رده کشورهای با درآمد بالا قوی‌تر شده است.

با این حال، این آستانه‌های درآمدی که توسط بانک جهانی در طبقه‌بندی کشورها مورد استفاده مقرار می‌گیرد، هر ساله توسط صندوق بین‌المللی پول بروز رسانی می‌شوند. با این کار، به موازات تحولات اقتصاد جهانی، مقادیر آستانه تعیین شده هر سال ممکن است افزایش یابد. در این طبقه بندی، کشورهایی که در طول سال، کمتر از شتاب عمومی جهانی، رشد نمایند، شانس راه یابی به این گروه را از دست می دهند. 

ترکیه برای تسریع  در قرار گرفتن در گروه با درآمد سرانه بالا، لازم است عملکردهای رشدی بالاتر از میانگین جهانی  را در طول سال‌های آتی داشته باشد. بر این اساس ترکیه در صورتی که در دوره 2026-2024 عملکرد رشدی بالاتر از میانگین جهانی را از خود نشان دهد، امکان ورود به لیگ با درآمد بالا را پیدا خواهد نمود.    

بر اساس آخرین مقادیر آستانه تعیین شده توسط بانک جهانی برای دوره اول جولای 2023 تا 30 ژوئن 2024، از مجموع 217 کشور، 84 کشور در رده درآمد بالا، 107 کشور در رده درآمد متوسط و 26 کشور در رده پایین قرار دارند. از 107 کشور در رده درآمد متوسط  نیز 54 کشور در گروه درآمد متوسط پایین و 53 کشور نیز در زیرگروه با درآمد متوسط بالا قرار دارند که ترکیه نیز در همین گروه جای دارد.

بررسی‌ها نشان می دهد کشورهای با درآمد بالا، بطور عمده کشورهای اروپایی هستند و کشورهای با درآمد سرانه پائین نیز بیشتر از قاره آفریقا می‌باشند. به عبارت دیگر، هیچ کشور کم درآمدی در اروپا و هیچ کشور پردرآمدی در جنوب آفریقا وجود ندارد.

به جز افغانستان، کره شمالی، سوریه و یمن، همه کشورهای کم درآمد در آفریقا هستند و همه این کشورها، درگیری داخلی را تجربه می‌کنند. در همین حال، صندوق بین المللی پول یک سیستم نظارت مالی را اجرا می‌کند که کشورها را به عنوان توسعه یافته، بازارهای نوظهور و با درآمد متوسط و در حال توسعه کم درآمد، طبقه بندی می نماید.  

منبع: https://www.dunya.com/kose-yazisi