معرفی مراکز علم و فناوری در ایالت‌های بایرن و بادن-وورتمبرگ آلمان

در این گزارش به معرفی چند پردیس فناوری و مرکز فناوری در ایالت‌های بایرن و بادن-وورتمبرگ آلمان پرداخته شده است.

تعریفی از پردیس فناوری و مرکز فناوری

تغییر در ساختارهای اقتصاد جهانی این پیامد را دارد که رشد اقتصادی یک منطقه را مستقیم به توانایی ابتکار و نوآوری در آن منطقه وابسته کرده است. با توجه به به این تحول، سیاستمداران می‌کوشند یک راهبرد فناورانه را به منظور افزایش توان ابتکار و نوآوری در مناطق خود دنبال کنند. یک ابزار تعیین کننده در رسیدن به این هدف، ایجاد پردیس‌های فناوری است.

 درآلمان از پردیس فناوری نهادی اجتماعی را مراد می‌کنند که توسط دولت، بخش عمومی یا بخش خصوصی، مانند شرکت‌های بزرگ (برای نمونه زیمنس)، معمولا در منطقه‌های تجاری یا پردیس‌های صنعتی (Industrieparks)، تأسیس می‌شود. هدف از تأسیس پردیس فناوری، از طرفی استقرار شرکت‌های فناوری و مؤسسه‌هایِ پژوهشیِ آینده محور است تا این شرکت‌ها و مؤسسه‌ها بتوانند با استفاده از زیرساخت‌های مشترک و تعامل مستقیم با هم، جایگاه اقتصادی منطقه را تقویت کنند و بر توانایی رقابتی آن بیفزایند و از طرف دیگر با ایجاد پردیس فناوری، امکان ارائۀ حمایت به شرکت‌های تازه تأسیس و نوپا به وجود می‌آید تا این گونه شرکت‌ها بتوانند ریشه بگیرند و وارد بازار شوند و سپس جای خود را در پردیس فناوری به شرکت‌های نوپای دیگر بدهند. پردیس فناوری اغلب در نزدیکی دانشگاه‌ها یا مراکز آموزش عالی تأسیس می‌شود تا شرکت‌ها بتوانند به دستگاه‌های پژوهشی موجود و دانش فنی نیز دسترسی مستقیم داشته باشند.

در مقابل، مرکز فناوری منحصراً یک مجتمع ساختمانی در دلِ پردیس فناوری یا جدا از آن است. بخش عمومی مثل شهرداری‌ها با ایجاد مرکز فناوری، معمولاً در چند زمینۀ تعریف شده، زیرساخت‌های لازم را برای مدتی محدود در اختیار شرکت‌ها نوپا می‌گذارند تا از فشار مالی بر آنها در مراحل آغازین کار بکاهند. هنگامی‌که شرکت نوپا خود را تثبیت کرد، از مرکز فناوری خارج می‌شود. لازم به ذکر است در این گزارش، پردیسِ فناوری به عنوان برابرنهاد (واژۀ معادل) برای Technologiepark و مرکزِ فناوری برای Technologiezentrum به کار رفته است.

ایالت بایرن

سه مرکز فناوری مهم در ایالت بایرن در ادامه معرفی می‌شوند:

مرکز فناوری مونیخ

مرکز فناوری مونیخ (https://mtz.de) در سال 2008 در محل کنونی به مساحت حدود 10 هزار مترمربع افتتاح شد. این مرکز که متعلق به شهرداری مونیخ است مورد حمایت اتاق صنعت و بازرگانی و اتاق صنایع دستی مونیخ و اُبربایرن نیز قرار دارد. امکانات مرکز در اختیار شرکت‌های نوپا در مراحل آغازین رشد قرار می‌گیرد، یعنی شرکتی که تأسیس شده و اولین گام‌ها برداشته شده و برنامۀ تجاری مشخص است. دراین مرحله، مرکز فناوری دفاتر خود را به شرکت‌ها اجاره می‌دهد و از آنها با ارائۀ خدمات از جمله دادن مشورت حمایت می‌کند.

با توجه به محدودیت زمانی استفاده از مرکز، وقتی شرکتی به حدی از رشد رسید که خود بتواند مستقلاً در بازار فعالیت کند باید از مرکز خارج شود، کارشناسان از مستأجران خود با هدف پیدا کردن محل مناسب و ایجاد ارتباط با افراد یا نهادهای موردنظر حمایت می‌کند. در نزدیکی پردیس، بخش فناوری اطلاعاتی شهرداری مونیخ و مرکز شرکت تِلِفونیکای آلمان و ادارۀ برق و آب و گاز مونیخ و شرکت‌های ملی و بین‌المللی متعددی قرار دارد. همچنین «شبکه سرمایه‌گذاری شرکت‌های نوپا» وابسته به دولت بایرن نیز در پردیس است و می‌تواند ارتباطات مناسبی را بین شرکت‌ها و حامیان احتمالی مالی برقرار کند. دو موضوع محوری در مرکز، پایداری و همچنین شهرهای هوشمند است. این سوگیریِ محتوایی، هم‌افزایی بین مستأجران را افزایش داده و به رشد آنها سرعت می‌دهد و افق‌های تجاری جدیدی را برایشان باز می‌کند. درحال حاضر 95 شرکت در مرکز حضور دارند. مستأجران علاوه بر دفاتر خود می‌توانند اتاق‌ها یا سالن‌هایی را برای همایش و برگزاری جلسه اجاره کنند. همچنین مستأجران می‌توانند در مقابل پرداخت پول از خدمات فنی استفاده کنند.

مرکز فناوری وورتسبورگ

مرکز فناوری وورتسبورگ (https://www.tgz-wuerzburg.de) با حدود 3 هزار مترمربع از شرکت‌های فناوری نوپا با محوریتِ خودکارسازی (اتوماسیون) و انقلاب صنعتی چهارم، با اجارۀ دفتر و ارائۀ خدمات مشاوره حمایت می‌کند. در حال حاضر حدود 20 شرکت که مورد حمایت دانشگاه وورتسبورگ و اتاق صنعت و بازرگانی و اتاق صنایع دستی اونتِرفرانکِن هستند در این مرکز فعالیت دارند.

مرکز نوآوری نورنبرگ-فوورت

این مرکز (https://www.nik-nbg.de) از سال 1986 وجود دارد و متعلق به شهر نورنبرگ و اتاق صنعت و بازرگانی و اتاق صنایع دستی نورنبرگ و میتِل فرانکِن است. از جمله محورهای این مرکز، امنیت فناوری اطلاعاتی و هوش مصنوعی و ارتباطات دیجیتالی است. تا پایان سال 2022 مرکز از 184 شرکت نوپا حمایت کرد. تاکنون بیش از 140 شرکت با کسب توانایی‌های لازم برای ادامۀ کار مستقل از مرکز خارج شده‌اند.

ایالت بادن-وورتمبرگ

چهار مرکز و پردیس فناوری مهم در ایالت بادن-وورتمبرگ در ادامه معرفی می‌شوند:

پردیس فناوری‌ هایدِلبِرگ

پردیس فناوری‌ هایدِلبِرگ (https://www.heidelberg.de) درسال 1984 درمساحتی حدود 80 هزار مترمربع در شش محل تأسیس شد. از جمله محورهای مرکز، انرژی‌های تجدیدپذیر و پژوهش در مورد داروهای ضدسرطان است. همچنین دراین مرکز شرکت‌هایی از شاخه‌های فناوری زیستی و مهندسی پزشکی و فناوری مخابراتی و محیط‌زیست، فرآورده‌هایی تولید می‌کنند. نهادهای پژوهشی مهم مانند مرکز پژوهش سرطان آلمان و مرکز بیوشیمی دانشگاه ‌هایدلبرگ و مؤسسۀ پژوهش پزشکی ماکس پلانک نیز در این مرکز حضور دارند. همچنین شرکت‌های شناخته شدۀ جهانی مانند بِ آ اِس اِف (BASF) و مِرک (Merc)، مؤسسه‌های پژوهشی خود را در این مرکز مستقر کرده‌اند.

مرکز فناوری کُونستانتس

مرکزفناوری کُونستانس (https://www.konstanz.de) از بیش از سی سال پیش تاکنون، از شرکت‌های نوپا درشاخه‌های فناوری‌های جدید حمایت می‌کند و یکی از اولین مرکزهای فناوری در آلمان است. همزمان حدود 40 شرکت در این مرکز مشغول فعالیت هستند و در آغاز فعالیت، دفترهای کار همراه با خدمات پشتیبانی و مشاوره‌ای دریافت می‌کنند. این مرکز همچنین در مورد تأسیس شرکت در شاخه‌های فناوری جدید مشورت می‌دهد. برای نمونه هر ماه یک سخنرانی در مورد چگونگی تأسیس شرکت ایراد می‌شود. ارائۀ اطلاعات و نیز مشورت‌های اولیه رایگان است.

پردیس فناوری کارلسروهِه

پردیس فناوری کارلسروهِه (https://www.techpark.de) در سال 1996 در محوطه‌ای به مساحت 30 هکتار تأسیس شده و متعلق به بانک ایالتی بادن-وورتمبرگ است. دراین فاصله 72 شرکت با تقریبا 3500 شاغل دراین پردیس فعالیت دارند. در این مرکز، امکانات گستردۀ ورزشی و گذراندن اوقات فراغت وجود دارد و پیوسته همایش‌هایی نیز برگزار می‌گردد.

پردیس فناوری رُویتلینگِن-توبینگِن

پردیس فناوری رویتلینگِن-توبینگن (https://www.tfrt.de/technologiepark-tubingen-reutlingen) درسال 2001 با همکاری شهرداری‌های توبینگِن و رویتلینگِن توسط بانک ایالتی بادن-وورتمبرگ با هدف استقرار شرکت‌های نوپا از دانشگاه‌ها و مدارس عالی و مؤسسه‌های پژوهشی غیردانشگاهی تأسیس شد. از سال 2004 بیش از نیمی از امکانات پردیس در اختیار شرکت‌های نوپا با محوریت فناوری زیستی و مهندسی پزشکی و زیست داده ورزی (بیواَنفورماتیک) در واحد توبینگن و فناوری نانو و بخش انرژی و خودرو در واحد رُویتلینگِن است. دراین فاصله تقریباً 80 شرکت از شاخه‌های یادشده با بیش از 2800 شاغل تحصیل‌کرده در این پردیس فعالیت دارند.