افزایش مهاجرت از مناطق شهری به مناطق روستایی در آلمان
موسسه «برلین برای جمعیت و توسعه» در گزارشی به روند فزاینده مهاجرت از مناطق شهرنشین آلمان به مناطق روستایی این کشور پرداخته است که اهم مطالب آن، ذیلا ارائه می‌گردد.
رشد شهرها و متروکه شدن مناطق روستایی، روندی است که سال‌های متمادی در بسیاری از کشورهای اروپایی مشاهده شده است، اما این رویه در بخش‌هایی از آلمان معکوس گردیده است. حال پرسش این است که آیا این روند عواقبی خواهد داشت؟
در سال‌های اخیر، دیگر هیچ چیز در مناطق روستایی جریان ندارد. روستاها عمدتا شامل مستمری‌بگیران مسن هستند، جایی که معمولا کار، نانوایی، خواربار فروشی، پزشک و آتش‌نشانی وجود ندارد. مناطق روستایی در سرتاسر اروپا از کاهش جمعیت رنج می‌برند، زیرا مردم بیشتر به شهرهای بزرگ کشیده می‌شوند. براساس گزارش مرکز آمار اتحادیه اروپا (Eurostat)، بین سال‌های 2015 تا 2020، جمعیت بسیاری از مناطق روستایی اتحادیه اروپا، به مناطق شهری مهاجرت کردند و تعداد جوانان و افراد در سن کار مناطق روستایی به شدت کاهش یافت و متقابلا تعداد افراد 65 ساله و بالاتر در مناطق روستایی هر سال به طور متوسط 1.8 درصد افزایش یافتند. این موضوع عواقب جدی از جمله شلوغی شهرها، بالا رفتن هزینه‌های زندگی شهری و کمبود مسکن را به دنبال دارد؛ همچنین در اثر این جریان جمعیتی، ساخت‌و‌ساز مسکن در فضای سبز شهرها افزایش یافته و از سوی دیگر در مناطق روستایی، احساس عقب‌ماندگی فزاینده می‌شود.
در سه دهه گذشته، در آلمان نیز مانند سایر کشورهای اروپایی، مهاجرت یک‌سویه از روستاها به شهرها جریان داشت. پس از اتحاد مجدد آلمان در سال1990، این امر به ویژه در مورد ایالت‌های شرق آلمان (آلمان شرقی سابق) جریان داشت که در برخی مناطق روستایی به طور کامل کاهش جمعیت را تجربه کردند و بین سال‌های 2000 تا 2020 تعداد ساکنان شهرهایی مانند لایپزیگ، مونیخ و برلین در برخی موارد بیش از 20 درصد رشد داشتند. بسیاری از روستاییان این مناطق، شاهد ناپدید شدن مغازه‌ها بودند و سوپر مارکت‌ها توسط افراد مسن اداره می‌شدند.
اما براساس آمار فدرال و ایالتی آلمان این روند متوقف شده است و هم اکنون افراد بین سنین 25 تا 29 سال نیز به روستاها نقل مکان می‌کنند. موسسه برلین برای جمعیت و توسعه (BIPD) با همکاری بنیاد آلمان (Wüstenrot) نتیجه‌گیری می‌کند که روند مهاجرت معکوس به روستاهای این کشور رو به افزایش است و این موضوع موجب تغییر الگوهای مهاجرتی در آلمان خواهد شد.
Frederick Sixtus، روانشناس اجتماعی موسسه برلین می‌گوید: در سال 2021، حدود دو سوم جوامع روستایی به اهداف خود از مهاجرت دست نیافتند (زندگی راحت‌تر، امکانات بیشتر و...) که در مقایسه با یک دهه قبل، این رقم کمتر شده است، یعنی در گذشته، درصد بیشتری از مهاجرین به اهداف خود از مهاجرت دست می‌یافتند؛ این موضوع باعث گردیده که مهاجرت معکوس به روستاها افزایش یابد. وی می‌گوید: در مصاحبه با افراد تازه مهاجر به روستاها مشخص گردید که هدف آنها از مهاجرت به روستا، دسترسی به فضای بزرگتر برای زندگی و مسکن، زندگی ارزان‌تر و آلودگی کمتر هستند؛ ضمنا خانه‌سازی در یک منطقه روستایی مقرون به صرفه میباشد و برای همین ساخت مسکن در مناطق روستایی آلمان بیشتر شده است. از سوی دیگر زندگی دوران کرونا نشان داد که می‌شود از طریق اینترنت پُرسرعت، دورکاری نمود و مراقب فرزندان نیز بود، لذا ایجاد مدارس و مهدکودک‌های مناسب در روستاها مورد درخواست مهاجرین است. خانم Catherina Hinz، مدیر مؤسسه برلین نیز می‌گوید: یک جامعه روستایی کارآمد نیاز به زمان دارد. تازه واردها و ساکنان مسن باید با هم تعامل نمایند تا زندگی بهتری شکل گیرد.
مهاجرت از شهرها به روستاها، هنوز موجب تغییر بافت جمعیتی در روستاهای آلمان نشده، ولی شهرداران محلی نقش کلیدی در این میان دارند و باید برای بلندمدت فکر و برنامه داشته باشند. تغییرات جمعیتی حتی برای مکان‌هایی که تعداد بیشتری از افراد به آنجا نقل مکان می‌کنند، همچنان یک مشکل باقی خواهد ماند. حدود 3500 شهرداری و انجمن شهری اعلام کرده‌اند میانگین مهاجرت از شهرها به روستاهای آلمان افزایش یافته و ایجاد زیرساخت‌های مناسب با سن مهاجرین، یک امر ضروری است.