خصوصی‌سازی در قزاقستان
خصوصی‌سازی در قزاقستان فرایندی است که شروع‌اش به استقلال این کشور از شوروی بازمی‌گردد. دولت به واسطه این برنامه‌ها قصد دارد از وجه نقد مردم برای توسعه کشور استفاده کند و "توزیع ثروت میان مردم" را ترویج نماید.
انتظار می‌رود رشد اقتصادی در کشورها در راستای ارتقاء سطح رفاه عمومی و در نتیجه کاهش فقر عمل نماید. قزاقستان به طور متوسط حدود 4 درصد رشد اقتصادی سالانه را تجربه می‌کند (به استثناء سال 2020). این کشور قصد دارد در راستای سیاست "اقتصاد بازار آزاد" سهم دولت در اقتصاد را تا سال 2025 به 14% برساند و بدین منظور از "برنامه جامع" (واگذاری دارایی‌های دولت) و "عرضه عمومی اولیه مردمی" به عنوان دو راهکار برای توسعه خصوصی‌سازی و جاانداختن نقش مردم در سرمایه‌گذاری و توسعه اقتصادی کشور استفاده می‌کند. دولت قزاقستان به فرایند خصوصی‌سازی دارایی‌های دولتی همچون فرصتی برای بازگشتن سرمایه قزاقستانی‌های مقیم خارج به داخل می‌نگرد.
در این راستا در چارچوب برنامه "عرضه اولیه عمومی مردمی"، دولت قزاقستان در دسامبر گذشته از طریق صندوق دولتی رفاه "سامروک کازینا" مالک 90.4% سهام شرکت ملی نفت و گاز قزاقستان (کازمونای گاز))، بالاخره دست به عرضه سهام مهم‌ترین شرکت مولد درآمدهای ملی کشور زد که این فروش سهام، 326 میلیون دلار نصیب کازمونای‌گاز نمود. برخی معتقدند عرضه سهام این شرکت بزرگ دولتی در بورس باعث دمیدن روح تازه‌ای در فرایند خصوصی‌سازی‌ها در قزاقستان است که با تاخیر شروع شده است.
برنامه "عرضه اولیه عمومی مردمی"(People`s IPO) که از سال 2012 آغاز شده با ایجاد چارچوبی برای فعالیت شفاف‌تر شرکت‌ها در قزاقستان و با هدف تقسیم بهتر دارایی‌های کشور طراحی شده است. سامروک کازینا با هدف "اجتناب از تمرکز تعداد زیاد سهام در دست عده‌ای معدود"، درخواست خرید سهام به ارزش 153 میلیارد تنگه (326 میلیون دلار) را از مجموع 181 میلیارد تنگه (386 میلیون دلار) دریافتی را پذیرفت و کارسازی کرد. همچنین فقط درخواست‌های دریافتی در خاک قزاقستان مورد توجه قرار گرفتند. افراد حقیقی و حقوقی خارجی مقیم قزاقستان خریدار 4.3% سهام بودند. 48.5% را قزاقستانی‌های حقیقی و 47.2% را قزاقستانی‌های حقوقی خریدند.
کازمونای‌گاز سومین شرکتی است که از زمان آغاز برنامه مذکور در سال 2012 سهامش عرضه می‌شود (دو شرکت دیگر یکی شرکت انتقال نفت قزاقستان و دیگری شرکت برق قزاقستان بوده‌اند). گرچه اولین عرضه سهام کازمونای‌گاز بزرگ‌ترین عرضه بازار سهام قزاقستان به لحاظ تعداد درخواست و فروش نهایی بود؛ اما ظاهراً نظر مقامات تصمیم‌گیر آستانه در این رابطه تامین نشده زیرا عرضه اولیه کمتر از میزان مورد نظر بوده است. بنابر گزارش بنیاد سامروک کازینا، این شرکت 18.3 میلیون سهم برابر 5% سهام خود را عرضه کرد که سرمایه‌گذاران نهایتاً 3% را خریداری کردند.
در چارچوب "برنامه جامع" نیز که از سال 2016 کلید خورد مجموعا 675 مورد از دارایی‌های دولت جهت واگذاری شناسایی شده که تاکنون 367 مورد آن به ارزش 308 میلیارد تنگه (665 میلیون دلار) واگذار شده و 168 نهاد دیگر هم در فهرست فروش سال جاری قرار گرفته که فرایند خصوصی‌سازی را تا 90% تا پایان 2023 تکمیل خواهند کرد. پیشرفت این برنامه تاکنون 46% گزارش شده است. برای هر یک از این واگذاری‌ها نقشه راه تهیه شده و در دسترس همگان قرار دارد. وزارت دارایی نیز بر فرایند اجرایی این اقدامات نظارت دارد. با توجه به جایگاه انحصاری شرکت‌های مورد اشاره در بازار داخلی قزاقستان، ارزش هر سهم آنها پایین درنظر گرفته می‌شود. دست کم 20% ارزش شرکت‌های بزرگ در بورس آستانه عرضه می‌شود. سامروک کازینا به عنوان موسسه دولتی دست کم 25% شرکت‌های وابسته را در بورس عرضه خواهد کرد که شامل 8 شرکت بزرگ و 17 شرکت کوچک‌تر هستند. برخی از دیگر شرکت‌های بزرگ قزاقستان همچون ایر آستانه، راه‌آهن، پست، سامروک انرژی و یک شرکت برق نیز در فهرست واگذاری به مردم هستند. سامروک انرژی زیرساخت‌هایی برای تولید 6 گیگاوات برق را در اختیار دارد که عمدتاً برپایه ذغال‌سنگ فعالیت می‌کنند که برای عرضه آنها می‌بایست به سمت بهبود تولید برق با انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کند تا در بورس عرضه شوند. شرکت پست قزاقستان نیز در سال 2021 در بورس عرضه شد که قیمت پیشنهادی پایین‌تر از نظر مسئولان سامروک کازینا بود و تصمیم بر این شد که عرضه این شرکت تا 2023 به تعویق بیفتد.
البته دارایی‌هایی که دارای کارکرد پیشتیبانی از زندگی روزمره مردم را دارند مانند آب‌رسانی، برق و امکانات گرمایشی از این طرح مستثنی شده و در مالکیت دولت خواهند ماند. قزاقستان در زمینه خصوصی‌سازی از تجربه کشورهایی چون آلمان، انگلیس، ترکیه، شیلی، گرجستان و ... استفاده می‌کند. در این راستا مبنای کار بر شفافیت دارایی‌ها و عملکرد آنها، راهبرد صحیح و فرایندهای تجاری قوی است.