تاثیر جنگ روسیه و اوکراین بر اقتصاد رومانی

با حمله روسیه به اوکراین، اقتصاد رومانی شاهد افزایش تورم، افزایش قیمت انرژی و گاز، کاهش سرعت فعالیت‌های اقتصادی در این کشور شده است.

با گذشت بیش از یک ماه از جنگ روسیه و اوکراین، اقتصاد رومانی شاهد چشم‌انداز تازه‌‌‌ای است که از روزهای نسبتا سختی خبر می‌دهد. در حالی که این کشور همچنان با پاندمی‌کرونا درگیر است، پیامدهای اقتصادی جنگ و تحریم های غرب علیه روسیه باعث انفجار تورم، افزایش قیمت انرژی و گاز، کاهش سرعت فعالیت‌های اقتصادی در این کشور شده است.

از ابتدای سال 2022 ، روند افزایشی قیمت انرژی شامل گاز طبیعی، بنزین و برق در این کشور شروع شده بود و فشار اقتصادی ناشی از رشد قیمت انرژی، هزینه‌های زندگی را در این کشور تحت تاثیر و افزایش چشمگیری قرار داده بود. دلیل نخست افزایش قیمت انرژی در رومانی بویژه گاز، فشار روسیه بر اروپا برای نهایی کردن قرارداد گاز نورداستریم دو ذکر شده بود، اما با شروع جنگ بین روسیه و اوکراین، بهای انرژی در رومانی به شدت افزایش یافته و این مسئله بسیاری از واحدهای تولیدی را با مشکلات جدی روبرو کرده است. این معضل به خصوص در صنایعی که مصرف انرژی بالایی دارند محسوس‌تر است و پیش بینی می‌گردد در صورت ادامه تنش بین مسکو و کی یف شماری از شرکت‌های رومانیایی به مرز ورشکستگی کشانده یا حداقل با مشکل جدی روبرو شوند.

در شرایط کنونی سطح تولید در برخی واحدها در این کشور بدلیل کمبود برخی از مواد اولیه و افزایش قیمت انرژی کاهش یافته و کمتر حوزه‌ای از افزایش بهای انرژی دچار مشکل نشده است. به گفته برخی از تحلیلگران اقتصادی در این کشور هنگامی‌که تولیدکنندگان رومانیایی نتوانند افزایش شدید بهای گاز و برق را بیش از این تحمل کنند، اقتصاد این کشور با آسیب جدی و خطر پذیری بالایی مواجه می‌شود.

 تحلیلگران اقتصادی در رومانی پیش بینی کرده اند اقتصاد این کشور در کوتاه مدت و بلند مدت متحمل خسارت های اقتصادی خواهد شد که مهمترین آنها عبارتند از:

 الف) تاثیرات جنگ در کوتاه مدت:

• کاهش رشد اقتصادی در سال 2022 از چهار درصد به دو درصد،
• با توجه به کاهش واردات و صادرات، رشد اقتصادی رومانی کند می‌شود.
• افزایش قیمت کالاهای مصرفی،
• تضعیف پول رایج این کشور در مقابل یورو و دلار
• بانک ملی رومانی اعلام نموده است بر اثر جنگ روسیه- اوکراین ارزش پول رایج رومانی نسبت به دلار و یورو کاهش داشته است. و قیمت هر یک یورو به 4.98 لی رسیده است.
• افزایش قیمت انرژی شامل گاز، بنزین،گازوئیل، برق
• میانگین قیمت گاز طبیعی در رومانی اکنون تقریبا چهار برابر متوسط قیمت دو ماه آخر سال ۲۰۲0 شده است و در صورتی که جنگ ادامه پیدا کند این افزایش قیمت ادامه خواهد داشت. در شرایط کنونی قیمت هر لیتر بنزین تقریبا به دو یورو رسیده است.
• افزایش قیمت انرژی در این کشور می‌تواند در مسیر بازسازی زیرساختارهای اقتصادی رومانی اخلال ایجاد کند و صنایع این کشور که به تازگی از چالش های ناشی از همه گیری – کرونا خارج شده است را با بحرانی تازه مواجه سازد.
• گفنه می‌شود به ازای هر 10 دلار افزایش در هر بشکه نفت خام، 3 تا 4 درصد قیمت بنزین در جایگاه‌های بنزین در این کشور افزایش می یابد. 
• عدم اطمینان سرمایه گذاری
• افزایش قیمت انرژی منجر به افزایش عمومی قیمت ها در این کشور شده است. از این منظر سرمایه گذاری در این کشور رو به راکد شدن یا انتقال به مناطق با ثبات تر است.
• افزایش قیمت گندم و دانه‌های روغنی
• رومانی علیرغم صادرات گندم و ذرت، از واردکنندگان گندم و دانه‌های روغنی از اوکراین و روسیه می‌باشد.درصورت ادامه شرایط جنگی این کشور با افزایش مواد غذایی مواجه خواهد شد.
• افزایش تورم
• با توجه به افزایش قیمت انرژی و کالاهای مصرفی و کاهش فعالیت های اقتصادی، این کشور با افزایش تورم روبرو شده است. کارشناسان معتقد هستند80 درصد تورم در این کشور ناشی از قیمت انرژی است. با این حال، متغیرهای دیگری جهت افزایش تورم وجود دارد.

 

ب) تاثیرات جنگ روسیه – اوکراین بر اقتصاد رومانی در بلند مدت:

1) افزایش قیمت مواد سوختی و کمبود گاز در زمستان سال آینده،

- منابع رسمی اعلام کرده اند، رومانی روزانه 40 میلیون متر مکعب گاز مصرف دارد که از این میزان واردات گاز رومانی از روسیه 5.3 میلیون متر مکعب گاز است که  از طریق خطوط لوله اوکراین به رومانی منقل می‌شود.

- نخست وزیر سابق روسیه ابراز داشته است که پس از مسدود شدن خط لوله نورد استریم 2 آلمان، قیمت گاز ممکن است به 2000 دلار در هر هزار متر مکعب برسد. کارشناسان اقتصادی اعلام داشته اند، اگر این اتفاق رخ دهد، رومانی در زمستان آینده شاهد افزایش گاز طبیعی و انرژی خواهد بود. همچنین قیمت انرژی الکتریکی که مبتنی بر استفاده از گاز است 15 تا 20 درصد افزایش خواهد یافت.

2) عدم تامین نفت پالایشگاه‌های رومانی

- شرکت روسی لوک اویل دارای یک پالایشگاه در نزدیکی شهر پلویشت رومانی است و سومین شبکه پمپ بنزین پس از شرکت نفتی پتروم و شرکت نفتی رومپترول در رومانی است. همچنین شرکت گاز پروم روسیه  دارای شبکه ای گسترده در رومانی جهت تامین ده‌ها پمپ بنزین در رومانی است. از طرفی پالایشگاه پترومیدیا توسط شرکت نفتی قزاقستان KazMunaiGaz مدیریت می‌شود. اگر روابط اقتصادی رومانی با روسیه به طور کامل متوقف شود، ممکن است پالایشگاه پترومیدیا دیگر نتواند نفت خام خود را تامین کند، کشور قزاقستان در حال حاضر به روسیه وابسته است و روابط مطلوبی بین دو کشور برقرر است.

 

3) کمبود واردات مواد اولیه (موادخام)

با توجه به کاهش رشد اقتصادی و تحریم غرب علیه روسیه انتظار می رود، این کشور با کاهش واردات مواد اولیه مواجه شود. بر اساس منابع رسمی ۷۰ درصد مواد غذایی در این کشور وارداتی است.

4) مشکل در استخراج گاز در منطقه دریای سیاه

- شرکت نفتی پتروم در سال 2012 از کشف حدود 42 تا 84 میلیارد متر مکعب میدان گازی در حاشیه عمیق نپتون دریای سیاه در این کشور خبر داد. 

5) رکود اقتصادی

تحریمهای غرب علیه روسیه می‌تواند برای اروپا از جمله رومانی رکود ایجاد کند.

 وزیر دارایی رومانی اعلام کرده است که رومانی قصد دارد مالیات غیرمستقیم بنزین را به نصف کاهش دهد، اما برای این امر رومانی باید موافقت کمیسیون اروپا را اخذ نماید.

در شرایط کنونی رومانی با توجه به شرایط آب و هوایی با مشکل چندانی در کمبود گاز برخوردار نمی‌باشد و نزدیک به 900 میلیون متر مکعب گاز ذخیره دارد. اما این کشور در صورت ادامه جنگ با مشکل جدی در زمستان سال آینده مواجه می‌شود. از طرفی ویرجیل پوپسکو وزیر انرژی رومانی اعلام کرده است که رومانی زمستان آینده از منابع دیگر از جمله ذخایر گازی دریای سیاه استفاده خواهد نمود و رومانی امسال یک میلیارد متر مکعب گاز اضافی دارد.

توضیح اینکه بر اساس موسسه ملی آمار رومانی حجم مبادلات رومانی با سه کشور روسیه، اوکراین و بلاروس در سال 2021 میلادی بالغ بر5.75 میلیارد یورو بوده است. از این میزان مبلغ 15 میلیارد یورو واردات رومانی و مبلغ 1.61 میلیارد یورو صادرات رومانی بوده است.

• حجم مبادلات رومانی – روسیه در سال 2021 مبلغ 3.25 میلیارد یورو بوده است. از این میزان مبلغ 2.83 میلیارد یورو واردات و مبلغ 942 یورو صادرات رومانی به روسیه بوده است. روسیه از منظر صادرات و واردات هفدهمین شریک تجاری رومانی در سال 2021 بوده است.
• کالاهای وارداتی رومانی از روسیه: نفت خام و مشتقات نفتی، گاز طبیعی، مواد معدنی، سنگ آهن، زغال سنگ، دانه‌های روغنی، قطعات و لوازم جانبی تراکتور، فولاد، آهن آلات، چوب، کاغذ، مقوا، محصولات لاستیکی، لوازم خانگی نظیر یخچال- فریزر- ماشین لباسشویی
• کالاهای صادراتی رومانی به روسیه: مشتقات نفتی، دانه‌های روغنی، ذرت، سویا، دارو، محصولات پلاستیکی، ابزار آلات، مبلمان، پمپ، سانتریفیوژ، پمپ، مخازن و دیگ های بخار، بلبرینگ ، قطعات و لوازم جانبی تراکتور
• حجم مبادلات رومانی – اوکراین در سال 2021 مبلغ 1.666 میلیارد بوده است از این میزان مبلغ 1.21 میلیارد یورو واردات و مبلغ 645 یورو صادرات رومانی به روسیه بوده است.
• کالاهای وارداتی رومانی از اوکراین: خشکبار، شکلات و کاکائو، آب میوه، سیمان، سنگ آهن، مشتقات نفتی برق، مواد معدنی، زغال چوب، کاغذ، مقوا، البسه، کفش، شیشه، آهن آلات، سیم، کابل، تجهیزات پزشکی
• کالاهای صادراتی رومانی به اوکراین:
• ذرت، دانه‌های روغنی، تنباکو، مشتقات نفتی، دارو، محصولات پلاستیکی، چرم، کاغذ و مقوا، پارچه، خودرو قطعات و لوازم یدکی تراکتور
• حجم مبادلات رومانی – بلاروس در سال 2021 مبلغ 104 میلیارد بوده است از این میزان مبلغ 75 میلیارد یورو واردات و مبلغ 29 یورو صادرات رومانی به بلاروس بوده است