تأمین گاز - نیم نگاه آلمان به قطر
آلمان در راستای تنوع بخشی به منابع تأمین امنیت انرژی خود و همچنین با توجه به ملاحظات ژئوپلیتیک، سال هاست که سیاست کاهش وابستگی به گاز روسیه را دنبال می‌کند. این کشور به عنوان یک قطب صنعتی در دنیا، برای همیشه یک کشور واردکننده انرژی خواهد ماند. نبود شرایط جوی مناسب برای استفاده از انرژی خورشیدی علیرغم دارا بودن به روز ترین فناوری‌های حوزه فتوولتائیک و همچنین امکان بهره برداری محدود از منابع آبی و بادی برای تولید برق، این کشور را در سال های آینده نیز یک کشور وارد کننده برق نگه خواهد داشت. البته میزان وابستگی آلمان به انرژی از خارج از مرزهای این کشور، بویژه میزان این وابستگی به انرژی‌های فسیلی چون گاز چندان مشخص نیست و تا حدی بستگی به میزان موفقیت آلمان در پیشبرد اهداف اقلیمی و تأمین انرژی از منابع تجدیدپذیر خواهد داشت.
آلمان در حال حاضر بیش از 55 درصد نیاز به گاز خود را از روسیه وارد می‌کند. به گفته «پِترا پینسِل»، تحلیلگر روزنامه «دی سایت» در مصاحبه با «رادیو آلمان»، لابی گران واردات گاز از روسیه بی شک وابستگی به واردات گاز از روسیه را بزرگتر از آنچه که هست، جلوه خواهند داد. به گفته «کلاوس مانگولت»، رئیس سابق «کمیسیون اقتصاد آلمان در بخش شرق»، در میان مدت، نیاز آلمان به گاز و انرژی روسیه بیشتر نیز خواهد شد و باتوجه به خروج آلمان از انرژی زغال سنگ و هسته ای، این کشور باید خیلی زود چاره ای اندیشه کند. رییس کنونی این کمیسیون که همزمان رئیس شرکت تولید کننده پمپ، Wilo، در شهر دورتموند در غرب آلمان است، نیز بر این باور است که آلمان در دوران گذار انرژی و تا زمان رسیدن به کربن خنثی همچنان به شدت به واردات گاز وابسته خواهد بود.
طبق برآورد کمیسیون اتحادیه اروپا و همچنین «مؤسسه آلمانی تحقیقات اقتصاد» (DIW)، آنچه مشخص است این حقیقت است که آلمان در میان مدت، در دهه جاری و در دهه 30 قرن حاضر، با شیبی ملایم و فزاینده نیازمند گاز بیشتر خواهد بود، ولی بعد از آن، وابستگی اش به گاز به شدت کاهش خواهد یافت. لذا، آلمان در چند سال آینده علاوه بر واردات گاز از روسیه- سوای دلایل ژئوپلیتیک و امنیتی که در تحولات اخیر اوکراین و روسیه بیشتر به چشم می خورد- صرفا از منظرِ اقتصادی نیز به صادرکنندگان گاز دیگری نیاز خواهد داشت، تا نیاز به انرژی در دوران گذار را تأمین و مخازن ذخیره گاز نیمه پر خود را پر کند. به همین ترتیب، ایجاد و راه اندازی نیروگاه‌های گازی بیشتر نیز برای تأمین برق در دستور کار قرار گرفته است. در واقع، «گاز» به عنوان پل ارتباطی ورود به دوران جدید کربن-خنثی آلمان نقشی حیاتی ایفا خواهد کرد. به همین دلیل آلمان در حال حاضر بیش از 18.3 میلیارد یورو برای ساخت و توسعه نیروگاه‌های جدید گازی، خطوط لوله و ترمینال های گاز مایع، بودجه اختصاص داده است. برای ورود به دوران جدید اقتصاد بدون کربن و تا زمان تغییر زیرساخت های صنعتی آلمان برای رسیدن به این هدف، آلمان در ده سال آینده و در دوران گذار به ساخت بیش از 40 نیروگاه جدید تولید برق با سوخت گاز احتیاج خواهد داشت.
تحولات اخیر و افزایش قیمت انرژی بدلیل بحران‌هایی نظیر بحران روسیه و اوکراین، در زمانی دامن گیر گفتمان تأمین انرژی آلمان و اروپا می‌شود که این کشور در چنین فرایندِ گذار به اقتصاد سبز قرار دارد. قیمت تمام شده گرمایش ساختمان از طریق سوخت گاز در مقایسه با دوران قبل از کرونا دو برابر شده است. برای این افزایش قیمت دلایل بسیاری مطرح است: جبران تولید کاهش یافته صنایع و اقتصاد در دوران کرونا تقاضا برای انرژی را افزایش داده است. علاوه بر این استخراج گاز نیز در این دوران کاهش داشته است. بحران‌های سیاسی و امنیتی همانند آنچه میان روسیه و اوکراین در جریان است، بر این بحران دامن زده اند. قیمت کربن در تجارت انتشار دی اکسید کربن نیز افزایش داشته است و این مسئله قیمت انرژی از سوخت های فسیلی چون نفت، گاز و زغال را بالا برده است.
امنیت انرژی نه تنها در سطح کلان برای دولت فدرال، بلکه برای شرکت های فعال در حوزه صنایع که به واردات انرژی وابسته اند، نیز به دغدغه ای مهم تبدیل شده است. برای چنین شرکت هایی افزایش بیش از سی درصدی قیمت برق از سال گذشته تاکنون چالشی جدی محسوب می‌شود. بسیاری از شرکت ها به دنبال تأمین کنندگان انرژی جدید هستند. به عنوان مثال، به گزارش «هاندلزبلَت»، شرکت OBO Bettermann، سازنده اتصالات سازه، در شهر میندِن در ایالت نوردراین وست فالِن در غرب آلمان، گازطبیعی مایع مورد نیاز خود را از یک تأمین کننده جدید وارد خواهد کرد: قطر
طبق اطلاعات «هاندِلزبلت» گفتگوهایی گفتگوهایی میان قطر و آلمان در جریان است. امیرقطر در گفتگوی تلفنی خود با آنگلا مِرکل، صدراعظم پیشین، در نوامبر 2021، به آلمان در خصوص تأمین امنیت انرژی این کشور قول مساعد داده است. شرکت گاز Qatar Petroleum نیز قصد دارد در ساخت و تأمین مالی یک ترمینال گاز طبیعی مایع در حاشیه رود اِلبه در شمال آلمان مشارکت داشته باشد. بیش از نیمی از گاز صادراتی ایالات متحده آمریکا به اروپا بوده است. در حالی که در اروپا به دلیل بالارفتن تقاضا، قیمت سوخت و انرژی به شکلی محسوس بالا رفته است، در آمریکا به دلیل افزایش تولید نفت و گاز با فناوری فراکینگ در آمریکا، میزان عرضه نزدیک به ده درصد بیش از مصرف داخلی است. البته ظرفیت تبدیل گاز طبیعی به گاز مایع در آمریکا محدود است و در ماه دسامبر 2021 به بالاترین حد ممکن خود رسیده بود. آلمان تا کنون خود ترمینال گاز طبیعی مایع نداشته است و ورود گاز طبیعی مایع به آلمان از طریق ترمینال های موجود در ایتالیا، لهستان و هلند و جاری شدن آن در شبکه گاز اروپائی صورت می‌گرفته است. البته تنها 30 درصد ظرفیت مخازن موجود در این ترمینال ها در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرد. لذا، مخازن ذخیره گاز مایع یکی از روش هایی است که در آن ظرفیت های بیشتری برای تأمین گاز آلمان وجود دارد.
قطر یکی از بزرگترین تولید و صادر کنندگان گاز طبیعی در جهان است، اما در زمینه گاز طبیعی مایع در مقام نخست قرار دارد. آلمان مناسبات اقتصادی و ژئوپلیتیکی با قطر دارد. مناسبات اقتصادی تنها مربوط به «بایرن مونیخ» نیست که سالانه 20 میلیون یورو از خط هوایی قطری دریافت می‌کند. قطر با 25 میلیارد یورو سرمایه گذاری یکی از بزرگترین سرمایه گذاران در آلمان است. این کشور نزد شرکت های بزرگی چون فولکس واگِن سهام دارد و در استادیوم بزرگ شهر فرانکفورت از طریق «دویچه بانک» و یا در لیگ هندبال این کشور مشارکت دارد. شرکت های آلمانی بسیاری در حوزه ساخت و ساز و دیجیتالی سازی در پروژه‌های مختلف دوحه شریکند. زیمنس و راه آهن آلمان، «دویچه باهن»، در توسعه زیرساخت های ریلی و حمل و نقل قطر فعالند و میزان صادرات آلمان به قطر حدود یک میلیارد و نیم یورو برآورد می‌شود.
منابع استفاده شده:
https://bit.ly/3v3bhWl
https://bit.ly/3h34lAC
https://bit.ly/3BI9SG7
https://bit.ly/3JDDC9Z