تحلیل وضعیت بخش خصوصی در ازبکستان توسط بانک جهانی
بر اساس گزارش بانک جهانی، ازبکستان از سال 2017 روند اصلاحات مهمی را برای ایجاد یک اقتصاد بازار رقابتی و فراگیری را در زمینه های آزادسازی نرخ ارز، کاهش تعرفه واردات، آزادسازی قیمت کالاها، خدمات و ایجاد کمیته ضد انحصار آغاز کرده است.
اولین تلاش ها در حمایت از بازار، گام مهمی در جهت توسعه بخش خصوصی و ایجاد مشاغل بیشتر و بهتر بود اما هنوز هم کارهای زیادی مانده است که باید انجام شود.یادداشت اقتصادی بانک جهانی در سال 2021 برای ازبکستان، تعدادی از زمینه‌ها را مشخص می‌کند که باید مورد توجه قرار گیرند.
*رقابت همچنان ضعیف است
بر اساس شاخص تحول برتلزمن، اگرچه رقابت بازار در ازبکستان از سال 2016 تا 2020 بهبود یافته اما در حال حاضر از چندین کشور دیگر در اروپا و آسیای مرکزی مانند تاجیکستان، اوکراین، لهستان و روسیه عقب مانده است.
تعداد شرکت های جدید وارد شده به بخش خصوصی طی چند سال گذشته بهبود یافته است اما بسیار پایین‌تر از میانگین منطقه‌ای است. درآمد سرانه ازبکستان هم کمتر از میزان پیش بینی شده است.
*شرکت های خصوصی از رشد سالیانه برخوردار نیستند
تجزیه و تحلیل مبتنی بر داده‌های نظرسنجی سازمانی بانک جهانی در سال 2019 نشان می‌دهد که شرکت‌های خصوصی، به ویژه در بخش تولید و خدمات، به سرعت سایر اقتصادهای در حال گذار مانند ویتنام و روسیه رشد نکرده اند. علاوه بر این، با گذشت زمان، این شرکت ها به مشاغل کوچک تبدیل خواهند شد. شرکت های خصوصی در ازبکستان با سابقه زیر 10 سال به طور متوسط 20 نفر را استخدام می‌کنند، در حالی که شرکت های مشابه در ویتنام 33.6 نفر را در استخدام دارند. برای شرکت های بالای 20 سال، این رقم 13.6 کارمند است، در حالی که این رقم در ویتنام 78.6 مستخدم است.
تحلیل سطح خرد بانک جهانی نشان می دهد که بهره وری نیروی کار در بخش خصوصی (که به عنوان درآمد فروش به ازای هر کارگر تعریف می‌شود) در دهه گذشته به طور پیوسته در حال کاهش بوده است. این رقم در سال های 2013 – 2010، 1.2- درصد و در سال 2019 -2016 ، 6.7- درصد در سال بود. کاهش در سال های اخیر، با بهره وری پایین در سایر زمینه‌های کسب و کار همراه بوده است.
همه اینها، به طور کلی، منعکس کننده یک محیط تجاری آسیب پذیر است که با ظرفیت های رشد همراه نیست و مانع تخصیص منابع به شرکت های کارآمدتر می‌شود.
دلایل متعددی پشت این موضوع وجود دارد. یکی از این عوامل مهم، رقابت محدود در بازارهای تولید است که یک مشکل رایج برای اقتصادهای در حال گذار است. دخالت ها و قوانین تبعیض آمیز در بازارهایی که شرکت های دولتی با شرکت های خصوصی رقابت می‌کنند، موجب عدم موفقیت بخش خصوصی شده است.
داده‌های نظرسنجی بانک جهانی در سال 2019، موانع دیگری را برای محیط کسب وکار نشان می‌دهد که مانع توسعه بخش خصوصی می‌شود، از جمله این موانع می‌توان اشاره کرد به: نرخ‌های مالیاتی، عملکرد بخش های غیر رسمی، دسترسی به برق و منابع مالی.
این آمار نیاز به یک سیاست جامع در ازبکستان برای تنظیم محیط تجاری و ضرورت توسعه بخش خصوصی را تایید می‌کند.
هفت اصلاحات و سیاست های فعلی که باید مورد توجه قرار گیرند:
- به تشویق رقابت ادامه دهید
ایجاد شرایط مساعد برای رقابت پذیری شرکت های خصوصی متناسب با توسعه خصوصی سازی و تجدید ساختار شرکت های دولتی مهم است. حمایت دولت باید برای تقویت بی طرفی رقابتی و همچنین برای جلوگیری از اعطای امتیازات و به حداقل رساندن بی‌نظمی‌های رقابتی انجام شود.
- ارائه یک سیستم مالیاتی منجر به رشد شرکت ها می‌شود
سیستم مالیاتی با متعادل کردن نرخ های مالیاتی و بار اداری، باید موجب رشد شرکت شود. برای اینکه سیستم مالیاتی به رشد خود ادامه دهد، لازم است به تدریج نرخ ها بسته به توان و وضعیت شرکت افزایش یابد. شرکت های در حال رشد و بزرگ برای تشویق سرمایه گذاری و اشتغال، باید نرخ های حاشیه ای را کاهش دهند.
- کاهش اعمال بخش غیر رسمی
سیاست های دولت باید در راستای محدود کردن بخش غیر رسمی و هدایت منابع به سوی کارآمدترین شرکت ها تنظیم شود. علاوه بر این باید شرایطی ویژه برای ایجاد مشاغل رسمی وجود داشته باشد. در نتیجه، اقدامات بخش غیر رسمی در طول زمان محدود خواهد شد.
- بهبود فرصت های تامین مالی برای شرکت های کوچک و متوسط
این امر می‌تواند با افزایش رقابت در بخش بانکی، کاهش مالکیت دولتی در بانک های تجاری، کاهش بیشتر وام دهی دولت، بهبود حاکمیت بانکی و افزایش سرمایه انسانی در سیستم بانکی محقق شود. موسسات باید برای تضمین رشد سریع اعتبار و تخصیص منابع مالی به کارآمدترین پروژه‌ها به تقویت خود ادامه دهند.
- پیشبرد اصلاحات در حوزه برق
این موضوع برای ارتقاء زیرساخت های قدیمی و بهبود کیفیت و قابلیت اطمینان خدمات بسیار مهم است. دولت ازبکستان در حال اجرای اصلاحات بخشی برای حرکت به سمت ساز و کارهای بازار است که کارایی را افزایش می دهد و زیرساخت های قدیمی را بازسازی می نماید. تضمین رقابت و تنظیم موثر قیمت نیز مهم است.
- یک خط مشی فعال پشتیبانی از کسب و کار را معرفی کنید
در اجرای اصلاحات فوق، ارائه یک سیاست فعال با هدف رفع نواقص موجود که مانع توسعه کارآفرینی می‌شود، حائز اهمیت است. اقدامات حمایتی کسب و کار باید از دو اصل مهم پیروی کند. اولین مورد، اولویت دادن به ظرفیت رشد و کارایی شرکت است، نه بقای آن. دوم، ترکیب ابزارهای مالی و غیر مالی برای تقویت قابلیت های شرکت. در نتیجه شرکت ها قادر خواهند بود تولید را مدیریت کنند، فرصت های جدید در بازار ایجاد کنند، پروژه‌های جدید را بپذیرند، خطر پذیر باشند(ریسک کنند)، فناوری‌های جدید را اتخاذ کنند و عملیات خود را گسترش دهند.
- بستن شکاف ها در بسیاری از زمینه‌ها
پیش بینی می‌شود که این بیماری همه گیر منجر به از دست دادن آموزش برای کودکان شده است که معادل دو سال تحصیل در مدرسه است. این موضوع بر بهره وری بالقوه نیروی کار آینده تأثیر می‌گذارد. بنابراین اقدامات فوری در حوزه آموزش لازم است.
با دور شدن و فاصله گرفتن ازبکستان از میراث یک اقتصاد برنامه ریزی شده متمرکز، با چالش توسعه بخش خصوصی مواجه است. تنها راه پایدار، تبدیل شرکت های خصوصی به ستون فقرات آینده تجاری و اقتصادی کشور است. این امر مستلزم ایجاد یک پایه محکم برای هماهنگی و نظارت بر عملکرد همه ذینفعان و نهادهای عمومی است.
تحقق کامل ظرفیت بخش خصوصی و کارآفرینی برای ازبکستان برای دستیابی به اهداف توسعه تا سال 2030 و بهبود زندگی همه مردم مهم است. بنابراین، برنامه مشارکت آینده در ازبکستان در پنج سال آینده بر توسعه بخش خصوصی تمرکز خواهد کرد.
https://daryo.uz/2022/02/03/jahon-banki-ozbekistonda-xususiy-sektorning-yutuq-va-kamchiliklarini-tahlil-qildi/