جایگاه آرژانتین در شاخص بین المللی حقوق مالکیت

شاخص بین‌المللی حقوق مالکیت (International Property Rights Index)، نمایانگر وضعیت نهادهای نظام حقوق مالکیت است. این نهادها که به ‌نوعی دامنه ‌های این شاخص هستند عبارتند از: محیط قانونی و سیاسی، حقوق مالکیت مادی و حقوق مالکیت معنوی. شاخص بین‌المللی حقوق مالکیت تنها شاخصی است که در مقیاس جهانی به‌طور اختصاصی به سنجش حقوق مالکیت مادی و معنوی اختصاص یافته است. در آخرین گزارش این شاخص که مربوط به سال ۲۰۲۰ می‌باشد ۱۲۹ کشور بررسی شده‌اند که این تعداد در برگیرنده ۹۸ درصد از تولید ناخالص داخلی و ۹۴ درصد از جمعیت جهان می‌شود.

این ابزار اهمیت حقوق مالکیت را در ایجاد یک اقتصاد مرفه و جامعه عادلانه نشان می دهد چرا که حمایت از حقوق مالکیت منجر به افزایش اعتماد عمومی، افزایش سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، ایجاد اشتغال و در نهایت رونق اقتصاد می‌شود.

هرناندو دی سوتو مدیر پروژه شاخص بین المللی حقوق مالکیت در بیان اهمیت این موضوع می‌گوید: «حقوق مالکیت آزادی را تضمین می‌کند و مشوق هایی را فراهم می‌کند که به مردم اجازه می دهد برای یک هدف زندگی و کار کنند و از اقتصاد رسمی محروم نشوند. بدون یک سیستم مالکیت رسمی یکپارچه، اقتصاد بازار مدرن غیرقابل تصور است.» حقوق مالکیت انگیزه برای نوآوری را افزایش داده و از رهگذر این موضوع، حل سریعتر معضلات اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و ... امکان پذیر می‌شود. نمونه بارز این مدعا، کشف واکسن کرونا در مدت زمانی اندک بود.

اتحادیه حقوق مالکیت (Property Rights Alliance) معتبرترین مؤسسه بین المللی است که با همکاری 122 اتاق فکر، شاخص حقوق مالکیت کشورهای جهان را مورد بررسی قرار داده و اقدام به رتبه بندی کشورها در این زمینه می‌کند. اتحادیه حقوق مالکیت به منظور ارزیابی حقوق مالکیت در کشورهای جهان 10 شاخص در سه مقوله اصلی را مورد ارزیابی قرار می دهد. این شاخص ها عبارتند از: استقلال قضایی، ثبات سیاسی، حاکمیت قانون، کنترل فساد، حمایت از مالکیت فکری (معنوی)، حمایت از ثبت اختراع، حمایت از حقوق مؤلف در برابر جلوگیری از سرقت فکری (کپی رایت)، حمایت از مالکیت فیزیکی، ثبت مالکیت و سهولت دسترسی به وام.

جایگاه آرژانتین در هر یک از نمایه‌های شاخص بین المللی حقوق مالکیت:

محیط حقوقی و سیاسی:

استقلال قضایی (Judicial Independence):

استقلال قضایی به توانایی دادگاه‌ها و قضات برای انجام وظایف خود بدون نفوذ یا کنترل سایر بازیگران، اعم از دولتی یا خصوصی اتلاق می‌شود. قضاتی که قادر به اجرای آزادانه و عادلانه قانون هستند برای حاکمیت قانون ضروری هستند. قانون اساسی حقوق شهروندان را بر روی کاغذ تضمین می‌کند، اما این مهم، بدون دادگاه‌های مستقل که از شهروندان حمایت کند، معنایی ندارد. در یک سیستم قضایی مستقل قضات بدون آنکه تحت تأثیر نفوذ سایر مقامات و یا افکار عمومی قرار بگیرند، بر اساس آنچه طبق قانون درست است، تصمیم می‌گیرند و با پیامدهای سیاسی همچون نگرانی از انتخاب مجدد و یا شخصی همانند برکناری یا کاهش حقوق مواجه نمی‌شوند.

بر اساس گزارش اتحادیه حقوق مالکیت در سال 2020 کشورهای فنلاند، نیوزلند، هلند، سوئیس و ژاپن مستقل ترین دستگاه‌های قضایی جهان را در اختیار داشتند.

آرژانتین در سال 2020 با کسب نمره 3.076 از 10، در جایگاه 102 جهان و 12 در میان کشورهای منطقه آمریکای جنوبی و حوزه کارائیب ایستاد.

درجه استقلال قضایی آرژانتین در سال 2016 تا 2018 رو به افزایش بوده اما طی سال های 2019 و 2020 با روند کاهشی همراه شده است.

ثبات سیاسی (Political Stability):

شاخص ثبات سیاسی و فقدان خشونت و تروریسم تصورات احتمال بی‌ثباتی یا سرنگونی دولت را با ابزارهای غیرقانونی یا خشونت‌آمیز، از جمله خشونت با انگیزه سیاسی و تروریسم اندازه‌گیری می‌کند.

بر اساس برآورد اتحادیه حقوق مالکیت، کشورهای نیوزلند، سنگاپور، ایسلند، لوگزامبورگ و سوئیس دارای بالاترین نمره در شاخص ثبات سیاسی در سال 2020 بودند.

آرژانتین با کسب نمره 5.492 در جایگاه 63 کشورهای جهان و رتبه 8 در میان کشورهای منطقه آمریکای لاتین قرار گرفت.

بر اساس برآورد اتحادیه حقوق مالکیت، آرژانتین طی سال های 2007 تا 2020 وضعیت پایداری از نظر ثبات سیاسی داشته است.

حاکمیت قانون (Rule of Low):

شاخص حاکمیت قانون، درک میزان اعتماد و پایبندی کارگزاران به قوانین جامعه و به ویژه کیفیت اجرای قرارداد، حقوق مالکیت، پلیس و دادگاه‌ها و همچنین احتمال جنایت و خشونت را شامل می‌شود.

کشورهای فنلاند، نروژ، سوئیس، سوئد و نیوزلند قانونمندترین کشورهای جهان و ونزوئلا، سومالی، سوریه، لیبی و افغانستان نیز بی قانون ترین کشورها در جهان در سال 2020 بودند. 

آرژانتین از سال 2009 مورد ارزیابی این مؤسسه بین المللی قرار گرفته است. این کشور در سال 2020 با کسب نمره 4.520 جایگاه 75 جهان و 7 در منطقه آمریکای لاتین را به خود اختصاص داد.

کنترل فساد (Control of Curroption):

بر اساس تعریف بانک جهانی، شاخص کنترل فساد (CCI) به درک میزان اعمال قدرت عمومی در راستای منافع خصوصی، انواع کوچک و بزرگ فساد، و همچنین تسخیر دولت توسط نخبگان و منافع خصوصی آنها اشاره دارد. کنترل فساد رابطه مستقیمی‌ با ظرفیت حکمرانی دولت ها دارد. میزان فساد در هر کشور بر اساس رواج فسادهای بزرگ و کوچک در سطح حکومتی، تأثیر فساد بر میزان جذابیت یک کشور برای سرمایه گذاری، پرداخت های فراقانونی برای گرفتن مجوز، پرداخت مالیات و تصمیمات قضایی، پارتی بازی، سهم رشوه در هزینه سالانه بنگاه‌ها، میزان دخالت مقامات در فساد، قدرت و اثربخشی قوانین مبارزه با فساد و اعتماد عمومی‌ به صداقت سیاستمداران سنجیده می‌شود.

قویترین کشورها در زمینه کنترل فساد در سال 2020 شامل کشورهای نیوزلند، فنلاند، سنگاپور، دانمارک و سوئد می‌شد. در همین سال کشورهای سومالی، سوریه، یمن، ونزوئلا و سودان از حجم بالای فساد بیشتر از سایر کشورها رنج می‌بردند.

در همین سال آرژانتین در زمینه کنترل فساد، با نمره 4.833 در جایگاه 58 جهان و 4 در منطقه آمریکای لاتین قرار گرفته است.

 

وضعیت کنترل فساد در آرژانتین طی 4 سال گذشته رو به بهبود بوده است.

 حقوق مالکیت معنوی:

حمایت از مالکیت فکری (Intellectual Property):

حفاظت از مالکیت معنوی حفاظت از اختراعات، آثار ادبی و هنری، نمادها، نام ها و تصاویر خلق شده توسط ذهن است. مالکیت فکری آن دسته از دارایی‌های ناملموسی را شامل می‌شود که محصول فعالیت های فکری انسان هستند. شناخته شده ترین این نمونه از دارایی‌ها حق کپی رایت، حق ثبت اختراع، علائم تجاری و اسرار تجاری هستند. هدف از حمایت از مالکیت فکری، تشویق نوآوری و در نتیجه پیشرفت فناوری است که به توسعه اقتصادی موجودیت های بین المللی کمک می‌کند. مالکیت فکری تقسیم ناپذیر است؛ به این معنا که همه افراد می‌توانند از آن استفاده کرده، بدون آنکه میزان آن کاهش پیدا کند؛ اما این نوع از دارایی، در برابر تقلید و استفاده مجدد بسیار آسیب پذیر است.

در سال 2020 کشورهای فنلاند، سنگاپور، سوئیس، هلند و هنگ کنگ 5 کشور پیشتاز در زمینه حمایت از مالکیت معنوی (فکری) بودند. در همین زمینه آرژانتین با نمره 4.868 در رتبه 78 جهان و 9 آمریکای جنوبی و حوزه دریای کارائیب قرار گرفت.

وضعیت حمایت از مالکیت معنوی در آرژانتین از سال 2015 بدین سو رو به پیشرفت برآورد می‌شود.

حمایت از ثبت اختراع (Patent Protection):

تعریف حمایت از حق ثبت اختراع به حقوق انحصاری قانونی که به مخترع برای افشای یک فرآیند، شی یا اختراع جدید داده می‌شود اشاره دارد که مفید، غیر آشکار و به طور طبیعی اتفاق نمی افتد.

حق اختراع نوعی حق است که توسط دولت به مخترع یا جانشین او اعطا می‌شود و به مالک، این حق را می دهد که دیگران را از ساخت، استفاده، فروش، پیشنهاد فروش و واردات یک اختراع برای مدت محدودی محروم کند. حق ثبت اختراع شامل طراحی‌های صنعتی که هنوز به مرحله کاربردی نرسیده اند نیز می‌شود.

کشورهای آمریکا، اتریش، فنلاند، آلمان و هلند 5 کشور اول در زمینه حمایت از ثبت اختراعات رده بنده شده اند. در حوزه ثبت اختراعات و حمایت از مخترعین آرژانتین با کسب نمره 8.033 توانسته است جایگاه 32 جهان و 6 در منطقه آمریکای لاتین را کسب نماید.

آرژانتین در زمینه حق ثبت اختراع جایگاه خوبی در جهان دارد و طی سال های گذشته نیز توانسته است این جایگاه را بهبود بخشد.

حمایت صاحب اثر برای چاپ و کپی (Copy Right):

حق کپی رایت معمولا برای مدت محدودی به خالق یک اثر حقوق انحصاری آن را می دهد. حق چاپ ممکن است در مورد طیف وسیعی از اشکال خلاقانه، فکری یا هنری یا «آثار» اعمال شود. کپی رایت خود ایده‌ها و اطلاعات را در بر نمی‌گیرد، فقط شکل یا شیوه بیان آنها را شامل می‌شود. علائم تجاری (برند) مشمول حق کپی رایت هستند.

طبق گزارش اتحادیه حقوق مالکیت، در سال 2020 آمریکا، ژاپن، نیوزلند، لوکزامبورگ، اتریش 5 کشور اول در زمینه رعایت حقوق صاحب اثر برای انتشار آن بودند. آرژانتین در همین سال نمره 3.3 را کسب نمود و جایگاه 32 جهان و 6 آمریکای لاتین را کسب نمود.

وضعیت حمایت از کپی رایت در آرژانتین به تدریج رو به بهبود است.

حقوق مالکیت فیزیکی:

حمایت از دارایی‌های فیزیکی (Protection of Physical Properties):

دارایی فیزیکی دارایی‌های مشهودی است که برای ایجاد درآمد برای یک شرکت استفاده می‌شود. دارایی فیزیکی شامل مواردی مانند ساختمان‌ها، مبلمان، وسایل حمل و نقل، تجهیزات، لوازم ثابت و پول نقد است - همه چیزهای ملموس و قابل مشاهده که به یک شرکت مرتبط هستند. پولی که یک شرکت از استفاده از دارایی‌های فیزیکی به دست می آورد، به عنوان درآمد حاصل در صورت سود و زیان ثبت می‌شود.

فنلاند، سوئیس، سنگاپور، هنگ کنگ و ژاپن 5 کشور اول در زمینه حمایت از دارایی‌های فیزیکی هستند. در همین زمینه آرژانتین در سال 2020 با کسب نمره 4.585 رتبه 104 جهان و در میان 22 کشور منطقه آمریکای لاتین در جایگاه 14 قرار گرفته است.

نمره آرژانتین از سال 2015 بدین سو رو به بهبود بوده اما جایگاه این کشور چه در جهان و چه در منطقه آمریکای لاتین مطلوب نیست.

ثبت مالکیت (Registering Property):

این مبحث مراحل، زمان، هزینه ثبت و کیفیت مدیریت ثبت اموال را بررسی می‌کند. حقوق مالکیت ثبت شده برای پشتیبانی از سرمایه گذاری، بهره وری و رشد ضروری است. تجربیات جهانی نشان می دهد کیفیت ثبت مالکیت بر میزان سرمایه گذاری در کشورها اثر مستقیم دارد.

قطر، گرجستان، امارات عربی متحده، عربستان سعودی و بحرین 5 کشور اول در زمینه ثبت مالکیت در سال 2020 بودند. در همین سال آرژانتین با نمره 8.342 در جایگاه 103 جهان و 15 منطقه خود قرار گرفت.

وضعیت ثبت مالکیت در آرژانتین طی سالهای گذشته تقریبا ثابت بوده است.

سهولت دسترسی به وام (Ease of Access of Loans):

دسترسی به امور مالی توانایی افراد یا شرکت ها برای دریافت خدمات مالی از جمله اعتبار، سپرده، پرداخت، بیمه و سایر خدمات مدیریت ریسک است.

شواهد نشان داده است که دسترسی مالی از طریق اعطای اعتبار به کسب و کارهای جدید و موجود باعث رشد شرکت ها می‌شود. این امر به طور کلی با تسریع رشد اقتصادی، تشدید رقابت و همچنین افزایش تقاضا برای نیروی کار رابطه مستقیم دارد. دسترسی به تسهیلات مالی، درآمد افرادی که در انتهای پایین نردبان درآمدی قرار دارند معمولا افزایش می یابد و از این رو نابرابری درآمد و فقر را کاهش می دهد. عدم دسترسی به منابع مالی، دامنه خدمات و اعتبارات را برای خانوارها و بنگاه‌ها محدود می‌کند. افراد فقیر و شرکت های کوچک باید برای سرمایه گذاری در آموزش و کسب و کار خود به ثروت شخصی یا منابع داخلی خود متکی باشند، که پتانسیل کامل آنها را محدود می‌کند و منجر به چرخه نابرابری مداوم و کاهش رشد می‌شود.

در نمایه سهولت دسترسی به وام و تسهیلات مالی، در سال 2020، کشورهای نیوزلند، آمریکا، سنگاپور، فنلاند و تایوان جزء 5 کشور برتر قرار داشتند. آرژانتین در همین سال با کسب نمره 4.062 در رتبه 92 جهانی و 17 منطقه ای قرار گرفت.

با توجه به حجم اقتصادی آرژانتین و اهمیت تأمین مالی پروژه‌های اقتصادی، جایگاه این کشور در شرایط مطلوبی قرار ندارد. درجه آسانی دسترسی به تسهیلات مالی در این کشور از سال 2007 بدین سو کاهش شدیدی داشته و طی سال های 2017 تا 2020 این وضعیت بصورت ثابت باقی مانده است.

جمع بندی و نتیجه گیری:

در سال 2020 آرژانتین در نمایه استقلال قضایی رتبه 102 جهان، در نمایه حاکمیت قانون رتبه 75، در زمینه ثبات سیاسی رتبه 63 و در حوزه کنترل فساد رتبه 58 جهانی را بدست آورده است. این کشور در زمینه حمایت از حقوق مالکیت معنوی جایگاه 78، در حوزه ثبت اختراعات رتبه 32 و در نمایه حمایت از حقوق مؤلف (کپی رایت) رده 70 جهان را داراست. جمهوری آرژانتین در حوزه حمایت از مالکیت دارایی‌های فیزیکی دارای رتبه 104، ثبت دارایی‌ها رتبه 103 و دسترسی به وام صاحب رده 106 جهانی است.

امتیاز آرژانتین در شاخص بین المللی حقوق مالکیت (IPRI) در سال 2020 با 0.024% افزایش نسبت به سال 2019 به عدد 5.111 رسیده و این کشور را در رده 79 جهان و 10 در منطقه آمریکای جنوبی و حوزه دریای کارائیب قرار داده است.

با مقایسه امتیاز آرژانتین در سال های 2019 و 2020، این کشور در دو زیر شاخص استقلال قضایی (0.392-) و ثبات سیاسی (0.251-) پسرفت داشته، در شاخص های ثبت اختراع و حقوق مؤلف تغییری نکرده و در سایر شاخص ها بصورت ناچیز شاهد بهتر شدن امتیاز آرژانتین هستیم و بطور کلی امتیازات آرژانتین در شاخص های حمایت از مالکیت در بازه زمانی 2007 تا 2021 نشاندهنده وضیت رو به بهبود این کشور در این 14 سال است:

 وضعیت رو به بهبود آرژانتین در سه مقوله نهادی سیاسی–حقوقی، مالکیت فیزیکی و مالکیت معنوی طی سال های 2007 تا 2020 بر اساس نمودار زیر قابل مشاهده می‌باشد:

مقایسه آرژانتین با کشور فنلاند (که رتبه نخست کشورهای جهان در شاخص جهانی مالکیت را دارد)، نشان می دهد که این کشور در تنها در نمایه ثبت مالکیت وضعیت بهتری از فنلاند دارد. فاصله آرژانتین از فنلاند در نمایه‌های ثبت اختراع و ثبات سیاسی کمتر و در نمایه‌های حق مؤلف، حق مالکیت فکری، دسترسی به تسهیلات مالی، حمایت از مالکیت و استقلال قضایی بسیار زیاد می‌باشد.