تدوین برنامه ملی برزیل برای افزایش تولید کود

دولت برزیل راستای خود کفایی در تولید کودهای کشاورزی گروه کاری بین وزراتی برای تدوین برنامه ملی کود تشکیل داده است. این گروه کاری وظیفه دارد طرح اولیه برای برنامه ملی تولید کود را طی 120 روز تدوین و به رئیس جمهور ارسال نماید.

هدف این برنامه افزایش تولید کود و کاهش وابستگی به واردات کود به منظور افزایش رقابت پذیری محصولات کشاورزی برزیل در بازارهای بین المللی می‌باشد. این ابتکار اجازه بهره برداری از ذخایر پتاسیم آمازون و همچنین معادن معدنی مناطق بومیان را جهت افزایش تولید کود تحت بررسی دارد. آقای فلاویو روشا، دبیر کل امور راهبری ریاست جمهوری که رئیس این گروه کاری نیز می‌باشد، گفته این موضوع را به دقت مورد بحث قرار خواهد داد. روشا گفته این دو موضوع (استخراج پتاسیم در آمازون و معادن معدنی زمین‌های بومیان) تحت بررسی می‌باشد. 

اعضای این گروه کاری را نمایندگان وزرات خانه‌های کابینه مدنی، کشاورزی، اقتصاد، محیط زیست، معادن و انرژی، زیرساخت ها، علوم و فناوری و امنیت نهادی، دفتر دادستانی کل و شرکت تحقیقات کشاورزی (امبراپا) به ریاست دبیرخانه ویژه امور راهبری ریاست جمهوی تشکیل می دهند. تشکیل این گروه کاری در ماه ژانویه در هیات دولت تصویب و در روزنامه رسمی اعلام شد و اولین جلسه کاری روز  سه شنبه 9 مارس (19 اسفند ماه) برگزار گردید.

خانم ترزا کریستینا، وزیر کشاورزی برزیل طی یک کنفرانس خبری پس از شرکت در اولین نشست این کارگروه گفت که برزیل هر سالیانه میزان تولید محصولات کشاورزی خود را افزایش می دهد ولی به شدت به واردات فسفات و پتاسیم متکی می‌باشد لذا این گروه ایجاد شده است تا به این به این چالش بپردازد. وزیر کشاورزی  گفته که این طرح عرضه کود در برزیل را مورد بررسی نموده و می‌تواند پیش نویس قانونی به منظور تسهیل تولید کود ارزان قیمت در کشور و کاهش اتکا بر واردات را آماده کند. ترزا کریستینا اظهار داشته که کمبود عرضه مواد اولیه کود فقط دغدغه وزارت کشاورزی نمی‌باشد بلکه وزارت معادن و انرژی و وزارت علوم و فناوری نیز در خصوص کمبود تولید در داخل نگران هستند.

برآورد صورت گرفته توسط موسسه تقویت کشاورزی گویاس  نشان می دهد که کودها و سموم، بخش عمده ­ای از تولید محصولات کشاورزی را تشکیل می دهند که در خصوص محصولاتی مانند سویا این هزینه‌ها به 50 درصد می‌باشد. این موضوع در کنار موضوع زیر ساختارهای ضعیف حمل و نقل که باعث افزایش هزینه انتقال کالا از مزرعه تا بندر می‌شود، موجب شده تا رقابت پذیری محصولات کشاورزی برزیل در بازارهای بین المللی کاهش یابد.

وضعیت تولید کود در برزیل

برزیل طی چهل سال گذشته از یک کشور وارد کننده مواد غذایی به سومین صادر کننده بزرگ مواد غذایی در دنیا تبدیل شده است. افزایش تولید محصولات کشاورزی برزیل موجب افزایش تقاضا برای انواع کودهای شیمیایی و معدنی شده است ولی چشم انداز تولید کود آن کشور چندان روشن نیست. عدم سرمایه گذاری کافی برای تولید انواع کود در این کشور موجب شده عرضه کود تولید داخل در بازار در حالت رکود و حتی نزولی قرار گرفته و وابستگی این کشور به واردات کود به تدریج افزایش یابد. این موضوع در خصوص کودهای پتاسه شدیدتر است زیرا برخی از سرمایه گذاری‌های انجام گرفته طی سالهای گذشته برای تولید پتاسیم به مرحله بازدهی نرسیده است. در زمینه اوره نیز چنین موردی صادق است زیرا شرکت پتروبراس واحدهای تولید اوره خود را تعطیل کرده است.  

در برآوردی که اخیراً فدارسیون صنایع سان پائولو (FIESP) از چشم انداز میزان تولید و مصرف کود در برزیل طی یک دهه آینده ارائه نموده است؛ میزان مصرف کود برزیل تا سال 2028 به 45 میلیون تن در سال افزایش خواهد یافت. از این میزان، تنها 8 میلیون تن در داخل شده و 37 میلیون تن آن به واردات متکی خواهد بود. براساس آمار این فدارسیون میزان مصرف کودهای پتاسه در سال 2028 حدود 8.8 میلیون تن پیش بینی شده است که افزایش 45 درصدی نسبت به سال 2018 نشان می دهد. میزان تولید این نوع کود با کاهش 4 درصدی به 200 هزار تن خواهد رسید. میزان مصرف کودهای نیتراته در سال 2028 رقم 5.9 میلیون تن خواهد بود در حالی که میزان تولید این نوع کود 800 هزار تن خواهد بود. میزان تولید کودهای فسفاته در سال 2028، برابر با 7.8 میلیون تن و میزان تولید نوع کود نیز با رشد 26 درصدی به رقم 2.5 میلیون تن پیش بینی شده است.  

دولت برزیل بهره برداری از ذخایر پتاسیم و فسفات موجود در آمازون و مناطق بومیان را در تهیه برنامه ملی افزایش تولید کود در نظر دارد. دولت ژائیر بولسونارو طی دو سال گذشته به شدت در خصوص عملکرد ضعیفش در زمینه مقابله با جنگل زدایی توسط مجامع بین المللی و کشورهای خارجی به ویژه اتحادیه اروپا مورد انتقاد قرار گرفته است. به نظر می رسد تصویب و عملیاتی شدن بهره برداری از ذخایر آمازون برای تولید کود موجب ایجاد موج جدیدی از حملات و انتقادات نسبت دولت بولسونارو گردد. این موضع می‌تواند برنامه دولت برای تولید کود را تحت تاثیر قرار دهد.