ویروس کرونا ؛ از رکود تا تخریب عوامل تولید و اقتصاد

بیش از پنج ماه است که از توقف نسبی و تدریجی فعالیتهای اقتصادی بدلیل ظهور پدیده کرونا میگذرد و هنوز نشانی از مرتفع شدن اثرات منفی ناشی از این ویروس در جهان رویت نمی‌گردد. تداوم این شرایط با توجه به تجارب تاریخی در دهه‌های 1920 و 1930 یعنی پس از رکودهای اقتصادی اروپا و آمریکا ؛ پیام آورنده فضای جنگ و یا به قدرت رسیدن نیروهای سیاسی افراطی در جوامع میباشد. بدیهی است چنانچه جهان قادر باشد هر چه زودتر به کشف واکسن کرونا دستیابی پیدا کند و تمامی مردم بتوانند از آن بهره مند گردند ؛ شرایط عدم ورود به وضعیت خطرناک جنگی و یا عدم قدرت یافتن نیروهای سیاسی افراطی به قدرت ؛ تقویت خواهد شد.

ماسک و رعایت فاصله اجتماعی ممکن است که در محدود سازی فعالیت ویروس کرونا نقش آفرینی کند لیکن هرگز در محو و نابودی این ویروس اثر بخش نخواهد بود . راه حل اساسی دستیابی به واکسن است که ادعا میشود تا سپتامبر سال جاری وارد بازار خواهد شد. حتی در صورت تحقق این ادعا نیز سوالاتی به شرح ذیل مطرح است که هنوز پاسخی برای آنها ارائه نگردیده است :

- تولید واکسن چگونه میتواند عرضه گردد؟

-تولید در مقیاس بیلیون‌ها دز چگونه خواهد بود؟

- آیا در این دنیای بهم پوسته تنها برخی کشورها میتوانند از آن بهره مند گردند؟

-در صورت تولید این واکسن چه مدت زمان لازم است تا همه بتوانند از آن بهره مند گردند؟

و در حوزه اقتصادی:

- آیا اقتصاد جهانی به سمت وسوی  فضائی کاملا تخریبی در مبانی اصلی و پایه ای اقتصاد سوق پیدا خواهد نمود؟

-  گذر زمان در عبور از فضای رکود اقتصادی که اکنون بر اثر غلبه ویروس کرونا ؛ تبدیل به  پدیده ای جاری در اقتصاد‌ها ی کشورهای جهان شده است؛ چقدر تاثیر گذار خواهد بود ؟

واقعیت این است که دوره طبیعی چرخشی رکود در اقتصاد هر کشوری ؛ مدت شش ماه تعریف میگردد و معمولا در این مدت زمان ( دو تا سه ماهه )  اقتصاد درگیر رکود ؛ می‌بایستی تاب آوری خود را نشان داده و با بکارگیری محرکه‌های مالی موثر زمینه را برای شروع دوباره رونق اقتصادی فراهم نماید. اما چنانچه رکود به لحاظ زمانی طولانی تر گردد ؛ بنیان اقتصاد به خطر افتاده و شرایطی ایجاد میشود که نیروی کار؛ مضمحل شده ؛ تولید کاهش یافته ؛ تجارت به انزوا کشیده شود و سرمایه پراکنده و ناپدید گردد.

بررسی وضعیت کنونی اقتصاد جهانی :

  -در شرایط کرونائی کنونی ؛ ماه  سپتامبر سال 2020  پایان این فرصت شش ماهه است؛  لیکن واقعیت این است که هنوز بارقه ای از امید برای تولید واکسن بهبود بخش این ویروس مشاهده نشده است .

- حتی در صورت کشف واکسن کرونا ؛ هنوز نمیتوان پاسخی برای سوالات فوق الذکر یافت. البته ذکر این نکته ضروری است که احیاء اقتصاد کشورهای جهان که کاملا وابسته به یکدیگر نیز میباشند؛ منوط به بازگشت سلامتی به تمامی مردم و ملت هاست و برای رهائی از این فضای ناپایدار به لحاظ سلامت جوامع ؛ همه باید بتوانند از موهبت پیشرفت های علمی‌برای مقابله با این ویروس بهره مند گردند.

-بدون تردید؛ جامعه جهانی درشش ماه گذشته با یک واقعیت بسیار نادر درمانی مواجه بوده و زندگی با ماسک ؛ ایزوله شدن و حفظ فاصله اجتماعی را تجربه نموده است و تقریبا با آن کنار آمده است؛ لیکن آنچه که در اقتصاد کشورها رویت میشود ؛ جوی نامساعد ؛ لغزنده و خطرناک است که گرچه دولت ها تلاش کرده اند تحت تاثیر این جو ایجاد شده دست به اقداماتی تشویقی بزنند و اقتصاد در حال متلاشی شدن خود را نجات دهند؛ لیکن بنظر میرسد که این روند نتواند در میان مدت و دراز مدت کارساز باشد و در صورت تداوم آن ؛ کشورها  شاهد روند نزولی تولید وتجارت ؛ پیدایش پدیده بیکاری گسترده و نهایتا بی ثباتی اقتصادی غیر قابل پیش بینی خواهند بود.در چنین شرایطی ؛ شاید جهان وارد مرحله ای خطرناک یعنی رکود همه گیر اقتصادی گردد.     

 

 نتیجه:

-تجربه محدودیت های ایجاد شده برای حفظ سلامت جوامع در طی حدود شش ماه گذشته ؛ همزمان موانعی بزرگ برای فعال سازی اقتصاد جهانی ایجاد نموده اند . اقتصاد های بزرگ جهان از جمله اقتصاد اروپا با 8.3% ریزش روبرو شده  و دیگر اقتصاد بزرگ جهانی یعنی آمریکا با 20 میلیون بیکار در ماه آوریل ؛ رکورد زده است. تداوم این وضعیت  خود آغازی بر ظهور رکودی دیگر در اقتصاد جهانی است.

- گرچه تا کنون دولت ها بویژه دول کشورهای توسعه یافته و ثروتمند قادر بوده اند که با دخالت های کینزی و از طریق تزریق مسکن‌های مالی و پولی شرایط را تحت کنترل داشته باشند ولی واقعیت آن است که روند کاهشی تقاضای موثر *1* نه به دلیل کم بودن نقدینگی است بلکه عدم تمایل و اراده*2*  برای خرید و کاهش مصرف در این شرایط کرونائی است که منجر به کاهش تولید گردیده است.  بدیهی است در چنین شرایطی ؛ چنانچه چرخه تولید در طی  شش ماه بهبود پیدا نکند  ؛  بیکاری گسترده ای را رقم خواهد زد ؛ عرضه تولیدات متزلزل خواهد شد و تزریق پول به اقتصاد ناپایدار دیگر موثر نخواهد بود .

- به عبارتی دیگر؛ اکنون حفظ سلامت جامعه بشری تحت پوشش محدودیت های ایزوله ای ؛ کم کاری و کاهش تولیدات تحت تاثیر این فضا؛ عدم برگزاری اجتماعات؛ کنفرانس ها ؛ نمایشگاهها  ؛ تعاملات انسانی و تبادلات توریستی که میتواند چرخه تقاضا؛ عرضه ؛ افزایش تولید و فزونی فعالیتهای اقتصادی را موجب گردد ؛ بر تخریب اقتصاد جهانی ؛ بیکاری و ورشکستگی اولویت یافته و از درجه اهمیت فزون تری برخوردا راست .  

- رکود اقتصادی طولانی نه تنها موجب ضرر و زیان‌های فراوان انسانی خواهد شد بلکه ممکن است شرارت های سیاسی هم بوجود  آورد . تقریبا میتوان پیش بینی کرد که شرایط کنونی تا کشف واکسن کرونا و توزیع و بهره مندی همه گیر آن باقی خواهد ماند . در طول این مدت ؛ مشکلات اقتصاد جهانی گرچه قابل حل خواهد بود ولی در وضعیت خطر ناکی قرار میگیرند که ممکن است شرایط سیاسی خاصی را بر جوامع دیکته کند. آنچه در دهه 20 و 30 میلادی رخ داد ؛ تجربه جنگ و به قدرت رسیدن گروههای افراطی سیاسی در بسیاری از کشورها را ثبت نموده است .

پاورقی‌ها :

*1* Effective demand

* 2* Lack of will

منبع:

https://geopoliticalfutures.com-George Friedman