وضعیت بد صنعت خودروسازی در ایالت بادن – وورتمبرگ آلمان

دوران سختی برای صنعت خودرو است. صنایع خودروسازی و قطعه سازان به روشنی ابعاد بحران کرونا را شاهد هستند. شرکت دایملِر تا 92 درصد ضرر و شرکت بُوش نیز زیر فشار است. اواخر سال گذشته در نظر بود که در سال 2020 سالِ خودروی برقی باشد و به ناگهان بحران کرونا همه برنامه‌ها را به هم ریخت.

براساس آمار منتشر شده شرکت دایملِر در سه ماهۀ اول سال جاری و در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته 17 درصد کمتر خودرو فروخته است و سودِ قبل از مالیات، 78 درصد کاهش یافته است. به این ترتیب درآمد حاصل دایملِر بعد از پرداخت مالیات 168 میلیون یورو است در صورتی که در سال 2019 این میزان 2.15 میلیارد یورو (92 درصد کاهش) بود. دایملِر دلیل اصلی را اپیدمی‌ کووید-19 می نامد. به گفته دایملِر بحران کرونا تأثیرات عمیقی روی اقتصاد جهانی و در نتیجه شرکت داشته است چرا که دایملِر از ماه مارس 2020 خط های تولید خود را متوقف و اکنون می خواهد به تدریج تولید را از سرگیرد. تحلیل گران پیش بینی می‌کنند سه ماهۀ دوم بدتر هم خواهد شد. زیرا در سه ماهۀ دوم، آثار تعطیلی و کاستن از ساعات کار و همچنین دیگر اقدمات برای مقابله با بحران کرونا، خودش را نشان خواهد داد. خود دایملِر نیز همچنان احتمال "کاهش شدید عملکرد قدرت اقتصادی در جهان" را می دهد. این شرکت برای مدل های مرسدس بنز و خودروی سنگین و اتوبوس پیش بینی فروش کمتر از سال گذشته را ارائه داده است.

آنچه برای خودروسازان مطرح است گریبانگیر شرکت های قطعه ساز نیز می‌شود. شرکت های متعدد کوچک و متوسط از کم کردن ساعت کار کارکنان دایملِر، آئودی و ... و نیز کاهش  سود و سفارش بیشتر متضرر می‌شوند.

 یک مشکل بزرگ:

خودرسازان قبل از بحران کرونا هم وضعیت خوبی نداشتند. گِرهارد وُولف، رئیس گروه خودرو و ماشین سازی در لَندِس بانک ایالت بادن – وورتمبرگ، سه نکته را مطرح می‌کند که قبل از بحران کرونا باعث ضعف در صنعت خودروسازی شده بود:

1. سال 2019 از نظر چرخۀ کسب و کار سال خوبی نبوده است: اقتصاد آلمان بارها نزدیک به رکود بود. در نهایت رشد کاهش یافت گرچه صفر نشد. در آمریکا نیز فروش خودرو کاهش یافت زیرا بازار در این کشور اشباع است.
2. عدم اطمینان در بازار چین: از جمله بحران‌های تجاری در چین نیز باعث کاهش آشکار فروش شد.
3. عدم اطمینان مصرف کنندگان: درحال حاضر کسی به درستی نمی داند چه نوع موتوری برای خودرو مناسب است. موتورهای احتراقی برای بسیاری از مصرف کنندگان، دیگر موضوعیت ندارد، از سوی دیگر خودروی برقی به اندازه ای که باید، پیشرفت نداشته است. این عدم اطیمنان باعث می‌شود برخی از مصرف کنندگان از خرید خودرو منصرف شوند.

دست برقضا در سال 2020 که اصولاً انتظار کاهش رشد می رفت، شاهد گسترش ویروس کرونا بوده و باعث افزایش عدم اطمینان در همۀ شاخه‌های اقتصادی می‌شود. معلوم است که اکنون سیاستمداران تلاش می‌کنند شرکت ها و فرصت های شغلی را مثلاً با تسهیل مقررات مربوط به کاستن از ساعات کار نجات دهند. به هرحال صنعت خودروسازی از بزرگترین کارفرماهای کشور است. سازمان آمار در فوریۀ 2020 اعلام کرد حدود 321 هزار نفر در صنعت خودروسازی آلمان شاغل هستند که از این تعداد 224 هزار نفر در ایالت بادن – وورتمبرگ هستند.

البته هِربِرت دیس رئیس خودروسازی فُولکس واگِن در تاریخ 27 آوریل خواستار مشوق دولتی برای ایجاد تحرک در مصرف شد. وی در عین حال معتقد است باید از پرداخت های ویژه به شاغلان و مدیران خودداری شود و به عنوان آخرین چاره، سود سهام نیز پرداخت نگردد.

دیس با ظرافت از پاسخ به این پرسش طفره رفت که آیا اکنون زمان آن هست که از نیروهای محرکۀ جانشین حمایت شود یا نه. اِشتفان راندِل از مدرسۀ عالی اقتصاد و محیط زیست در گایزلینگِن این را یک مشکل می‌بیند. وی که مسئول گروه خودرو و مدیریت خودور در این مدرسۀ عالی است می‌گوید اتفاقاً الان باید خودروسازان به فکر فن آوری‌های آینده باشند. وی معتقد است گرچه خودروسازان قبل از بحران به صورت گسترده روی نیروهای محرکۀ جانشین کار می‌کردند اما تعطیلی باعث شده این روند اکنون کند شود. رایندِل تأکید می‌کند بعد از بحران باید کار را از آنجا که متوقف شده از سر گرفته شود. دست کم: بخش خودروی سنگینِ دایملِر و گروه ولوو، اخیراً "سرمایه گذاری مشترک" تأسیس کرده اند که در آن به صورت مشترک، در مورد یک نوع سوخت برای خودروی سنگین تحقیق شود.

بنابراین نیروهای محرکۀ جانشین با وجود بحران کرونا موضوعی مهم هستند. موتورهای احتراقی نه فقط برای خودروسازان و قطعه سازان رفاه به همراه نیاورد بلکه باعث ضرر آنها هم شد مانند ماجرای دستکاری در میزان آلودگی خودروهای گازوئیل سوز. برای مثال شرکت بُوش مجبور شد 90 میلیون یورو خسارت بپردازد.

بُوش نیز آمار مربوط به سه ماهۀ اول سال 2020 را منتشر کرده است. آمار نشان می دهد که این شرکت نیز به شدت متأثر از بحران کرونا هست. این در حالی است که قبل از کرونا نیز سال 2020 برای بُوش نوید خوبی نمی داد. شرکت بُوش در آغاز سال نخواست برای سال 2020 پیش بینی ارائه دهد اما گفت انتظار سالی سخت را دارد.

سال گذشته بُوش با بزرگترین روند تغییر در صنعت خودروسازی دست به گریبان بود. زیرا این شرکت در تلاش بود موتورهای احتراقی کمتری تولید کند.

ایشتفان رایندِل و گِرهارد وُولف در این مورد هم نظر هستند که به ویژه شرکت های بزرگ مانند دایملِر و بُوش این بحران را هم از سر خواهند گذراند. اما احتمالاً بحران بر شرکت های کوچک و متوسط بی تأثیر نخواهند ماند. به نظر این دو ممکن است شرکت های کوچک تر نتوانند حتی با وجود کاستن از ساعات کار شاغلان، به مدت طولانی دوام بیاورند و احتمالاً ناچار می‌شوند دیر یا زود اعلام ورشکستگی کنند. طبق آخرین گزارش مؤسسۀ پژوهش اقتصادی ایفُو، مجموع عملکرد اقتصادی آلمان در دوران تعطیلی 16 درصد کاهش یافته است.

با این وجود کارشناسان معتقدند اقتصاد بعد از یک دوه تنفس دوباره رشد خواهد کرد. اما پیوسته آشکارتر می‌شود که رشد در آینده تنها در گام های کوچک صورت خواهد گرفت و مادام که شریکان بین المللی ما در وضعیت استثنایی قرار دارند اقتصاد آلمان نمی‌تواند در جهان به هم پیوسته که وابسته به واردات و صادرات است، کارایی داشته باشد.