سازمان جهانی تجارت : کاهش شدید رشد اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ با شیوع ویروس کرونا
بحران کرونا یک بحران همه جانبه است که نه تنها حوزه بهداشت و سلامت بلکه تمامی جنبه‌های زندگی انسان ها از حوزه اقتصاد، تجارت، فرهنگ، آموزش، تفریحات و ... را تحت تاثیر خود قرار داده است . با شـیوع ویروس کرونا میلیون‌ها نفر در سراسر جهان شغل و درآمد خود را از دست داده و به اقتصاد جهانی صدمات شدیدی وارد آمده است.
سـازمـان جـهانـی تـجارت ( WTO ) در گـزارش ارزیابی اخیر خـود پـیش بـینی نـموده اسـت بـا شـوک عـظیمی‌کـه بحـران کـرونـا بـه جـریـان عـرضـه و تـقاضـا جـهانـی وارد سـاخـته، تـجارت جـهانـی در سـال ۲۰۲۰ شـدیـدا سـقوط خـواهـد نـمود. بـدلـیل عـدم قـطعیت در مـورد مـدت زمـان دقـیق پـایـان همه گیری ویروس کـرونـا و تـاثـیر اقـتصادی آن، پـیش بـینی هـا حـاکـی از آن اسـت کـه حجـم تـجارت جـهانـی در سـال جـاری مـیلادی در مـقایـسه بـا سـال ۲۰۱۹ کـاهـش شـدیـد خـواهـد داشـت. در خوش بینانه ترین حالت حجم تجارت جهانی در مقایسه با سال ۲۰۱۹ بیش از ۱۳ درصد کاهش خواهد داشت. چنانچه دولـت ها نـتوانـند سـیاسـت مـوثـری را بـرای مـهار سـریـع ویروس کرونا اتـخاذ کـنند حجـم تـجارت جـهانـی بـه ۳۲ درصـد یـا حـتی بیشـتر هـم کـاهـش خـواهـد یافت.
ایـن در حـالـی اسـت کـه سـازمـان جهانی تجارت قـبل از شـیوع ویـروس کـرونـا پـیش بینی نموده بود که مبادلات تجاری در سال ۲۰۲۰ در حدود 2.7 درصد رشد داشته باشد.
ایـن آمـار اگـرچـه وحشـتناک اسـت. هـیچ راه حـلی بـرای اجـتناب از ایـن وضـعیت وجـود نـدارد و مـقایـسه بـا بحـران مـالـی سـال 2008 و حـتی رکـود بـزرگ دهـه 1930 مقایسه ای نادرست اسـت و بحـران فـعلی بـا بحـرانـ های قـبلی بـسیار مـتفاوت اسـت. زیـرا پـیامـدهـای اقـتصادی هـمه گـیری ویـروس کـرونـا نـامـعلوم اسـت. در جـریـان بحـران مـالـی ۲۰۰۹ تـجارت جـهانـی 12.5 درصـد کـاهـش داشـته اسـت. بـا ایـن حـال بـانـک ها کـمبود سـرمـایـه نـدارنـد و مـوتـور اقتصادی در وضعیت مطلوبی است اما ویروس کرونا جلوی رسیدن سوخت به موتور را کند کرده است.
مجله فارن پالیسی در این رابطه نوشت: اقتصاد جهان هرگز به حالت عادی بر نمی‌گردد. جهان با شیوع ویروس کرونا شدیدترین سقوط اقتصادی خود را تجربه کرده است. آخرین اطلاعات نشان می دهد که کرونا مستقیما بر خدمات، خرده فروشی، املاک و مستغلات، آموزش، تفریحات و سرگرمی‌ها، رستوران‌ها و باشگاه‌ها، صنعت گردشگری، حمل و نقل و ... تاثیر مستقیم داشته و آنها را تعطیل کرده است. تنها در آمریکا بیش از 10 میلیون نفر شغل خود را از دست داده و بیکار شدند. این شوک محدود به آمریکا نیست و کشورهای اروپایی و آسیایی نیز با کاهش شدید فعالیت های اقتصادی و کسب و کار روبرو هستند. این بزرگترین شوک تاریخ اقتصاد جهانی خواهد بود..
بـر اسـاس گـزارش سازمان جهانی تجارت تـقریـبا تـمامـی مـناطـق جـهان کـاهـش دو رقـمی تـجارت را در سـال ۲۰۲۰ تجـزبـه خـواهـند نمود. تـجارت در بـخش هـایـی کـه زنـجیره ارزش پـیچیده تـری دارنـد بـویـژه مـحصولات الـکترونـیک و خـودرو سـازی کاهش بیشتری خواهند داشت. همچنین خدمات بازرگانی و محدودیت های حمل و نقل و سفر تحت تاثیر بیشتری هستند.
لذا دو عـامـل بهـبود اقـتصادی را تـعیین خـواهـند نـمود:
1- مـدت زمـان مـهار و کـنترل همه گیری ویروس کرونا
2- سـیاسـت هایی که دولت ها برای مهار این ویروس اتخاذ می‌کنند
اگـر سـیاسـتگذاران بـه صـاحـبان مـشاغـل، صـنایـع و جـوامـع ایـن بـاور را بـقبولاـنند کـه هـمه گـیری یـک شـوک اقـتصادی مـوقـتی اسـت، بـازگشـت بـه وضـع عـادی سـریـعتر خـواهـد بـود. بـرای تـحقق ایـن امـر سـیاسـت هـای مـالـی، پـولـی و تـجارت بـایـد هـمه در یـک راسـتا حـرکـت کـنند. چـرخـش بـه سـمت سـیاسـت هـای حـمایـت گـرایـانـه شـوک هـای جدید به شوک فعلی اضافه می‌کنند. باز نگهداشتن بازارها به روی تجارت و سرمایه گذاری بین المللی به اقتصاد کمک می‌کند تا سریعتر خود را بهبود بخشند.
اقـتصاددانـان پـیش بـینی مـی کـنند اگـر هـمه گـیری ویـروس کـرونـا هـرچـه سـریـعتر کـنترل شـود و سـیاسـت هـای صـحیح در این رابطه اتخاذ گـردد، تـجارت بـین الـلمل صـرف نـظر از ایـن کـه سـقوط اولـیه آن چـه مـقدار بـاشـد تـا اوایـل سـال ۲۰۲۱ بـه وضـعیت قـبل از هـمه گـیری ویـروس کـرونـا بـاز مـی گـردنـد. امـا سـناریـوی دیـگری نـیز وجـود دارد کـه حجم تـجارت جهانی حتی پس از بهبودی پایین تر از میزانی خواهد بود که قبل از شیوع ویروس کرونا بوده است.
بنابر گفته‌های روبروتو آزودو مدیر کل سازمان جهانی تجارت ، مبادلات جهانی در حالی از همه گیری ویروس کرونا آسیب دیده است که در سه ماهه چهارم سال 2019 به خاطر جنگ تجاری آمریکا و چین مبادلات جهانی یک درصد کاهش داشته است.
در گـزارش ارزیابی سازمان جهانی تجارت بـزرگ تـریـن صـادرکـنندگـان و واردکـنندگـان جـهان نـیز در سـال ۲۰۱۹ مـعرفـی شـده انـد: چین با حدود ۲۵۰۰ میلیارد دلار (معادل 13.2 درصد کل حجم صادرات جهان) بزرگ ترین صادرکننده جهان در سال 2019 و آمریکا با 2568 میلیارد دلار (معادل13.4 درصد کل حجم واردات جـهان) بـزرگ تـریـن واردکـننده جهان در این سال بود.
جمعبندی :
- بـا تـوجـه به مـنموعـیت و یـا محـدودیـت صـادرات بـرخـی از کـالاهـای اسـاسـی و مـحصولات بهـداشـتی، دارویـی و پـزشـکی از سوی کشورهای درگیر ویروس کرونا بدلیل نیاز داخلی و از طرف دیگر تسهیل واردات اقلام و کالاهای اسـاسـی و بهـداشـتی از سـوی بـرخـی از کـشور ها و نـیز محـدودیـت مـسافـر و حـمل و نـقل و مـسایـل دیـگر مـوجـب کـاهـش تجارت بین الملل شده است.
- تقریبا تمامی اقـتصاددانـان به اتفاق معتقدند کـه کـاهـش جریان تجارت در سال جاری میلادی شدیدتر از بحران مالی ۲۰۰۸ خواهد بود. هـر چـند بـرای سـال ۲۰۲۱ پـیش بـینی شـده جـریـان تـجارت بهـبود یـابـد، امـا در این زمینه نیز نااطمینانی‌هایی وجود دارد: این چشم انداز امیددهنده وابسته به مدت ماندگاری بیماری، و مشروط به کارآمدی واکنش های همه جانبه دولت ها است.
- دنیا بعد از کرونا دنیایی متفاوت تر از قبل کرونا خواهد بود. صنایعی که بعد از کرونا رونق می‌گیرند، صنایعی مثل صنعت کشاورزی، پزشکی و علوم وابسته، فناوری مربوط به دنیای مجازی و اقتصاد و تجارت آنلاین خواهند بود. در عوض برخی از صنایع با کرونا ورشکسته خواهند شد و نیاز انسانها به سوخت فسیلی نیز کمتر خواهد شد.
- بحران کرونا نسبت به بحرانهای قبلی مثل آنفولانزا، سارس، مرس، ابولا بسیار متفاوت است. فرق عمده آن این است که این بیماری به بزرگترین اقتصادهای جهان شدیدا ضربه زده و موجب سقوط شدید آنها شده است. چین دومین اقتصاد عمده جهان بزرگترین ضربه را به لحاظ صنایع (تولید) خورده و بزرگترین اقتصاد جهانی یعنی آمریکا نیز از این صدمات در امان نبوده است. ویروس کرونا همچنین تمامی صنایع در سطح آسیا و اروپا را متاثر ساخته است.