بیماری کووید -19 ، چگونگی وضعیت آینده با بررسی شرایط داخلی استرالیا

گوردن پیک کریستین دانی Gordon Peake Christian Downie تحلیل گر سیاسی- اجتماعی موسسه لوی (Lowy Institute) طی مقاله ای منتشره در نشریه اینترپرتر Interpreter استرالیا تحت عنوان " آینده قطعا مانند وضعیت سابق نخواهد بود " می نویسد، اگر قرار باشد که بیماری کووید -19 (Covid-19) به ما چیزی بیاموزد، بدیهی است که ما نیاز داریم در این ارتباط برنامه ریزی‌های مناسب و موثری تری داشته باشیم، اما در عین حال نیز نباید وانمود کنیم که آینده واقعاً و کاملا قابل پیش بینی است.

یکی از این مواردی که در نخستین دوره نخست وزیری دولت آقای کوین راد برای آینده برنامه ریزی گردید، مطرح شدن برخی از ایده‌های کلان و اقدامات مشترک برای بهبود وضعیت در آینده از جمله، همکاری‌های مشترک دولت فدرال استرالیا با نیروی دفاعی دولت تی مور شرقی و یا تی مور لسته (Timor-Leste)، جهت بستر سازی‌های لازم  در راستای دستیابی به "ذغال سنگ تمیز" (clean coal) و یا به عبارتی جلوگیری از نشر گازهای کربنی در  فضا و همچنین "توانمندسازی زنان" (women’s empowerment) متمرکز گردید  و قرار بود که حداکثر تا سال 2020  این ایده‌ها بطور کامل محقق گردند.

کوین راد، نخست وزیر وقت در اجلاسی در سال 2008 تحت عنوان "Future  Summit 2008" که در استرالیا برگزار گردید، در سخنرانی خود در این خصوص تاکید کرد که دولت فدرال استرالیا باید برای محقق کردن طرح های بسیار کلان خود برای آینده و تا زمان برگزاری "اجلاس سران 2020 استرالیا" (Australia 2020 summit) در این کشور از هم اکنون برنامه ریزی‌های ویژه خود را با جدیت تمام پیگیری نماید.

اجلاس 2008  استرالیا، به کشورهای شرکت کننده این فرصت را داد تا ایده‌های بزرگ خود را در خصوص برای بهبود کیفیت زندگی، بستر سازی رفاه بیشتر برای آیندگان و همچنین تقویت جایگاه این کشورها در جامعه ملل مطرح نمایند.

 محور اصلی این اجلاس، عمدتا مبتنی بر یک سری از مذاکرات در خصوص دستیابی به بهترین راهکارها جهت پیشبرد این ایده‌ها و همچنین به منظور فراهم آوردن بستر های لازم و تسهیلات مناسب جهت ایجاد تغییرات واقعی در راستای بهبود شرایط جامعه برنامه ریزی شده بود.

سال 2020 اساسا به عنوان سالی بزرگ و شکوهمند که در آن طرح های دولت تی مور لسته، آژانس بین المللی انرژی و سازمان ملل متحد، به عنوان نقطه عطفی در راستای دستیابی به برنامه‌های کلان و آرزو های دیرینه خود از طریق مبادرت به انجام طرح های متحولانه (transformative plans) و نقشه‌های راه (road maps) برای دستیابی به اهداف متعالی و تا حدودی زیادی جاه طلبانه خود دست خواهند یافت، پیش بینی شده بود. 

باید اذعان داشت که اجرای هر گونه طرح و برنامه ریزی کلانی بدون تردید مبتنی بر بستر سازی و ایجاد زیر ساخت های اولیه و  همچنین پتانسیل های لازم می‌باشد. در همین راستا، توصیف برنامه‌های ویژه و طرح های اجرایی دفاعی تی مور شرقی  برای سال 2020 همراه با تصاویر فریبنده از هلیکوپترهای مدرن و موشک های سطح به هوا، بالغ بر 148 صفحه با فونت های کوچک بوده است.

مؤلفه‌های بهداشت عمومی (The public-health components) که در آن ظرفیت و پتانسیل های استرالیا در رابطه با "دانش علمی" (science knowledge) این کشور و همچنین "کاربری فناوری مقابله با جنگ بیولوژیکی" (applying biowarfare technology) برای اجلاس استرالیا 2020 در نظر گرفته شده بود، به شدت تحت الشعاع موضوعات مرتبط با چالش های پیش روی این بیماری‌های پندمیک قرار گرفته است. در حالی که استرالیا تاکنون نسبت به واکنش سریع و توانمندی‌های خود جهت مقابله با وقوع یک بحران منطقه ای و در صورت بروز همه گیر شدن آن همواره به خود می‌بالیده است، اکنون در برابر این وضعیت بحرانی به نمایش گذاشتن یک واکنش سریع و یا ارائه چنین توانمندی برای این کشور به هیچ وجه امکان پذیر نمی‌باشد.

از زمانی که کوین راد در سال 2008 چنین طرح و برنامه ای را ارائه کرد، استرالیا چهار نخست وزیر جدید به خود دیده است. در طی این دوران طرح های جدیدی برای سال های 2030 و 2050، جایگزین اهداف بزرگ و جاه طلبانه  سال "2020" استرالیا گردیده است. 

این در حالیست که "نقشه راه فناوری 2009 IEA " IEA’s 2009 Technology Roadmap  حدود 52 صفحه، برنامه پکن برای "اقدام جنسیتی" (gender action) حدود 277 صفحه، و گزارش نمودار استرالیا 2020 که از همه آنها مفصل تر و کامل تر ارائه گردیده، بیش از 405 صفحه را به خود اختصاص داده است.

 اکنون می‌توان رنج و آلام های فراموش شده بوروکراتیک را که در تهیه این اسناد، بویژه در رابطه با تهیه "پیش نویس های متعدد" (multiple drafts)،  "درگیری‌های دلسوزانه در تنظیم  ماده و بندها فرعی" (impassioned quarrels over sub-clauses)، "تنظیم و برنامه ریزی جهت نظارت های پیچیده" (setting up of intricate monitoring)، "چارچوب گزارش ها" (report frameworks) و همچنین "درد و سر های ناشی از ترجمه" (translation headaches) این متون را که متحمل شده ایم را به راحتی تصور نمود.

در هیچ یک از این طرح ها و یا هزاران طرح و برنامه بی شمار دیگری که توسط کشور های مختلف برای سال 2020  تدوین و برنامه ریزی شده بود، احتمال وقوع چنین بحران و وضعیتی پیش بینی  نشده بود و در نتیجه تهیه لیستی بلند بالا از فهرست قرنطینه‌ها در دستور کار آنان قرار نداشته است.

در شرایطی که شیوع و گسترش جهانی بیماری کووید -19 بسیاری از برنامه‌های اعلام شده دولت ها در سال گذشته و بسیاری از برنامه‌های مورد نظر برای جاری و همچنین دیگر طرح ها و برنامه ریزی‌های  آتی را تا حد بسیار زیادی از بین برده و یا حتی متلاشی نموده است، اما هنوز برای مقابله با این معضل بزرگ جهانی دیر نیست و یک تلاش جمعی و کوشش همگان را می طلبد.  

مطمئناً برنامه ریزی بسیار پر اهمیت می‌باشد. "تعیین اهداف" (Goal-setting) بدون تردید بخش مهمی از "برنامه ریزی بلند مدت برای دولت" (long-term government planning) محسوب می‌گردد. این امر می‌تواند "القا کننده امید" (inspire hope) باشد، "منابع را بسیج" (mobilise resources) و"فضای سیاسی" (political space) را برای اقداماتی که از قبل وجود نداشته است، ایجاد نماید.

 اگر بخواهیم منصانه قضاوت کنیم، برنامه ریزی برای مقابله با این بیماری همه گیر هدف اصلی این طرح ها و  اسناد خاص نبوده است و اکنون دولت ها به دنبال این هستند که چنین سناریوهایی را در جای دیگری در برنامه ریزی‌های خود بگنجانند.

اسناد و شواهد مرتبط با این برنامه ریزی‌ها در واقع ادله‌هایی مثبت از گفته قدیمی" یوگی برا ماکسیم " (Yogi Berra maxim) -یکی از مشهورترین بازیکنان بیس بال آمریکا- دال بر اینکه "سخت ترین کار پیش بینی آینده می‌باشد" را یکبار دیگر برای ما تداعی می نماید.

تا سال 2020، تی مور شرقی توسعه نیروی هوایی خود را بر اساس طرح و برنامه‌های قبلی آغاز خواهد نمود. وجود  100 "پروژه ذخیره سازی ضبط کربن" (carbon capture storage projects) در سطح جهان به ویژه برای ذغال سنگ (جلوگیری از نشر گازهای کربنی)، و 12 هدف گسترده برای "اقدام جنسیتی" (gender action) حاکی از آن است که این کشور در این زمینه به شکل قابل ملاحظه ای پیشرفت داشته است.

ولی اکنون این سئوال که چرا امروزه هیچ کس از "طرح فورکا 2020 " (Forca 2020 plan) در دیلی (Dili ، پایتخت تی مور شرقی ) یاد نمی‌کند، به دلیل نگرانی‌های ناشی از سیل آبهای ویرانگر و همچنین شیوع و گسترش کووید 19 می‌باشد که تمامی این موارد را به شدت تحت الشعاع خود قرار داده است.

از طرف دیگر، باید اذعان داشت که پروژه‌های آزمایشی ضبط و ذخیره سازی کربن در جهان تاکنون کاملا ناموفق بوده است.

در همین راستا سئوال این است که چند بار تاکنون مدیران ارشد در صنعت ذغال سنگ به مردم وعده داده  اند که در آینده نه چندان دور به راحتی می‌توان تولید گازهای گلخانه ای از زغال سنگ را جمع آوری و آنرا ذخیره نمود؟

در عین حال، حداقل در دو مورد از این نوع برنامه ریزی‌های بلند مدت (مشابه آنچه گریگ ایرل Greg Earl قبلاً  خاطر نشان کرده است)  "عبارت پندمیک" (word pandemic)  و ضرورت مقابله جهانی با آن نیز ذکر گردیده است.

پلتفرم عملیاتی سند پکن نیز هفت بار این عبارت را ذکر کرده است، اما هر بار به جای استناد کردن به یک ابر ویروس در قالب کووید – 19 که اکنون برای ما کاملا شناخته شده می‌باشد، عباراتی به مانند: ایدز (AIDS) و یا آچ آی وی (HIV)  نام برده شده است.

بیماری کووید -19 تقریبا تمامی جلسات سال جاری را از جمله مواردی که برای مقابله با موضوع ناتمام "توانمندسازی زنان" که از طریق یک کمپین جدید چند نسلی صورت گرفته است را به شدت تحت الشعاع خود قرار داده است.

تحت چنین شرایطی، مؤلفه‌های بهداشت عمومی (The public-health components) که در آن ظرفیت و پتانسیل های استرالیا در رابطه با "دانش علمی" (science knowledge) این کشور و همچنین "کاربری فناوری مقابله با جنگ بیولوژیکی" (applying biowarfare technology) برای اجلاس استرالیا 2020 در نظر گرفته شده بود، به شدت تحت الشعاع موضوعات مرتبط با چالش های پیش روی این بیماری‌های پندمیک قرار گرفته است.

در حالی که استرالیا تاکنون نسبت به واکنش سریع و توانمندی‌های خود جهت مقابله با وقوع یک بحران منطقه ای و در صورت بروز همه گیر شدن آن همواره به خود می‌بالیده است، اکنون در برابر این وضعیت بحرانی به نمایش گذاشتن یک واکنش سریع و یا ارائه چنین توانمندی برای این کشور به هیچ وجه امکان پذیر نمی‌باشد.

اکنون طرح های مرتبط با توسعه استراتژیک تی مور شرقی ، تحت عنوان "برنامه توسعه استراتژیک تی مور شرقی 2030، 2011" (Timor-Leste Strategic Development Plan 2011–2030) و "اهداف توسعه پایدار" (Sustainable Development Goals) و همچنین مقابله با "اهداف گاز های گلخانه ای"  ( emissions targets) به سال 2050  موکول گردیده است.

بدیهی است که ما نیاز به برنامه ریزی‌های جدی داریم، اما اجازه ندهیم که تصور  شود که آینده نیز کاملا برای ما قابل پیش بینی می‌باشد. بیائید تا زمانی که همگی ما از این بحران به سلامت عبور نکرده ایم، در شرایط کنونی برای آینده بلند مدت و دستیابی به جایگاه‌های اقتصادی جاه طلبانه خود برنامه ریزی ننمائیم و مسئولیت انسانی، اجتماعی و جهانی خود را در این خصوص هرگز نادیده نگیریم و از دادن وعده توخالی برای آینده معیوب اجتناب کنیم.

از طرف دیگر، بررسی این اسناد و شواهد مسلما ما را وادار به تعمق بیشتر در خصوص اولویت ها و ارزش عملکردهای واقعی و کاربردی و سیاست های دراز مدت دولت ها می نماید.

 اما در شرایط کنونی ضرورت دارد تا در پیش فرض های قبلی خود قدری تامل و تجدید نظر کرده و بر تلاش ها و ظرفیت های خود جهت غلبه کردن هر چه سریع تر بر این بحران جهانی که بدون تردید هدف غایی و نهایی تمامی دولتمردان در جهان می‌باشد، متمرکز شویم.