اخبار اقتصادی ترکیه - طرابوزان

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی منطقه شمال شرق ترکیه در نیمه اول شهریورماه 1404 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر می‌باشد:

صادرات هشت‌ماهه منطقه شرق دریای سیاه در سال 2025 از یک میلیارد دلار فراتر رفت.

رکورد صادرات در منطقه شرق دریای سیاه در هشت ماه نخست سال ثبت شد. میزان صادرات از استان‌های طرابوزان، ریزه، آرتوین و گوموشخانه از ژانویه تا اوت ۲۰۲۵ به یک میلیارد و هجده میلیون و ۹۰۳ هزار دلار (USD) رسید.

سافت کالیونجو (Saffet Kalyoncu)، رئیس انجمن صادرکنندگان شرق دریای سیاه (DKİB)، اظهار داشت که از مجموع صادرات منطقه، ۷۸۱ میلیون و ۷۸ هزار دلار از طرابوزان انجام شده است.

کالیونجو تأکید کرد که پس از طرابوزان، ریزه با ۱۳۲ میلیون و ۹۰۵ هزار دلار، گوموشخانه با ۵۸ میلیون و ۳۲۴ هزار دلار و آرتوین با ۴۶ میلیون و ۵۹۶ هزار دلار قرار دارند.

وی خاطرنشان کرد که صادرات از گوموشخانه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۱ درصد افزایش یافته است، در حالی که صادرات از طرابوزان ۶ درصد، از ریزه ۱۹ درصد و از آرتوین ۱۶ درصد کاهش داشته است.

کالیونجو توضیح داد که محصول فندق با ۴۵۵ میلیون و ۵۶۳ هزار دلار، بیشترین سهم از صادرات منطقه را به خود اختصاص داده و پس از آن بخش آبزی‌پروری و محصولات دامی‌با ۱۳۷ میلیون و ۳۹۴ هزار دلار، معادن و فلزات با ۱۲۸ میلیون و ۷۱۶ هزار دلار و میوه و سبزیجات تازه با ۹۳ میلیون و ۵۴۲ هزار دلار قرار دارند.

وی همچنین اعلام کرد که صادرات از منطقه شرق دریای سیاه در هشت ماه نخست سال به ۱۳۳ کشور انجام گرفته است که بیشترین حجم صادرات به ایتالیا، فدراسیون روسیه، گرجستان، آلمان و جمهوری خلق چین بوده است.

کالیونجو با اشاره به تغییرات در مقایسه با سال گذشته افزود: صادرات به ایتالیا ۵۱ درصد افزایش یافته است، در حالی که صادرات به روسیه ۲۷ درصد، به گرجستان ۹ درصد، به آلمان ۳۹ درصد و به چین ۳۴ درصد کاهش یافته است.

وی همچنین خاطرنشان کرد که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته، صادرات به ۱۰ کشور دیگر از جمله  گینه بیسائو، آرژانتین، سیرالئون و نیجریه نیز انجام شده است.

منبع: روزنامه کوزی اکسپرس 4 سپتامبر 2025

 افزایش حقوق کارمندان دولت در روزنامه رسمی منتشر شد.

بر اساس تصمیم جدید، حقوق کارمندان دولت برای سال ۲۰۲۶ با افزایش ۱۱ درصدی و همچنین اضافه شدن ۱۰۰۰ لیر ترکیه به حقوق پایه همراه خواهد بود. این تصمیم ۴.۵ میلیون کارمند دولت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

طبق توافق‌نامه مذاکرات مربوط به سال‌های ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷، که شامل ۴.۵ میلیون کارمند دولت، بازنشستگان دولتی و کارکنان قراردادی در سراسر ترکیه است، پس از انتشار در روزنامه رسمی در تاریخ ۲۷ اوت ۲۰۲۵، به طور رسمی لازم‌الاجرا شد. این تصمیمات توسط هیئت داوری مقامات دولتی اتخاذ و به اطلاع عموم رسید.

بر اساس آیین‌نامه جدید، حقوق کارمندان دولت در نیمه نخست سال ۲۰۲۶، ۱۱ درصد و در نیمه دوم همان سال، ۷ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین مقرر شد که حقوق پایه، که نقش مهمی در محاسبه دریافتی کارمندان دارد، در نیمه نخست سال ۲۰۲۶ به میزان ۱۰۰۰ لیر ترکیه افزایش یابد.

برای سال ۲۰۲۷ نیز افزایش ۵ درصدی در نیمه اول و ۴ درصدی در نیمه دوم پیش‌بینی شده است. این نرخ‌ها به‌گونه‌ای تنظیم شده‌اند که روند افزایش تدریجی حقوق کارمندان دولت را تضمین کنند.

منبع روزنامه کوزی اکسپرس 27 آگوست 2025

 دولت الکترونیک و تجارت الکترونیک در ترکیه با شتاب در حال رشد هستند. مصرف اینترنت به 90.9 درصد رسید.

بر اساس نتایج نظرسنجی بعمل آمده در رابطه با نحوه استفاده از فناوری اطلاعات خانوار (IT) که توسط مؤسسه آمار ترکیه (TurkStat) در سال 2025 منتشر شد، نرخ استفاده از اینترنت در ترکیه به 90.9 درصد رسیده است. در حالی که خدمات دولت الکترونیک (e-Devlet) با 76.1 درصد و تجارت الکترونیک (e-Ticaret) با 55.7 درصد مورد استفاده قرار گرفتند، واتس‌اپ (WhatsApp) با 88.6 درصد پرکاربردترین پلتفرم رسانه‌های اجتماعی شناخته شد.

مؤسسه آمار ترکیه (TurkStat) نتایج این نظرسنجی را منتشر کرده که تصویری از دیجیتالی شدن در ترکیه، نحوه استفاده افراد در گروه سنی 16 تا 74 سال گرفته تا روندهای دولت الکترونیک و تجارت الکترونیک را نشان می‌دهد. این داده‌ها تأیید می‌کند که ترکیه در مسیر دیجیتالی شدن از یک مرحله مهم عبور کرده است؛ به‌ویژه دولت الکترونیک و تجارت الکترونیک هر روز بیش‌تر جای خود را در زندگی روزمره باز می‌کنند.

استفاده بی‌سابقه از اینترنت

در سال 2025، نرخ استفاده از اینترنت از 88.8 درصد در سال 2024 به 90.9 درصد افزایش یافت. این رقم بر اساس جنسیت برای مردان 93.6 درصد و برای زنان 88.2 درصد بود. هرچند زنان در مقایسه با مردان در روند دیجیتالی شدن اندکی عقب‌تر هستند، اما افزایش نرخ کلی استفاده از اینترنت چشمگیر است.

رشد استفاده از خدمات دولت الکترونیک

نسبت افرادی که در 12 ماه گذشته از خدمات دولت الکترونیک (e-Devlet) استفاده کرده‌اند به 76.1 درصد رسید. این میزان برای مردان 82.8 درصد و برای زنان 69.5 درصد بود.

بر اساس گروه‌های سنی، بیشترین استفاده در گروه سنی 25 تا 34 سال با 92.8 درصد و کمترین میزان در گروه سنی 65 تا 74 سال با 29.6 درصد ثبت شد.

کاربردهای اصلی دولت الکترونیک به ترتیب عبارت بودند از: دسترسی به اطلاعات شخصی با 68.5 درصد، دریافت وقت یا رزرو با 53.6 درصد و کسب اطلاعات از نهادهای دولتی با 46.4 درصد.

تجارت الکترونیک در حال گسترش

نسبت افرادی که کالا یا خدمات را به صورت آنلاین خریداری یا سفارش داده‌اند.  تجارت الکترونیک ( e-Ticaret) از 51.7 درصد در سال 2024 به 55.7 درصد در سال 2025 افزایش یافت.

این میزان برای مردان 59.1 درصد و برای زنان 52.3 درصد بود. از میان این افراد، 42.3 درصد در سه ماه گذشته خرید آنلاین انجام داده‌اند.

با این حال، 29 درصد از مصرف‌کنندگان در تجارت الکترونیک با مشکل مواجه شدند. شایع‌ترین شکایات شامل تأخیر در تحویل با 12.7 درصد و تحویل نادرست محصولات  یا معیوب با 11.8 درصد بود.

جایگاه برتر واتس‌اپ در رسانه‌های اجتماعی

نسبت افرادی که در فعالیت‌های آموزشی، حرفه‌ای یا خصوصی آنلاین شرکت می‌کنند نسبت به سال 2024 به میزان 3.9 درصد رشد داشته و به 17.7 درصد رسیده است. در این زمینه زنان (18.0 درصد) اندکی فعال‌تر از مردان (17.5 درصد) بودند.

در حوزه رسانه‌های اجتماعی، واتس‌اپ (WhatsApp) با 88.6 درصد همچنان پیشتاز است. پس از آن یوتیوب (YouTube) با 72.9 درصد و اینستاگرام (Instagram) با 68.1 درصد بیشترین میزان استفاده را داشتند. مردان 91.3 درصد واتس‌اپ را ترجیح داده‌اند، در حالی که این رقم برای زنان 85.9 درصد بود.

هویت دیجیتال هنوز در ابتدای راه

نسبت افرادی که از شناسه‌های الکترونیکی برای دسترسی به خدمات آنلاین استفاده می‌کنند، به 15.6 درصد محدود است. این میزان برای مردان 18 درصد و برای زنان 13.3 درصد ثبت شد.

این آمار نشان می‌دهد که سیستم هویت دیجیتال هنوز به‌طور گسترده پذیرفته نشده است؛ هرچند انتظار می‌رود با توسعه سامانه‌های هویت دیجیتال امن، نرخ استفاده از آن افزایش یابد.

منبع: روزنامه کارادنیز سوننکتا تاریخ 27 آگوست

 صادرات ماهی تُن ترکیه: بخش عمده آن ۱۳۰ میلیون دلار به ژاپن و کره جنوبی رفت.

بخش قابل توجهی از ماهی تُن صیدشده توسط ماهیگیران ترکیه در ژاپن و کره جنوبی مصرف می‌شود. درآمد حاصل از صادرات این محصول سال گذشته با رشد ۱۵۳ درصدی به ۱۳۰ میلیون دلار رسید.

سینان کیزیلتا (Sinan Kızıltan)، رئیس هیئت مدیره انجمن صادرکنندگان شیلات و فرآورده‌های دامی ترکیه اعلام کرد که بخش مهمی از ماهی تُن صیدشده در آب‌های بین‌المللی مدیترانه و سواحل به ژاپن و کره جنوبی صادر شده و این کشورها بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان ماهیگیران ترکیه هستند.

بر اساس آمار انجمن صادرکنندگان، ماهیگیران ترکیه سال گذشته ۱۲ هزار و ۵۳۴ تُن ماهی صید کردند. بخش عمده این صید شامل ماهی تُن  (Bluefin Tuna) بود که نسبت به سال قبل ۲۵۶ درصد افزایش داشت.

ترکیه این ماهی‌ها را عمدتاً به ژاپن و کره جنوبی صادر کرد و علاوه بر آن، به کشورهای دیگری همچون روسیه، ایالات متحده آمریکا، آلمان، مکزیک و یونان نیز صادرات انجام شد.

درآمد صادراتی ترکیه از این محصول در مقایسه با سال ۲۰۲۳، با ۱۵۳ درصد رشد به ۱۳۰ میلیون دلار رسید که از این رقم، ۹۹ میلیون دلار مربوط به صادرات به ژاپن و ۲۹.۵ میلیون دلار مربوط به صادرات به کره جنوبی بود. به این ترتیب، تقریباً عمده ماهی تُن صیدشده توسط ماهیگیران ترکیه در این دو کشور مصرف شد.

صادرات به ژاپن از نظر ارزش ۵۸ درصد و به کره جنوبی ۲۴۵ درصد رشد داشت.

منبع: روزنامه تک کازتا 28 آگوست 2025 

سرمایه‌گذاری ۱۷۴.۵ میلیارد لیر ترکیه در طرابوزان طی ۲۳ سال

اورال‌اوغلو، وزیر حمل‌ونقل و زیرساخت (Ulaştırma ve Altyapı Bakanı)، اعلام کرد که در طول ۲۳ سال گذشته، در مجموع ۱۷۴.۵ میلیارد لیر ترکیه در استان طرابوزان سرمایه‌گذاری شده است.

 وی خاطرنشان کرد این سرمایه‌گذاری‌ها پروژه‌های بزرگی را در بر می‌گیرد، از جمله:

ساخت ۲۰۹ کیلومتر بزرگراه‌های مجزا (Otoyol)

ایجاد ۴۱۷۲ کیلومتر شبکه فیبر نوری (Fiber Optik Ağı)

احداث تونل زیگانا (Zigana Tüneli)

ساخت ساختمان‌های ترمینال جدید در فرودگاه طرابوزان (Trabzon Havalimanı Terminali)

اجرای جاده ساحلی دریای سیاه (Karadeniz Sahil Yolu)

اورال‌اوغلو همچنین به پروژه‌های مهم در حال اجرا در طرابوزان اشاره کرد که شامل موارد زیر می‌شود:

جاده کمربندی جنوبی طرابوزان (Trabzon Güney Çevre Yolu)

بلوار کانونی (Kanuni Bulvarı)

جاده ایالتی طرابوزان–ماچکا (Trabzon–Maçka Devlet Yolu)

جاده منتهی به منطقه صنعتی سازمان‌یافته واکفیکبیر (Vakfıkebir OSB Yolu)

جاده آرسین–آراکلی آییمی–آتایورت (Arsin–Araklı Ayımı Atayurt Yolu)

و خط ریلی طرابوزان (Trabzon Demiryolu Hattı)

منبع: روزنامه گونه باکیش 29 آگوست 2025 

 افزایش واردات گاز طبیعی ترکیه در ماه ژوئن

طبق داده‌های سازمان تنظیم بازار انرژی ، واردات گاز طبیعی ترکیه در ماه ژوئن با رشد ۳۶.۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۳.۱۶۸ میلیارد متر مکعب رسید. این افزایش در حالی رخ داد که مصرف خانگی و صنعتی گاز افزایش یافت، اما مصرف نیروگاه‌ها کاهش پیدا کرد.

بر اساس «گزارش بخش بازار گاز طبیعی» (منتشرشده توسط سازمان تنظیم مقررات بازار انرژی (EPDK)، در این ماه ۲.۷۹ میلیارد متر مکعب واردات از طریق خط لوله (Pipeline) و ۳۷۷ میلیون متر مکعب از طریق تأسیسات گاز طبیعی مایع (LNG) انجام شد.

صادر کنندگان اصلی

آذربایجان: ۱.۰۱۹ میلیارد متر مکعب

روسیه: ۹۷۰ میلیون متر مکعب

ترکمنستان: ۱۰۳ میلیون متر مکعب

همچنین، در همین بازه زمانی ترکیه ۲۷۷ میلیون متر مکعب LNG از الجزایر و ۹۹ میلیون متر مکعب LNG از ایالات متحده آمریکا وارد کرده است.

مصرف داخلی گاز طبیعی

کل مصرف گاز طبیعی در ترکیه طی ژوئن ۲۰۲۵ با ۰.۶ درصد کاهش نسبت به سال گذشته به ۲.۷۰۵ میلیارد متر مکعب رسید.

مصرف خانگی: با رشد ۸.۵ درصدی به ۵۱۶ میلیون متر مکعب رسید.

مصرف صنعتی: با افزایش ۸.۳ درصدی به ۹۸۷ میلیون متر مکعب رسید.

مصرف نیروگاه‌ها: با کاهش ۱۶.۳ درصدی به ۶۷۴ میلیون متر مکعب رسید.

ذخایر گاز طبیعی

ذخایر گاز طبیعی ترکیه در ماه ژوئن به ۳.۷۶۶ میلیارد متر مکعب رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹.۳ درصد رشد نشان می‌دهد.

از این میزان:

حدود ۳.۴۸۶ میلیارد متر مکعب در مخازن زیرزمینی ذخیره شده است.

حدود ۲۷۹ میلیون متر مکعب در پایانه‌های LNG  نگهداری می‌شود.

منبع: روزنامه تک گازتا 28 آگوست 2025

 بحران افزایش بی‌رویه پایه‌ ی مالیات بر دارایی: اجاره‌بها سر به فلک خواهد کشید.

نرخ‌های جدید مالیات بر املاک که برای دوره ۲۰۲۶تا ۲۰۲۹ تعیین شده‌اند، انتقادات گسترده‌ای را در پی داشته است. در برخی مناطق این نرخ‌ها تا ۴۰ برابر افزایش یافته‌اند. کارشناسان هشدار می‌دهند که این روند علاوه بر افزایش اجاره‌بها، بار مالیاتی سنگینی بر میلیون‌ها مالک تحمیل خواهد کرد.

این افزایش‌های گزاف ناشی از تعیین مجدد پایه‌های مالیات بر دارایی است که هر چهار سال یک‌بار به‌روزرسانی می‌شود. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند بحران اصلی در سال ۲۰۲۶ و هم‌زمان با پرداخت نخستین اقساط در ماه‌های مارس و آوریل رخ خواهد داد.

موج جدید افزایش اجاره‌بها در راه است

ییلماز سزر، رئیس گروه «گونجل»، با اشاره به شرایط تورمی موجود، تأکید کرد که مالیات بر دارایی  در عمل یک «مالیات انتقالی است. به گفته او، صاحبان املاک تلاش می‌کنند بار مالیاتی سنگین خود را به مستأجران منتقل کنند و این امر می‌تواند به موج جدیدی از افزایش اجاره‌ بها منجر شود.

حتی آپارتمان‌های معمولی هم گران می‌شوند.

دکتر احمد اوزانسوی در تحلیل خود هشدار میدهد که به دلیل افزایش بیش از حد پایه‌های مالیاتی، حتی یک آپارتمان متوسط در کلان‌شهرها می‌تواند مشمول مالیات بر مسکن گران می  شود. در این صورت، علاوه بر مالیات عادی بر املاک، مالکان باید از فوریه ۲۰۲۷ یک مالیات مضاعف با نرخ بین ۰.۳ تا ۱ درصد پرداخت کنند.

منبع روزنامه تک گازتا 28 آگوست 2025

 

شرق دریای سیاه؛ تنها منطقه امن از نظر منابع آب

در سال ۲۰۲۴، ترکیه نه تنها درگیر کمبود آب در بخش‌های مختلف خواهد شد، بلکه چشم‌انداز آینده نیز چالش‌برانگیز است. «پلتفرم آب فردا» که مسئول انجام پژوهش‌ها و تحلیل‌های مربوط به بحران آب در ترکیه است، گزارشی درباره سال ۲۰۴۰ منتشر کرده است. در این گزارش، تنش های آبی که کشور در آینده با آن روبه‌رو خواهد شد به تفصیل توضیح داده شده است. بر اساس این تحلیل، تنها استان‌های طرابوزان، ریزه، آرتوین، گیرسون و اردو که در بخش شمالی منطقه شرقی دریای سیاه قرار دارند در سال ۲۰۴۰ با کمبود آب مواجه نخواهند شد.

مهاجرت ناشی از تغییرات اقلیمی

طبق این گزارش، بخش‌های وسیعی از ترکیه در آینده نزدیک با تنش آبی شدید و خشکسالی روبه‌رو خواهند شد. اما پنج استان واقع در شمال شرقی دریای سیاه از این قاعده مستثنی هستند. در حالی که بیشتر مناطق کشور با خشکسالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، شرق دریای سیاه نه دچار خشکسالی و نه با کمبود آب مواجه خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود این شرایط، به‌ویژه در اثر گرمایش جهانی، موجب افزایش مهاجرت به این منطقه شود.

شرق دریای سیاه؛ بدون خطر خشکسالی

در بخش دیگری از این گزارش، سناریوی احتمالی برای سال ۲۰۲۴ چنین خلاصه شده است:

«از جنوب دریای مرمره تا سواحل مدیترانه، در حالی که شرایط در نگاه نخست نسبتاً مطلوب با نرخ‌های ۴۰ تا ۸۰ درصد به نظر می‌رسد، مناطق در واقع تحت تنش شدید آبی و خشکسالی قرار خواهند گرفت. از شرق مرمره تا جنوب آناتولی، مصرف آب از مرز ۸۰ درصد فراتر خواهد رفت و خشکی شدیدی رخ خواهد داد. به همین ترتیب، شرق و جنوب شرقی آناتولی نیز با نرخ خشکسالی تا ۸۰ درصد مواجه خواهند شد. تنها بخش‌های محدودی از کشور که انتظار می‌رود دچار خشکسالی نشوند، شمال شرقی دریای سیاه و نواحی واقع در شرق رودخانه چوروح خواهند بود.»

منبع: روزنامه گونه باکیش 1 سپتامبر 2025

 توئیک اعلام کرد: اقتصاد ترکیه در سه‌ماهه دوم فراتر از انتظارات رشد کرد.

مؤسسه آمار ترکیه (TÜİK) داده‌های رشد اقتصادی برای سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵ را منتشر کرد. بر این اساس، اقتصاد ترکیه در دوره آوریل تا ژوئن با ۴٫۸ درصد رشد، فراتر از پیش‌بینی‌ها عمل کرده است. میانگین برآورد اقتصاددانان ۳٫۸۷ درصد بود.

اقتصاد ترکیه با قدرت رشد کرد         
در حالی که تیم اقتصادی دولت به فعالیت‌های فشرده خود ادامه می‌دهد، ارقام اعلام‌شده نشان‌دهنده دستاوردهای مهمی است که تاکنون حاصل شده است.

اعلام آمار توسط توئیک          
طبق داده‌های منتشرشده از سوی مؤسسه آمار ترکیه (TÜİK) ، نخستین برآورد تولید ناخالص داخلی (GDP) در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، به‌عنوان شاخص حجم زنجیره‌ای، در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته ۴٫۸ درصد افزایش یافته است.

به این ترتیب، روند رشد بی‌وقفه اقتصاد ترکیه به سه‌ماهه بیستم متوالی رسید. ارقام جدید نشان می‌دهد که ترکیه از نظر رشد اقتصادی از بسیاری کشورهای بزرگ جهان پیشی گرفته است.

فراتر از اروپا و ایالات متحده آمریکا   
ترکیه در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵ از نظر نرخ رشد اقتصادی در میان اقتصادهای بزرگ جهان، رتبه نخست را کسب کرده است. در حالی که میانگین رشد کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) تنها ۱٫۷ درصد و میانگین کشورهای عضو اتحادیه اروپا حدود ۱٫۵ درصد بوده است.

در همین حال، بانک توسعه آسیا رشد اقتصادی خود را در سه‌ماهه دوم تنها ۲ درصد اعلام کرده است و افزایش محدود در اقتصادهای اروپایی نیز جلب توجه می‌کند.

نرخ رشد کشورهای مختلف در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۵

سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD): ۱٫۷ درصد

اتحادیه اروپا (میانگین): ۱٫۵ درصد

منطقه یورو (میانگین): ۱٫۴ درصد

گروه هفت (G7 – میانگین): ۱٫۴ درصد

کانادا: ۱٫۷ درصد

فرانسه: ۰٫۷ درصد

آلمان: ۰٫۲ درصد

ایتالیا: ۰٫۴ درصد

ژاپن: ۱٫۳ درصد

بریتانیا: ۱٫۲ درصد

برزیل: ۲٫۹ درصد

استرالیا: ۱٫۳ درصد

مکزیک: ۰ درصد

ایالات متحده آمریکا: ۲٫۰ درصد

ترکیه: ۴٫۸ درصد

منبع: روزنامه کارادنیز کازتا 2 سپتامبر 2025