اخبار اقتصادی قزاقستان-آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته سوم شهریورماه 1404مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

کاهش چشمگیر انتقال پول از قزاقستان به خارج از کشور

طبق آمار Finprom.kz، حجم کل پول‌های ارسال‌شده از قزاقستان به خارج در هفت‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵ به ۳۹۱.۶ میلیارد تنگه (360 میلیون یورو) رسید که نسبت به سال گذشته ۱۵.۸ درصد کاهش داشته و پایین‌ترین سطح در پنج سال اخیر است. این روند نزولی برای سومین سال پیاپی ادامه دارد.

مقاصد اصلی حواله‌ها:

ازبکستان با ۱۲۵.۳ میلیارد تنگه – 202 میلیون یورو (کاهش ۸.۷٪)

روسیه با ۱۱۹.۷ میلیارد تنگه – 193 میلیون یورو (کاهش ۱۴.۱٪)

ترکیه با ۶۷.۳ میلیارد تنگه – 108 میلیون یورو (کاهش ۲۶.۷٪)

 ورودی پول به قزاقستان هم با افت ۱۰.۸٪ به 126 میلیارد تنگه (203 میلیون یورو) رسید.

سیستم‌های انتقال پول:

«Zolotaya Korona» جایگاه خود را از دست داده: انتقال‌های ارسالی با افت ۲۰.۷٪ به ۳۲۴.۲ میلیارد تنگه (522 میلیون یورو) و دریافتی‌ها با افت ۱۸.۴٪ به 96 میلیون یورو رسید.

Western Union رشد چشمگیری داشت: حواله‌های ارسالی از قزاقستان ۴۷.۸٪ افزایش یافت و به ۴۵.۶ میلیارد تنگه (72 میلیون یورو) رسید.

MoneyGram هم رشد کرد: حواله‌های ارسالی ۱۲.۲٪ و دریافتی‌ها ۱۲.۷٪ افزایش یافت.

در سال ۲۰۲۴ حجم کل پول‌های ارسال‌شده از طریق سیستم‌های بین‌المللی انتقال پول بیش از ۱ تریلیون تنگه (1.6 میلیارد یورو) بوده است.

https://kz.kursiv.media/kk/2025-09-11/mtzh-qazaqstannan-shetelge-awdarylatyn-aqsha-koelemi-kuert-qy

مصاحبه‌ی رئیس ICAO درباره نقش استراتژیک قزاقستان در هوانوردی جهانی

سالواتوره شیاکیتانو، رئیس شورای سازمان بین‌المللی هوانوردی (ICAO)، عنوان کرده که قزاقستان یک الگو برای منطقه است و پیشرفت چشمگیری در استانداردهای ایمنی و امنیت در هوانوردی داشته است

در طول چند سال اخیر، قزاقستان ساختار نظارتی هوانوردی خود را بازسازی کرده، پرسنل جوان و حرفه‌ای منصوب کرده، تا استانداردها را بهتر اجرا کند

در بازرسی‌ها و ممیزی‌های بین‌المللی، عملکرد قزاقستان در ایمنی پرواز و امنیت، بهتر از میانگین جهانی گزارش شده است

قزاقستان سیاست «آسمان‌های باز» (open skies) را به کار گرفته است؛ این سیاست به شرکت‌های هواپیمایی خارجی اجازه‌ی دسترسی آسان‌تر به بازار هوایی کشور را می‌دهد.

موقعیت جغرافیایی قزاقستان بین اروپا و منطقه آسیای ـ پاسیفیک، آن را به نقطه‌ای مناسب برای تبدیل شدن به‌هاب منطقه‌ای حمل‌ونقل هوایی تبدیل کرده است

برنامه‌ای به نام Next Generation Aviation Professionals وجود دارد تا نیروی انسانی جوان برای صنعت هوانوردی آموزش ببیند، امکانات کارآموزی، تعاملات بین‌المللی و راه‌هایی برای مشارکت در ICAO برای جوانان فراهم شود

قزاقستان دفتر نمایندگی دائمی در مقر ICAO در مونترال تأسیس کرده است که نشان‌دهنده تعهد کشور به همکاری بین‌المللی در حوزه هوانوردی است.

 برگزاری رویداد روزهای مالی آستانه ۲۰۲۵

روزهای مالی آستانه (AFD) که در ۴ و ۵ سپتامبر برگزار شد، بار دیگر نقش قزاقستان را به عنوان یک قطب مالی کلیدی برای اروپای شرقی و آسیای مرکزی تأیید کرد. این مجمع با عنوان «جایی که سرمایه آینده را توانمند می‌کند» بیش از ۵۵۰۰ شرکت‌کننده از ۸۲ کشور، از جمله مؤسسات برتر جهانی که ۱.۵ تریلیون دلار دارایی را مدیریت می‌کنند، گرد هم آورد. طی دو روز، ۴۰۰ جلسه دوجانبه و ۶۵ جلسه مشاوره با کارشناسان مرکز مالی بین‌المللی آستانه  AIFC بر نقش این مجمع به عنوان یک بستر کاری تأکید کردند.

این مجمع همچنین میزبان اولین شورای مالی سبز ترکیه و چهل و دومین مجمع عمومی فدراسیون بورس‌های اوراق بهادار اوراسیا بود. بورس بین‌المللی آستانه از چهار فهرست جدید، از جمله اولین اوراق قرضه اجتماعی قزاقستان، انتشار صکوک اسلامی، عرضه اولیه سهام دوگانه با هنگ کنگ و اولین ETF سولانا در جهان با قابلیت استیکینگ خبر داد.

در کنار این، تفاهم‌نامه‌هایی با شرکایی از قطر تا مغولستان، هواپیمایی آستانه، دانشگاه نظربایف و صندوق توسعه کارآفرینی دامو امضا شد. جوایز AIFC 2025 به شرکت‌هایی که نوآوری را در امور مالی مطابق با شریعت، دارایی‌های دیجیتال، حسابرسی و راه‌حل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی پیش می‌برند، اعطا شد. غرفه‌داران از بخش‌های فین‌تک، کریپتو و سرمایه‌گذاری، از جمله موسسه CFA، ATAIX و Halyk Finance، ابزارهای پیشرفته را در مرکز نمایشگاهی AFD به نمایش گذاشتند.

https://astanatimes.com/2025/09/astana-finance-days-2025-5500-minds-1-5-trillion-

 انتشار نخستین اوراق اجتماعی توسط شرکت کارآفرین منطقه‌ای اکتوبه قزاقستان

آستانه – قزاقستان گامی‌بزرگ در جهت توسعه مالی پایدار برداشته است. مؤسسه کارآفرینی اجتماعی آکتوبه (SEC) در تاریخ ۴ سپتامبر ۲۰۲۵، برای اولین بار اوراق اجتماعی از طریق بازار بورس بین‌المللی آستانه منتشر کرد. درآمد حاصل از این اوراق به پروژه‌هایی اختصاص خواهد یافت که اشتغال‌آفرینی می‌کنند و امنیت غذایی منطقه را تقویت می‌کنند.

این اقدام، اولین مورد از این دست اوراق اجتماعی و اولین اوراق با تم [1]ESG است که توسط یک شرکت اجتماعی‌-کارآفرینی در قزاقستان انتشار یافته، و نشان‌دهنده تعهد آکتوبه به توسعه سبز، ادغام اصول محیطی، اجتماعی و حکمرانی (ESG) در فعالیت‌هایش، و بهره‌گیری از ابزارهای بازار سرمایه برای تأمین مالی پروژه‌های اثرگذار است.

بر اساس گفته‌های ماناس گیژداونییف، مدیر مرکز مالی سبز AIFC، در حال حاضر با دیگر شرکت‌های اجتماعی‌-کارآفرینی در قزاقستان برای تکرار این مدل در مناطق مختلف گفتگوهایی در جریان است؛ به طور ویژه برای پروژه‌هایی که اولویت‌های محلی را پاسخگو باشند مانند بهداشت روستایی، دسترسی به آب سالم، زیرساخت آموزش، و حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط. هدف ایجاد یک «پایپ‌لاین ملی» از پروژه‌های اجتماعی و سبز است تا بتوان سرمایه‌گذاران تأثیرگذار داخلی و خارجی را جذب کرد.

قزاقستان همچنین تعهد داده که تا سال ۲۰۶۰ به بی‌طرفی کربنی برسد. تحول در بخش‌هایی مانند انرژی، صنعت و خدمات عمومی نیازمند سرمایه‌گذاری وسیع است، که بازار مالی سبز می‌تواند آن را تأمین نماید.

اگرچه انتشار جهانی اوراق با برچسب زیست‌محیطی / اجتماعی در نیمه اول سال ۲۰۲۵ نسبت به سال قبل کاهش داشته است، تقاضا برای پروژه‌های پایدار در بازارهای منطقه‌ای و محلی قوی باقی مانده و فرصت مناسبی برای قزاقستان است تا با ابتکارات منطقه‌ای جدید توجه سرمایه‌گذاران را جلب کند.

https://astanatimes.com/2025/09/greener-goals-kazakhstan-embraces-esg-in-finance/

رشد تولید ناخالص داخلی قزاقستان در ۸ ماه 2025 به ۶.۵ درصد رسید.

به گزارش Zakon.kz، طبق آخرین داده‌های اداره آمار ملی، رشد تولید ناخالص داخلی قزاقستان در هشت ماه اول سال 2025، 6.5 درصد بوده است. به گزارش وزارت اقتصاد ملی جمهوری قزاقستان ، عوامل اصلی رشد، پویایی مثبت در تجارت، صنعت و ارتباطات بوده است.

صنعت ۷.۶ درصد افزایش یافت. در بخش تولید، نرخ رشد شتاب گرفت و در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۲۴، به ۶.۵ درصد رسید. محرک‌های اصلی صنعت تولید عبارتند از: مهندسی مکانیک (+15.1٪)؛ تولید مواد غذایی (+۱۰.۱٪)؛ پالایش نفت (+7.6٪)؛ صنایع شیمیایی (+7.5%)؛ متالورژی (+۱.۱٪)

تجارت 8.9 درصد افزایش یافت که عمدتاً به دلیل تجارت عمده فروشی بود که سهم آن در این صنعت 66.6 درصد است. بالاترین نرخ رشد در چیمکنت (21.3+ درصد)، منطقه قزاقستان شرقی (5.7+ درصد) و منطقه ژتیسو (0.6+ درصد) ثبت شد . در بخش ساخت و ساز، رشد تولید ۱۸.۱ درصد، در بخش حمل و نقل و انبارداری ۲۱.۵ درصد و در بخش کشاورزی ۳.۴ درصد افزایش یافت.

https://www.zakon.kz/ekonomika-biznes/6490487-rost-vvp-kazakhstana-za-8-mesyatsev-sostavil-65.html

قزاقستان رشد اقتصادی را از طریق تولید عناصر کمیاب و گسترش مناطق اقتصادی ویژه تقویت می‌کند.

آلما آتا — وزیر صنعت و ساخت‌وساز قزاقستان، یرساین ناگاسپایف، در جلسه دولتی روز ۹ سپتامبر که به ریاست نخست‌وزیر اولژاس بکتنوو برگزار شد، مجموعه‌ای از اصلاحات گسترده را معرفی کرد که هدف آن تقویت مناطق اقتصادی ویژه (SEZها) و توسعه تولید فلزات کمیاب و عناصر کمیاب است.

یکی از تمرکزهای اصلی جلسه، توسعه بخش مواد حیاتی بود. دولت قصد دارد حداقل سه پروژه بزرگ در این حوزه اجرا کند، با تمرکز بر چهار جهت استراتژیک: تولید مواد باتری، بازیافت و ساخت آلیاژهای مقاوم در برابر حرارت برای موتورهای جت، توسعه اجزای نیمه‌رسانا، و پردازش مجدد آهنرباهای دائم.

همکاری‌های راهبردی با اتحادیه اروپا، ایالات متحده، ژاپن، کره جنوبی و چین شکل گرفته است. پروژه‌های برنامه‌ریزی‌شده شامل:

- تولید گالیوم با ظرفیت سالانه ۱۵ تن،

- تولید سولفات منگنز با درجه خلوص بالا توسط شرکت Taza Metal Technologies — محصولی که تأییدیه تسلا را دارد،

- تولید گرافیت توسط Sarytogan Graphite برای قطعات باتری

از سال آینده، قزاقستان همچنین شروع خواهد کرد به تولید آلیاژهای سوپر آلیاژ بر پایه نیکل و راه‌اندازی تسهیلات بازیافت آهنرباهای دائم با همکاری شرکای اروپایی

قزاقستان در حال برداشتن گام‌های مهمی‌برای مدرن‌سازی اکتشافات زمین‌شناسی و نقشه‌برداری است. نقشه زمین‌شناسی جدید نسل آینده با ابزارهای دیجیتال پیشرفته تهیه خواهد شد، پروژه آماده‌سازی در جریان است و کار میدانی از سال ۲۰۲۶ آغاز خواهد شد.  دولت بودجه‌ای را برای روش‌های جدید نقشه‌برداری تخصیص داده است، از جمله ایرئو­ژئوفیزیک، ژئوشیمی، تصویر‌برداری طیفی و تحلیل داده‌های ماهواره‌ای با وضوح بالا.

یک آزمایشگاه ژئوشیمی‌با اعتبار بین‌المللی در آستانا ساخته خواهد شد با مشارکت شرکت‌هایی مثل RCI Inspection و PARAGON. این مرکز شامل نگهداری نمونه‌های هسته‌ای و انبار داده خواهد بود تا دسترسی پژوهشگران و سرمایه‌گذاران به داده‌ها آسان‌تر شود.

ناگاسپایف گفت که بیش از ۶۰٪ داده‌های زمین‌شناسی کشور دیجیتالی شده‌اند و انتظار می‌رود تا پایان ۲۰۲۶ دیجیتالی‌سازی کامل پایان یابد. همچنین هوش مصنوعی برای بهبود پردازش داده‌ها و تحلیل عمیق‌تر اطلاعات به کار گرفته خواهد شد.

https://astanatimes.com/2025/09/kazakhstan-to-boost-economic-growth-through-rare-earth-

افزایش صادرات محصولات کشاورزی و گوشتی قزاقستان به امارات

آستانه – نخست‌وزیر قزاقستان اولجاس بکتنوف با یوسف علی، بنیان‌گذار گروه بین‌المللی لو لو امارات دیدار و درباره اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری در مجتمع agro-industrial قزاقستان و تجارت گفت‌وگو کرد. یوسف علی اعلام کرد که شرکت وی هم‌اکنون گوشت و محصولات کشاورزی قزاقستان را وارد می‌کند و قصد دارد همکاری‌ها را گسترش دهد. وی از برنامه احداث یک کارخانه فرآوری گوشت و مرکز توزیع محصولات کشاورزی در قزاقستان خبر داد.

بکتنوف ضمن استقبال از این طرح‌ها تأکید کرد که آن‌ها با اهداف رئیس‌جمهور قزاقستان قاسم-ژومارت توقایف، مبنی بر توسعه فرآوری عمیق محصولات کشاورزی، همسو هستند. وی افزود: محصولات کشاورزی قزاقستان در حال حاضر به بیش از ۷۰ کشور صادر می‌شود و کشور قصد دارد این رقم را با سه برابر کردن بهره‌وری صنعت، دو برابر کند.

نخست‌وزیر همچنین اعلام کرد که قزاقستان آماده توسعه همکاری در زمینه ایجاد آگروتکنوپارک‌ها، هاب‌های لجستیکی صادرات‌محور و پروژه‌های تجارت الکترونیک است و تمامی‌شرایط لازم برای این کار فراهم شده است.

در پایان جلسه، دستگاه‌های دولتی مأمور شدند حمایت‌های لازم برای اجرای پروژه‌های پیشنهادی را ارائه دهند.گروه بین‌المللی لو لو که مقر آن در امارات متحده عربی است، بیش از ۲۶۰ فروشگاه در بیش از ۲۰ کشور جهان اداره می‌کند و بزرگ‌ترین خرده‌فروش منطقه شورای همکاری خلیج فارس و یکی از بازیگران عمده بازار آسیا به شمار می‌رود. این شرکت هم‌اکنون با تولیدکنندگان قزاق همکاری می‌کند و گوشت دام سبک، مرغ، عسل، گندم، آرد، غلات و حبوبات را وارد می‌نماید.

https://kaz.inform.kz/news/kazakstandik-auil-sharuashiligi-onmder-70-ten-astam-elge-eksporttaladi-

اختصاص 10 میلیون یورو  از دارایی‌های بازگردانده‌شده برای ساخت مراکز درمانی در استان آبای

آستانه – دولت قزاقستان اعلام کرد که ۵.۶ میلیارد تنگه (10 میلیون یورو) از صندوق ویژه دارایی‌های بازگردانده‌شده، برای اجرای پروژه‌های بهداشتی و درمانی در استان آبای تخصیص یافته است. این منابع با هدف توسعه زیرساخت‌های پزشکی و ارتقای کیفیت خدمات درمانی در منطقه هزینه می‌شود.

در روستای اُرجار، این اعتبار صرف ساخت ساختمان جدید برای بیمارستان مرکزی چندتخصصی و تجهیز آن به تجهیزات مدرن خواهد شد. همچنین در شهر آیاگوز نیز یک ساختمان الحاقی برای بیمارستان مرکزی چندتخصصی ساخته می‌شود که به دستگاه MRI مجهز خواهد بود. این مراکز درمانی تا پایان سال جاری به بهره‌برداری خواهند رسید و امکان ارائه خدمات به‌موقع و باکیفیت به شهروندان را گسترش خواهند داد.

پیش‌تر نیز ۲.۶ میلیارد تنگه (4 میلیون یورو) از این صندوق برای احداث یک مرکز روان‌پزشکی-اجتماعی ۱۰۰ تختخوابی در شهر سِمِی تخصیص یافته بود.

یادآور می‌شود که رئیس‌جمهور قاسم-ژومارت توقایف در سخنرانی خود با عنوان «قزاقستان در عصر هوش مصنوعی» بر تلاش‌های نظام‌مند دولت در توسعه بخش بهداشت و درمان تأکید کرده بود. وی گفت که مجموعه‌ای از مراکز درمانی کشور، از ایستگاه‌های بهداشت روستایی تا بیمارستان‌های تخصصی، در حال مدرن‌سازی هستند. تاکنون ۵۴۰ مرکز درمانی در قالب پروژه ملی «مدرنیزاسیون بهداشت در مناطق روستایی» ساخته شده است.

همچنین پیش‌تر دارایی‌های بازگردانده‌شده به ارزش ۵.۵ میلیارد (8/8 میلیون یورو) تنگه صرف پروژه‌های تأمین آب در روستاهای استان غربی قزاقستان شده بود.

https://kaz.inform.kz/news/56-mlrd-tenge-kolemndeg-kaytarilgan-aktivter-abay-oblisinda-

ادغام بیش از ۳۰ سامانه اطلاعاتی حوزه سلامت قزاقستان

دولت قزاقستان اعلام کرد در راستای اجرای پیام رئیس‌جمهور، بیش از ۳۰ سامانه اطلاعاتی فعال در بخش سلامت کشور در یک پلتفرم دیجیتال یکپارچه ادغام می‌شوند.

هدف از این اقدام، کاهش بار اداری بر دوش پزشکان و افزایش کارایی کل سیستم سلامت است. ادغام سامانه‌ها به ایجاد یک پایگاه داده واحد کمک خواهد کرد، نیاز به ورود دستی اطلاعات در چندین سیستم را از بین می‌برد و زمان بیشتری در اختیار پزشکان برای خدمت مستقیم به بیماران قرار می‌دهد.

https://kaz.inform.kz/news/densaulik-saktau-salasindagi-30-dan-astam-turl-akparattik-zhuye-

 راه اندازی کارخانه فرآوری پشم گوسفند به ارزش 8.5 میلیون یورو در منطقه آکتوبه قزاقستان

یک کارخانه فرآوری پشم گوسفند در منطقه آکتوبه با سرمایه‌گذاری 8.5 میلیون یورو راه‌اندازی خواهد شد. این کارخانه سالانه قادر خواهد بود ۲,۱۱۲ تن پشم را پردازش کند و با راه‌اندازی آن ۴۰ شغل دائم ایجاد می‌شود.

محصولات این کارخانه شامل مواد عایق حرارتی سازگار با محیط زیست است که از پشم نرم و زبر تولید می‌شوند، و کاربرد آن‌ها در صنایع ساختمان، تولید مبلمان، صنایع خودروسازی و تولیدات صنعتی خواهد بود. تجهیزات کارخانه از شرکت ایتالیایی Cormatex تأمین می‌شود و کارخانه تأمین مواد اولیه خود را از دامداران محلی خواهد داشت.

این پروژه پیش‌تر با اعلام وزیر کشاورزی، ایداربیک ساپاروف، همراه شده است؛ ایشان گفته بودند کارخانه پشم سیاه و سفید را قبول خواهد کرد و از مناطق خواسته‌اند که پشم و پوست دام‌ها را دور نیندازند.

https://kz.kursiv.media/kk/2025-09-12/sbn-jun-ondeitin-zauyt/?utm_campaign=endless_feed

قزاقستان با 3.8درصد بیشترین نرخ بیکاری را در میان کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اورآسیا دارد.

قزاقستان در میان کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) با نرخ بیکاری ثبت‌شده ۳.۸٪ تا پایان ژوئیه ۲۰۲۵، رتبه نخست را دارد. این معادل حدود ۳۶۹٫۱ هزار نفر نیروی کار بیکار است نرخ بیکاری واقعی بر اساس برآورد سازمان بین‌المللی کار در سه‌ماهه دوم سال جاری تقریباً ۴٫۶٪ گزارش شده است .

همچنین، تورم سالانه در قزاقستان در آگوست ۲۰۲۵ به ۱۲٪ رسیده که باعث شده رشد واقعی درآمدها بسیار کم باشد؛ در واقع بخش زیادی از افزایش دستمزدها توسط تورم بلعیده شده است

https://kz.kursiv.media/kk/2025-09-12/mtzh-qazaqstan-eaeo-elderi-arasynda-zhumyssyzdyq- 

[1] . social-Entrepreneurship Corporation