اخبار اقتصادی عربستان سعودی - جده

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی عربستان سعودی در هفته دوم مرداد ماه 1404 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

آغاز شانزدهمین نشست کمیته فنی قواعد منشأ عربی در دانشگاه عربی

شانزدهمین نشست کمیته فنی قواعد منشأ عربی با سازماندهی دبیرخانه اتحادیه عرب و با حضور نمایندگان کشورهای عضو منطقه تجارت آزاد بزرگ عرب آغاز شد و به مدت سه روز ادامه دارد. رئیس هیئت عربستان سعودی در نشست، عبدالعزیز بن عبدالمحسن المغیره، رئیس تیم مذاکره فنی عربستان سعودی برای قوانین مبدا بود. این نشست به بررسی تقویت همکاری اقتصادی عربی، تسهیل تبادل تجاری، با تمرکز بر ماده ۱۷ توافقنامه تسهیل و توسعه تجارت بین کشورهای عربی برای رفع موانع جریان تجارت داخلی می‌پردازد.

اضافه شدن سرویس حمل و نقل دریایی جدید به بندر جده

سازمان بنادر عربستان «موانئ» اعلام کرد که خدمات جدید حمل‌ونقل دریایی "ar2 asia redsea" وابسته شرکت "wan hai lines" به بندر اسلامی جده برای افزایش رقابت‌پذیری بنادر عربستان، گسترش شبکه خدمات دریایی آن و پشتیبانی از کارایی عملیاتی آن افزوده شده است. سرویس کشتیرانی جدید، بندر اسلامی جده را با شانگهای، نینگبو، نانشا و شکو در چین، کلانگ در مالزی، عقبه در اردن، سخنه و اسکندریه در مصر و ازمیت و کومپورت در ترکیه، با ظرفیت حداکثر (۳۷۰۰) کانتینر استاندارد، متصل می‌کند. این بخشی از تلاش‌های سازمان بنادر«موانئ» باهدف ارتقای رتبه عربستان در شاخص‌های عملکرد جهانی و حمایت از فعالیت‌های صادراتی ملی در راستای اهداف استراتژی ملی خدمات حمل‌و‌نقل و لجستیک براى تثبیت جایگاه عربستان به عنوان یک مرکز لجستیک جهانی و مرکزی و محور اتصال سه قاره به هم انجام مى شود.

صدور ۲۳ مجوز معدنی جدید توسط وزارت صنعت و منابع معدنی کشور در ژوئن ۲۰۲۵

وزارت صنعت و منابع معدنی عربستان در ماه ژوئن ۲۰۲۵ میلادی، ۲۳ مجوز معدنی جدید صادر کرد. این مجوزها شامل ۱۰ مجوز اکتشاف، ۶ مجوز استخراج مصالح ساختمانی، ۳ مجوز شناسایی، ۲ مجوز بهره‌برداری و ۲ مجوز مربوط به مواد معدنی مازاد بودند. تا پایان ژوئن، مجموع تعداد مجوزهای معدنی فعال صادرشده به رقم ۲۴۰۳ مورد رسید. این اقدام وزارت صنایع و منابع معدنی عربستان در چارچوب توسعه بخش معدن و تنوع‌بخشی به منابع درآمدی این کشور انجام شده است.

آغاز فعالیت صندوق توسعه عربستان در باربادوس

سلطان بن عبدالرحمن المرشد، مدیرعامل صندوق توسعه سعودی، دو قرارداد وام توسعه‌ای به ارزش ۹۲.۷ میلیون دلار را با میا آمور موتلى، نخست‌وزیر باربادوس، برای تأمین مالی و حمایت از بخش‌های آب، مسکن، زیرساخت و بهداشت در باربادوس امضا کرد که این گام نخست همکاری توسعه‌ای بین صندوق و باربادوس به شمار می‌رود. این قرارداد نخست به تأمین مالی پروژه بازسازی کلینیک‌ها و توسعه نظام مراقبت‌های اولیه سلامت به ارزش ۵۸.۵ میلیون دلار می‌پردازد که شامل ساخت دو مرکز سلامت و بازسازی هفت مرکز دیگر است تا کیفیت خدمات بهداشتی را بهبود بخشد و دامنه آن را گسترش دهد. این قرارداد دوم به تأمین مالی پروژه نوسازی شهری در بخش‌های آب، مسکن و زیرساخت به ارزش ۳۴.۲ میلیون دلار می‌پردازد تا زیرساخت‌ها توسعه یابد، مسکن تأمین شود و توانایی سازگاری با تغییرات زیست‌محیطی و حفاظت در برابر سیل افزایش یابد. این همکاری توسعه‌ای نشان‌دهنده اهتمام صندوق در حمایت از کشورهای جزیره‌ای کوچک در حال توسعه برای غلبه بر چالش‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و توسعه‌ای است و اهمیت همکاری و همبستگی بین‌المللی برای تحقق اهداف توسعه پایدار و کمک به تقویت رشد اجتماعی و رفاه اقتصادی در کشورهای در حال توسعه را برجسته می‌کند. شایان ذکر است که صندوق توسعه عربستان سعودی فعالیت توسعه‌ای خود را از سال ۱۹۷۵ آغاز کرد و بیش از ۸۰۰ پروژه و برنامه توسعه‌ای را با وام‌های توسعه‌ای آسان به ارزش بیش از ۲۲ میلیارد دلار تأمین مالی نمود تا فرصت‌های توسعه متنوع، رشد اجتماعی و اقتصادی را تقویت کرده و شرایط زندگی را بهبود بخشد و به بهره‌برداران امکان همراهی با پیشرفت در دانش و ساخت ظرفیت‌ها را بدهد.

رشد ۲۶ درصدی حواله ارزی توسط اتباع خارجی مقیم عربستان

طبق آمارهای رسمی میزان خروج پول توسط غیرسعودی‌ها از عربستان در پنج‌ماهه نخست سال به حدود ۷۰ میلیارد ریال سعودی رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی نزدیک به ۲۶ درصد داشته است. بر اساس گزارش بانک مرکزی عربستان سعودی، فقط در ماه مه امسال، حواله‌های ارسالی از سوی مهاجران مقیم عربستان به ۱۵.۲ میلیارد ریال سعودی (معادل ۴.۰۵ میلیارد دلار) رسید؛ رقمی‌که نشان‌دهنده افزایش ۲۱ درصدی نسبت به مه مشابه سال قبل است. از سوی دیگر، میزان وجوه ارسالی توسط شهروندان سعودی نیز به ۲۹.۸ میلیارد ریال رسید که در مقایسه با سال گذشته رشد ۱۳ درصدی را تجربه کرده است. طبق داده‌های منتشرشده از سوی  Global Media Insight، تا ماه مه سال جاری بیش از ۱۶.۴۱ میلیون نفر از جمعیت عربستان را غیرسعودی‌ها تشکیل می‌دهند که معادل بیش از ۴۴ درصد جمعیت کل کشور است. این درحالی است که براساس آخرین داده‌های آماری بدست آمده در خصوص سرشمار نفوس و مسکن صورت گرفته در عربستان سعودی، این کشور دارای 36 میلیون و 544 هزار و 431 نفر جمعیت دارد. تعداد کل شهرواندان سعودی حدود 23 میلیون و تعداد کل اتباع خارجی در این کشور (گزارش Trend X)  به 13.5 میلیون نفر رسیده است که از بیش از 175 ملیت مختلف جهان را نشان می­دهند. بر اساس این آمار تعداد ساکنان مرد به 10.24 میلیون نفر رسید که 76.5٪ از کل ساکنان را تشکیل می‌دهد،  در حالی که تعداد زنان به  3.14 میلیون نفر رسید که نشان دهنده  23.5 ٪ است. تعداد خانواده‌های ساکن در عربستان سعودی به 4.02 میلیون، با میانگین تعداد خانواده‌ها 2.7 نفر است. فهرست ملیت‌هایی که بیشترین حضور در عربستان را دارند، بنگلادش با بیش از 2.11 میلیون نفر که 15.8 درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند، پس از آن ملیت هندی با 1.88 میلیون ساکن که 14.1 درصد از کل جمعیت در ردیف­های بعدی، قرار دارد.  همچنین ملیت پاکستانی با 1.81 میلیون نفر، 13.6 درصد از کل جمعیت را تشکیل می­دهد، و سایر ملیت­ها با مجموع 1.8 میلیون نفر ساکن هستند که 13.4 درصد را نمایندگی می­کنند.  فهرست ملیت‌های عرب مقیم عربستان شامل موارد زیر است: ملیت یمنی، با 1.8 میلیون نفر که 13.5 درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند. ملیت مصری، با 1.4 میلیون نفر که 11 درصد از کل جمعیت را تشکیل می­دهند. و ملیت سودانی، با 819000 ساکن. ملیت سوری شامل 499000 نفر و در نهایت ملیت اردنی با 204000 ساکن هستند.

این فهرست همچنین شامل فیلیپینی‌های مقیم  با 725000 نفر ساکن 5.4 درصد و اتباع نپال با 297000 نفر ساکن 2.2 درصد است.

• اتباع خلیج فارس به عنوان خارجی طبقه بندی نمی­شوند.
• بنگلادشی ­ها، با توجه به تعداد زیاد عموماً کارگران خدمات و زنان کارگر خانگی هستند.

ضمنا براساس آمارهای موجود: 

• حدود یک سوم خارجی­ها دو تابعیتی هستند.
• بیش از نیمی از خارجی­ها از چهار ملیت هستند.
• سه چهارم اتباع خارجی از شش ملیت هستند.
• چهار پنجم اتباع خارجی از هفت ملیت هستند.

تلاش برای ایجاد بورس کالاهای اساسی توسط عربستان

عربستان سعودی در تلاش است تا یک بورس ویژه برای کالاهای اساسی در شهر ریاض تأسیس نماید. به نوشته منابع خبری محل، این اقدام با هدف کاهش وابستگی این کشور به بازارهای جهانی برای قیمت‌گذاری محصولات و دسترسی تولیدکنندگان محلی به قیمت‌های منصفانه بر اساس عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد.

فاصله زیاد عربستان سعودی تا رهایی از وابستگی به نفت

پایگاه خبری بلومبرگ گزارشی منتشر کرد مبنی بر این‌که دولت عربستان سعودی هنوز تا رهایی از وابستگی این کشور به درآمدهای نفتی به عنوان بخشی از طرح تنوع اقتصادی خود فاصله زیادی دارد. در گزارشی که منتشر شد، تصریح شده است با وجود تلاش‌های عربستان برای کاهش وابستگی اقتصادی خود به نفت، نفت هنوز حدود ۶۰ درصد از درآمدهای دولت را تأمین می‌کند و بیش از ۶۵ درصد از صادرات عربستان سعودی را تشکیل می‌دهد. تقریباً ۱۰ سال پیش، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، اظهار داشت که اقتصاد کشورش تا سال ۲۰۲۰ می‌تواند بدون نفت دوام بیاورد و این را به سرمایه‌گذاری‌های عظیم با هدف هدایت کشور به دورانی جدید مرتبط دانست.

گسترش شبکه ریلی عربستان سعودی

رسانه‌های سعودی نوشتند شبکه ریلی عربستان سعودی با هدف دو برابر کردن نقش حمل و نقل و خدمات لجستیکی خود در تولید ناخالص داخلی این کشور ، ۵۰ درصد گسترش خواهد یافت. همچنین تاکید شد که عربستان سعودی در سال‌های آینده، ۲۷۰۰ کیلومتر خط آهن به شبکه ریلی خود اضافه خواهد کرد. این یک توسعه بزرگ است و به نظر می‌رسد جایگاه راه‌آهن را در اقتصاد این کشور افزایش خواهد داد: این توسعه باید سهم حمل و نقل در تولید ناخالص داخلی را دو برابر کند.

درآمد 179 میلیارد دلاری عربستان از فروش نفت در ۱ سال

درآمدهای  عربستان سعودی از محل فروش و صادرات نفت به ۱۷۹ میلیارد دلار رسید و در این خصوص در رتبه نخست کشورهای عضو اوپک قرار گرفت.بعد از عربستان، عراق با ۹۳ میلیارد دلار و امارات با ۸۹ میلیارد دلار به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم از این نظر قرار داشته‌اند. با وجود کاهش درآمد نفتی اوپک در سال ۲۰۲۴ درآمد نفتی ایران که تحت شدیدترین تحریم‌های غرب قرار دارد افزایش یافته و به ۴۳ میلیارد دلار رسیده است.ایران در سال پیش از آن یعنی در سال 2023 میلادی ۴۲ میلیارد دلار از محل فروش نفت درآمد کسب کرده بود. در سال ۲۰۲۳ نیز درآمد نفتی ایران ۴ میلیارد دلار نسبت به سال قبل از آن افزایش یافته بود. ایران از نظر میزان درآمد نفتی در رتبه ۴ اوپک در سال ۲۰۲۴ قرار داشته است.

فروش نفت آرامکو به چین به بالاترین سطح ۲ سال اخیر رسید

صادرات نفت خام عربستان سعودی به چین در ماه اوت 2025 با ثبت بیش از ۵۱ میلیون بشکه، به بالاترین سطح خود در بیش از دو سال گذشته خواهد رسید. پنج منبع تجاری اعلام کردند که شرکت دولتی نفت سعودی آرامکو عربستان در ماه اوت حدود ۵۱ میلیون بشکه نفت خام (روزانه 1 میلیون و ۶۵۰ هزار بشکه) به چین ارسال خواهدکرد که بالاترین سطح صادرات از آوریل ۲۰۲۳ به‌شمار می‌آید. براساس داده‌های پالایشگاهی و تخصیص‌های رسمی، این حجم ۴ میلیون بشکه بیشتر از رقم تخصیص‌یافته در ماه ژوئیه است. چین همچنان بزرگ‌ترین خریدار نفت خام عربستان سعودی در جهان به‌شمار می‌آید.