اخبار اقتصادی قزاقستان-آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته اول اسفند ماه 1403مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

قزاقستان و ایران روابط تجاری خود را در همایش تجاری در تهران تقویت کردند.

آستانه - سرویس مطبوعاتی وزارت قزاقستان در 17 فوریه گزارش داد که قزاقستان و ایران گام‌های مهمی را برای تقویت روابط تجاری برداشته‌اند، با بیش از 90 میلیون دلار توافق‌نامه‌هایی که طی یک مجمع تجاری اخیر در تهران امضا شد،  قزاقستان نیز آمادگی خود را برای عرضه 250 میلیون دلار محصولات به بازار ایران اعلام کرد.

این رویداد که به ریاست مشترک آرمان شکالیف وزیر تجارت و ادغام قزاقستان و غلامرضا نوری قزلجه وزیر کشاورزی ایران برگزار شد، بر بررسی ظرفیت های گسترده برای تقویت همکاری‌های تجاری و اقتصادی دوجانبه متمرکز شد.

این انجمن شامل جلسات B2B و یک مراسم امضا بود که منجر به امضای 10 قرارداد تجاری به ارزش 92.8 میلیون دلار شد. این یک نقطه عطف کلیدی در بهبود روابط تجاری است. قزاقستان همچنین آمادگی خود را برای عرضه 75 نوع محصول به ارزش 250 میلیون دلار به ایران اعلام کرد.

شکالیف در این سفر با مقامات ایرانی از جمله وزرای کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و راه و شهرسازی گفتگو کرد. تمرکز ویژه بر گسترش تجارت کشاورزی بود و گردش مالی تجاری با رشد 33.3 درصدی در سال 2024 به 219.8 میلیون دلار رسید. قزاقستان مشتاق است صادرات گندم، جو، آرد و روغن‌های گیاهی خود را افزایش دهد و ایران همچنان بازاری حیاتی برای صادرات غلات قزاقستان باشد.

برای تقویت روابط تجاری، هیأت شکالیف پیشنهاد افتتاح دفتر QazTrade (مرکز توسعه سیاست تجاری قزاقستان معادل سازمان توسعه تجارت ایران) در تهران را داد که به تجارت قزاقستان در یافتن شرکای جدید و گسترش ردپای خود در بازار ایران کمک می‌کند. QazTrade قبلاً سه مأموریت تجاری در ایران را سازماندهی کرده است که منجر به قراردادهای کلیدی به ارزش میلیون‌ها دلار شده است. شکالیف همچنین با اعضای شبکه کارآفرینی، از جمله 100 رهبر تجاری بزرگ ایران دیدار کرد. در این نشست بر گسترش روابط تجاری و فرصت های بالقوه در صنایع مختلف، از مواد شیمیایی گرفته تا نساجی بحث و گفتگو شد.

شکالیف در نشست عمومی سومین مجمع اقتصادی خزر شرکت کرد و بر اهمیت افزایش تجارت و همکاری در منطقه خزر تاکید کرد. وی بر نقش قزاقستان در بهبود زیرساخت های ترانزیتی و تضمین جریان روان کالا تاکید کرد و تصریح نمود که همکاری منطقه ای برای به حداکثر رساندن پتانسیل تجاری منطقه حیاتی است.

https://astanatimes.com/2025/02/kazakhstan-iran-strengthen-trade-relations-at-business-forum-in-tehran/

برنامه قزاقستان برای گسترش شبکه حمل و نقل هوایی

به گفته طالگات لاستایف، معاون وزیر حمل و نقل، قزاقستان قصد دارد تا سال 2030 ناوگان هواپیماهای خود را از 104 به 221 و مسیرهای بین المللی خود را از 119 به 200 افزایش دهد.

خطوط هوایی قزاقستان هر سال 10 تا 15 فروند هواپیمای جدید خریداری می‌کنند که دو فروند هواپیمای ایرباس A320 NEO در اوایل سال 2025 به آن اضافه می‌شود و انتظار می رود تا پایان سال 14 هواپیمای دیگر اضافه شود. لاستایف در جلسه دولت 19 فوریه گفت که این ظرفیت حمل را 15 درصد افزایش می دهد.

فرودگاه‌های منطقه‌ای در مناطق تفریحی مانند Katon-Karagay ، Zaisan و Kendirli در حال توسعه هستند و مقدمات ساخت و ساز در حال انجام است. هر ساله به 26 مسیر هوایی مهم اجتماعی برای بهبود دسترسی، با تمرکز بر مقاصد توریستی مانند آکتائو، بالخاش، کوکشتاو، ترکستان، اوشارال[1] و اورژار[2] یارانه پرداخت می‌شود. ترمینال‌های هواپیماهای کوچک و میدان‌های هوایی در فرودگاه‌هایی مانند اوشارال، اورژار و بالخاش ارتقا یافته‌اند و در سال جاری به ۱۲ مسیر گردشگری یارانه پرداخت می‌شود.

قزاقستان همچنین سرمایه گذاری‌هایی را در زیرساخت های فرودگاهی انجام داده است. سال گذشته، کار ساخت و ساز و تعمیر در 10 فرودگاه انجام شد و سه پایانه مسافربری جدید در آلماتی، شیمکنت و کیزیل اوردا مدرن شدند و ظرفیت آنها 6.5 برابر افزایش یافت. تعمیرات معمول باند فرودگاه در پنج فرودگاه انجام شد و تعمیرات عمده سطح فرودگاه برای فرودگاه‌های آکتائو و پاولودار در سال جاری برنامه ریزی شده است.

شش فرودگاه از جمله آستانه، آلماتی، آکتوبه، کاراگاندی و شیمکنت به عنوان بخشی از یک استراتژی گسترده تر برای افزایش ظرفیت حمل و نقل هوایی به قطب های هوایی کلیدی تبدیل خواهند شد. هدف این پروژه‌ها جذب 2.1 میلیارد دلار سرمایه گذاری خصوصی است.

همچنین قرار است آکتائو به یک هاب چندوجهی تبدیل شود که حمل و نقل هوایی، جاده ای، ریلی و دریایی را با یک مرکز فنی برای تعمیر و نگهداری هواپیما و یک مرکز آموزشی برای متخصصان هوانوردی ترکیب می‌کند.

https://astanatimes.com/2025/02/kazakhstan-plans-to-expand-air-transport-network

 

قزاقستان اولین پایانه دریای خارجی را در ماه آوریل در پوتی افتتاح می‌کند.

کازینفورم در 18 فوریه گزارش داد که اولین پایانه دریایی خارجی قزاقستان در ماه آوریل در پوتی، گرجستان افتتاح می‌شود.

این پروژه 30 میلیون دلاری که دو سال پیش توسط یک سرمایه گذار داخلی راه اندازی شد، ظرفیت سالانه 120 هزار کانتینر را خواهد داشت. این ترمینال در بندر پوتی، که دارای بیش از 20 جرثقیل پهلوگیری و 17 کیلومتر مسیر راه آهن است، نقش قزاقستان را به عنوان قطب اصلی ترانزیتی آسیای مرکزی تقویت می‌کند.

کریدور حمل و نقل از قزاقستان از طریق دریای خزر، آذربایجان، گرجستان و دریای سیاه می‌گذرد و جابجایی جهانی کالا را تسهیل می‌کند. در جهت مخالف، محموله از طریق قزاقستان به کشورهای آسیای میانه خواهد رفت.

دومین پایانه چند وجهی اواخر امسال در آذربایجان ساخته می‌شود.

https://astanatimes.com/2025/02/kazakhstan-to-open-first-external-sea-terminal-in-poti-this-april

بخش هوانوردی قزاقستان برای توسعه بزرگ 2030 آماده می‌شود.

طالگات لاستایف، معاون وزیر حمل و نقل قزاقستان در جلسه دولت در 19 فوریه گفت که بخش هوانوردی مسافری قزاقستان در سال 2024 با 14.7 میلیون مسافر با 11 درصد افزایش نسبت به سال قبل، شاهد رشد قابل توجهی بود.

بر اساس گزارش سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی (ایکائو)، رتبه ایمنی پرواز قزاقستان 82 درصد از میانگین جهانی 70.8 درصد فراتر رفته است. سال گذشته، کمیسیون اروپا تمامی محدودیت های پرواز خطوط هوایی قزاقستان به کشورهای اتحادیه اروپا را لغو کرد.

لاستایف گفت که سالواتوره سیاکیتانو، رئیس شورای ایکائو برای اولین بار از قزاقستان بازدید خواهد کرد و فصل جدیدی را در همکاری این کشور با این سازمان رقم خواهد زد. صنعت هوانوردی قزاقستان از طریق رشد شبکه مسیرها و نوسازی ناوگان خود در حال گسترش است. شش خط هوایی در حال حاضر 56 مسیر داخلی را انجام می دهند، در حالی که ترافیک هوایی بین المللی به 31 کشور و 58 شهر گسترش یافته است و در 119 مسیر پرواز می‌کند.

سال گذشته 12 پرواز جدید به شش مقصد اصلی از جمله بمبئی، جده و پراگ راه اندازی شد. امسال 16 مقصد بین المللی دیگر از جمله رم، شانگهای و مونیخ برنامه ریزی شده است.

بخش هوانوردی غیرنظامی قزاقستان با نیروی کار 23000 نفر سالانه به 600-500 متخصص جدید نیاز دارد. آکادمی هوانوردی غیرنظامی و سایر مراکز آموزشی در برآوردن این تقاضا بسیار مهم هستند. تلاش ها برای دریافت گواهینامه‌های هوانوردی اروپا برای کاهش اتکای کشور به خلبانان خارجی در حال انجام است.

صنعت هوانوردی نیز دستخوش تحول دیجیتالی شده است. ابتکارات کلیدی شامل سیستم مدیریت اسناد الکترونیکی برای حمل و نقل بار، سیستم کارت شناسایی الکترونیکی برای مسافران و شناسایی بیومتریک است.

یک سرویس بیمه دیجیتال برای تأخیر پروازها در حال اجرا است تا مسافران بتوانند در برابر تأخیر بیمه شده و غرامت فوری دریافت کنند.

هدف قزاقستان تا سال 2030 افزایش ترافیک مسافر از 14.7 میلیون به 26 میلیون، افزایش حجم محموله فرآوری شده از 170000 به 500000 تن، افزایش ناوگان هواپیما از 104 به 221 و افزایش مقاصد بین المللی از 119 به 200 است.

https://astanatimes.com/2025/02/kazakhstan-plans-to-expand-air-transport-network/

آستانه ابتکار شهر هوشمند را با نظارت مبتنی بر هوش مصنوعی، فناوری دوقلو دیجیتال ارتقا می‌دهد.

آستانه پایتخت قزاقستان قرار است مدیریت شهری را با پروژه شهر هوشمند برای ارتقای ایمنی عمومی و کارایی عملیاتی ارتقا دهد. این ابتکار با حمایت یک مشارکت عمومی و خصوصی، با هدف استقرار هوش مصنوعی پیشرفته (AI) و فناوری نظارت تصویری و ایجاد یک دوقلوی دیجیتالی از شهر تا سال 2030 است.

این شهر دارای 700 سیستم سخت افزاری و نرم افزاری با 6000 دوربین بر مقاطع خطی و تقاطع ها، 4000 دوربین نظارت عمومی و 3000 دوربین شخص ثالث است. این سیستم ها به صورت متمرکز در مرکز کنترل مرکزی آستانه مدیریت می‌شوند.

اداره دیجیتالی سازی و خدمات عمومی‌شهر در 14 فوریه گزارش داد که تحت مشارکت جدید با Presight AI، یک شرکت عمومی تحت هلدینگ بین المللی G42 مستقر در امارات متحده عربی، زیرساخت های موجود تقویت، مدرن سازی و گسترش خواهد یافت.

https://astanatimes.com/2025/02/astana-advances-smart-city-initiative-with-ai-powered-surveillance-digital-twin-technology/

قزاقستان و مجارستان در مورد تامین نفت و پروژه‌های مشترک انرژی به توافق رسیدند

قزاقستان و مجارستان در مورد تحویل نفت و پروژه‌های انرژی مشترک، از جمله محموله‌های آزمایشی نفت قزاقستان به مجارستان و تلاش های مشترک در بخش انرژی هسته ای، پس از نشست 17 فوریه بین الماسادم ساتکالیف وزیر انرژی قزاقستان و پتر سیجارتو وزیر امور خارجه و تجارت مجارستان به توافقاتی دست یافتند.

قزاقستان به تخصص مجارستان در تولید برج های خنک کننده خشک برای نیروگاه‌های هسته ای ابراز علاقه کرده است.

بحث بر روی همکاری شرکت ملی نفت و گاز KazMunayGas و MOL Group، به ویژه در توسعه میدان میعانات گازی Rozhkovskoye، که هر دو شرکت در آن مشارکت دارند، متمرکز شد. به گزارش سرویس مطبوعاتی وزارت انرژی قزاقستان، وزیران همچنین به لجستیک تحویل نفت قزاقستان به مجارستان از طریق خط لوله دروژبا پرداختند و توافق کردند که محموله‌های آزمایشی را در سال جاری آغاز کنند.

قزاقستان به تخصص مجارستان در تولید برج های خنک کننده خشک برای نیروگاه‌های هسته ای ابراز علاقه کرد. شرکت مجارستانی ام وی ام گروپ به عنوان یک شریک کلیدی شناسایی شد.

ساتکالیف بر اهمیت استراتژیک این مشارکت تاکید کرد و به پتانسیل گسترش همکاری در هر دو بخش نفت و گاز و استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای اشاره کرد. وی گفت: "من مطمئن هستم که تلاش های مشترک به توسعه پایدار سیستم های انرژی کشورهای ما و تقویت امنیت انرژی کمک خواهد کرد."

https://astanatimes.com/2025/02/kazakhstan-hungary-agree-on-oil-supplies-and-joint-energy-projects/

قزاقستان تولید نفت را کاهش می دهد تا مازاد تولید در ژانویه را جبران کند.

به گزارش سرویس مطبوعاتی این وزارتخانه، الماسدام ساتکالیف، وزیر انرژی در 17 فوریه در گفتگوی تلفنی با چندین مقام اوپک پلاس و وزرای انرژی گفت که قزاقستان اقدامات بیشتری را برای انجام تعهدات اوپک پلاس از جمله کاهش تولید در سایر میادین نفتی برای جبران مازاد ماه ژانویه انجام خواهد داد.

ساتکالیف توضیح داد که افزایش تولید ژانویه به دلیل آزمایش موقت یکباره پس از تعمیر و نگهداری و راه اندازی یک واحد پردازش جدید (کارخانه نسل سوم تحت پروژه رشد آینده) در میدان نفتی تنگیز بود.

پیش از این، رشد تولید برای ژوئن تا ژوئیه 2025 برنامه ریزی شده بود. قزاقستان برنامه جبران خسارت به روز شده ای را ارائه خواهد کرد که هم به تولید مازاد و هم به حجم جبران ناپذیر پرداخته می‌شود.

https://astanatimes.com/2025/02/kazakhstan-to-cut-oil-production-to-offset-january-overproduction/

 

مرکز مالی بین‌المللی آستانه اصلاحات کلیدی را برای تقویت بازار کربن قزاقستان توصیه می‌کند.

مرکز مالی بین‌المللی آستانه [3](AIFC) در گزارشی که در 17 فوریه منتشر شد، اصلاحات کلیدی را برای تقویت سیستم تنظیم کربن قزاقستان، از جمله تخصیص پرداختی کمک‌های کربن، گسترش پلتفرم‌های تجارت آلاینده‌ها و ایجاد صندوق کربن توصیه می‌کند.

در این گزارش آمده است: «تجربه بین‌المللی نشان می‌دهد که سیستم‌های تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای  [4](ETS)  در کشورهای توسعه‌یافته و در حال ظهور صنعتی بر اساس مدلی از توزیع جزئی سهمیه‌ها از طریق حراج عمل می‌کنند که به تعیین قیمت بازار کربن کمک می‌کند.

تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای قزاقستان (Kaz ETS) که در سال 2013 راه اندازی شد، 47 درصد از انتشار گازهای گلخانه ای 135 شرکت انرژی، معدن و تولید را پوشش می دهد. با این حال، همه کمک هزینه‌ها در حال حاضر به صورت رایگان تخصیص داده می‌شوند که منجر به قیمت کربن پایین تقریباً 1 دلار در هر واحد، در مقایسه با 90 دلار در ETS اروپا در سال 2023 می‌شود. تجارت کربن در قزاقستان از سال 2022 به حالت تعلیق درآمده است و انگیزه‌های کربن زدایی را محدود می‌کند.

 این گزارش پتانسیل پلتفرم کربن مرکز مالی بین‌المللی آستانه را برجسته می‌کند، که هدف آن تسهیل تجارت اعتبار کربن در میان مدت است و به عنوان بازاری برای سهمیه انتشار گازهای گلخانه ای در Kaz ETS در آینده عمل می‌کند. این پلتفرم همچنین می‌تواند به یک مرکز منطقه ای برای آسیای مرکزی و قفقاز تبدیل شود. توسعه بازار کربن قزاقستان برای دستیابی به بی طرفی کربن تا سال 2060 و اجرای تعهدات بین المللی آن برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای ضروری است.

 https://astanatimes.com/2025/02/aifc-recommends-key-reforms-to-boost-kazakhstans-carbon-market/

 

بخش بانکی قزاقستان برای رشد ثابت در سال 2025 تنظیم شده است.

بر اساس آخرین گزارش رتبه‌بندی[5] S&P Global در مورد بخش بانکداری آسیای مرکزی و قفقاز برای سال ۲۰۲۵، انتظار می‌رود بخش‌های بانکی در ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، قزاقستان و ازبکستان در سال ۲۰۲۵ انعطاف‌پذیر باقی بمانند.

رشد واقعی تولید ناخالص داخلی در منطقه در سال 2024 بهتر از پیش بینی ما بود. ما پیش‌بینی می‌کنیم که رشد تولید ناخالص داخلی در سال 2025 قوی اما کمتر از سال 2024 باشد. به طور مثبت، رشد غیر مرتبط با نفت در این کشورها از رشد در بخش نفت و گاز بیشتر است.

این گزارش چندین خطر را که می‌تواند بر بخش بانکی تأثیر بگذارد، از جمله افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی، کاهش رشد اقتصادی جهانی یا منطقه‌ای، گسترش تهاجمی وام‌دهی خرده‌فروشی و افزایش سریع قیمت مسکن که می‌تواند عدم تعادل مالی ایجاد کند، تشریح می‌کند. حل و فصل بالقوه جنگ روسیه و اوکراین تأثیر محدودی بر سیستم های بانکی منطقه خواهد داشت.

این گزارش نشان داد که بانک‌های قزاقستان علیرغم کاهش رشد وام‌دهی و تغییر در مدل‌های تجاری، انعطاف‌پذیر هستند. سودآوری بالا و حاشیه‌های پایدار به بانک‌ها این امکان را داده است که بافرهای مالی را جمع‌آوری کنند و ریسک‌ها را در یک محیط نامشخص کاهش دهند.

در سال‌های اخیر، بانک‌ها برای افزایش سودآوری به وام‌های خرده‌فروشی متکی بوده‌اند، اگرچه این امر وابستگی آنها به تقاضای مصرف‌کننده را نیز افزایش داده است. در این گزارش آمده است: وام‌های خرده‌فروشی 60 درصد از کل وام‌ها را در پایان سال 2024 تشکیل می‌دادند. حاشیه سود خالص از سال 2021 با حدود 150 واحد پایه افزایش یافته و به طور متوسط در سال 2024 به 6.4 درصد رسیده است. در حالی که ما انتظار داریم رشد خرده فروشی به 18 تا 20 درصد در سال 2025 کاهش یابد، این عامل محرک اصلی رشد وام باقی خواهد ماند.

 در قزاقستان و آذربایجان، نظارت به طور قابل توجهی در چند سال گذشته تقویت شده است. مقررات و نظارت بانکی در گرجستان پیشرفته ترین در منطقه است، اما دوری از روندهای دموکراتیک در این کشور می‌تواند به مقررات بخش بانکی و استقلال تنظیم کننده بانکی آسیب برساند.

در سال 2024، موسسه  S&Pارزیابی ریسک کشور در صنعت بانکداری قزاقستان را بررسی و ارتقا داد و قزاقستان را از گروه هشت به گروه هفت منتقل کرد. ارتقاء نشان دهنده بهبود در نظارت مالی است.

https://astanatimes.com/2025/02/kazakhstans-banking-sector-set-for-steady-growth-in-2025

 

روسیه از طریق خط لوله جدید گاز قزاقستان را تامین می‌کند.

به گزارش خبرگزاری تاس، روسیه یک خط لوله اصلی گاز برای تامین گاز طبیعی قزاقستان خواهد ساخت. دولت روسیه این پروژه را در طرح برنامه ریزی سرزمینی کشور گنجانده است، چارچوبی که برای سازماندهی و مدیریت استفاده از زمین و توسعه زیرساخت طراحی شده است.

این خط لوله از مناطق و شهرک های روستایی در منطقه تیومن عبور می‌کند و گاز شمال و شمال شرق قزاقستان را تامین می‌کند. ظرفیت 10 میلیارد متر مکعب (میلی متر مکعب) و ایستگاه‌های کمپرسور با قابلیت تولید 50 مگاوات (MW) خواهد بود.

در دسامبر 2024، الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه اعلام کرد که ساخت یک خط لوله گاز از روسیه از طریق قزاقستان به چین آغاز شده است. ظرفیت این خط لوله 45 میلیارد مترمکعب است که 10 میلیارد مترمکعب برای گازرسانی در شمال شرق قزاقستان و 35 میلیارد مترمکعب برای صادرات به چین اختصاص داده شده است.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در جریان سفر دولتی به قزاقستان در نوامبر 2024، مسیرهای بالقوه خط لوله برای صادرات گاز روسیه از طریق قزاقستان به چین را امیدوارکننده و سودآور توصیف کرد. وی همچنین از برنامه‌هایی برای افزایش عرضه گاز به ازبکستان از طریق قزاقستان خبر داد.

https://kz.kursiv.media/en/2025-02-20/engk-yeri-russia-to-supply-gas-to-kazakhstan-via-new-pipeline/?utm_campaign=endless_feed 

[1] . Usharal

[2] . Urzhar

[3] . Astana International Financial Centre

 

[4] . emissions trading systems

[5].  (previously Standard & Poor's and informally known as S&P)

یک آژانس رتبه بندی اعتباری آمریکایی (CRA) و بخشی از S&P Global است که تحقیقات و تجزیه و تحلیل مالی در مورد سهام، اوراق قرضه و کالاها را منتشر می‌کند. S&P به عنوان بزرگترین آژانس رتبه بندی اعتباری در نظر گرفته می‌شود، که شامل رتبه بندی مودی و رتبه بندی فیچ نیز می‌شود. دفتر مرکزی آن در خیابان آب 55 در منهتن پایین، شهر نیویورک واقع شده است.

[6] .  Caspian Pipeline Consortium (CPC)