تعطیلی دو خط تولید فولاد شرکت آرسلور متال آفریقای جنوبی

شرکت آرسلور متال آفریقای جنوبی (AMSA) اخیرا در بیانیه‌ای رسانه‌ای، تعطیلی تولید فولاد خود در کارخانه‌های نیوکاسل، ورینی‌گینگ و همچنین واحد آمراس را اعلام کرد.

 AMSA در بیانیه خود تصمیم به پایان دادن به تجارت فولاد را به هزینه‌های بالای لجستیکی و انرژی، هجوم واردات فولاد ارزان قیمت و ناپایداری کسب و کار نسبت داد. در پی این اعلام، ارزش سهام شرکت بیش از 27 درصد سقوط کرد. آرسلور متال طی بیانیۀ صادره، تاکید کرد از این پس تلاش‌های خود را بر روی کسب و کارهای جدید مانند شروع مجدد فعالیت در معدن سنگ آهن تابازیمبی در لیمپوپو متمرکز خواهد کرد. کوبوس ورستر، مدیرعامل شرکت نیز در یک میزگرد رسانه مجازی گفت این شرکت فولادی زیان‌ده دیگر نمی‌تواند از عهده امور برآید. به گفته وی، این اقدام حدود یک میلیون تن از ظرفیت تولید محصول فولاد را از بازار حذف خواهد کرد. وی تاکید کرد علاوه بر ورود مجدد به عملیات معدنی، به فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای حمایت از صنایع پایین دستی مانند خودروسازی، انرژی‌های تجدیدپذیر و زیرساخت‌ها چشم دوخته است. اگرچه رایزنی‌های گسترده‌ای با دولت و سهامداران از جمله اسکوم و ترانس‌نت در ماه نوامبر گذشته برای یافتن راه‌حل‌های قابل اجرا صورت گرفت ولی این شرکت خاطرنشان می‌کند رایزنی‌ها برای جلوگیری از توقف تولید، ناکافی بود. به گفته ورستر، وزارت تجارت، صنعت و رقابت (dtic) از تعطیلی برنامه‌ریزی شده با خبر شده بود.

وزارت تجارت، صنعت و رقابت در اظهار نظر کوتاهی اعلام کرد این موضوع قطعاً تأثیرات اقتصادی نه تنها در حوزه شهر نیوکاسل، بلکه بر اقتصاد استان کوازولوناتال و سایر صنایع مرتبط بر جای خواهد گذارد. دولت تلاش کرد تا مداخله لازم را انجام داده و وضعیت را بهبود بخشد، اما این کافی نبود. با این وجود تلاش‌ها برای یافتن راه‌حل‌هایی که به نفع اقتصاد ملی باشد، ادامه خواهد داشت. وزارت تجارت، صنعت و رقابت در همین زمینه اعلام کرد با جدیت و نگرانی، خبر اقدام شرکت برای پایان دادن به تجارت طولانی مدت فولاد خود در مجتمع نیوکاسل را تحت نظارت و بررسی داشته و در اجرای مأموریت خود برای همکاری با بخش خصوصی در راستای رشد اقتصاد محلی، به همکاری با AMSA برای یافتن وضعیت کارآمد و پایدار در تلاش است.

در بیانیه این وزارتخانه تاکید شده AMSA در طول سال 2024 با بخش‌های مختلف دولتی با هدف طرح درخواست‌ها برای کسب امتیازات مختلف برای امور محوله در تماس مستمر بوده است. در واکنش به این درخواست‌ها، پارکس تائو، وزیر تجارت، صنعت و رقابت، تصمیم گرفت تا رویکردی جامع و هماهنگ برای حل مسائل مطرح شده توسط AMSA اتخاذ نماید و در این راستا، یک کارگروه فنی به میزبانی وزارتخانه متشکل از AMSA، وزارتخانه‌های برق و انرژی، حمل و نقل و همچنین سهامداران اسکوم، ترانس‌نت و بخش خصوصی را تشکیل داد که تا دسامبر 2024 نشست‌هایی را به طور منظم برگزار نموده است. در این بیانیه تاکید شده قصد دولت همواره این بوده که تعاملات را تا دستیابی به یک راه حل قابل اجرا برای مشکلات پیش روی AMSA و صنعت فولاد ادامه دهد.

صنعت فولاد در طرح بازسازی و احیای اقتصاد آفریقای جنوبی، به ویژه بخش‌های تولید، معدن، ساخت‌ و ساز، مهندسی و حمل‌ و نقل که در نقطه ثقل برنامه‌های صنعتی‌سازی، بومی‌سازی و بهره‌وری دولت قرار دارند، نقشی حیاتی دارد. در حالی که وظیفه فوری رسیدگی به مسائل ساختاری موثر بر تجارت فولاد AMSA خواهد بود، تمرکز گسترده‌تری نیز باید بر بهبود بهره‌وری و کارایی زنجیره تامین، سرمایه‌گذاری در فناوری‌ها برای کاهش میزان کربن تولیدی، رقابت و بازیابی سهم بازار صورت پذیرد. همچنین مهم است که بخش‌های دولتی و خصوصی، خود را متعهد به تامین و تدارک محصولات فولادی از محل تولیدات داخلی نمایند. بدون تردید، چنین تعهدی، کمک مثبتی به شکل‌گیری تقاضای کل، کار آفرینی و تحقق رشد اقتصادی کشور خواهد بود.

برابر پیشینه موجود، AMSA سال‌ها پیش هشدار داده بود که چالش‌های ساختاری، حیات صنعت فولاد محلی را تهدید می‌کند. یکی از این چالش‌ها سیستم قیمت ترجیحی (PPS) است که در اجرای آن، 40 درصد تخفیف در خرید قراضه فلزات، به مجتمع‌های کوچک تولید فولاد که تقریباً 20 درصد ظرفیت تولید فولاد کشور را تشکیل می‌دهند، اعطا می‌شود. منابع خبری مستقل پیش از این گزارش کرده بودند که کارخانه‌های کوچک حدود 95 درصد از سه میلیون تن قراضه فولاد فروخته شده سالیانه در داخل را مصرف می‌کنند که بیشتر آن از ترانس‌نت تامین می‌شود. در همین حال، وزارت تجارت، با هدف تشویق مصرف داخلی، 20 درصد مالیات بر صادرات قراضه فولاد وضع کرده که همه اینها به نفع کارخانه‌های کوچک است که به شدت به حمایت دولت از طریق بنگاه توسعه صنعتی (IDC) و مداخله وزارت تجارت در بازار قراضه فولاد وابسته هستند. توقف عملیات تولید نیوکاسل و ورینی‌گینگ AMSA می‌تواند اقتصاد محلی را تضعیف نموده و هزاران نفر را بیکار کند و تأثیر منفی قابل توجهی بر تامین کنندگان منطقه‌ای بر جای گذارد. علاوه بر این، اگر موضوع به درستی مدیریت نشود، در بعدی گسترده‌تر، بر اقتصاد استان کوازولو ناتال تأثیر منفی بیشتری گذاشته و ثبات و رشد اقتصادی استان را تهدید می‌کند.

تعطیلی این شرکت، از دست رفتن حدود 3500 فرصت شغلی در سطح ملی، از جمله 2000 شغل تنها در شهر نیوکاسل را در پی خواهد داشت و در صحنه عمل، ضربه سختی به جمعیتی از این کشور است که تقریباً هر خانواده در استان کوازولوناتال، به طور مستقیم یا غیرمستقیم با این شرکت مرتبط است. در این زمینه، زوندی، عضو دولت محلی برای توسعه اقتصادی، گردشگری و محیط زیست استان خواستار مداخله فوری دولت برای رسیدگی به تعطیلی کارخانه متعلق به دومین شرکت بزرگ تولید کننده فولاد جهان، که در ورینی‌گینگ نیز فعالیت می‌کند، شده است. وی گفت: ما از پارکس تائو وزیر تجارت، صنعت و رقابت می‌خواهیم تمام راه‌حل‌های ممکن برای جلوگیری از این تعطیلی، از جمله گفتگوی بیشتر با AMSA و سهامداران را مورد بررسی قرار دهد. مورنه سیمن، رئیس اتاق بازرگانی نیوکاسل نیز در این زمینه گفت: در نیوکاسل، اگر با هر کسی در خیابان صحبت کنید، یا برای AMSA کار کرده‌ یا کسی را می‌شناسد که در آن شاغل بوده است. وی افزود مهم‌ترین بازخورد اعلام ورشکستگی شرکت، در درجه اول بر شرکت‌های لجستیک، مشاغل مهندسی و شرکت‌های پایین دستی که برای تولیدات خود به محصولات جانبی متکی هستند، خواهد بود.

اتحادیه‌ همبستگی کارگری و اتحادیه ملی فلزکاران آفریقای جنوبی (NUMSA) از تعطیلی AMSA ابراز نگرانی کرده و خواستار دریافت پاسخ‌هایی در مورد مسیر آینده برای تولید کننده فولاد و همچنین مذاکره با همه ذینفعان برای نجات مشاغل شد. NUMSA در بیانیه خود اعلام کرد از نظر ما، این تعاملات باید بخش خودرو و زنجیره ارزش قطعات را نیز در بر گیرد تا جزئیات مطرح شده توسط AMSA مبنی بر اینکه تحت شرایط غیرقابل تحمل غیررقابتی به فعالیت تولیدی می‌پردازد مورد بحث و ارزیابی قرار گیرد. ایروین جیم، دبیرکل NUMSA می‌گوید که به عنوان یک اتحادیه فعال، با تعدیل‌های پیشنهادی مبارزه خواهد کرد، زیرا وظیفه اتحادیه این است که از هر اقدام ممکن برای نجات مشاغل حمایت کند. وی افزود: از نظر ما، بحث اصلی، حفظ ظرفیت فعلی تولید است که برای پیشبرد نیازهای  تولیدی و صنعتی شدن کشور بسیار مهم است تا بتوانیم ضمن حفظ مشاغل موجود، از کارآفرینی جدید که به شدت به آن نیاز داریم و برای تحریک رشد اقتصادی لازم است، حمایت کنیم. وی خاطرنشان کرد که مشکل این شرکت در پایان سال 2023 بروز عینی داشته و DTIC و خوشه اقتصادی دولت از جمله دفتر ریاست جمهوری با AMSA در برنامه‌های خود برای تعطیلی کارخانه در گفتگوی مداوم بوده‌اند ولی مذاکرات و تعاملات به ثمر نرسیده است. وی افزود: ما باید از زاویه دید وسیع‌تری با هدف حمایت از این صنعت به قضیه نگاه کنیم، زیرا این سقوط، نه تنها صنعت پایین‌دستی در بخش فولاد را نابود می‌کند، بلکه بخش خودرو و زنجیره ارزش قطعات را نیز از بین می‌برد. وی افزود تا زمانی که راه‌حلی برای حفظ ظرفیت فعلی پیدا نشود، تعطیلی این واحدها می‌تواند فاجعه بار بوده و تهدید جدی برای تولید و صنعتی شدن کشور به همراه داشته باشد. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم کارگران بیشتری شغل خود را از دست بدهند. همه ما به ویژه به این دلیل که نرخ بیکاری بسیار بالا و بالاترین سطوح نابرابری در جهان را داریم، موظفیم از فرصت‌های اشتغال موجود حفاظت کنیم.

آرسلور متال آفریقای جنوبی بخشی از شرکت چند ملیتی فولاد Arcelor-Mittal در لوگزامبوگ است. این شرکت اصالتاً بنگاه صنایع آهن و فولاد آفریقای جنوبی (Iscor Ltd) یک شرکت نیمه دولتی فولاد آفریقای جنوبی بود که در سال 1928 تأسیس شد و نخستین بار در سال 1989 در بورس اوراق بهادار ژوهانسبورگ قرار گرفت. هندریک ون در بیجل، یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های صنعتی آفریقای جنوبی در قرن بیستم، به همراه دکتر فردریک مایر، نیروی محرکه اصلی پایه‌گذاری Iscor بودند. اهداف تاسیس این شرکت، تولید آهن و طیف گسترده‌ای از فرآورده‌های آهن و فولادی و کارآفرینی بود و تولید در کارخانه پرتوریا در سال 1934 آغاز شد. نیازهای زمان جنگ برای مصرف تولیدات فولادی و ساخت بومی‌بسیاری از ملزومات، باعث افزایش شدید تقاضا و طراحی برای توسعه امور تولیدی شد. با طراحی دکتر ون در بیجل و همکارانش، توسعه یک منطقه صنعتی جدید در سال 1941 عملیاتی شد و یک کارخانه فولاد جدید در ورینی‌گینگ بنا گردید. انگیزه اصلی طراحان ایجاد این مجتمع، برطرف ساختن نیازهای فوری جنگ بود که آنان را به ساختن یک کارخانه نورد رهنمون ساخت. طراحی این خط تولید به گونه‌ای بود که بعداً بتواند بخشی از یک کارخانه فولادسازی یکپارچه بزرگ را تشکیل دهد. در پی کشف سنگ آهن در منطقه تابازیمبی، در سال 1937، Amcor در نزدیکی ورینی‌گینگ تأسیس و ساخت کارخانه ورق فولادی در سال 1943 تکمیل شد و ایسکور تجارت خود را در سال 1947 آغاز کرد. پس از فراز و نشیب فراوان و طی دوران دشوار جنگ جهانی، در سال 1969 سومین شرکت Iscor Works در نیوکاسل که امروزه به نام AMSA شناخته می‌شود، تأسیس شد. در نتیجه مستقیم حضور ایسکور، نیوکاسل به سرعت به یک شهر صنعتی و نقطه رشد کلیدی در شمال استان کوازولوناتال تبدیل شد و به تدریج، به مرحله کنونی تکامل یافت.