محورهای مهم بودجه اصلاحی آفریقای جنوبی

مالیات بر ارزش افزوده در سال جاری 0.5 درصد افزایش یافته است. مالیات بر ارزش افزوده در سال 2026 نیز 0.5 درصد دیگر افزایش می یابد و در مجموع در سال 2026 نرخ مالیات بر ارزش افزوده به 16 درصد می‌رسد.

وزیر دارایی آفریقای جنوبی، بودجه ملی سال 2025 را با اصلاحاتی، در روز 12 مارس تحویل پارلمان داد. یکی از موارد مورد مناقشه در بودجه سال مالی 2026-2025 آفریقای جنوبی، موضوع افزایش 2 درصدی نرخ مالیات بر ارزش افزوده از 15 به 17 درصد بود که اصلاح گردید. بدین ترتیب مالیات بر ارزش افزوده در سال جاری، تنها 0.5 درصد افزایش یافته است. این نرخ در سال 2026، به میزان 0.5 درصد دیگر افزایش می‌یابد و در مجموع در سال 2026 نرخ مالیات بر ارزش افزوده به 16 درصد می‌رسد.

دولت استدلال می‌کند افزایش دو درصدی مالیات بر ارزش افزوده، باعث افزایش 58 میلیارد رند درآمد اضافی در سال 2025/26 خواهد شد. دولت 60 میلیارد رند کسری بودجه دارد که با افزایش این دو درصد، تصمیم داشت، این کسری را برطرف کند. اما با اصلاحات صورت گرفته، دولت از محل افزایش 1 درصد مالیات بر ارزش افزوده، 28 میلیارد رند درآمد اضافه کسب خواهد کرد و این میزان بسیار کمتر از 58 میلیارد رندی است که در پیشنهاد اولیه بودجه و با افزایش 2 درصد نرخ مالیات بر ارزش افزوده کسب می‌کرد.

اداره خزانه داری ملی در توجیه افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده می‌گوید، تصمیم برای روی آوردن به افزایش مالیات بر ارزش افزوده، به جای افزایش مالیات‌های شخصی یا شرکتی اتخاذ شده است، زیرا اثرات منفی افزایش این مالیات‌های مستقیم بر روی اشتغال، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و رشد، از اثرات افزایش مالیات بر ارزش افزوده، بیشتر است. آفریقای جنوبی قبلاً سهم بالایی از مالیات شرکت‌ها را در کل درآمد داشته است، درحالی که مالیات بر ارزش افزوده این کشور در مقایسه با کشورهای همتای مختلف، نسبتاً پایین بوده است. علاوه بر این، خزانه داری ملی، کسری درآمد مالیاتی مورد انتظار برای سال 2024/25 را که در بودجه پیشنهادی ماه فوریه، 19میلیارد رند اعلام شده بود، به 16.7 میلیارد رند بازبینی کرد.

دولت بودجه پیشنهادی را برای بررسی و رای گیری به پارلمان ارسال کرد. نمایندگان مجلس سه ماه فرصت دارند تا بودجه و لوایح مربوط به آن را بررسی و تصویب کنند. کمیته‌های پارلمان باید چارچوب مالی و پیشنهادات درآمد را ظرف 16 روز پس از ارائه بودجه، یعنی در ابتدای آوریل، تصویب کنند. اگر پارلمان تا اول ماه آوریل بودجه را تصویب نکند، قانون مدیریت مالیه عمومی (PFMA) اجازه می‌دهد تا هزینه‌های دولت بر اساس تخصیص بودجه سال قبل ادامه یابد. قانون آفریقای جنوبی برای جلوگیری از توقف فوری خدمات، هزینه‌های موقت را پیش‌بینی کرده است. با این حال، هیچ پولی از صندوق درآمد ملی قابل برداشت نیست (مگر بر اساس قانون و تصویب پارلمان). این بدان معناست که اگر بودجه جدید تا آغاز سال مالی تنظیم نشود، دولت در وضعیتی قرار می‌گیرد که به پرتگاه مالی (fiscal cliff) معروف است. در این شرایط مدیریت مالیه عمومی‌به دولت اجازه می‌دهد در طول چهار ماه اول پس از تأخیر در بودجه، حداکثر 45 درصد از بودجه سال قبل را استفاده کند. پس از آن، دولت می‌تواند تا زمان تصویب بودجه جدید، ماهانه تا 10 درصد برداشت کند، مشروط بر اینکه کل مبلغ هزینه شده از بودجه مصوب سال قبل بیشتر نباشد.

علاوه بر تغییرات مربوط به مالیات بر ارزش افزوده، مهمترین موارد بودجۀ سال آتی آفریقای جنوبی عبارتند از:

- مالیات سوخت بدون تغییر خواهد بود. مجموع مالیات سوخت 6.5 درصد در سال گذشته کاهش یافت. با این وجود عوارض سوخت 90 میلیارد رند به خزانه اضافه می‌کند.

- گروه‌های مالیات بر درآمد شخصی و تخفیفات بدون تغییر باقی می مانند.

- 35.2 میلیارد رند تا مارس 2026 به بخش کمک مالی هزینه حمایت‌های اجتماعی برای امور اضطرای (SRD) اختصاص یافته است.

- اختصاص 5 میلیارد رند به هزینه‌های استقرار نیروهای ارتش آفریقای جنوبی در کنگو.

- اختصاص 23.4 میلیارد رند برای قرارداد دستمزد خدمات عمومی 2025.

- اختصاص 22 میلیون رند برای خدمات اضافی، از جمله گسترش برنامه‌های رشد اولیه دوران کودکی و استخدام پزشکان اضافی.

- اختصاص 8.6 میلیارد رند برای پوشش بدهی آژانس راه‌های ملی آفریقای جنوبی در رابطه با آزادراه‌های استان خائوتنگ.

- اختصاص 7.5 میلیارد رند در سه سال آینده برای تقویت اداره مالیات و درآمدهای آفریقای جنوبی (SARS).

- اختصاص 19.2 میلیارد رند در میان مدت برای حساب‌های شخصی پس‌انداز بازنشستگی (PRASA).

- هیچ تمهیدی برای قطع کمک امریکا در حمایت سالانه از برنامه مبارزه با ایدز که تحت برنامه ( PEPFAR) به مبلغ حدود 400 میلون دلار پرداخت می‌شد، در نظر گرفته نشده است.

- اختصاص 14 میلیارد رند برای ابتکارات زیرساختی مختلف (1 تریلیون رند طی سه سال آینده برای پروژه‌های زیرساختی مختلف هزینه خواهد شد).

- هیچ یک از شرکت های دولتی، کمک اضافی دریافت نخواهند کرد.

بدهی‌ها

در سال 2025، دولت 424.9 میلیارد رند برای پرداخت بدهی هزینه خواهد کرد. ارزیابی می‌شود که بدهی در سال آینده روی 76.2 درصد تولید ناخالص داخلی تثبیت شود، این رقم بالاتر از 75.3 درصد پیش‌بینی شده در سال گذشته است. بدهی دولت از 1.79 تریلیون رند در سال 2014/15 به 5.26 تریلیون رند درسال 2023/24 افزایش یافته است.

هزینه‌های خدمات بدهی در سال 2025 تثبیت می‌شود. در یک دوره متوسط، دولت برای پرداخت هزینه‌های بدهی خود بیش از هزینه‌های بهداشتی، آموزشی پایه یا توسعه اجتماعی هزینه خواهد کرد. در یک دوره پنج ساله بدهی یا وام های شرکت برق (اسکوم) به 230 میلیارد رند می‌رسد. همچنین پیش‌بینی شده است کسری بودجه از 5 درصد تولید ناخالص داخلی در سال 2024/25 به 3.5 درصد تولید ناخالص داخلی در سال 2027/28 کاهش یابد.

منابع درآمد دولت درسال 2025/26

مالیات: 2041.7 میلیارد رند

وام گرفتن: 370.4 میلیارد رند

درآمد غیرمالیاتی: 180.2 میلیارد رند

آفریقای جنوبی در سال 2025 تقریباً 9 میلیارد رند از مالیات بر درآمد شخصی جمع‌آوری خواهد کرد. جمع آوری مالیات بر درآمد شخصی در سال گذشته 12.6 درصد رشد کرد. پیش‌بینی می‌شود مالیات بر درآمد شخصی 19.5 میلیارد رند درآمد را افزایش دهد. 331 میلیارد رند از طریق مالیات شرکت‌ها جمع‌آوری می‌شود. همچنین از طریق مالیات گمرکی و مالیات غیرمستقیم، بیش از 150 میلیارد رند جمع‌آوری خواهد شد. از محل افزایش مالیات بر ارزش افزوده نیز امسال 28 میلیارد رند جمع‌آوری می‌شود.

همچنین مالیات تنباکو و الکل افزایش می‌یابد. دولت پیشنهاد افزایش 4.75 سنت عوارض دخانیات برای سیگار را ارائه داده است. هزینه سوخت کربن برای انواع بنزین 3 تا 14سنت و برای گازوئیل 17 سنت افزایش می‌یابد. برآورد درآمد مالیاتی تجدید نظر شده برای سال 2024/2025 برابر با 1.85 تریلیون رند است که 16.7 میلیارد رند کمتر از حد انتظار است.

سبد کالاهای مشمول مالیات بر ارزش افزوده صفر به 21 قلم جنس افزایش می یابد تا مالیات خانوارهای با درآمد کمتر کاهش یابد. 23.4 میلیارد رند برای توافقنامه دستمزد خدمات عمومی 2025 در نظر گرفته شده است. پروژه‌های درآمد مالیاتی 5.6 میلیارد رند در سال 2024 و 137.8 میلیارد رند در سال جاری تجدیدنظر شده است.

هزینه‌ها

- هزینه‌های دولت از 2.4 تریلیون رند در سال 2024 به 2.83 تریلیون رند در سال 2027 افزایش می‌باید. هزینه‌های دولت به طور متوسط سالانه 5.6 درصد افزایش می‌یابد.

- بیشتر بودجه به دستمزدهای اجتماعی، بهداشت، آموزش، حفاظت اجتماعی و توسعه جامعه اختصاص دارد.

-11 میلیارد رند طی دو سال آینده برای بازنشستگی پیش از موعد تخصیص می‌یابد. دولت بازنشستگی پیش از موعد را بدون جریمه فعال می‌کند، این برای کمک به هزینه‌های دستمزد است. کارگران دولتی بالای 55 سال می‌توانند بازنشسته شوند و احتمالاً 7.1 میلیارد رند در سال صرفه‌جویی می‌کنند.

- دستمزدهای اجتماعی 61 درصد از کل هزینه‌ها را در سه سال آینده تشکیل می دهد (هزینه‌های بدون بهره)

- طی سه سال آینده 1.03 تریلیون رند برای پروژه‌های زیرساختی عمومی‌توسط شرکت‌های دولتی هزینه خواهد شد.

- 402  میلیارد رند طی سه سال آینده برای زیرساخت‌های جاده‌ای هزینه می‌شود.

- 219.2  میلیارد رند برای زیرساخت‌های انرژی هزینه می‌شود .

- 23.4  میلیارد رند برای قرارداد دستمزد خدمات عمومی 2025 در دسترس است .

- دولت پیشنهاد می‌کند برای مدیریت ریسک‌های عمده پیش‌بینی نشده، ذخیره 21.6 میلیارد رندی را حفظ کند.

چشم انداز اقتصادی درچارچوب بودجه

انتظار می‌رود آفریقای جنوبی در سه سال آینده به طور متوسط 1.8 درصد رشد کند. پیش بینی می‌شود، رشد اقتصادی در سال 2025 به 1.5 درصد افزایش یابد. رشد کمتر از حد انتظار درسال 2024 به دلیل ضعف پیش‌بینی نشده در بخش کشاورزی و حمل و نقل در سه ماهه سوم بوده است.

چشم انداز تورم امسال روی 3.9 درصد است که همچنان پائین تر از نقطه میانی هدف رزرو بانک که 4.5 درصد است. دراین چارچوب به نظر می‌رسد که دستمزدها در سال جاری به طور متوسط حدود 4.5 درصد افزایش می‌یابد. انتظارات تورمی درسال 2026 حدود 3.9 درصد و درسال 2027 حدود 4.3 درصد تثبیت خواهد شد. رزرو بانک آفریقای جنوبی نیز با در نظر گرفتن ریسک های ژئوپلتیکی و نگرانی از خطرات افزایشی بالقوه، نرخ بهره را همچنان 7.50 واحد پایه تثبیت کرده است.