صنعت معدن و متالورژی قزاقستان

تاثیر بخش معدن و متالورژی در اقتصاد قزاقستان چشم‌گیر است. قزاقستان به دنبال جایگزینی صادرات مواد کمترفرآوری‌شده با محصولات دارای ارزش افزوده بالا هستند.

در سال 2024 (11 ماهه) ارزش تولید بخش معدن و متالورژی قزاقستان به 23 میلیارد یورو بالغ شد که مبین رشد 15.7 درصدی نسبت به سال 2023 است. این عدد همچنین 27.9% کل تولید صنایع قزاقستان می‌باشد. متالورژی به تنهایی 39.4% کل صنایع تولیدی قزاقستان را به خود اختصاص داده است. حجم تولید مجتمع معدنی و متالورژی قزاقستان برای یازده ماه 2024 به 12.5 تریلیون تنگه (23 میلیارد یورو) در مقابل 10.8 تریلیون تنگه (20 میلیارد یورو) در سال 2023 رسید. این میزان برابر 27.9 درصد از کل تولید صنعتی قزاقستان است.

 با احتساب استخراج سنگ‌های فلزی، 4 تریلیون تنگه (7.4 میلیارد یورو برابر 19.9% از کل تولید کل صنایع معدن جمهوری قزاقستان) و متالورژی 8.5 تریلیون تنگه (15.6 میلیارد یورو برابر 39.4% از کل تولید صنایع مولد) را به خود اختصاص داده است.

 در بخش معدن، مجموعه معدن و متالورژی، 3.5 تریلیون تنگه (6.4 میلیارد یورو) با استخراج سنگ معدن فلزات غیرآهنی و 0.6 تریلیون تنگه (1.1 میلیارد یورو) با استخراج سنگ‌آهن تامین شد. در حوزه فرآوری فلزات، 5.9 تریلیون تنگه (10.8 میلیارد یورو) از متالورژی غیرآهنی و فلزات گرانبها، 2.6 تریلیون تنگه (4.8 میلیارد یورو) از متالورژی آهنی و 31.1 میلیارد تنگه (57.2 میلیون یورو) دیگر از ریخته‌گری فلز به دست آمده است.

از جمله بزرگترین شرکت ها در مجتمع معدنی و متالورژی جمهوری قزاقستان می‌توان به گروه منابع اوراسیا (ERG)، گروه معدنی کازمینرالز (KAZ Minerals)، کازینک (Kazinc)، قزاق‌مس (Kazakhmys)، گروه صنایع اتمی قزاقستان (Kazatomprom Group)، کارخانه تیتانیوم و منیزیم اوست‌-کامِنُگُرسک (Ust-Kamenogosrk) و قارمت (Qarmet) نام برد.

 از نظر فیزیکی، استخراج سنگ آهن و گندله سنگ آهن، کنسانتره‌های حاوی طلا، کنسانتره سرب، سنگ معدن سرب روی و کروم افزایش محسوسی را نشان می دهد. این در حالی است که بیشترین کاهش حجم تولید در بخش سنگ معدن و کنسانتره منگنز مشاهده می‌شود.

 در تولید متالورژی، تولید چدن، مس، فروآلیاژها (به جز فروسیلیس منگنز) و همچنین محصولات نورد تخت، میله‌ها، میله‌ها و ورق‌های فولاد غیرآلیاژی افزایش یافت. کاهش در حجم تولید به نوبه خود در دسته‌های فولاد آلیاژی و محصولات ساخته شده از آن و همچنین نقره مشاهده شد.

 برای ژانویه تا سپتامبر 2024، صادرات محصولات متالورژی 20.2 درصد نسبت به مدت مشابه در سال 2023 افزایش یافت و به مبلغ 11.8 میلیارد دلار رسید. با این حال، اگر عرضه متالورژی غیرآهنی به یکباره 30.6 درصد رشد کرد و به 8.6 میلیارد دلار رسید، سپس برای متالورژی آهنی 0.8 درصد کاهش یافت و به 3.2 میلیارد دلار رسید. این در حالی است که در مجموع، برای ژانویه تا دسامبر 2023، صادرات محصولات در بخش متالورژی آهنی 21.4 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافت و به تنها 4.3 میلیارد دلار رسید. در واقع، در سال 2024 نسبت به سال 2023 رشد وجود دارد، اما سطح فروش سال 2021 - یعنی قبل از آغاز جنگ در اوکراین و عواقب آن به دست نخواهد آمد.

در ساختار ارزشی صادرات متالورژی در سه‌ماهه نخست سال 2024، بیشترین حجم را مس (25.9%)، فروآلیاژ (14.5%)، محصولات نورد تخت (9.2%)، روی (4.1%)، نقره (3.6٪) و آلومینیوم (3.1٪)تشکیل داده‌اند. افزایش صادرات متالورژی با رشد ارزش صادرات مس، آلومینیوم، سرب، روی و آلومینا ثبت شد. یعنی به طور کلی، بسیاری از شرکت‌های این بخش در تولید و صادرات دارای شاخص‌های مثبت هستند اما شرکت‌هایی نیز هستند که به طور جدی از شوک‌های ژئوپلیتیک آسیب دیده‌اند.

لازم به ذکر است تأثیر مجموعه معدنی و متالورژی بر اقتصاد قزاقستان زیاد است. این حوزه، یکی از صادرات‌محورترین بخش‌های صنعت کشور بوده و تا حد زیادی در فرآیندهای جهانی ادغام شده است. با این حال، این ادغام یک جنبه منفی نیز دارد: این بخش نسبت به وضعیت بین‌المللی و بحران ژئوپلیتیکی سال‌های اخیر بسیار حساس است. نمونه ای از چنین مشکلاتی وضعیت انجمن تولید معدن و فرآوری "سُکُلُوسکا-ساربایسکی" (Sokolovsko-Sarbaisky) است که بخشی از ERG می‌باشد. امروزه این شرکت در سخت ترین وضعیت نسبت به سایر شرکت های مجتمع معدنی و متالورژی جمهوری قزاقستان قرار دارد. به دلیل شرایط ژئوپلیتیکی و تحریم‌های فعلی علیه روسیه، این شرکت چندین مصرف‌کننده کلیدی را از دست داده است. مشکلات در سال 2022 به وجود آمد، زمانی که به دلیل خطر تحریم‌های ثانویه، این شرکت مجبور شد از تامین شریک بلندمدت اصلی خود، کارخانه آهن و فولاد مگنیتُگُرسک (Magnitogorsk) در فدراسیون روسیه خودداری کند. همچنین در سال 2024 وضعیت حمل و نقل مواد اولیه به دلیل مشکلات لجستیکی ناپایدار بوده است. برخی از منابع به چین هدایت شد. علاوه بر این، ERG قصد دارد وارد مرحله بعدی پردازش و به دست آوردن محصولات تجاری نهایی با ارزش افزوده بالا و رقابت در بازار شود. قرار است کارخانه جدیدی برای تولید بریکت آهن داغ با درجه متالیزاسیون حداقل 93 درصد احداث شود. با استفاده از این محصولات، این شرکت می‌تواند وارد بازارهای جدید، از جمله بازارهای اروپایی شود.

در عین حال، با توجه به وزن و اهمیت عظیم غول های معدنی و متالورژی برای اقتصاد به عنوان تولید کننده و صادرکننده و همچنین برای رفاه اجتماعی کشور به عنوان کارفرمایان اصلی، ثبات چنین شرکت هایی برای قزاقستان بسیار مهم است.

منبع:

https://energyprom.kz/articles-ru/industries-ru/metallurgi-narastili-eksport-na-20-odnako-est-nyuans-v-plyuse-tolko-czvetnaya-metallurgiya-kakie-problemy-nazrevayut-v-gmk-rk/