اخبار اقتصادی قزاقستان-آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته اول دی ماه 1403مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

ایران صادرات غیرنفتی به قزاقستان را افزایش داده است

 بر اساس آمار گمرک جمهوری قزاقستان، ایران در هشت ماهه سال 2024 حدود 334 هزار تن کالای غیرمرتبط با تولید نفت و پتروشیمی‌به ارزش 175 میلیون دلار به قزاقستان صادر کرده است.

در سال 2023 در همین مدت حجم صادرات محصولات غیرنفتی ایران به قزاقستان حدود 305 هزار تن به ارزش تقریبی 124 میلیون دلار بوده است.

بر اساس آمار، صادرات کلی ایران به قزاقستان در سه بخش اصلی به شرح زیر است:

محصولات کشاورزی و غذایی

فرآورده‌های تنباکو

محصولات پتروشیمی

 حجم صادرات فرآورده‌های غیرنفتی از ایران از 20 مارچ 2024 تا 20 نوامبر 2024  از نظر ارزشی ۱۸ درصد و از نظر وزنی ۱۴.۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.

https://eurasiatoday.ru/iran-narastil-neneftyanoj-eksport-v-kazahstan/

 دستاوردهای علمی سال: فرآوری مواد خام معدنی

سال 2024 برای مرکز ملی پردازش یکپارچه مواد خام معدنی جمهوری قزاقستان به یک سال برجسته تبدیل شده است .به عنوان بخشی از سی امین سالگرد تاسیس، این مرکز به دستاوردهای علمی قابل توجهی دست یافته و تعدادی تاسیسات صنعتی را راه اندازی کرده است.

در میان آنها یک کارخانه فرآوری سنگ معدن تنگستن است که آغازگر احیای صنعت تنگستن است. بعد یک سایت تولید آمونیوم پرهنات است که در آن مواد خام ساخت بشر برای تولید ید و کنسانتره سرب فرآوری می‌شود. همچنین تولید کامپوزیت سیلیکون-کربن از پوسته برنج که چشم انداز وسیعی را برای دستیابی به مواد جدید داخلی ارائه می دهد.

ظرفیت طراحی مجتمع معدنی و متالورژی Berkarinsky برای پردازش سنگ مس از معدن Berkarinsky در Arx Mineral LLP نیز به دست آمده است. این شرکت سالانه 5000 تن مس کاتد تولید می‌کند.

 Production – Algabas rural district of Semey city, East Kazakhstan Region (350 km of Karaganda city and about 350 km of Semey city)

Head office in Almaty city – Koktem Grand BC

Branch office in Semey city – Orleu BC

علاوه بر این، دو سیستم سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پیاده‌سازی شده‌اند: یک سیستم خودکار برای تعیین موقعیت پرسنل و تجهیزات در سایت آزمایشی معدن آکژال در شرکت معدنکاری گورنیاک آرتل LLC و یک سیستم کنترل برای عملیات انفجار زیرزمینی در معدن ووشخود  Voskhod-Oriel LLC.

سه پروژه کاری توسعه یافت:

بازسازی کارخانه غنی سازی Belousovskaya با ظرفیت تا 650 هزار تن در سال.

بازسازی کارخانه استخراج طلا Sekisovskaya - ظرفیت تا 1 میلیون تن در سال.

ساخت کارخانه استخراج طلا در منطقه سامارا در منطقه قزاقستان شرقی - ظرفیت 350 هزار تن در سال

https://dknews.kz/ru/ekonomika/347889-nauchnye-dostizheniya-goda-pererabotka-mineralnogo

نوسازی صنعت ماهیگیری در منطقه آتیراو

  آمانگالی بردالین معاون وزیر کشاورزی در طی یک سفر کاری به منطقه آتیراو از کارخانه ماهی Shortanbay Sev Caspiy Fish LLP بازدید کرد که در حال حاضر بازسازی کامل آن در حال انجام است. برای نوسازی کارخانه، بر اساس برآوردهای طراحی، 12 میلیارد تنگه ( بیش از 22 میلیون دلار) مورد نیاز است. این پروژه از منابع مالی خود سرمایه گذار و وجوه قرض گرفته شده از طریق شرکت سرمایه گذاری مشترک تامین می‌شود. پس از اتمام بازسازی، 10 هزار تن ماهی در اینجا فرآوری می‌شود و 5 هزار تن محصول نهایی تولید می‌شود. قرار است سالانه 5 میلیون کنسرو، 1000 تن محصول خشک تولید شود.

  معاون وزیر همچنین در افتتاح ساختمان جدیدی که برای بخش منطقه کورمانگازینسکی بازرسی بین منطقه ای شیلات ژایک-کاسپین ساخته شده بود، شرکت کرد. ساختمان مدولار کاملاً مطابق با استانداردهای مدرن مجهز شده است.

https://dknews.kz/ru/ekonomika/347893-modernizaciya-rybnoy-otrasli-v-atyrauskoy-oblasti

کاهش قیمت گندم قزاقستان

تأثیر گرمایش غیرعادی سطح اقیانوس (این پدیده طبیعی ال نینو نامیده می‌شود) در دو سال گذشته در قزاقستان به شکل افزایش بارندگی خود را نشان داده است. علاوه بر این، اگر در فصل 2022-2023 باران‌ها در زمان نامناسب، در طول دوره برداشت، بارید و منجر به تلفات شد، در فصل جاری 2023-2024 بارش ها از ماه می تا سپتامبر و میزان بارندگی دو تا سه برابر بیشتر از حد معمول بود که همین امر باعث افزایش برداشت گندم شده است.

در پاییز، برخی از کشاورزان خوشحالی خود را از ثبت رکوردها پنهان نکردند. به طور کلی، عملکرد دو برابر بیشتر از حد معمول بود. در عین حال، همه کشاورزان برای اعلام سوابق خود به دلیل اثرات کاهشی آن بر روی قیمت عجله نداشتند. کشاورزان قزاقستانی مجبورند در شرایطی کار کنند که بازاریابی محصولات آنها به مشکلی جدی تر از رشد آنها تبدیل شده است. خریدار کمی‌برای گندم قزاقستان وجود دارد. امسال چین از واردات گندم قزاقستان خودداری کرد، اساساً تنها دو خریدار باقی ماندند - کشورهای آسیای مرکزی (در درجه اول ازبکستان) و کارخانه‌های آردسازی محلی، که اتفاقاً بسیاری از آنها نیز ریشه ازبکی دارند.

 امسال محاسبه قیمت گندم تقریباً به این صورت بود: کشاورزان در هر هکتار 100 هزار تنگه (191 دلار) سرمایه گذاری کردند. هزینه یک تن گندم 50 هزار تنگه (96 دلار) است. بنابراین باید 60 هزار تنگه خریداری (114 دلار) شود و 20 درصد سود دهی به کشاورز اضافه شود 10 هزار تنگه (19 دلار)

هزینه‌های سرمایه ای مزارع برای کشاورزان در از جمله کودهای بکار رفته ، خرید دستگاه‌های خشک کن غلات، ساخت انبارها و به روز رسانی ناوگان ماشین آلات کشاورزی مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

https://eldala.kz/specproekty/20747-kto-umyshlenno-obvalil-ceny-na-kazahstanskuyu-pshenicu

مازاد تجاری قزاقستان در ده ماه سال 2024 به 20.1 میلیارد دلار رسید

بانک سرمایه گذاری‌هالک فاینانس در 20 دسامبر گزارش داد که قزاقستان از ژانویه تا اکتبر 2024 مازاد تجارت خارجی 20.1 میلیارد دلاری را ثبت کرده است که نسبت به مدت مشابه سال 2023 33.4 درصد افزایش داشته است.

این بالاترین تراز تجاری در چهار سال گذشته است، به استثنای سال 2022، زمانی که حجم صادرات به دلیل صادرات مجدد به روسیه به شدت افزایش یافت. این مازاد ناشی از رشد صادرات و کاهش واردات می‌باشد. صادرات با افزایش 5.1 درصدی نسبت به سال گذشته به 68.5 میلیارد دلار رسید که با حمایت قیمت های بالای نفت، به طور متوسط 81 دلار در هر بشکه بود. درآمدهای نفتی نسبت به سال گذشته 6.5 درصد افزایش یافت و به 37.2 میلیارد دلار رسید. صادرات فلز (+13.4 درصد) و صادرات مواد شیمیایی (+18 درصد) نیز سهم خود را داشتند.

واردات نسبت به سال گذشته با 3.3 درصد کاهش به 48.4 میلیارد دلار رسید که عمدتاً ناشی از کاهش 8.7 درصدی واردات ماشین آلات و تجهیزات است. واردات مواد غذایی 7.3 درصد و محصولات شیمیایی 2.4 درصد در سال نسبت به سال گذشته افزایش یافت که تا حدی این کاهش را جبران کرد.

صادرات قزاقستان همچنان به مواد خام وابسته است و بیش از 80 درصد آن شامل محصولات معدنی، فلزات و مواد غذایی فرآوری نشده است. برای کاهش وابستگی به قیمت جهانی کالاها، اقدامات حمایتی دولت باید صادرات غیر مواد خام، به ویژه کالاهای متوسط و با تکنولوژی بالا را هدف قرار دهد. این پویایی‌های صادراتی باید به شاخص اصلی اثربخشی سیاست صنعتی کشور تبدیل شود.

انتظار می رود که ساختار تجاری و حجم تغییرات حداقلی را برای باقیمانده سال 2024 داشته باشد. کاهش ارزش تنگه ممکن است از صادرات حمایت کند، اما راکد بودن تولید نفت و کاهش قیمت نفت، ناشی از نتایج انتخابات ایالات متحده و کاهش تقاضای چین، عوامل محدودکننده هستند.

انتظار می رود تراز تجاری قزاقستان به بهبود ادامه دهد و به طور بالقوه کسری حساب جاری را به 1.3 درصد از تولید ناخالص داخلی کاهش دهد.

https://astanatimes.com/2024/12/kazakhstans-trade-surplus-hits-20-1-billion-in-ten-months-of-2024/

قزاقستان اپراتور واحد سوخت حمل و نقل هوایی و زیرساخت های حمل و نقل را ارتقا می دهد

مرات کارابایف وزیر حمل و نقل در نشست 23 دسامبر در ماژیلیس، مجلس سفلی پارلمان، گفت که قزاقستان قصد دارد KazMunayGas-Aero را به عنوان اپراتور واحد سوخت هوانوردی برای رفع کمبود و کاهش وابستگی به واردات تعیین کند.

به گفته کارابایف، امکان خریدهای بزرگ باعث حذف واسطه‌ها، تثبیت عرضه سوخت و ارائه قیمت های مقرون به صرفه برای پروازهای عبوری می‌شود. علاوه بر این، کار برای بهینه سازی عملیات محموله، دیجیتالی کردن فرآیندها و معرفی یک رژیم منطقه ویژه اقتصادی در حال انجام است.

کارابایف همچنین بر لزوم نوسازی زیرساخت های فرودگاهی تاکید کرد. برنامه‌ها شامل ارتقاء پایانه‌های مسافری و باری، تأسیسات سوخت رسانی و باند فرودگاه و ایجاد مرکز نگهداری و تعمیر هواپیما در آکتائو است. وی تصریح کرد که هواپیماهای روسیه و کشورهای آسیای مرکزی را تعمیر خواهد کرد.

 "مزیت اصلی آن دسترسی به انواع حمل و نقل و نزدیکی به اروپا است - تنها سه ساعت با هواپیما." انتظار می رود این اقدامات ظرفیت جابجایی بار را به 200000 تن در سال افزایش دهد و گردش مالی سالانه به 520 میلیارد تنگه (994.3 میلیون دلار آمریکا) برسد.

(زیرساخت های جاده ای): قزاقستان بزرگراه کاراگاندی-ژزکازگان را در سال 2025 بازسازی خواهد کرد و مسیر جایگزین جدیدی بین اروپای غربی و چین غربی ایجاد خواهد کرد.

یک پروژه بزرگ برای ساخت جاده ای به طول 736 کیلومتر که Beineu در منطقه Mangystau و Sekseul در منطقه Kyzylorda را به هم متصل می‌کند، در سال 2027 آفتتاح می‌شود. این جاده مسافت سفر به بنادر آکتائو، کوریک و ترکمنستان را تا 900 کیلومتر کاهش می دهد و ارتباط بین جنوب و بندر ترکمنستان را بهبود می‌بخشد.

(بندر جدید رودخانه): کارابایف گزارش داد که قصد دارد یک بندر رودخانه ای در استان قزاقستان شرقی ایجاد کند و یک کریدور ترانزیت چندوجهی جدید بین چین و روسیه ایجاد کند. این کریدور با استفاده از رودخانه‌های یرتس و اوب، قزاقستان را به دریاهای شمال متصل می‌کند.

این پروژه شامل افتتاح چهارمین پست بازرسی راه آهن در مرز چین و ساخت 120 کیلومتر راه آهن به توگیل است. پیش بینی می‌شود ظرفیت حمل و نقل سالانه به 2.5 میلیون تن برسد.

(بنادر دریایی): یکی از مشکلات حیاتی در بخش حمل و نقل قزاقستان نبود ناوگان داخلی است. کشتی‌های آذربایجان در مسیر کوریک-الات غالب هستند، اما قزاقستان حداقل به هفت کشتی نیاز دارد. شرکت های ترکیه ای YDA و ASFAT قصد دارند یک کارخانه کشتی سازی در نزدیکی کوریک بسازند تا این شکاف را برطرف کنند. ظرف سه سال آینده ظرفیت جابجایی کانتینر بندر آکتائو از 140000 به 550000 کانتینر افزایش خواهد یافت. در منطقه Mangystau، یک پایانه برای انتقال هیدروژن سبز نیز در حال توسعه است.

زیرساخت بنادر دریایی آکتائو و کوریک بر توسعه دو کریدور ترانزیتی حیاتی تأثیر می‌گذارد: مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس خزر (TITR) و کریدور شمال-جنوب. طی چهار سال، حجم محموله در TITR پنج برابر شده و از 800000 تن به 4.1 میلیون تن رسیده است. زمان تحویل از 58-60 به 13-15 روز کاهش یافته است.

بخش عمده ای از محموله در امتداد کریدور شمال-جنوب در روسیه تولید می‌شود و برای حمل و نقل به کشورهای خلیج فارس در نظر گرفته شده است. ظرفیت این کریدور از 23 قطار به 33 قطار در روز افزایش می یابد. برنامه ریزی شده است که ایستگاه‌های بارانداز را مدرن سازی کند، یک اپراتور واحد با روسیه و ترکمنستان تشکیل دهد و تخفیف های تعرفه ای تا 50٪ ارائه دهد. هدف از این اقدامات، دو برابر کردن ظرفیت کریدور و افزایش حجم به 20 میلیون تن بار در سال است.

https://astanatimes.com/2024/12/kazakhstan-to-establish-single-operator-for-aviation-fuel-and-upgrade-transport-infrastructure/

 مرکز مالی بین‌المللی آستانه AIFC در سال 2024 3.1 میلیارد دلار جذب کرد

حجم سرمایه گذاری‌های جذب شده از طریق پلتفرم AIFC در سال 2024 بالغ بر 3.1 میلیارد دلار بوده است که از این میزان 2.1 میلیارد دلار سرمایه گذاری‌های پرتفوی در بورس بین المللی آستانه و یک میلیارد دلار نیز سرمایه گذاری‌های مشارکت کنندگان AIFC بوده است. در تمام سال‌های فعالیت، 14 میلیارد دلار جمع‌آوری شده است.

مدیر این مرکز می‌گوید: در تمام سال های گذشته شرایط و زیرساخت های لازم را برای کمک به جذب سرمایه گذاری در منطقه و همچنین بستری محکم برای محیطی راحت و قابل درک برای سرمایه گذاران ایجاد کرده ایم . امسال ما بر توسعه موثر همه پلتفرم های ایجاد شده تمرکز کردیم. حجم معاملات در صرفی بین المللی آستانه AIX دو برابر شده است و حجم صندوق‌های سرمایه‌گذاری افزایش یافته است، چندین صرافی ارز دیجیتال وارد رژیم نظارتی کامل شده‌اند و چارچوب قانونی این مرکز تنظیم شده است.

AIFC  همچنان در منطقه آسیای مرکزی و اروپای شرقی پیشتاز است (براساس شاخص مراکز مالی جهانی)، بالاتر از شهرهایی مانند پراگ، ورشو، استانبول، بوداپست و غیره. در رده بندی کلی، شهر آستانه 4 پله صعود کرد و جایگاه 62 را در بین تمامی مراکز مالی جهان به خود اختصاص داد.

در رتبه بندی شاخص مراکز هوشمند، شهر آستانه با ارتقای جایگاه خود، رتبه دوم را در منطقه اروپای شرقی و آسیای مرکزی به خود اختصاص داد. یک رویداد مهم برای بازار سهام قزاقستان، عرضه اولیه سهام شرکت ملی هواپیمایی ایر آستانه در بورس بین المللی آستانه بود. در طول عرضه ایر آستانه، صرافی AIX، برای اولین بار در قزاقستان، فرصتی را برای سرمایه گذاران داخلی برای معاملات اولیه در پیش از بازار (معاملات مشروط) فراهم کرد. این یک نوآوری برای بازار سهام داخلی است که به قزاقستانی‌ها اجازه داد تا همزمان با سرمایه گذاران خارجی در بورس لندن در بورس ما معامله کنند.

به عنوان بخشی از اجلاس سران سازمان کشورهای ترک، پنج کشور عضو یادداشتی در مورد ایجاد شورای مالی سبز ترک با دبیرخانه ای مستقر در AIFC امضا کردند.

بر اساس پروژه راهروی میانه، صندوق سرمایه گذاری SK-AIH با مسئولیت محدود در سایت AIFC ایجاد شد که توسط صندوق Samruk-Kazyna و هلدینگ سرمایه گذاری آذربایجان ایجاد شده است. هدف آن جذب سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصاد قزاقستان و آذربایجان از جمله در مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس خزر بود.

در حاشیه کنفرانس بین المللی COP29، مرکز مالی بین المللی آستانه برنامه‌هایی را برای توسعه یک پلت فرم کربن مبتنی بر صرافی بینالمللی آستانه ارائه کرد که در آن ابزارهای زیست محیطی همراه با ابزارهای کلاسیک بازار سهام معامله می‌شوند.

امسال مرکز مالی بین المللی آستانه به پلتفرمی‌برای حمایت از مشاغل صنعت خلاق تبدیل شده است. قوانین مرکز مالی بین المللی آستانه در مورد استودیوهای سرمایه گذاری به تصویب رسید که مبنای قانونی برای ایجاد شرکت های خطرپذیر و ایجاد اطمینان حقوقی در مورد حمایت از استارتاپ ها شد. قانون AIFC "در مورد مالکیت فکری" صادر شد که برای تقویت و تضمین حمایت از حقوق نویسندگان محتوای خلاق طراحی شده است.

راهنمای حفاظت از اطلاعات شخصی و استفاده از هوش مصنوعی منتشر شده است. همچنین، به منظور بهبود چارچوب قانونی برای حفاظت از داده‌ها،  مرکز مالی بین المللی آستانه به عضویت مجمع جهانی حریم خصوصی (GPA) درآمد.

در طول سال بیش از 1100 شرکت جدید شرکت کننده در AIFC ثبت شد که در سال گذشته تعداد آنها بیش از 600 شرکت بود. در مجموع بیش از 3500 شرکت از 85 کشور از جمله ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، چین، ترکیه، سنگاپور به ثبت رسیدند.

https://www.inform.kz/ru/31-mlrd-privlek-mftsa-v-2024-godu-5698f0

قزاقستان در سال ۲۰۲۴ پذیرای نزدیک به 12 میلیون گردشگر خارجی بود

در سال 2024 تعداد گردشگران بین المللی که از قزاقستان بازدید کردند دو برابر شد و به 11.5 میلیون نفر رسید. پایتخت قزاقستان بیش از 30 مقام خارجی و داخلی و متخصص گردشگری را گرد هم آورد تا در مورد توسعه این صنعت در قزاقستان گفتگو کنند.

   سرویس مطبوعاتی وزارت گردشگری و ورزش در 23 دسامبر گزارش داد که درآمد تسهیلات اقامتی امسال 27 درصد افزایش یافته و به 224 میلیارد تنگه (429.5 میلیون دلار آمریکا) رسیده است.

به گفته یرجان یرکین بایف، معاون وزیر گردشگری و ورزش قزاقستان، اقدامات حمایتی دولت از سرمایه گذاران خصوصی و نهادهای تجاری باید در سال آینده افزایش یابد. این مهم است که اصلاحات لازم در قوانین و مقررات قانونی تنظیمی‌برای بهبود مهندسی و پشتیبانی زیرساختی مناطق تفریحی، از جمله جاده‌ها، برق و تامین آب انجام شود.

صد نوزده پروژه سرمایه گذاری با مجموع 120.4 میلیارد تنگه (230.9 میلیون دلار آمریکا) تا پایان سال جاری در بخش توریستی قزاقستان تکمیل خواهد شد که 1319 نفر را استخدام می‌کند.

https://astanatimes.com/2024/12/kazakhstan-welcomes-nearly-12-million-foreign-tourists-this-year

 قزاقستان شریک بریکس می‌شود

آیبک اسمادیاروف سخنگوی وزارت خارجه قزاقستان تایید کرده است که این کشور وضعیت شریک بریکس را دریافت کرده است. پیش از این، یوری اوشاکوف، دستیار رئیس جمهور روسیه به خبرگزاری تاس گفته بود که روسیه تأییدیه آمادگی تعدادی از کشورها از جمله قزاقستان  برای تبدیل شدن به شرکای بریکس را دریافت کرده است.

یکی از نتایج مهم اجلاس [در کازان] ایجاد رده کشورهای شریک برجام و توافق بر سر فهرستی متشکل از 13 کشور از جمله بلاروس، بولیوی، اندونزی، قزاقستان، کوبا، مالزی، تایلند، اوگاندا و ازبکستان بود.

https://t.me/novyiturkestan/32679

ترکیه در دریای خزر کارخانه کشتی سازی می سازد

 مارات کارابایف وزیر حمل و نقل جمهوری قزاقستان گزارش داد که یک کارخانه کشتی سازی در منطقه مانگیستاو قزاقستان، در نزدیکی بندر کوریک ساخته خواهد شد.

 "کارابایف گفت: یک مشکل مهم کمبود ناوگان داخلی است. در حال حاضر فقط کشتی‌های آذربایجان در مسیر کوریک-الات فعالیت می‌کنند. ما در حال حاضر حداقل به هفت کشتی نیاز داریم. برای تولید آنها، شرکت های ترکیه YDA و ASFAT در حال برنامه ریزی برای ایجاد یک کارخانه ویژه هستند.

  هزینه این پروژه 130 میلیارد تنگه (حدود 250 میلیون دلار) برآورد شده است.  اجرای آن توسط شرکت های ترکیه ای YDA، ASFAT و ERSAI در سال های 2025-2026 انجام خواهد شد.

  با ایجاد کارخانه کشتی سازی در نزدیکی کوریک به تدریج این بندر را به یک هاب لجستیکی بزرگ با چشم انداز افزایش جریان بار از طریق مسیر ترانس خزر و کریدور شمال – جنوب تبدیل خواهد کرد.  این بدان معناست که حجم ترافیک ترانزیتی بین چین و اروپا از جمله از طریق ترکیه افزایش خواهد یافت.

 https://t.me/mediastan/5098